Hardere houdingPvdA bepleit
Een veelzeggend
NAVO-papier
Ook Utrechtse kabel
moet tv-piraat weren
'Open Universiteit
maakt kloof groter'
Uniser ook debet
aan olieschandaal
Lijmpoging mag niet leiden tot daling van koopkracht
Op bezoek bij de informateurs
Genezendetandpasta
BINNENLAND
Verbod op film over Hannie Schaft
PAGINA 7
ZATERDAG 24 OKTOBER 1981
UTRECHT (ANP) - De Utrechtse
kabelmaatschappij Casema moet
de knop omdraaien als een tv-pi-
raat vanavond probeert om de
speelfilm "Het meisje met het ro
de haar" illegaal via het kabelnet
in Utrecht uit te zenden. Boven
dien moet het kabelnet over drie
weken technisch in taat zijn om
net als in Amsterdam - elke
piratenuitzending uit te schake
len.
Dit heeft de president van de recht
bank in Utrecht, prof. mr. V. J. A.
van Dijk gistermiddag bepaald
in het kort geding dat een
Utrechtse bioscoopmaatschappij
had aangespannen tegen Case-
Donderdag bepaalde de vice-presi
dent van de rechtbank in Am
sterdam al dat de Amsterdamse
kabel alle piratenfilms van het
net moet weren. In Utrecht geldt
dit volgens de huidige gerechte
lijke uitspraak alléén voor de
film "Het meisje met het rode
haar". In zijn toelichting op de
uitspaak liet rechtbankpresident
Van Dijk echter wel blijken dat
in principe de illegale uitzending
fabrikanten in ons land 40 pro
cent van de tarwe die zij nodig
hebben in de VS betrekken en
maar liefst 50 procent in de EG-
landen, vooral Frankrijk.
Import uit deze landen is juist
goedkoper geworden, omdat zo
wel de dollar als de Franse frank
na de revaluatie van de gulden
enkele weken geleden in waarde
zijn gedaald. Het Konsumenten
Kontakt gelooft nauwelijks meer
dat minister Terlouw de waarde
vermindering van dollar aan de
consument ten goede zal laten
komen, zoals hij heeft beloofd.
van elke film via het kabelnet
een inbreuk op de auteursrech
ten is.
Problemen
Casema voorziet grote problemen
als het in Utrecht ook zo ver
komt. Zo wordt gesteld dat de
kabelmaatschappij onmogelijk
kan bijhouden welke films nu
wel en welke niet betaald zijn.
Ook is niet duidelijk wat er moet
gebeuren als alleen fragmenten
van films worden vertoond. "Wij
zijn van mening dat wij als kabel-
RTM, dat de chloorhoudende
stookolie kocht van een van de
onlangs opgepakte oliehandela
ren uit Capelle aan de IJssel. De
olie werd doorverkocht aan
Westduitse energiecentrales,
maar er wordt nog onderzocht of
deze olie ook in Nederland is ge
bruikt.
Volgens de Rotterdamse officier
van justitie mr. H. A. van Brum-
men wist RTM dat de olie onder
meer met 20 procent chloorhou
dende bestanddelen ernstig was
vervuild Volgens hem onder
hielden RTM en de oliezwende-
exploitanten niet de taak hebben
te bepalen wat er doorgezonden
mag worden", aldus de Casema-
woordvoerder.
Daarbij speelt volgens hem mee
dat de kabel door dergelijke ver
boden minder aantrekkelijk
wordt voor de mensen die er op
zgn aangesloten. Zij hebben
vaak hun eigen antenne al opge
doekt, terwijl andere tv-bezitters
zonder kabel met hun eigen an
tenne wel piratenfilms kunnen
blijven ontvangen, al is de beeld
kwaliteit hier minder. Zolang de
binnenvaartschepen van de olie-
zwendelaars, onder andere het
schip de Angestein. dat vier jaar
geleden in opdracht van het
voormalige Uniscr-onderdeel
EMK in het Merwedekanaal che
misch afval loosde.
De vier van zwendel verdachte
oliehandelarcn zouden onder
meer voor vijf miljoen gulden
aan belasting hebben ontdoken.
Hun zaak dient eind november
voor de rechtbank in Rotterdam.
