'Ik heb best wel talent'
Autorijden duurder. SRV ni
SRV. De zuinigste auto van Nederland.
t/SBlW°9MmWM]
'Het teken van het beest' beste film
toegelicht
Josine van Dalsum over
Henk Visser naar 'Den Haag'
DONDERDAG 1 OKTOBER 1981
RADIO TV KUNST
PAGINA 5
UTRECHT (GPD) - Met de uitreiking van
een aantal Gouden Kalveren, bronzen
symbolen van even zovele Grote Prijzen
van de Nederlandse film, is gisteravond
in De Utrechtse Catharijnebioscoop een
eind gekomen aan de eerste editie van
de Nederlanse filmdagen. De Grote Prijs
van de Nederlanse film in de categorie
'beste film langer dan 60 minuten' is te
rechtgekomen bij „Het teken van het
beest" van regisseur Pieter Verhoeff en
producent René Solleveld. Deze laatste
nam gisteravond het belangrijkste Gou
den Kalf in ontvangst uit handen van
jury-vertegenwoordiger Jan Vrijman,
aangezien Pieter Verhoeff zelf in Italië
verblijft. Marja Kok, die in dezelfde
film de vriendin van de Groningse anar
chist IJje Wijkstra speelt, kreeg het
Gouden Kalf voor de beste acteerpresta
tie in het seizoen '80-'81.
Een extra, niet aangekondigd Gouden
Kalf ging naar Rutger Hauer, „de enige
echte Nederlandse filmster", zoals Jan
Vrijman hem aankondigde.
Eervolle vermeldingen van de jury waren
er voor de sympathieke film over de cir
cusfamilie Colombaioni, „Sempre piu
difficile" van Tom d'Angremond, en
voor het meest opzienbarende speel
filmdebuut van deze filmdagen, Luger.
het kunstzinnig bedoelde levensverhaal
van een Haagse neo-fascist, geregis
seerd door de 24-jarige Theo van Gogh.
De filmjournalist Pieter van Lierop reikte
de Prijs van de Kritiek uit aan Ben Ver-
bong, maker van „Het meisje met het ro
de haar", die in de enquête onder alle
toonaangevende Nederlandse critici
"Charlotte" (Frans Welsz) en "Het teken
van het beest" ruimschoots was voorge
bleven.
Ze komt op sommigen nog
al irritant over. En die
noemen haar dan ook
„Trijn Onbenul", of „Je-
remia Huiloog" of „een
toneelspelende dodo met
de aantrekkelijkheid van
een rinoceros". Josine
van Dalsum. Geliefd bij
televisiekijkend Neder
land sinds haar rol als
„Jet" in „Een mens van
goede wil". Straks komt
ze weer op het scherm.
Als „Mata Hari". Josine
over de door haar tot le
ven gewekte hoofdper
soon: „Al die snobs, die
decadente lullen, die
wond ze om haar vinger
alleen maar door zich op
het toneel al dansend uit
te kleden. Dat trekt me,
dat trekt me verschrikke
lijk".
Het huis staat in Eenigen-
burg. Een koeie-vlaai in
de oksel van de Westfrii.se
Zeedijk, die hier tussen
Warmenhuizen en
Tuitjenhorn - vreemde
kronkels maakt. Aan de
muur veel kunst. Onder
meer een Anton Heyboer.
Ook planken vol inlandse
kunst. Wajang-poppen,
die geheimzinnig op
gloeien in het getemperde
licht van een enkel spotje,
primitief houtsnijwerk en
kralen armbanden. Buiten
ruist de regen tegen het
groene land - binnen zit
Josine van Dalsum.
