Dieptepunt luchtvaart
Elk bedrijf z'n
eigen computer
"Personeel is
de sluitpost"
Deeltijdbaan kost rijk geld
Beurs Amsterdam
Directeur lata hekelt concurrentieslag
Nieuwste Toshiba in
Leiden gelanceerd
Beursoverzicht
ECONOMIE
[c Donnel Douglas
)e nettowinst van de Amerikaanse
vliegtuigfabrikant McDonnel is
gestegen van 11,7 miljoen dollar
het derde kwartaal van 1980
tot 51.7 miljoen dollar (ongeveer
130 miljoen gulden) in dezelfde
periode van dit jaar. zo heeft de
onderneming bekendgemaakt.
Hierbij dient in aanmerking te
worden genomen dat het winst
cijfer nadelig is beïnvloed door
afschrijvingen in verband met
het DC 9-programma.
I Shell
(pe op zeven na grootste oliemaat
schappij van de VS, Shell Oil,
heeft het derde kwartaal dit jaar
i winst behaald van 471 mil
joen dollar. Dat is 33,4 procent
er dan in het derde kwartaal
vorig jaar, toen er een winst
werd geboekt van 353 miljoen
dolar. De omzet steeg van 1.13
niljard tot 1,24 miljard dollar
Shell Oil behaalde vooral meer
winst uit haar raffinaderijen.
Corporation, 's wereld
grootste oliemaatschappij, heeft
i het derde kwartaal een winst
geboekt van 1,07 miljard dollar.
20,7 procent minder dan de 1,35
miljard dollar in het derde kwar
taal van vorig jaar. De omzet nam
met drie proeent toe van 26,7 mil
jard tot 27,6 miljard dollar.
Nordmende
Bij de fabrieken van de Westduitse
fabrikant van elektronische ap
paratuur Nordmende in Bremer
haven en Bremen zullen in totaal
650 arbeidsplaatsen verdwijnen.
De fabriek in Bremerhaven,
waar 500 mensen werken, gaat in
juli 1982 dicht, zo heeft de centra
le ondernemingsraad van het be
drijf meegedeeld. Nordmende is
eigendom van het Franse elek
tronicaconcern Thomsom-
Brandt, dat op de nominatie
staat voor nationalisering.
I Pierson-penning
Het bestuur van de Stichting Mr.
N.G. Pierson Fonds heeft de mr.
N.G. Pierson-penning toegekend
aan dr. M.W. Holtrop te Bloe-
mendaal, oud-president van de
Nederlandse Bank. De toeken
ning is volgens het bestuur ge
schied op grond van de uitzon
derlijke kwaliteit van dr. Hol-
trops geschriften, in hét bijzon
der "Money in an open econo
my".
UTRECHT (GPD) - „Al jaren hoort
men van inkomensdalingen bij
de ondernemers in het midden-
en kleinbedrijf, maar nooit wat
over het zwarte geld. Daar heb
ben de werknemers in het klein
bedrijf wel degelijk mee te ma
ken. immers, op grote schaal
worden koopavonden en extra
uren zo uit de kassa betaald. Bij
WW of Ziektewet horen we veel
al dat er meer werd verdiend,
maar dan is het te laat".
Dit zei onderhandelaar Ben van
Zweden van de Dienstenbonden
FNV gisteren op de zogenaamde
Detailhandelsdag van deze vak
organisatie. Volgens hem is de
koopkrachtdaling goed voelbaar
in de detailhandel en worden de
omzetdalingen op de werkne
mers afgewenteld. „De druk op
de verkoopvloer is zo groot dat
velen, vooral ouderen, het niet
meer aankunnen".
FNV-kritiek op middenstand
bestaan al
leen nog maar uren", aldus deze
bestuurder. „Alles wordt uitge
drukt in uren. Er ontstaan nieu
we werkwoorden, van de be
drijfsleider wordt geëist nog
minder te „veruren". Werkne
mers onder elkaar worden ver
plicht te sjoemelen, 's Avonds
komt de „zwarte" vulploeg. Part
timers die jarenlang 20 uur per
week hebben gewerkt, worden
ineens op 13 uur gezet".