Gelijktijdig staan in Breda dan
de dertien Uniser-verdachten te
recht.
overheid niet in staat is een effec
tief beleid tegen tv-piraten op po
ten te zetten, is het onredelijk om
de kabelnetten eenzijdig met de
gevolgen hiervan op te zadelen,
zo wordt gesteld.
De Utrechtse rechtbankpresident
vindt echter blijkens zijn uit
spraak dat de kabel wel verant
woordelijk kan worden gesteld
voor het feit dat piraten van de
kabelantenne gebruik maken.
Casema heeft een dwangsom op
gelegd gekregen van 25.000 gul
den als zij vanavond tussen 23.00
en 07.00 uur de uitzending van
"Het meisje met het rode haar"
niet verhindert.
De Tragiek
De cabaretier Freek de Jonge wil
met een kort geding tegen Kabel
televisie Amsterdam (KTA) voor
komen dat een tv-piraat zijn
theaterprogramma "De Tragiek"
op het kabelnet gaat uitzenden.
Volgens de raadsman van de ca
baretier, mr. G. Enkelaar, is de
piraat "Mokum-tv" waarschijn
lijk in het bezit van een kopie
van de beeldbandopname van
het programma. De VPRO WÜ
deze opname, gemaakt in op
dracht van Freek de Jonge, eind
december uitzenden.
Het geding dient maandag 26 okto
ber om 14.30 uur voor de presi
dent van de rechtbank in Am
sterdam. Hem zal worden ge
vraagd KTA te verbieden het
programma op de kabel door te
geven in geval de piraat zou be
sluiten de illegale kopie uit te
zenden.
Als er deze week na de vergade
ring van de Nucleaire Plan
Groep van de NAVO iets dui
delijk is geworden dan is het
wel dat er nog steeds grote
onduidelijkheid heerst over
het vraagstuk van de middel-
lange-afstands atoomraket
ten die West-Europa op zijn
grondgebied zou moeten sta
tioneren.
'Herbevestiging" of geen "her
bevestiging", "nul-optie" of
geen "nul-optie", niemand
weet waar de NAVO straks
op aankoerst. Wat dat betreft
biedt ook het slotcommuni
qué van de plangroep-verga-
dering in het Schotse Gle-
neagles weinig houvast. Het
document geeft slechts een
opsomming van reeds beken
de strategieën en voor zover
er sprake is van nieuwe ont
wikkelingen zijn deze uiterst
vaag geformuleerd.
Zonder al teveel moeite zou het
communiqué dan ook inder
daad kunnen worden uitge
legd als een herbevestiging"
van het NAVO-besluit van
eind 1979. Volgens dit besluit
zouden er in West-Europa 572
Pershing-2 en Cruise Missile
atoomraketten moeten ko
men (waarvan 48 kruisraket
ten in Nederland) en zouden
de Verenigde Staten en de
Sowjet-Unie onderhandelin
gen moeten beginnen over
wederzijdse wapenbeper
king.
Maar er is ook een andere uitleg
van het communiqué moge
lijk. Dat bleek al kort nadat
de defensieministers in
Schotland uiteen waren ge
gaan en zij ten overstaan van
journalisten ieder hun eigen
lezing gaven. Bij die gelegen
heid ontkende onze minister
van dfensie Van Mierlo dat
het slotcommuniqué een
"herbevestiging" was van het
NAVO-besluit van '79, zoals
bijv. NAVO-secretaris Luns
had beweerd. Een dag later
werd zgn interpretatie ge
steund door zijn eigen partij,
D'66, en door de Partij van de
Arbeid Want het woord
"herbevestiging" was niet in
het slotcommuniqué opgeno-
Nu hoeven woorden niet altijd
in de tekst te worden opgeno
men om later toch grote bete
kenis te kunnen krijgen. De
kunst van de uitleg is in dat
geval doorslaggevend en
daar gaat het in de politiek
vaak om. Het valt dan ook te
vrezen dat de politieke dis
cussie die straks in Neder
land op het NAVO-communi-
qué zal volgen, (opnieuw) een
soort woordgekeutel zal wor
den waarmee waarschijnlijk
alleen politici uit de voeten
kunnen.