„We kochten deze boerde
rij... Ach, dat is zó raar ge
gaan. We waren op bezoek
bij Dootje, de weduwe van
Albert van Dalsum. Die
woont hier ook. En die zei
tegen ons: „Kom hier wo
nen, ik weet wel iets". Ei
genlijk heeft zij hem voor
ons gekocht. We waren zo
enthousiast. Een boerderij
met een rieten dak, je hebt
in je leven wel meer van
die idealen... Dat deze
boerderij helemaal geen
rieten dak had, merkten
we pas toen we er voor het
eerst geslapen hadden en
we de volgende ochtend
in de tuin stonden. „Ver
rek", zegt John... (gieche
lend). Maar zo zijn we nu
eenmaal. Als we ergens
enthousiast over zijn, dan
stappen we er in.
Blind'
Een dag op het land. Dat zich niet
op z'n mooist laat zien. De plom
pe toren van Warmenhuizen
wordt door een vette motregen
aan het zicht onttrokken en stro
men van water wringen zich gor
gelend door de dakgoot. Aram,
het vijfjarige zoontje van John
van de Rest en Josine van Dal
sum is ziek. Hetgeen hem niet
verhindert als een perpetuum
mobile op te duiken op plaatsen
waar zijn aanwezigheid nu net
niet gewenst wordt. In de grote
'living' is John - projectdocent
aan de toneelschool van Maas
tricht met enige leerlingen
„een project aan het doen". „Zul
Josine van Dalsum: 'Ze hebben me door de stront gehaald'
len we maar naar mijn werkka
mer gaan?", vraagt Josine van
Dalsum zachtjes.
Door de stront
Ze is nog schrieler dan op het tele
visiescherm. Maakt zich ook nog
kleiner door - als ze kwaad
wordt - haar rug te krommen en
het hoofd bijna horizontaal naar
voren te gooien. „Ze hebben me
door de stront gehaald. Met be
paalde mensen wil ik ook niets
meer te maken hebben (giftig).
Ik zou zo uit m'n mond willen
stinken, dat zo iemand - als-ie in
de buurt komt - meteen dood
neervalt. Ja, dat zou ik willen'
„De arrogantie om me Trijn Onbe
nul te noemen. Of een ...een...
nou moet ik even nadenken...
een toneelspelende dodo met de
aantrekkelijkheid van een rino
ceros...".
Ik heb nog mijn best gedaan het te
begrijpen hoor, maar ik kan het
niet. 't Is mijn niveau niet. Tuig is
het, tuig dat niet eens de moeite
neemt om op te bellen. Me alleen
maar wil neersabelen, omdat ze
de meest stompzinnige fout ma
- kan
ken die je als criticus me
maken: de persoon met i
vermengen".
Josine van Dalsum. Vierendertig
jaar. Televisie-actrice. „Een
mens van goede wil", „Hollands
Glorie", „Omzien in wrok",
„Jeanne d'Arc", „Kant aan mijn
broek" ook. De actrice: „Dat laat
ste, dat was een fout. Ik ben er
niet in geslaagd die „Garnaal" tot
leven te wekken. Dat komt ook
door de omstandigheden - de
serie moest ineens veel langer
worden dan in de bedoeling lag
- maar dat is ook de verantwoor
ding van John en van mij ge
weest. We hadden gewoon „nee"
moeten zeggen. Maar dan raak je
enthousiast en eh... we willen zo
graag hé".
Geboren in Breda. Opgevoed in
een gezin met tien kinderen. Ge
fascineerd door de katholieke
wereld waarin ze opgroeide. Pa
sen was een feest. Al die mannen
met jurken. Paarse doeken, die
de beelden afdekten. Kleuren.
Zelfs biechten is een zoete herin
nering. Aan het gordijn luisteren
wat je vriendinnetje zei.
Josine: „Op m'n elfde was het in
eens over. Ik vond er plotseling
niks meer an. Die volle kerk
waar wij dan met het hele gezin
dwars doorheen moesten. Want
we waren altijd te laat. Wat wil je,
moeder moest tien kinderen aan
kleden. „Mam, waar is mijn
broek, mam waar is mijn jurk,
mam ik kan m'n sok niet vinden..
Actie Tomaat
Een meisje dat „mee wilde doen".
