Sombere toekomst
raffinaderij en
Louter jacht op
voorkeurstemmen
Thatcher minst populaire premier
Opvolger Sadat: "Harde
actie tegen fanatici"
ÖBOVAG
Minder vraag naar benzine
Poolse partij krant
oppert mogelijkheid
coalitieregering
Drug doodt mariniers
Hoge
PLO-man
gedood bij
bomexplosie
Griekse verkiezingstoernee:
ZATERDAG 10 OKTOBER 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
Sinds begin opiniepeilingen
LONDEN (Reuter/DPA) - De Britse pre
mier, Margaret Thatcher, is gisteren te
gen de achtergrond van opstandjes in
haar eigen partij rond haar economische
politiek, in Londen teruggekeerd van een
buitenlandse reis van twee weken.
Tijdens haar afwezigheid stak in de conser
vatieve partij een fikse wind op over de
strenge monetaire politiek waarmee
Thatcher de inflatie wil bestrijden. De re
bellie dreigt het anders zo vredige jaar
lijkse congres van de conservatieven, dat
volgende week in Blackpool wordt ge
houden, te veranderen in de levendigste
bijeenkomst sinds jaren.
De aanval op Thatchers economische poli
tiek werd deze week ingeleid door haar
voorganger als partijleider, de voormali
ge premier Edward Heath. De duidelijk
ste kritiek kwam echter van Geoffrey
Rippon, een voormalige minister uit de
regering van Heath.
Volgens het conservatieve dagblad 'Daily
Mail" staat mevrouw Thatcher voor de
ernstigste crisis binnen haar partij sinds
zij tweeëneenhalf jaar geleden aan de re
gering kwam. De 'Daily#Mirror" sprak
van een "overlevingstest van een premier
in de crisis Een bijna vernietigende ba
lans stelde het gerenommeerde dagblad
"The Times" op. Uit een onderzoek van
een socioloog blijkt dat premier Thatcher
de impopulairste eerste-minister is sinds
opiniepeilingen worden gehouden. On
der die kop stelt het blad vast dat slechts
28 procent van de Britse kiezers tevreden
is over de premier en 65 procent ontevre
den. Mevrouw Thatcher wordt trouwens
nog lichtelijk geprefereerd boven de op
positieleider, labours Michael Foot, die
de "impopulairste oppositieleider sinds
het begin van opiniepeilingen" is.
SDP
Het eerste congres van de nieuwe Engelse
sociaal-democratische partij (SDP) is gis
teren geëindigd met felle kritiek op het
economisch beleid van premier Margaret
Thatcher. Roy Jenkins, eens ministe r win
financiën voor Labour en nu een van de
SDP-leiders, beschuldigde mevrouw
Thatcher van economisch dogmatisme
In zijn slotrede pleitte hij voor een ge
mengde economie, met privé- en over-
heidsondernemingen
Op het partijcongres werden geen besluiten
Het kiezen van een partijleider.
het formuleren van het beleid en het vast
leggen van het partijreglement, zullen op
een volgend congres, waarschijnlijk in fe
bruari. gebeuren. Dit eerste congres dien-,
de voornamelijk als forum voor debat en
ontmoetingsplaats voor partijleiders en
aanhangers
Toch bleek wel op welke politieke lijn de
nieuwe Engelse partij zit. De afgevaardig
den stonden een centrum-beleid voor en
toonden zich vóór lidmaatschap van de
Europese Gemeenschap en de NAVO De
SDP is een midden-partij, die zich duide
lijk van zowel Labour als de conservatie
ven wil onderscheiden.
In zijn slotrede zei Jenkins cfat de SDP er
naar streeft daadwerkelijk iets te doen
aan de werkloosheid en een aanzienlijke
economische groei bewerkstelligen.
BRUSSEL (Reuter) - De vermindering van de vraag naar benzine en andere olieproduk-
ten heeft het toekomstbeeld voor de raffinaderijen in de Europese Gemeenschap zeer
verslechterd. Sluitingen en een verlies van 10.000 arbeidsplaatsen zijn onvermijdelijk.