Dat geldt niet alleen de "herbe
vestiging" maar ook de "nul
optie", een term die met na
me de PvdA en D'66 kenne
lijk tot hun vreugde in het
slotcommuniqué van de Nu
cleaire Plan Groep hebben
teruggevonden. De "nul-op
tie" houdt in dat de NAVO na
onderhandelingen met Mos
kou geheel zou kunnen
afzien van de kernwapenmo
dernisering in Europa. Maar
wie het slotcommuniqué er
op naleest, moet constateren
dat deze term wel erg vrijblij
vend is geformuleerd.
Letterlijk zegt het communi
qué: "Op basis van wederke
righeid blijft het nul-niveau
een mogelijke optie onder
ideale omstandigheden". On
duidelijk bluft wat er be
doeld wordt met "nul-ni
veau", "mogelijke optie" en
"ideale omstandigheden". En
dat is niet onbelangrijk. Een
"nul-niveau" hoeft namelijk
niet perse in te houden dat al
le atoomwapens in Europa
aan beide kanten worden op
geruimd. Het kan evengoed
betrekking hebben op
slechts een deel van het Eu
ropese kernwapenarsenaal.
Bovendien: wie bepaalt wat
"ideale omstandigheden"
zijn?
Amerikanisme
Eén ding is in elk geval wel dui
delijk de uitleg die de VS
aan deze frase geven, zal voor
het merendeel van de NAVO-
partners straks van doorslag
gevende betekenis zijn. De
Amerikanen bepalen als van
ouds in het bondgenootschap
welke lgn er moet worden ge
volgd ondanks het feit dat be
sluiten - zoals is afgesproken
- uitsluitend unaniem kun
nen worden genomen.
Dat verklaart ook waarom er in
het slotcommuniqué van de
Nucleaire Plan Groep zoveel
Amerikanisme is terug te vin
den Wat bgvoorbeeld te den
ken van de zinsnede "De mi
nisters namen met instem
ming kennis van een briefing
door de minister van defensie
van de Verenigde Staten over
de onlangs genomen beslis
singen van de Verenigde Sta
ten om zijn strategische nu
cleaire strijdmachten te mo
derniseren, te versterken en
de overleefbaarheid ervan te
Verbeteren".
Dit soort teksten is des te
verontrustender sinds de re-
gering-Reagan in het zadel
zit Want zoals al eerder in de
ze kolommen is geschreven
heeft de club van de voorma
lige cowboy-acteur tot nu toe
een verbijsterende onbereid-
willigheid aan de dag gelegd
als het aankwam op onder
handelingen met Moskou om
tot een zekere wapenbeheer
sing en - beperking te komen.
In plaats daarvan liet het
Pentagon de anti-sowjet ge
richte proagandamachine op
volle toeren draaien en werd
de psychologische oorlogs
voering van wglen John Fos
ter Dulles (lees Koude Oor
log) volledig nieuw leven in
geblazen.
Niet alleen bij Europese rege
ringsleiders en Amerikaanse
democraten heeft dit tot gro
te ergernis geleid Ook een
van Moskou's bekwaamste
topadviseurs, Georgi A Ar-
batow, kan er een boos boek
je over opendoen. Arbatow is
historicus, lid van de Acade
mie van Wetenschappen in
de Sowjet-Unie en van de Op
perste Sowjet. en maakt ook
deel uit van het centrale co
mité van de communistische
partij. Hij is topadviseur van
Brezjr\jev. een groot Amen-
ka-kenner.
"Dubbel-besluit"
Deze week verscheen er een
boekje over hem waann hg
tegenover de journalist Wil
lem Oltmans zgn visie geeft
op de oost-west verhouding.
Het is een hoofdstuk uit een
boek dat al eerder dit jaar
verscheen en Arbatow heeft
dat voorzien van een inlei
ding om zgn visie te actuali
seren.
Nu komt Arbatow uit een niet
geheel onverdachte hoek,
maar een aantal van zgn op
merkingen sngdt wel hout
Hg schrgft bgvoorbeeld dat
het NAVO-besiuit van '79
niet alleen een "dubbel-be
sluit" is (kernwapenmoderni
sering en onderhandelen),
maar ook een dubbelzinnig
besluit nu de modernisering
het enige substantiële onder
deel blijkt te zijn.
Weliswaar heeft de regenng-
Reagan zich bereid getoond
om met Moskou te gaan on
derhandelen (30 november),
maar Arbatow twijfelt aan de
goede bedoelingen hiervan.