„Protesleieu neipi mei, wam ue
deur staat open. Voor jou een an
der, er staan er bosjes op de
stoep", aldus Van Zweden. Hij
vond dat de werkgevers in de de
tailhandel onverantwoord bezig
zijn. Albert Heijn en Edah ma
ken grotere omzetten en minder
winst. De vakbondsbestuurders
merken in eerste instantie de ge
volgen van dat beleid. Vrijwillige
filiaalbedrijven als Centra en
Spar bouwen af.
Het aantal sluitingen is groot, de
verwachtingen zeer somber, stel
de de Dienstenbondenonderhan
delaar. In sectoren als textiel, ta
pijt, mode, speelgoed en radio-tv
gebeuren nog rampzaliger din
gen als in de levensmiddelen. Er
verdwijnen of reorganiseren veel
zaken. De omzet is gekoppeld
aan de werkgelegenheid, het
voorzieningenpeil. sociaal beleid
en arbeidsvoorwaarden. De
werknemer en de dienstverle
ning zijn de sluitposten
Al deze ontwikkelingen hollen wel
de sociale functie van de detail
handel uit. Voor de ondernemers
is de kassa belangrijker dan de
klant en zij proberen, aldus Van
Zweden, op steeds grotere ver
koopoppervlakten steeds min
der mensen te laten werken. Ook
kleinere speciaalzaken proberen
de kosten te drukken door syste
men van grootwinkelbedrijven
over te nemen en „ze beseffen
helaas niet dat juist dit de dood
steek is"
CANNES (UPI/Reuter) Dit jaar zal voor de luchtvaart
maatschappijen zeker niet beter en mogelijk zelfs
slechter worden dan 1980, het slechtste jaar in de ge
schiedenis van de internationale luchtvaart.
Dit zegt de algemeen directeur van de International Air
Transport Association (IATA), Knut Hammarskjold, in
een rapport ter gelegenheid van de 37ste jaarvergade
ring van de IATA, die gisteren is begonnen.
LEIDEN - Op de Leidse Veemarkt wer
den vanmorgen 3498 dieren aange
voerd: 150 slachtrunderen, 376 ge-
bruiksvee, 75 graskalveren, 1283 nuch
tere kalveren, 10 pony's, 917 varkens, 69
biggen, 529 schapen en lammeren en 89
bokken en geiten. In totaal werden gis
teren en vandaag 5043 dieren aange-
De prijzen voor slachtrunderen waren
vandaag hetzelfde als gisteren. De nuch
tere slachtkalveren deden vanmorgen
1 25 tot 2.00 gulden per kilo levend ge
wicht; de slachtzeugen 3.60 tot 3.70.
De prijzen per stuk van het gebruiksvee
waren vanmorgen: melk- en kalfkoeien
1800 tot 3000; varekoeien 1200 tot 2500,
pinken 900 tot 1500; graskalveren 600
tot 800; nuchtere kalveren rood 360 tot
585; nuchtere kalveren zwart 285 tot
485; biggen 110 tot 120; schapen 190 tot
250; pony's 200 tot 800 en geiten 20 tot
100 gulden per stuk.
De Veemarkt noemt de aanvoer, handel
en prijzen van slachtrunderen respectie
velijk "matig, rustig en stabiel". Dezelf
de toelichting geeft de Veemarkt bij de
kalfs- en melkkoeien, varekoeien, pin-
ken en graskalveren. De aanvoer van
nuchtere kalveren was redelijk, de han
del rustig en de prijzen stabiel; van de
pony's matig, matig en stabiel; de var
kens redelijk, goed met iets hogere pry-
zen; de biggen matig, matig en stabiel;
de schapen en lammeren redelijk, matig
en stabiel en de aanvoer en handel bij de
geiten wordt redelijk genoemd en de
prijzen ervan stabiel.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente-
veiling: Datum 26-10-1981.
