„Er deugt
helemaal
niets van
onze dierenbescherming
Jurist doet 'n hoekje open
over wetgeving in praktijk
Kippen in legbatterijen,
kalveren die met hor
monen worden inge
spoten, varkens die
geen straaltje licht
zien. Kortom: de bio-
industrie. Maar het
kan nog erger. Wat te
denken van een poe
lier die bij levende
eenden vleugels af
hakt. Een hond die
wordt opgehangen.
Een boer die zelf zijn
bok castreert.
Ter bescherming van
dit alles telt ons land
een aantal organisa
ties, die elkaar in het
gunstigste geval arg
wanend bekijken. De
georganiseerde dieren
liefde aan het bek
vechten. Een voorma
lig jurist op het minis
terie van landbouw
schreef er een boekje
over. "Dierenbescher
ming? Laat me niet la
chen want het is om
te huilen".
Door
Carlo Nagel
MAANDAG 5 OKTOBER 1981
Huisdier in flat: vaak slechter behandeld dan ergste vijand.
Mr. A. J. Jungslager (66) vouwt in zijn nieuwbouwwoning
in Papendrecht, het ochtendblad open en tikt met zijn
wijsvinger alarmerend op een bericht „Zie je dat nou?
Postduivenhouders vragen de minister iets te doen tegen
de grote havikenstand op de Veluwe. Terwijl het een nor
maal, natuurlijk gegeven is dat er haviken op de Veluwe
zijn. Het is abnormaal en onnatuurlijk dat mensen dui
ven als speelgoed houden. Logisch dat postduiven op
steeds dezelfde vluchtroutes roofvogels aantrekken.
Maar dat is nu precies de huidige opvatting van de mens
tegenover het dier: wij moeten met postduiven spelen en
haviken moeten worden doodgeschoten".
Mr. Jungslager heeft 35 jaar bij
het ministerie van landbouw ge
werkt. Hij had er veel te maken
met dierenwetgeving en veteri
naire aspecten van volksgezond
heid. Nadat hij op wachtgeld was
geplaatst, werd hij - pro deo -
zeven jaar juridisch adviseur van
de Nederlandse Vereniging tot
Bescherming van Dieren. In die
tijd maakte hij een studie van de
wetgeving op dat gebied en de
uitwerking ervan in de praktijk.
Jungslager weet dus waarover hij
het heeft, als hij zijn in eigen be
heer onlangs uitgegeven boekje
„Dierenbescherming een over
heidstaak" begint met de woor
den: „Dierenbescherming? Laat
me niet lachen..., want het is om
te huilen".
De jurist thuis: „Beschouw me niet
als een gedrevene, ik ben inte
gendeel een nuchter mens. Daar
om juist. Het publiek mag wel
eens de ogen worden geopend.
Het leest over wetten en wetswij
zigingen op het gebied van die
renbescherming, over organisa
ties die van zich doen spreken en
denkt dan: met de dierenbe
scherming zit het wel goed. Maar
er deugt werkelijk niets van".
Beschamend
In zijn voorwoord schrijft mr.
Jungslager dan ook: „Onze hou
ding tegenover het dier is rond
uit beschamend. De georgani
seerde dierenliefde heeft in hon
derd jaar niet veei meer opgele
verd dan honderdtien organisa
ties, die elkaar in het gunstigste
geval argwanend bekijken en die
altijd klaar staan om met een be
schuldigende vinger naar een an
der te wijzen. De overheid heeft
het volkomen laten afweten, zo
wel in het wetgevende als in het
bestuurlijke vlak".
Het Burgerlijk Wetboek be
schouwt dieren als gevonden
voorwerpen. Jungslager: „Waar
de wetgever dieren als gevonden
voorwerpen ziet, kan men moei
lijk verwachten dat handel en
verwerkende industrie zich be
perkingen zouden opleggen in
het belang van de dieren. Bij het
zoeken naar methoden van ar-
beids- en kostenbesparing en
produktievergroting wordt een
voudig geen rekening gehouden
met het feit dat het om levende
wezens gaat met vrijwel gelijke
biologische bouw en zintuigen
als de mens, noch dat het dier
ook pijn, angst en stress voelt
De grondregels van de economi
sche bedrijfsvoering worden on
verkort toegepast alsof het om
een rijwielfabriek gaat".
Mr. Jungslager vindt ook. dat er
een chaotisch geheel van wetge
ving op het gebied van dierenbe
scherming bestaat. Hij stelt dat
de wetenschap zwaar in gebreke
is gebleven bij de economische
zowel als bij de veterinaire bege
leiding van vee- en pluimveehou
derij.