Trendgevoelig. Ergens opgepik
te moeilijke woorden te pas en te
onpas gebruiken. Alleen maar
om „interessant" over te komen.
Ze kan zich er nu nog wel eens
voor schamen. Op de toneel
school in Amsterdam aanvanke
lijk een nogal obstinate leerlinge.
Een docent die vroeg of ze de
deur dicht wilde doen. En dan zy
in plat Brabants antwoorden,
dat-ie het zelf maar moest doen.
Later, bij de „actie tomaat",
stond ze aan het front.
Josine met opnieuw dat kromme
ruggetje sissend: „Daar komen
ze altijd weer op terug. Han
Bentz van den Berg zou er zelfs
aan overleden zijn. Ja toch4 Lees
maar, lees maar. steeds weer:
Han kon d'er niet tegen. Han is
dood gegaan aan die actie to
maat. (schreeuwend bijna). Maar,
dat is niet waar. Nonsens. Han
was een fantastische man. Ik heb
avonden lang met hem gespro
ken en later heb ik nog met hem
in „Een mens van goede wil" ge
speeld. Vijf jaar na die actie to
maat. En dan zou ik verantwoor
delijk...".
„Wat hebben ze tegen me. Han
vond het ook terecht, dat het sys
teem werd aangevallen. Dat ver
domde subsidiesysteem. Dan
werd er gerepeteerd in prachtige
velours gordijnen. Maar als de
première er dan was, dan werden
er rustig weer nieuwe velours
gordijnen gekocht. Omdat het
geld op moest. Maar een volon
tair had niet eens te vreten. Die
moest maar zien hoe-ie rond
moest komen. En mochten wy
daar dan niet tegen protesteren-
,Ik geef toe, de manier waarop,
daar valt over te discussieren. Ik
had het nu slimmer aangepakt.
Maar dat wil niet zeggen, dat ik
me nu van die actie wil distantië
ren. Ik denk er niet over. De in
tentie was goed. En daar gaat het
tenslotte om. Ik agressief? Nee
hoor. Ik ben fel, en dat is heel iets
anders dan agressief. Fel is posi
tief - agressief negatief. Zo zie ik
het tenminste".
Bij de lunch veel kadetten, drui
ven, meloen uit eigen kas en
vleeswaren. Josine eet bijna
niets. Praat wat met de leerlin
gen voor wie ze ook als gastdo
cente optreedt. Na de lunch wor
den wat fragmenten bekeken uit
„Jeanne d'Arc" en uit de serie
„Mata Hari", die voor het eerst
op het scherm komt
Ik, Mata Hari
Josine zit met de armen om haar
benen geslagen zeer intensief te
kijken. Het hoofd schuin op de
knieen. Ze geniet duidelijk. Tij
dens het verwisselen van de cas
settes: „Ik vind mezelf best ta
lent hebben. Of ik het altijd goed
gebruik, is een andere zaak".
„We hebben bij elkaar driejaar aan
„Mata Hari" gewerkt. Een fasci
nerend mens. Ik heb ook een
boek over haar geschreven. „Ik,
Mata Hari", door Josine van Dal
sum. Gek hè? Heerlijke titel. Het
komt op 13 oktober uit. Dat Wal-
ly van Kampen mij voor die rol
van „Mata Hari" wilde hebben...
toen ik dat hoorde, viel ik bijna
van mijn stoel. Ik zag mezelf he
lemaal niet als zodanig. Het moet
een bloedmooi wijf zyn geweest.
Een femme fatale".
„Maar het streelde wel myn ijdel-
heid. Want het betekent toch, dat
hij me een goede actrice vindt. Ik
heb er hard aan gewerkt. Dingen
in mezelf opgezocht, die ik hele
maal niet had verwacht te heb
ben. Dat mens, dat heeft de we
reld op wel zo'n grandioze ma
nier bedonderd. Al die snobs, die
decadente lullen, die wond ze om
haar vinger alleen maar door zich
op het toneel al dansend uit te
kleden. Dat trekt me, dat trekt
me verschrikkelijk".