Andijvie per kg. 0,52, Boerekool per kg.
31-49, Rode Kool 0,34, Groene Kool 0,39,
Bospeen II 0,79-0,97, Waspeen AI per
kist 3,80-6,90, Waspeen BI per kg 7,- -
9,50, Waspeen Cl per kg. 4,10-5,40, Aan
voer: 74000, Schorseneren A 2,--. Uien
per kg. 0,30, Peterselie (krul) 0,22-0,30,
Bloemkool 6 per bak I 1,13-1,23, Bloem
kool 6 II per bak I 0,36-0,39, Bloemkool
8 I per bak I 90-1,10, Bloemkool 8 II per
bak I 0,21, Bloemkool 101 per bak 10,77,
Bloemkool 12 I per bak I 0,44.
De vertegenwoordigers van de 113
bij de IATA aangesloten maat
schappijen zullen in Cannes drie
dagen praten over de mogelijk
heden om de moeilijkheden te
boven te komen. De maatschap-
Boekhandels
vragen AH
opheldering
HAARLEM (ANP) De vereni
ging ter behartiging van de be
langen van boekhandels wil van
het grootwinkelbedrijf Albert
Heijn opheldering over de ma
nier waarop supermarkt-filialen
aan boeken komen, die beneden
de vastgestelde prijs worden ver
kocht. Dat bleek gisteren tijdens
een kort geding dat diende voor
de president van de Haarlemse
rechtbank, mr. H.F. van den
Haak.
Albert Heijn zou door middel van
import uit België prijsbepaling
omzeilen, waardoor de boekhan
delaren in ons land zich bedreigt
voelen. Directe aanleiding tot het
kort geding is de verkoop van be
kroonde kinderboeken, die in de
supermarkt vijfentwintig pro
cent goedkoper zijn dan in de
boekhandel.
pijen verwachten voor dit jaar
een gezamenlijk exploitatie-ver
lies van 1,1 miljard dollar (onge
veer 2,75 miljard gulden). Voor
de komende jaren ziet het er nog
slechter uit.
Hammarskjold zegt in zijn rapport
dat de kosten blijven stijgen en
dat de inkomsten die daar tegen
over staan nog steeds onvoldoen
de zijn. De jongste voorspelling
van een groei van het luchtver
keer met 4,5 procent dit jaar lijkt
volgens hem nu aan de optimisti
sche kant. De beladingsgraad be
droeg het afgelopen jaar 60,8 pro
cent. Dat zal dit jaar volgens het
rapport 67 procent moeten zijn
om de maatschappijen uit de ro
de cijfers te houden. Daarvan zal
hoogstwaarschijnlijk echter
geen sprake zijn, want in de eer
ste helft van dit jaar was gemid
deld slechts 63,8 procent van de
stoelen bezet. Er zal in 1982 al
leen een verbetering kunnen op
treden als de maatschappijen er
in slagen de kosten te verminde
ren en de inkomsten te verho
gen.
Hammarskjold keert zich in zijn
rapport fel tegen een "ieder voor
zich" in de internationale lucht
vaart, dat wil zeggen het laten
vallen van alle regels en afspra
ken. Aan de andere kant moet
volgens hem worden gezocht in
aanpassing van het internationa
le stelsel van regels en niet in af
schaffing daarvan.
Demonstreren
voor uitkering
AMSTERDAM (ANP) - In een
Amsterdams vergaderzaaltje is
gisteren een demonstratieve bij
eenkomst gehouden met als doel
verlenging van de aanvraagter-
mijn voor de eenmalige uitke
ring, die door het rijk is toege
kend aan de laagstbetaalden.