Het ogenblik is aangebroken dat
een aanzienlijk aantal raffinade
rijen moet worden stilgelegd, zo
staat in een rapport van de Euro
pese Commissie.
De raffinaderijen in de EG draaien
op het ogenblik op zestig procent
van hun capaciteit. In 1973 was
dat tachtig procent. De olie-in
dustrie verwacht niet dat er de
komende jaren een verbetering
zal optreden. Dat de vraag op het
ogenblik klein is wordt voor een
deel veroorzaakt door tijdelijke
factoren, zoals de recessie. Maar
de hoge olieprijzen heben ook tot
maatregelen geleid die op de lan
ge termijn zijn gericht. Brand-
stofbesparing en een toenemen
van het gebruik van gas, steen
kool en kernenergie maken de
vooruitzichten voor de raffinade
rijen er niet beter op.
Bovendien verandert het verbruik-
spatroon. De vraag naar benzine
en andere hoogwaardige produk-
ten.zal volgens het rapport wel
weer groter worden, maar de
vraag naar zware stookolie wordt
alleen maar kleiner. Het zijn
vooral de oude raffinaderijen die
zijn ontworpen voor een grote
produktie van deze stookolie.
Steenkool en kernenergie kun
nen stookolie als brandstof in de
industrie verdringen.
De Europese Commissie dringt er
in haar raport op aan dat de raffi
naderijen worden aangepast
voor de produktie van benzine
en andere lichte produkten als
nafta, een grondstof voor de che
mische industrie. Zij tekent erbij
aan dat een en ander onvermijde
lijk gepaard gaat met sluitingen
op grote schaal. Op het ogenblik
Waarnemers in Moskou wezen er
op, dat in de Sowjet-kranten wel
iswaar felle kritiek te lezen is op
het programma dat Solidariteit
deze week aannam, maar dat de
felheid van de aanvallen niet is
toegenomen.
De Prawda, het orgaan van de
communistische partij, schreef
donderdag en gisteren dat er
geen sprake is van het program
ma van ee vakbond, maar van
"het document van een politieke
partij".
WARSCHAU (UPI/AFP/Reuter) - denken dat men de samer
De spreekbuis van Poolse (com
munistische) Verenigde Arbei
derspartij heeft gisteren impli
ciet de invloed toegegeven van
het vrije vakverbond Solidari
teit. Voor het eerst plaatste een
officiële krant een vraaggesprek
met Jacek Kuron, de man die de
dissidentengroep KOR opricht
te, de vorige week werd opgehe-
Trybuna Ludu schreef dat steeds
meer mensen voelen voorhet
idee, een coalitieregering te vor
men, waarvan ook niet-commu-
nisten deel uitmaken. Volgens
de krant is vorming van een
breed front geboden met het oog
op nationaal behoud. Er zou niet
•alleen sprake zijn van een erosie
van de staat, maar het onafhan
kelijke bestaan van Polen bin
nen zijn huidige grenzen zou op
het spel staan.
Een andere geste van de autoritei
ten naar het vrije vakverbond
was de werklunch die de Franse
minister van buitenlandse zaken,
Claude Cheysson, gebruikte met
Lech Walesa, de voorzitter van
Solidariteit. Het was niet eerder
voorgekomen, dat een ontmoe
ting met de vakbondsleider was
opgenomen in het programma
van een buitenlandse gast van de
regering.
Later op de middag had Cheysson
een ontmoeting met partijleider
Stanislaw Kama. De mogelijk
heid van een coalitieregering
met niet-communisten spreek
Jacek Kuron wel aan. De oprich
ter van KOR wees er wel op dat
wat hem betreft Solidariteit een
vakbond, en de kerk, kerk moet
blijven. Wel zouden het vrije vak
verbond en de zeer invloedrijke
rooms-katholieke kerk steun
kunnen geven aan leden van de
regering in wie het volk vertrou
wen heeft.
Kuron liet er geen twijfel over be
staan, dat het overwinnen van de
crisis zeer ingrijpende verande
ringen vergt. Mensen die nog
is de verwerkingscapaciteit van
de raffinaderijen 200 miljoen ton
groter dan nodig is. Bij moderni
sering zal daarvan wellicht 150
miljoen ton overbodig zijn. Er
zullen raffinaderijen volledig
moeten worden opgedoekt.