„De enige vragen die men zich stel
de waren: hoeveel melk en vlees
kan ik maximaal per kilo voer
krijgen, hoe houd ik de dieren
met minimale kosten in maxima
le conditie, hoe huisvest ik zo
veel mogelijk dieren met zo wei
nig mogelijk investering, hoe
verlaag ik de arbeidsintensiviteit
zonder dat het ten koste van de
produktie gaat".
Uitwassen
Opgehangen
doende te kunnen produceren
voor al die miljoenen Westeuro
peanen?
Jungslager: „Ach welnee. We heb
ben zoveel koeien dat we ons
geen raad weten met de melk en
dat we roomboter voor een kwar
tje per pakje aan Rusland verko
pen. Op de veilingen worden
groente en fruit in grote hoeveel
heden doorgedraaid. We telen
veel te veel. Begrijp goed: bio-in-
dustrie mag voor mij blijven be
staan, maar aan de uitwassen
moet wat worden gedaan. Bio-in-
dustrie is niets anders dan het op
industriële wijze bedrijven van
landbouw en veeteelt, maar daar
voor hoef je kalveren niet met
hormonen in te spuiten, varkens
niet dag en nacht in het donker
te houden en kippen met in leg
batterijen te stoppen".
Mr. Jungslager noemt het „ern
stig" dat het met de controle op
de naleving van de dierenbe
schermingswetgeving „ronduit
slecht" is gesteld. Slechts een
zeer gering percentage lager
dan bij elk ander delict - van ge
pleegde dierenkwelling wordt
opgespoord en ter vervolging
aangebracht. Een van de hoofd
oorzaken is volgens hem het ge
brek aan mankracht.
- Ligt dat niet aan het feit dat
net als bij kindermishandeling -
kwelling van dieren zich zo niet
binnenskamers, dan toch op ei
gen erf afspeelt
„Jawel", zegt de jurist, „de politie
moet het hebben van aangiften
van buren die iets merken. Maar
het moet wel heel erg de spuiga
ten uitlopen willen de mensen
aangifte doen. En als er dan ge
vallen bekend zijn. dan zijn wel
iswaar de maximumstraffen als
regel hoog genoeg, maar de eisen
en vonnissen weer veel te laag.
Staande en zittende magistra
tuur bij de rechterlijke macht
zijn onvoldoende doordrongen
van de noodzaak het dier beter in
bescherming te nemen door veel
zwaardere straffen te eisen en op
te leggen dan tot nu toe gebrui
kelijk was".
Hon den moord met vergif
m Leidse Merenuijk uit
breiding van het aantal
opsporingsambtenaren
gewenst, (foto Holvast
Kippen ii
alsof het c
i legbatterij 'De grondregels i
en rijwielfabriek gaat".
i de economische bedrijfsvoering worden onverkort toegepast
Hij noemt voorbeelden: twee ge
vallen van dierenmishandeling,
waarbij de op te leggen boete
duizend gulden had kunnen zijn.
De Haagse politierechter veroor
deelde in '74 een poelier, die een
den een vleugel had afgehakt en
ze in eeh vijver had losgelaten
om ze later te kunnen slachten,
tot 400 gulden boete. En de poli
tierechter in Groningen veroor
deelde in '75 een man tot 250 gul
den boete, die zijn hond had ge
dood door het dier op te hangen.
In twee andere zaken van dieren
mishandeling was de maximale
boete 600 gulden. De kanton
rechter in Leiden veroordeelde
een boer. die in '75 een koe met
een grote, etterende wond had
aangevoerd, tot 75 gulden boete
en de kantonrechter in Gouda
veroordeelde in datzelfde jaar
een boer die een bok zelf op-erg
pijnlijke manier had gecastreerd,
tot 150 gulden boete.
De kantonrechter in Hilversum
sprak in '77 zelfs een veehouder
vrij. die zijn koeien de staart had
afgehakt, omdat hij niet bewezen
vond dat zonder noodzaak was
gehandeld. Jungslager „De
koeien hadden de boer bij het
melken met de staarten in de
ogen geslagen. Als deze trend
doorzet, zullen op een veehoude
rij in de toekomst staart- en poot-
loze runderen op stellingen lig
gen, waar aan de voorzijde hooi
wordt ingepropt en die dan kun
nen worden gemolken: melkro-
bots".