"Ik trek de ernst van de Ame
rikaanse bedoelingen in twg-
fel omdat men niet één enkel
systeem (de middellange-af-
s landswapens» eruit kan lich
ten om over de beperking er
van te debatteren, terwgl
men tegelgkertgd de wapen
wedloop bg haast alle andere
systemen opvoert; toch zgn
dit precies de plannen van
het Pentagon en de NAVO".
Volgens Arbatow wordt
werkelgke overeenstemming
over middellange-afstands-
wapens onmogelgk wanneer
de SALT-dialoog (besprekin
gen ter vermindering van we-
derzgdese strategische wa
pens) en de inhoud van
SALT 1 en SALT-2 van tafel
worden geveegd Betrek
daarbg dan ook nog de aan
maak van de neutronenbom
(voor Eurup.ii n de afwijzen
de Amenkaanse houding ten
opzichte van Sowjet-voor-
stellen. zegt Arbatow, en de
dubieuze rol van de VS op
het gebied van veiligheidsbe
leid is aangetoond
'Dergelgke plannen, strate
gieën en wapensystemen
zegt hg. "dragen niet bg tot
de versterking van de stabili
teit en de veiligheid van
West-Europa; ze ondermij
nen deze en maken de Euro
peanen tot ggzelaars m han
den van de nucleaire strate
gen van het Pentagon".
WIM WIRTZ
DEN HAAG (GPD) - Binnen de Partij van de Arbeid gaan
stemmen op voor een aanzienlijk hardere houding in het
kabinetsconflict dan fractie en partijbestuur tot nog toe
hebben ingenomen. Het PvdA-congres in Den Haag be
spreekt vandaag een aantal moties in deze richting.
Enkele van die moties stellen met
nadruk dat nieuwe compromis-
pogingen om de breuk in het ka
binet te lijmen, niet mogen lei
den tot een daling van de koop
kracht van de minima met meer
dan 1 procent, tot beknibbeling
op het ziekengeld, of tot vertra
ging van Den Uyls werkgelegen
heidsplan. Als er, als gevolg van
de benarde financiële toestand
van ons land, iets uit het regeer
akkoord op de lange baan moet
worden geschoven, dan moet dat
het terugdringing van het finan
cieringstekort maar zijn, is de te-
Congres
i spe-
Andere moties vragen orr
ciaal partijcongres dat een even
tueel „lijmakkoord" zou moeten
kunnen goedkeuren of verwer
pen, net zoals met het regeerak
koord het geval was. Ook ligt er
een voorstel orn het CDA voor
taan maar samen met de WD in
het verdomhoekje te zetten.
Het partijbestuur heeft het congres
een resolutie voorgelegd waarin
de kabinetscrisis vrij omzichtig
wordt benaderd. De socialisti
sche bewindslieden krijgen vol
ledige steun voor het feit dat ze
de breuk veroorzaakten, omdat
het kabinet te weinig over had
voor het werkgelegenheidsplan.
Tegelijkertijd zegt het partijbe
stuur volledig bereid te zijn als
nog overeenstemming te berei
ken „op basis van het regeerak
koord".
Dat maakt een compromis met
CDA en D'66 mogelijk, waarin de
voornemens uit het regeerak
koord in een trager tempo wor
den uitgevoerd. Dat geldt zowel
de bezuinigingen, de beperking
van "het financieringstekort, als
de uitvoering van het werkgele
genheidsplan.
Invloed
Het partijbestuur van de Partij van
de Arbeid krijgt niet meer greep
op de samenstelling van de kan
didatenlijsten voor de Tweede-
Kamerverkiezingen. Met grote
meerderheid heeft het driedaag-
Brood duurder
Konsumenten
Kontakt boos
DEN HAAG (GPD) - De consu
mentenorganisatie Konsumen
ten Kontakt heeft verontwaar
digd gereageerd op de aankondi
ging van de Nederlandse Bak
kersstichting dat de prijs van een
brood van 800 gram met ingang
van maandag 3 cent omhoog
gaat. Gezien de daling van de
dollar zou de broodprijs juist met
een cent omlaag moeten, aldus
KK. In driekwart jaar is een
brood nu 16 cent duurder gewor
den. Een dergelijke stijging is in
jaren niet voorgekomen.