Walter Kirsten. directeur bij Bri
tish Petroleum (BP) heeft deze
week verklaard dat West-Europa
over een raffinagecapaciteit be
schikt van een miljard ton per
jaar en dat op de lange duur iets
meer dan 600 miljoen ton per jaar
voldoende zal zijn. BP sluit in elk
geval een raffinaderij in Groot-
Brittannië, evenals Burmah Oil.'
De bonden hebben laten weten
dat er al 3500 man personeel van
diverse raffinaderijen is ontsla
gen en dat 10.000 arbeidsplaat
sen gevaar lopen. Kirsten wees
er nog op dat raffinaderijen in
andere landen ook niet aan slui
ting zullen ontkomen.
BOSTON (AP) - Torsten Wiesel (rechts) en David Hubel spraken gisteren
met journalisten nadat bekend was geworden dat zij de Nobelprijs voor
geneeskunde hadden gewonnen. De derde gelukkige is Roger Sperry.
WASHINGTON (UPI) - Aan boord van het Amerikaanse vlieg-
dekschip "Midway" zijn twee militairen overleden als gevolg
van drugsgebruik. Negentien opvarenden werden aangehouden
in verband met het in beslag nemen van marihuana ter waarde
van ongeveer 125.000 gulden
Sinds twee jaar geleden bij een onderzoek was gebleken dat bijna
de helft van de 2.000 ondervraagde dienstplichtigen bij de mari
ne gebruik maakte van marihuana, proberen de autoriteiten het
drugsgebruik terug te dringen.
Tejero gaat rechten studeren
MADRID (UPI) Luitenant-kolonel Antonio Tejero Molina van
de Spaanse semi-militaire politie, die op 23 februari met onge
veer 300 ondergeschikten enige tijd het Spaanse parlement be
zet hield, heeff'gisteren ingeschreven voor een schriftelijke stu
die in de rechten.
Naar verwacht wordt, zullen Tejero en 33 andere officieren die
betrokken zouden zijn geweest bij de mislukte staatsgreep vol
gend jaar maart voor een krijgsraad moeten verschijnen De
openbare aanklager heeft al de maximum-straf van 30 jaar
geëist.
CAIRO (AFP) - Hosni Moe
barak, die volgende week
naar alle waarschijnlijk
heid Sadat als president
zal opvolgen, heeft een
hard optreden tegen ge
welddadige islamitische
fundamentalisten aange
kondigd. In een interview
met het Franse persbu
reau AFP zei hij gisteren
dat aantastingen van de
staatsveiligheid niet ge
duld zullen worden.
ADVERTENTIE
OCCASIONSHOW
op 15,16 en 17 oktober
in de Groenoordhallen
te Leiden
Hij wees erop dat ook in Assioet
krachtig is opgetreden tegen fun
damentalistische agitatie, en hij
sloot niet uit dat nog verdere
maatregelen nodig zullen zijn om
deze fanatiek-orthodoxe mos
lems onschadelijk te maken.
De ongeregeldheden in de Egypti
sche stad Assioet hebben aan 45
mensen het leven gekost. Dit
aantal werd bevestigd door zie
kenhuizen en eerste-hulpcentra
in de stad. In Assioet kwamen
donderdag islamitische funda
mentalisten in botsing met leger
en politie. De rust lijkt zo goed
als te zijn weergekeerd. Hier en
Israël
De Israëliërs, zo zei hy, hebben
geen reden tot ongerustheid,
want de nieuwe Egyptische rege
ring zal de politiek van president
Sadat voortzetten. Hij toonde
zich erg verbaasd over de terug
houdendheid van het Ameri
kaanse Congres tegenover de le
vering van Awacs-radar-vliegtui-
gen aan Saoedi-Arabië. Deze toe
stellen spelen volgens hem een
belangrijke rol bij het tegengaan
van het Sowjetexpansionisme,
en zullen niet tegen Israël wor
den gebruikt.
Als de levering van de Awacs aan
Saoedi-Arabie niet doorgaat zal
dat de geloofwaardigheid van
Washington bij zijn "vrienden in
het Midden-Oosten" aantasten.