Toch noemt de oud-ambtenaar ook
vijf voorbeelden van straffen we
gens dierenmishandeling die wel
gevoelig aankwamen, zoals twee
weken onvoorwaardelijke ge
vangenisstraf bij de politierech
ter in Assen voor het doodslaan
van een hond met bijl en schop.
Mentaliteit
Jungslager: „Jawel, maar ik noem
geen percentages. Bij die acht
gevallen, waarin naar mijn me
ning volstrekt onvoldoende
straffen zijn opgelegd, kan ik zo
nog duizend voorbeelden doen.
Die vijf andere heb ik met moeite
bijeen geschraapt. Het is overi
gens een zeer persoonlijke me
ning. Er zullen wel mensen zijn
die zeggen: twintig gulden boete
voor het ophangen van een hond
is hoog genoeg. Nu. ik vind van
niet".
Mr Jungslager vindt dat er veel
ontbreekt aan de mentaliteit van
Nederlanders, die naar zijn me
ning het dier slechter behande
len dan hun ergste vijand „Vo
gels verdelgen massa's schadelij
ke insekten, maar wij zien alleen
het fruit dat ze aanpikken; fruit
dat er zonder vogels waarschijn
lijk in het geheel niet zou zijn".
Hij citeert met instemming De Vo-
gelgids: „Geen boer maakt er een
geheim van dat hij kwistig met
de vrij in de handel zijnde land
bouwvergiften omspringt. Boe
ren geven grif toe dat de kosten
hiervan aardig worden gecom
penseerd door de verkoop van
dode vogels aan opkopers, die ze
thuis in grote diepvrieskisten op
slaan en ze door clandestiene
preparateurs laten opzetten voor
de verkoop aan particulieren.
Veel boerinnen hebben een spe
ciaal „gifpotje" op de schoor
steen staan De centen voor de
vergiftigde vogels erin en de cen
ten voor parathion en strychnine
er weer uit Het is onbegrijpelijk
dat in dit land. waar elke apothe
ker zijn gifkastje als een bank
kluis afsluit, onverantwoordelijk
strooiende boeren zomaar vrij
over al dat smerige tuig kunnen
beschikken
Castraties
streren van voor de slacht be
stemde mannetjesvarkens (be
ren). „Aangezien sommige EG-
landen de invoer van vlees en
vleeswaren van niet-gecastreer-
de beren weigert, is de export
van dit vlees verboden. Mannelij
ke varkens die voor de export-
slacht worden gehouden, moe
ten dus worden gecastreerd om
niet wegens „beregeur" te wor
den afgekeurd Dit is echter een
volkomen achterhaalde zaak De
„beregeur" treedt pas op na het
geslachtsrijp worden van het
varken. Door de moderne mest-
methodeh valt de slacht voor de
geslachtsrijpheid in plaats van
erna. Volkomen nodeloos wor
den zo jaarlijks honderdduizen
den biggen gecastreerd, door le
ken en onverdoofd".
In Papendrecht herhaalt Jungsla
ger nog eens ..Schandalig, niet
waar? Ik ben bang dat Neder
land op de bewuste EG partners
te weinig druk uitoefent".
Veel dierenleed wordt volgens
hem veroorzaakt. Niet alleen in
de bio-industrie. maar ook bij het
verkeerd fokken van rasdieren,
het couperen van lichaamsdelen,
het drogeren van renpaarden en
het zelf slachten van gevogel
te.
„Ten slotte zijn er nog de indirecte
dierenmishandelingen door het
kopen van produktcn die met
dierenmishandeling zijn verkre
gen, zoals zeehondenslachting,
pelsjagen en walvisvangst. Te
genover schadelijke dieren kent
de mens helemaal geen scrupu
les. Hierbij wordt geen enkel
middel geschuwd. Vergif, klem
men, vallen, onderwatervallen,
middelen die besmettelijke ziek
ten veroorzaken of organen de
genereren zijn heel gewoon".
Slachthuizen
Fel haalt hij uit naar artikelen in
het Wetboek van Strafrecht,
waarin gevallen van dierenkwel
ling strafbaar worden gesteld,
omdat zij in de praktijk onhan
teerbaar zijn.
„Een dier mag je geen arbeid doen
verrichten, die kennelijk zijn
krachten te boven gaat Maar dat
houdt een subjectieve beoorde
ling in en nergens staat geschre
ven wiens oordeel beslissend is.