„We hebben er iets totaal anders
van gemaakt dan van „Kant aan
mijn broek". Ik bedoel, we heb
ben dat beeld bewust heel hard
willen doorbreken. Josine van
Dalsum in „Kant aan mijn
broek" bestaat niet meer. Mag
ook niet meer bestaan (zuch
tend). Dat is heel erg hoor, als je
tijdens het spelen merkt, dat je
een rol totaal niet in je poten
hebt. Datje uitglijdt. En het niet
tegen kan houden. Want dan kan
je je uiterste best doen, je hele
hebben en houden erin gooien,
maar dan redt je het nog niet"
Bijna onverstaanbaar: „Een ver
schrikkelijke tijd. Ik ben nor
maal al zo verschrikkelijk onze
ker".
ROB V.D. DOBBELSTEEN
ADVERTENTIE
Niet meer sjouwen, de SRV brengt 't voor scherpe prijzen voor de deur
NEDERLAND 1
18.20 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.43 Voorlichtingsprogr. (TELEAC)
18.58 Journaal (NOS)
19 00 - Bolke de Beer (NCRV)
19.10 - Minivoetbal (NCRV)
20 10 - Vogelvnj (NCRV)
20.40 - Wim en Mananne (NCRV)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Den Haag Vandaag (NOS)
22.10 - Cosmos (NOS)
23.15 Journaal (NOS)
23.20 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
NEDERLAND 2
18.25 Paspoort voor Turken (NOS)
18.35 Sesamstraat (NOS)
18.50 - Jeugdjournaal (NOS)
18.59 - Er was eens (KRO)
19.25 - Smokkelaar (KRO)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Mata Hari (KRO)
22.10 - Brandpunt (KRO)
22.45 - Ik vind het fyn om het allemaal door te maken (KRO-
RKK)
23.50 Journaal (NOS)
23.55 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND 1
(Regionaal progr NDR 18 00 Drei
Damen vom Grill. 18.30 Actualitei
ten. 18.45 Kleuterserie. 18.55 Regio
naal progr. 19.25 Sportprogr. 19.59
Programmaoverz. WDR: 18.00 Infor
matief progr. 18.15 Der Leidensweg.
19.15 Actualiteiten. 19 45 Informa
tief progr.) 20.00 Journaal. 20 15 Ak-
tuele doe. 21.05 Muzikaal progr.
21.45 Oepraprogr. 2230 Actualitei-
tuurkunde 19.00 Jeugdprogr. 19 45
Journal 3 20.00 Journaal. 20.15 Tra
lie 21.45 Filmreportage 22.30 Actu
eel magazine 23.15 Journaal.
BELGISCHE TV
BELG1E VLAAMS
DUITSLAND II
18.20 Des Pfarrers Freu de 18.57 Pro
grammaoverz. 19.00 Journaal 19.30
Spelprogr. 21.00 Actualiteiten. 21.20
Duits allerlei. 22.05 Aischa. tv-spel
23.30 Journaal.
DUITSLAND III
18.00 Kinderprogr. 18.30 Cursus r
18 00 Kinderserie. 1805 Kleuter-
progr 18.30 Kinderprogr. 19.00 Kor
te Film. 19.17 Uitzending door der
den. 19.37 Mededelingen en morgen.
19 45 Nws. 20.10 Spelprogr. 20.40
Aktualiteiten 21.30 Dallas. 22.15
Spori. 22 45 Nws
NET II
18.00 Kinderserie 18.05 Kleuter-
progr 18.30 Kinderprogr 19 00 Kor
te film. 19.17 Uitzending door der
den. 19.37 Mededelingen en morgen.