"Na zo'n weigering zouden ook
wij ons vragen moeten gaan stel
len", aldus Moebarak.
Sowjet-Unie
Hij meende dat de belangen van
We t Europa. de Verenigde Sta
ten en Japan in de Golf up het
ogenblik gevaar lopen In dat
verband kondigde hy aan zich
evenals zyn voorganger te zullen
verzetten tegen het "Sowjet-ex-
pansionisme". Daartoe zouden
de Verenigde Staten tijdelijk ge
bruik kunnen maken van bepaal
de militaire faciliteiten in Egyp
te. Hij sprak voorts de hoop uit
dat de betrekkingen met Saoedi-
Arabie genormaliseerd zullen
worden. "Dat zal van de Saoedi's
afhangen".
Evenals Sadat zal ook Moebarak
zich krachtig teweer stellen te
gen Libische pogingen Egypte te
ontwrichten. Op de vraag of hij
ook de grensoorlog met Libië ge
voerd zou hebben die Sadat in
juli 1977 begon, antwoordde
Moebarak: "Dat zou ik ook ge
daan hebben. Sadat had zelfs te
veel geduld alvorens terug te
slaan". Hij maakte de voormalige
staf-chef van het Egyptische le
ger. generaal Chazli, die nu in Li
bië woont, uit voor "verrader
Hij zei ook de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie PLO niet te be
schouwen als de vertegenwoor
diger van ólle Palcstynen. In de
doelstellingen en de principes
van de politiek van president Sa
dat komt geen verandering, maar
ik zal er wel mijn persoonlijke
noot aan toevoegen", zo besloot
Moebarak.
ROME (AFP/UPI) - Bij een bom
explosie in een hotel in Rome is
gisteren een functionaris van de
Palestijnse bevrijdingsorganisa
tie PLO om het leven gekomen.
Een woordvoerder van de PLO in
Rome zei dat het slachtoffer Ma-
jed Abu Sharar was. hoofd van
de voorlichtingsafdeling van de
PLO. Hij uitte de beschuldiging
dat de Israëlische geheime
dienst de 46-jarige Sharar met
een bom om het leven had ge
bracht.
Het slachtoffer was in Rome voor
een internationale bijeenkomst
van intellectuelen die de zaak
van de Palcstynen steunen. Hij
had zich onder een valse naam in
het hotel laten inschrijven. Daar
door ontstond misverstand over
de identiteit van de man die door
een in zijn hotelkamer ontplofte
bom was gedood. Men nam aan
dat het ging om een in Beiroet
wonende Algerijn, die waar
schijnlijk bezig was een bom
voor een aanslag in elkaar te zet
ten.
Een PLO woordvoerder onthulde
later dut het slachtoffer Sharar
was. lid van het centrale comité
van da PLO vleugel Al Fatach
Hy was speciaal belast met de
contacten met Palestijnse jour
nalisten in de door Israël bezette
gebieden.
Inmiddels is de verantwoordelijk
heid voor de aanslag al opgeeist.
In Beiroet benaderde een onbe
kende telefonisch het kantoor
van het persbureau UPI mat da
mededeling dat Majed Abu Sha
rar was omgebracht door de "As-
sifa" omdat "hy en zyn collega's
waren afgeweken van de juiste
koers van de Palestijnse revolu
tie en de gewapende strijd Deze
personen vertegenwoordigen het
verraad en zoals wij Sharar heb
ben gelikwideerd zullen wy dat
ook doen met anderen die zyn af
gedwaald van de heilige koers",
aldus de man.
De PLO woordvoerder in Rome
verklaarde nooit van de "Assifa'
groepering te hebben gehoord.
De verantwoordelijkheid voor de
aanslag moet by de Israëlische
geheime dienst worden gezocht,
zei hy.