Je mag geen koe met overvolle
uiers vervoeren Maar hoe vol is
„overvol" dan wel? Je mag de
oorschelpen van een hond niet
verkleinen. Maar in landen om
ons heen als Duitsland en Belgie
is dat niet verboden, dus iedere
gecoupeerde hond komt daar
vandaan".
Een erg kwalijke zaak vindt Jung
slager het doden van zoveel huis
dieren in Nederland: volgens
globale schattingen wel 50.000
honden en 50.000 katten per jaar
„Terwijl asiels geen slachthuizen
moeten zijn. Het is een slechte
zaak dat aan de voordeur zwerf
dieren worden opgenomen,
waarvoor plaats wordt gemaakt
door al langer aanwezige zwerf
dieren, voor wie geen tehuis kon
worden gevonden, af te maken
en af te voeren door de achter
deur"
Jungslager stelt dan ook „Het
heeft weinig zin om de voortdu
rende stroom van deze ongeluk
kige dieren naar hun ondergang
te leiden zonder te proberen de
aanwas tegen te gaan Als de
overheid er door wettelijke maat
regelen in slaagt de geboorte van
honden en katten te beperken,
zal de stroom „kandidaten voor
de dood" vanzelf verminderen
en zouden deze slachthuizen op
den duur zelfs overbodig wor
den". zegt hij.
Wegwerpartikel
Maar dan zou de overheid de in
dividuele vrijheid van de mensen
om een huisdier te nemen moeten
beperken.
Mr Jungslager Is dat zo gek nu
het dier in de huidige samenle
ving tot een wegwerpartikel is
gedegradeerd'» Het probleem
van de wegwerpverpakking kan
misschien worden opgelost door
terugkeer naar een systeem van
mecrmalige verpakking, waarop
statiegeld wordt geheven Ik
denk aan een vergunning tegen-
betaling om een huisdier te mo
gen houden - „statiegeld" dat
wordt terugbetaald na de dood
van het dier - het aantal zwerf
dieren zou kunnen vcrminde-
Soms gaat zijn zorg voor het dier
misschien wat al te ver. Zo
schrijft Jungslager in zijn boekje
dat ook in de zeevisserij moet
worden nagegaan hoe de gevan
gen vis snel te doden. „Nu ster
ven ze een langzame verstik
kingsdood onder het gewicht
van hun gevangen soortgenoten
en bij gebrek aan water"
Toch waarschuwt hij ook voor
overdreven sentiment „Dieren-
bescher mmg wil niet zeggen dat
je elk dier tot elke- prys zo lang
mogelijk in leven moet houden
Je kan dierenbeschermer zijn
zonder vegetariër te zijn. zonder
totaal anti-vivisectie te zgn en
zonder in demonstraties mee te
lopen".
In het slot van zijn boekje „Dieren
bescherming en overheidstaak"
stelt Jungslager aller wets
wijzigingen voor. die erop neer
komen dat e^n al te ruime inter
pretatie van (on)menselijk ge
drag onmogelijk- wordt Daartoe
schrapt hij uit de bestaande wet
ten termen als .nodeloos" of
„niet zonder redelijk doel".
Asiels
Hij doet allerlei aanbevelingen, zo
als het instellen van een du nst
ter bevordering van het welzijn
van dieren Jungslager wil uit
breiding van het aantal politie
ambtenaren, belast met de con
trole op het gebied van dierenbe
scherming. Hij stelt voor om die-
ronboai harming op acholan voor
voortgezet onderwijs aan het bio-
logie-onderwys toe te voegen.
En Jungslager wil geld gestopt
zien in gemeentelijke asiels in al
le gemeenten met meer dan
25 000
inmora vraagt om ov mama
door het rijk van vogelopvang
centra. zeehondencrechcs en die
renasiels
Ergens noemt u zelfs het doen
vervangen van hoogspanntngs-
leidingen door ondergrondse ka
bels voor de vogels Maar zijn al
die aanbevelingen nu wel reeel in
een tijd van bezuinigingen''
Mr Jungslager lacht een beetje
verlegen Hij /egt „Ik vind nu
tmmaal dat de overheid niet al
gen. maar ook voor de dieren.
Ook geloof ik dat er voor elk pro
bleem een oplossing bestaat
Maar ik ben geen financieel eco
noom. slechts een junstje Al zou
ik alleen maar bereiken dat
sportvissers geen haken met
weerhaken meer mogen gebrui
ken. maar uitsluitend gladde ha
ken. dan is de tien mille die ik in
m'n boek heb gestopt, al goed
besteed".