De bijeenkomst was georganiseerd
door de Initiatiefgroep Veront
ruste Uitkeringsgerechtigden en
trok een twintigtal belangstellen
den. (Foto)
AMSTERDAM (ANP) Deeltijdarbeid ifc bij de rijks
overheid 6,5 procent duurder dan een volledige dag
taak, zo heeft het instituut voor sociaal-wetenschap
pelijk onderzoek in Tilburg berekend. Deze extra
kosten zullen in de particuliere sector lager uitval
len, omdat hier de aow-premies door de werkne
mers zelf worden betaald. Bij de berekeningen gaan
de onderzoekers uit van het vervullen van één ar
beidsplaats door twee personen.
Uit de studie blijkt overigens dat de invoering van
deeltijdarbeid nergens tot grote problemen heeft ge
leid. Deeltijdwerkers zijn over het algemeen zeer ge
motiveerd. Volgens hun collega's met een volledige
dagtaak en hun superieuren vertonen zij een grote
inzet. De deeltijdwerkers zelf zeggen dat ze frisser
en meer ontspannen hun werk verrichten. De erva
ring leert dat de deeltijdwerker zich zeer flexibel
opstelt ten opzichte van vergaderingen die buiten
de werktijd vallen.
De vakgroep Arbeids- en organisatiepsychologie van
de Amsterdamse universiteit gaat in enkele bedrij
ven proeven nemen met nieuwe dienstroosters voor
ploegendienst. Deze experimentele roosters worden
zoveel mogelijk door de betrokken werknemers zelf
opgesteld. In januari zal het eerste bedrijf volgens
het nieuwe systeem gaan werken.
De onderzoekers willen nagaan wat er aan de ploegen
diensten veranderd kan worden om de onaangena
me gevolgen ervan voor de werknemers te verklei
nen. In veel bedrijven eindigt de avonddienst en be
gint de nachtdienst 's avonds om tien uur. Voor bei
de groepen werknemers betekent dit een verloren
avond.
Het tijdstip wordt vaak louter door traditie bepaald.
De vakgroep vraagt zich daarom af of niet een ande
re indeling van de ploegendiensten gevonden kan
worden die de werknemers beter uitkomt. Daarom
willen de onderzoekers dat iedere groep werkne
mers met dezelfde diensten zijn eigen rooster sa
menstelt. In overleg met de ploegenwerkers, de on
dernemingsraden en hoger personeel van verschil
lende ondernemingen wordt nu aan een dergelijk
systeem gewerkt. Op het ogenblik heefl tien procent
van de Nederlandse werknemers met ploegendien
sten te maken. Het werken in dergelijke diensten
geeft dikwijls problemen met de gezondheid, moei
lijkheden in het gezin en narigheid met de vrijetijds
besteding.
Zelf-klusser
krijgt vaak
slechte raad
DEN HAAG (GPD) In zoge
naamde bouwmarkten wordt
de consument vaak bedroe
vend slecht geadviseerd, zo
heefl de Consumentenbond
bij een onderzoek geconsta
teerd. Bovendien komen zeer
grote prijsverschillen voor.
De bond bezocht een veertigtal
doe-het-zelfwinkels en bouw
markten en probeerde daar te
weten te komen bij perso
neelsleden hoe bepaalde sim
pele klusjes zouden moeten
worden aangepakt. In de gro
te bouwmarkten bleek het
vaak moeilijk het personeel te
vinden. Vervolgens bleek de
informatie die werd gegeven
vaak uiterst gering en soms
tegenstrijdig
In de kleinere zaken waren ser
vice en adviezen wel goed.
kwamen verkopers soms zelf
met oplossingen aandragen.
Wat de prijzen betreft, de CB
meent dat onmogelijk is aan
te geven wie het goedkoopst
is. De grote bouwmarkten
verkopen inderdaad produk-
ten erg goedkoop, maar zijn
niet over de hele linie het
laagst in prijs. Op deze markt
is de concurrentie groot en het
overzicht moeilijk geworden,
de echte speciaalzaak bestaat
nauwelijks meer.