De verhoging van de broodprijs is
volgens de bakkers noodzakelijk
gezien de stijging van de loon
kosten en de importprijzen. KK
hecht niet al te veel geloof aan
se partijcongres in Den Haag
voorstellen hiertoe verworpen.
Het blijft zoals het is: alleen de
lijsttrekker is overal dezelfde,
verder verschillen de kandida-
tenliisten per kiesdistrict.
De poging van het partijbestuur
om meer invloed op de kandi
daatstelling te krijgen, werd op
het congres scherp bekritiseerd.
Afgevaardigden spraken van on
democratische plannen, een bre
vet van onvermogen aan het
adres van de gewesten, en be
denkelijke centralistische nei
gingen van de partijleiding. Men
herinnerde eraan, dat de huidige
gewestelijke aanpak in de jaren
'60 zwaar bevochten was.
Het partijbestuur had voorgesteld
om voortaan een 'kopgroep' van
vijf kandidaten in het hele land
op de lijsten te zetten. Daarnaast
zou de partijraad bovendien zes
kandidaten op de gewestelijke
lijsten moeten kunnen inschui-
De partijtop achtte dat nodig, om
onevenwichtigheid in de toe
komstige kamerfractie te voor
komen.
Contributie
Ook op een ander punt haalde het
partijbestuur bakzeil op het con
gres. Tegen de zin van het be
stuur bepaalde het congres dat
partijleden die als lid van de
PvdA een politieke functie bek
leden, verplicht moeten worden
2 procent van hun salaris aan
contributie te betalen naast de
normale contributie. Wie wei
gert, wordt als lid van de partij
geschrapt.
Over die straf heeft binnen de par
tij vier jaar lang onenigheid be
staan. Partijraad en congres
spraken zich meermalen uit voor
verwijdering van wanbetalers uit
de socialistische gelederen. Het
partijbestuur vond die straf ech
ter te fors en heeft zich er steeds
tegen verzet. Gisteren is het pleit
uiteindelijk beslecht in het voor
deel van het congres.
Een kleine 4000 PvdA'ers vallen
onder de regeling voor een extra
bijdrage aan de partij. Gezamen
lijk brengen ze een miljoen gul
den per jaar in het laatje. Het
gaat daarbij om raads-, staten- en
kamerleden, commissarissen
van de koningin, burgemeesters,
ministers en staatssecretarissen.
Tot nog toe weigeren ongeveer
400 van hen de bijdrage te beta
len.
DEN HAAG (GPD) - De inrichting
van de Open Universiteit, zoals
oud-onderwijsminister Pais die
voor ogen had, vergroot de edu
catieve kloof tussen de bevol
kingsgroepen. Het voorontwerp
van de wet gaat voorbij aan de
werkelijke onderwijsbehoeften
van het ogenblik. De aandacht
zou meer gericht moeten worden
op het ontwikkelen van voorzie
ningen voor lager opgeleiden, zo
als de Open School, en op so
ciaal-culturele activiteiten voor
volwassenen.
Met deze kritische kanttekeningen
spreekt de Harmonisatieraad
Welzijnsbeleid zijn twijfel uit
over de in het voorontwerp neer
gelegde opzet van de Open Uni
versiteit. De Harmonisatieraad is
ander andere van mening dat in
het nog door oud-minister Pais
bij de Tweede Kamer ingediende
voorontwerp van wet te weinig
zicht is op de ontwikkeling van
het geheel van educatieve voor
zieningen. Bovendien ontbreekt
de doorwerking van de ideeën
van de regering over permanente
educatie geheel.
De Open Universiteit is opgezet
om mensen vanaf 18 jaar die de
capaciteiten hebben om hoger
onderwijs te volgen en om wat
voor een reden dan ook dat on
derwijs niet hebben gevolgd, de
mogelijkheid te bieden toch een
diploma te behalen dat gelijk of
gelijkwaardig is aan de elders in
het hoger onderwijs te behalen
diploma's.
Het aantrekkelijke van de Open
Universiteit is dat de student een
grote vrijheid heeft in het bepa
len van plaats en tempo van de
studie. Er zal dan ook veel ge
bruik gemaakt worden van ra
dio, televisie en schriftelijke cur
sussen. De studie moet begeleid
worden vanuit landelijk gesprei
de studiecentra.