Epirus, het bergachtige noord
westen van het Griekse
vasteland, is vanouds het
bastion van Evangelos Avcr-
of. de huidige vice-premier
en minister van defensie, lei
der van de rechtervleugel van
de regerende party Nieuwe
Democratie, tijdens de dicta
tuur voorstander van het leg
gen van een „brug" naar de
kolonels. Vanuit het hoogge
legen Metsovo. het Zwitsers
aandoende stadje waar suc
cesvol allerlei nijverheid is
aangemoedigd en de bevol
king toenam, bestreek de
machtige politicus tot voor
enkele jaren het hele gewest
met vaste hand - wie iets wil
de bereiken, kon niet voorbij
aan de 'markies van Metso
vo'. zoals oppositieleider
Andreas Papandreou hem
spottend in zyn redevoerin
gen noemt.
Deze streek, waar in 194y de
laatste fase van de burgeroor
log is uitgevochten die tot de
liquidatie van de pro-com-
munistische partizanen leid
de. was tot voor kort politiek
rechts. Maar bij de laatste
verkiezingen, in 1977, geraak
ten van de vijf parlementsze
tels waarover zij beschikt, er
toch al twee in handen van de
socialistische Pasok „Dit
maal worden het er minstens
drie", zegt me een plaatselijk
kaderlid dat meehelpt aan de
voorbereiding van Papand-
reou's verkiezmgsbyeen-
komst.
Uitdaging
Papandreou heefi deze keer
Jannina, de hoofdstad van
Epirus, uitgekozen als een
van de drie steden waarvan
daan zijn verkiezingsdemon
straties door de televisie wor
den uitgezonden. Het is een
duidelyke uitdaging aan het
adres van Averof, dat Janni
na niet meer 'zyn eigen ter
rein' is. Het grote plein voor
de prefectuur staat die avond
inderdaad stampvol, geheel
in het teken van de opgaande
zon, het embleem op de groe
ne vlaggen en ballonnen van
de Pasok, en allerwegen
schalt de kreet: Allagi! Ver
andering! Er is zelfs een
spandoek van een deputatie
uit Metsovo. zo'n 70 kilome
ter hoger de bergen in, met
de tekst Metsovo stemt ver
andering'.
„De verkiezingen zyn van
avond beslist", roept de 64 ja
rige socialistenleider de dei
nende menigte toe, die tevo
ren het fraaie lied 'We zullen
de zon dronken voeren, ja'
heeft gezongen. „De bastions
van rechts vallen een voor
een. Sparta. Lakonia waren al
gevallen, vanavond is het de
beurt voor het bastion van de
markies. Op 19 oktober is het
volk aan de macht, zijn wij
aan de regering en is rechts
met pensioen gestuurd. Onze
meerderheid wordt aanzien
lijk groter dan die van 1964".
Hy duidt op de verkiezings
overwinning van zijn vader
George, die in februari 1964
met zijn Centrumparty 53
procent van de stemmen be
haalde doch reeds het jaar
daarop werd aangetast door
'dissidentie' en wraak' bin
nen eigen gelederen en juli
1965 op tamelijk onparlemen
taire wyze door koning Kon-
stantyn ten val werd ge
bracht. Twee jaar later was
Griekenland een dictatuur.
Ditmaal regeert een andere
Konstantyn als staatshoofd:
de 74-jarige president Kon
stantyn Karamanlis, die, hoe
wel van uitgesproken rechtse
komaf, algemeen wordt ge
zien als een garantie tegen
nieuwe abnormale ontwikke
lingen. zelfs wanneer de radi
cale Andreas inderdaad het
premierschap zou veroveren.
Iets waar steeds meer Grie
ken in gaan geloven, ook al
lijkt de voorspelling 'aanzien
lijk meer dan 53 procent' fan
tastisch.