"Gebruikersvriendelijk" In
het onvermijdelijke vakjar
gon wordt dat de belangrijk
ste karaktertrek genoemd
van een nieuwtje op de markt
voor mini-computers, de Tos
hiba T-200. Een staaltje van
(berucht) Japans vernuft, dat
drie maanden geleden m Ne
derland arriveerde en dezer
dagen het middelpunt vormt
van een "microcomputer
show" die door Telecompto
Nederland aan de Leidse
Zoeterwoudscweg wordt
georganiseerd.
Met de komst van deze mini-
computer lijkt het automati
sch ngsUjd perk definitief zyn
beslag te hebben gekregen:
elektronische handelswaar
kan nu daadwerkelijk als een
broodje halfom over de toon
bank. Dat geldt zowel voorde
prijs 13.500) als voor de be
diening: iedereen kan er zijn
voordeel meedoen, beheer
sing van mes- en vorktech
niek is niet vereist.
De nieuwe computer is een
"drempelverlager" bij uit
stek. Bedoeld voor bedrijven
op de wip Lang niet overal
rechtvaardigt de omvang van
bijvoorbeeld de financiële
administratie immers de aan
schaf van een eigen compu
ter Bedrijven die dat werk
toch kwijt willen, kunnen het
uitbesteden bij zg. "compu-
terservicebednjven". Deze
bedrijven hebben de be
schikking over alle vereiste
apparatuur en ook over de
kennis om voor iedere op
dracht een programma te
ontwikkelen en uit te voeren.
De komst van aantrekkelijk ge
prijsde mini-computers bete
kent op enige termijn een be
langrijke bedreiging voor de
ze bedrijven. Telecompto. on
derdeel van de de onder meer
in Arnhem en Ede gevestigde
Van de Velden Groep zag die
bui hangen en koos als ant
woord het dealerschap voor
West-Nederland van Toshiba.
Deze Japanner had in Neder
land al een dealernet opge
bouwd voor de verkoop van
kopieermachines. Dat komt
nu van pas bij het slijten van
dit nieuwe computersys
teem, dat een jaar geleden
met succes op de Amerikaan
se markt is gelanceerd.
De Toshiba T-200 is in wezen
niet meer dan een fraai vorm
gegeven beeldscherm met
daaraangekoppeld een "prin
ter" die naar believen een ge
drukt overzicht geeft van on
derdelen van het in het ge
heugen opgeslagen mate
riaal. Het scherm zelf bevat
twee 'stations", waarin pro
grammaschijven kunnen
worden ingebracht. Die schij
ven kunnen door andere wor
den verwisseld en dat maakt
dat een complete adminstra-
tie in dit systeem kan worden
opgenomen.
Op het ogenblik zijn dne stan
daardprogramma's beschik
baar: voorraad, fakturenng
en financieele admmstratie.
Met behulp van de printer is
er de mogelijkheid om op af
roep gedrukte versies van on
der meer grootboek, debiteu
ren, fakturen, etiketten, aan
maningen, voorraadlysten
prijslijsten en uiteenlopende
statistieken te producuren.
De Leidse dealer van deze mi
ni-computer brengt al die
programma's zelf uit. Afhan
kelijk van de behoefte van de
gebruiker bedragen de daar
aan verbonden kosten
4.500. Voor het technisch
onderhoud moet jaarlijks nog
op een bedrag van zo'n der
tienhonderd gulden worden
gerekend.