Omdat de oprichting van de Open
Universiteit in een vergevorderd
stadium is (de start is voorzien in
1983) concentreert de Harmoni
satieraad Welzijnsbeleid zich in
zijn advies aan de minister voor
namelijk op de mogelijkheden
om onevenwichtigheden in de
opbouw van het educatieve stel
sel tegen te gaan. De raad stelt
dan ook voor om de Open Uni
versiteit te beschouwen als een
ontwikkelings- en samenwer-
kingsexperiment zowel voor de
volwasseneneducatie als voor
het hoger onderwijs.
Dat experiment zou dan gebonden
moeten worden aan een termijn
van bijvoorbeeld tien jaar. Daar
na moet gekeken worden of een
zelfstandige voortzetting zin
heeft, of dat reeds bestaande in
stellingen deze functie kunnen
DEN HAAG - De kabinetsin
formateurs De Galan en Hal-
berstadt hebben gistermid
dag overleg gevoerd met dr.
Zijlstra (midden), president
van de Nederlandsche Bank,
de directeur van het Centraal
Planbureau, Van den Beid
(links) en met voorzitter De
Pous (rechts) van de Sociaal-
Economische Raad. De drie
heren werden geraadpleegd
bij het in kaart brengen van
de toestand van de Neder
landse economie en de situa
tie van de overheidsfinan
ciën.
De twee informateurs hebben
hun huiswerk voor dit week
einde verdeeld en zullen el
kaar weer zondagmiddag
ontmoeten. Verwacht wordt
dat De Galan en Halberstadt
zich dan zullen zetten aan het
opstellen van een formule die
een einde kan maken aan de
crisis in het kabinet. Daarbij
zal ook overleg worden ge
pleegd met de betrokken be
windslieden. De informa
teurs zullen volgende week
niet nog meer deskundigen
uitnodigen voor het verstrek
ken van financiële en sociaal-
economische gegevens.
ADVERTENTIE
ROTTERDAM (GPD) - Een doch
teronderneming van het failliete
chemisch-afval verwerkingsbe
drijf Uniser in Moerdijk heeft in
1979 een miljoen liter sterk ver
vuilde olie gekocht van fraude
rende oliehandelaren. Het gaat
hier om het Uniser-onderdeel
Rprvrlin<» Tprminal MnprHiik
laars goede, zakelijke relaties en
moet het niet uitgesloten worden
geacht dat er nog veel meer aan
het licht zal komen.
Zeker is al wel dat de oliezwende
laars voor de opslag van hun af
valolie gebruik hebben gemaakt
van de tanks van Uniser. Uniser
gebruikte op haar beurt weer de
Van der Stoel
bezoekt Haig
DEN HAAG (ANP) De demissio
naire minister van buitenlandse
zaken Van der Stoel vertrekt 3
november naar de Verenigde
Staten om daar een dag later zijn
Amerikaanse ambtgenoot Ale
xander Haig te ontmoeten. Voor
naamste gespreksonderwerp is
de plaatsing in Europa van Ame
rikaanse middellange-afstands-
raketten. Dit is gisteren door een
woordvoerder van het ministerie
van buitenlandse zaken bekend
gemaakt.
Hoe lang het bezoek van Van der
Stoel gaat duren is nog niet be
kend. maar het zal niet meer zijn
dan enkele dagen. De ontmoe
ting is het resultaat van een ge
sprek dat de beide bewindslie
den in Cairo voerden bij de be
grafenis van de vermoorde Egyp
tische president Sadat
DEN HAAG (ANP) - Prodent in Amersfoort heeft een nieuive
tandpasta ontwikkeld, die niet alleen preventief maar ook gene
zend zou werken. Het produkt zou in staat zijn beginnende
gaatjes in tanden en kiezen te herstellen Wetenschappelijk on
derzoekers aan de Universiteit van Amsterdam en de Rijksuni
versiteit in Groningen onderschrijven de beweringen van de
tandpastafabrikant
Door toevoeging van fosfaten en calcium aan de reeds bestaande
fluorpasta kunnen de kleine witte plekjes op het gebit, die op
beginnend tandbederf duiden, verdwijnen.