De volgende dag ga ik met Ka-
rolos Papouhas. een van de
plaatselijke afgevaardigden
van de Pasok, die graag her
kozen wil worden, de berg
dorpen in. Hy is op 'kruizen
jacht', dat wil zeggen op de
jacht naar voorkeurstemmen
die een goed deel van elke
Griekse verkiezingsstrijd be
heerst, zowel in de provincie
als in de stad. De provincie
Jannina mag op basi.c
haar bevolkingsaantal,
parlementsleden afvaardi
gen Deze worden op basis
van evenredigheid onder de
partyen verdeeld, maar wie
binnen die partyen de geluk
kigen zyn, wordt uitgemaakt
door de hoeveelheid voor
keurstemmen Deze laatste
worden naar plaatselyke
evenredigheid onder de par
tijen verdeeld. De zeven Pa
sok-kandidaten voor Jannina
zyn dus ook eikaars rivalen
•yf
Afschaffing van dit systeem
staat in het programma van
de Pasok en Papoulias moet
de dorpelingen uitleggen
waarom het leidt tot een te
toegespitste verhouding tus
sen kiezer en gekozene (met
wederzijdse 'verplichtingen')
vriendendiensten, verwaarlo
zing van het algemeen be
lang. ongezonde spanningen
binnen de partijen. Afschaf
fing ervan zal natuurlyk ook
leiden maar dat zegt hij er
niet by - tot minder van dit
soort café-bezoeken van kan
didaten in afgelegen dorpen.
Plaatselijk
Papoulius, een zwierige, vroly-
ke man. wordt wel getipt als
aanstaand minister van bui
tenlandse zaken in een even
tuele regenng-Papandreou,
maar hy kan met de dorpelin
gen uit zyn geboortestreek
net zo goed praten over de
plaatselyke problemen: de
weg die maar niet wordt
geasfalteerd, ondanks jaar-
lykse beloften, de elementai
re medische voorzieningen
en het belabberde staatszie-
kenhuis in Jannina („Ik weet
het want myn moeder is er
ook verpleegd"); de yzeren
machtspositie van tussen
handelaren en de regerings
begunstiging van plaatselijke
kopstukken. Of hij nu bij een
snel stromende vliet aan de
forellenmaaltijd zit, of bij een
kopje koffie in het plaatsely
ke café van Fourka. zowat het
hoogst gelegen dorp van
Griekenland, bereikbaar
langs een abominabele weg,
hij voelt zich overal op zyn
gemak
Uitvoerig licht hy in het café de
socialisatieplannen van zyn
partij toe. die alleen de aller
grootste bedryven zullen be
helzen, en zeker niet de
grond „Geloven jullie toch
niet wat ze zeggen dat de Pa
sok jullie ezel zal afnemen of
jullie kippen; wat we zullen
doen is het stimuleren van
landbouw- en veeteeltcoope-
ratics, maar volstrekt op ba
sis van vry willigheid". Er
wordt in Fourka na afloop
maar één vraag gesteld: „Wie
zegt ons dat jullie ons niet
ook vergeten zoals de rechtse
reginngin studs deden1'
Papoulias „Een goede vraag.
Wy zullen niet na vier jaar,
maar elk jaar verantwoording
afleggen van wat we doen en
zullen doen. Precies zeggen
bijvoorbeeld hoeveel kilome
ters geasfalteerde weg er vol
gend jaar by komeh".
Als we Fourka weer uit rijden,
blykt een kenner van de
plaat seiijko iphoudlnpa
reeds precies op de hoogte te
zijn van de uitslag in het
dorp Vorige keer kreeg de
Pasok tien van de 130 stem
men. deze keer zullen het er
veertig zyn lin het café luis
terden zo'n 15 mannen)
Averofs bastion staat hier
nog overeind, maar het is
aangetast.
Een flinke greep blykt hy ook
nog te hebben op een kleine
stad als Konitsa. ten noorden
van Jannina. waar we 's
avonds aankomen omdat alle
zeven Pasok kandidaten er
het woord zullen voeren. Dat
wordt een weinig meeslepen
de aangelegenheid, mede
omdat het grootste deel van
de bevolking demonstratief
rentelt op een plein ter zyde
van de bijeenkomst, waar een
soort lunapark wordt gehou
den „Wacht tot Averof hier
spreekt", zegt me een plaat-
selyk aanhanger van de rege
ringsparty „De mensen die
daar staan te luisteren zyn al
lemaal Moskou-mensen
En
Pasok-lid verklaart later
de slechte opkomst in Konit
sa met de mededeling dat „de
politic hier altyd nog oplet.
Er worden nog dossiers by
gehouden In Konitsa is de
burgeroorlog nog niet hele
maal afgelopen'
FRANS VAN HASSELT