Systeemadviseur Van Doorn
over zijn nieuwe aanwinst:
"We proberen op de show
niet alleen een beeld te geven
van de mogelijkheden van
deze computer, maar tonen
ook een stukje evolutie. We
hebben een onderdeel van
een oude IBM-computer om
mensen een indruk te geven
van de ontwikkeling naar
meer mogelijkheden in min
der ruimte en tegen een lage
re prijs. Wat nu voor die
13.500 wordt geleverd, kost
te nog niet zo gek lang gele
den een halve ton". "Waar wij
op mikken is de industrie,
groothandel en tussenhan
del. Daar leefi een duidelijke
behoefte en voor het werk
dat daar gedaan moet worden
is deze computer uitermate
geschikt. We leveren de voor-
en nazorg erbu- Dat wil zeg
gen we helpen bij het invoe
ren van de bestaande admini
stratie. Dat kan met een dag
gebeuren. Daarna een in
structie aan de gebruiker
Ook dat vraagt niet veel tyd.
want, het is een rare kreet,
maar het apparaat is inder
daad "gebruikersvriende
lijk". Heel eenvoudig te be
dienen. Als later door de
groei van een bedrijf aanpas
singen nodig zijn, dan gaan
we die ook leveren. Er is nu
een basisprogramma waar de
bedrijven die wy op het oog
hebben goed mee uit de voe
ten kunnen".
Japan blykt met de produktie
van deze T-200 concurreren
de landen op het gebied van
de mini-computer wederom
een slag voor. Van Doorn
"Amerika richt zich toch
meer op de groten. Veel on
derdelen van hun apparatuur
komen overigens wel uit lan
den als Korea. Japanners zijn
in hun hele beleid veel meer
op de Europese markt ge
richt. Ze doen een intensieve
marketing, weten dus goed
wat de markt wil en dan
komt zoiets eruit. Onze in
druk is dat ze daar goed mee
zitten. Wy hebben er in elk
geval hoge verwachtingen
TON VAN BRUSSEL
Tokyo P
Vlh lag
138.00
19 S.00
«7.00
115 00
97 00
134 00
DINSDAG 27 OKTOBER 1981
ACTIEVE
AANDELEN
281.00
89,60
51,30
46.70
70i00
107.30
139.50
153,00
62,20
20.60
281.50
89,30
51,30
202.20
197.20
BINNENLANDSE
AANDELEN
Atn/u
A*d Rubber
RU«ul«
Au SL R'daa
Billui Nrdu
BAM
215.00b 215.0
15.80
372.00
59.30
43Ï50
255.50
118.00
46.00
53,50
31.50
53,50
173,00
128.50
48.20
NufToe
NBM B«
Ne<Lap
1000.00
195,00
4050.00
TrlrruT
TeiUel T»
Tllb Hyp I
Wrjrrxr C
Wyer.
IKA BeleC(
Lever «fed
37.80
104.00
BELEGGINGS
INSTITUTEN
bjnaa Corp
BdlMM» F
■ebaolof le F
GOUD EN ZILVER
Goud fijnmeUa' 34820 - 35320
BUITENLANDS
GELD
•iï' IM7i
Oootror orbJIIlaf 11M
43.23
48.25
AMSTERDAM (ANP) - Op de
Amsterdams»- effectenbeurs
konden vandaag enkele fondsen
weerstand bieden in de sinds
enige tijd afbrokkelende markt
Zo wist Koninklijke Olie, on
danks een lagere dollar en een
zwakke Amerikaanse beurs, ze
ventig cent aan de koers toe te
voegen op 1.10 Shell OU be
haalde in het derde kwartaal dan
ook redelijk gunstige resultaten
KLM, met de halfjaarcijfers in het
verschiet, klom tachtig cent op
106. Unilever werd 1,50 duur
der op t 19.60 en Akzo dertig
cent op 1 20,70 Winst was er v. r
der weggelegd voor Ahold, die in
Simon keten waarschijnlijk gaat
opdoeken en met Schuitema in
onderhandeling is over de slecht
draaiende Famila-vestigingen
van Schuitema. Ahold klom
0.40 op 62,40
De beide actieve scheepvaartaan
delen Ncdlloyd en Van Omme
ren trokken eveneens iets aan
Ncdlloyd met 1,40 tot 140.40
en Van Ommeren met tachtig
cent tot 29.20. De banksector
wist zich op het niveau van gist»
ren te handhaven, al moest NMB
iets terug.