19.45 Nws. 20 10 Fuente Ovejuna.
22.15 Filmrubnek
De actualiteitenrubriek Brandpunt van de KRO besteedt van
avond aandacht aan de economische problematiek in Belg ie. Dit
in het kader van de verkiezingen die binnenkort in het buurland
worden gehouden. Ook de Vlaams-Waalse tegenstellingen komen
aan bod.
Verder besteedt Brandpunt aandacht aan de Nederlandse untper-
siteiten, waar "onbekwaamheid en leeglopen;zouden heersen.
Tenslotte wordt nog eens ingegaan op de dood van een jonge kra
ker, tijdens de jongste kraakrellen m Wesl-Berlijn
DONDERDAG 1 OKTOBER
HILVERSUM I
18.11 (S) Hier en nu. 18 30 (S) Daar
waar de molens staan. 18 45 (S) Het
leger des Heils kwartier. 19.02 (S) De
Wereld zingt Gods lof 19.53 (S) Om
nooit te vergeten. 20 03 (S) 31e Inter
nationaal Orgelconcours 20.35 (S)
Literama-Donderdag. 21.02 (S) Op
de vrüe toer. 22.02 (S) NCRV - Don
derdag Sport 22.50 (S) Politiek be
keken. NOS 23 03 (S) Met het oog op
morgen. KRO 0.02 (S) De Nachtspie
gel. 1.02 (S) Niemandsland. 6.02 (S)
Van 6sen klaar wakker 6 50 Het Le
vende woord. 7.03 Echo.).
HILVERSUM II
IKON 18 05 Kleur. DVG 18 35 De
vrije gedachte. PP 18.50 Uitzending
van de RPF AVRO 19.00 t is histo
risch. 19.20 (S) In de kaart gespeeld.
21 00 (S) Komponisten portret. 22.30
Nws. 22 40 (S) Kamermuz. 23.15 (S)
Jazzspectrum. 23.55 Nws
HILVERSUM III
dspits mi
Nationale hitparade TROS 19 02
Poster. 20 02 Ferry Maat s Soul
show. 22 02 Sesjun 23.02 Wim van
Putten met LP-werk.
VRIJDAG 2 OKTOBER
HILVERSUM I
NOS Ieder heel uur nws KRO 9 03
(S) De Vensterbank. 12 03 CS) Muz.
van uur tot uur (12 03 Loting Europa
Cups). 13.03 Echo. 13.15 (S) Kruis of
Munt 14 02 (S) The Complet. 16 02
HILVERSUM II
VPRO 7 00 Nws. 7 10 Ochtend
gymnastiek. 7.20 Radionws dienst
VPRO (7 30.8 00 en 8 30 Nws 9 00
Gymnastiek voor huisvrouwen. 9 10
Waterstanden 9 15 Expres VPRO.
NCRV: 10.30 Vaderlandse geschie
denis. hoorspel NOS 1045 De
Werkbank AVRO 11 00 De Neder
landse Schoolradio. 11.10 Switch on.
TROS 11.20 Week in week uit 12 26
Meded voor land- en tuinbouw.
12.30 Nws 12 36 Aktua. NOS 13 00
Nws. 13.11 Meer over minder. 14.451
Kan van nut zyn. 15.30 Van onze
redactie VOO 17 00 INFO-Radio
(17.30 Nws.)
HILVERSUM 111
NOS Ieder heel uur nws EO 7 02
Ronduit op drie 8 03 EO-
Metterdaad Memo 8 05 Tijdsein
9.03 De muzikale frintmand 10 03
Muz. motief. 10 45 De boodschap
van het licht NCRV 11 03 Pop non
stop 12.03 Goeiemiddag. (12 15
Wecrpraabe. 13 30 Filmrubriek
13 45 Journ voor de scholen VOO
HILVERSUM IV
9.00 Nws 9 02 (Si Muz uitd
leeuwen en de Renaissance. 9 30 (S)
Vnjdagmorgenconcert. VOO 11.00
(S) Muz. voor miljoenen (12 00
NwsEO 13 00 (S) Klass klankju
welen 14 00 Nws. 14 02 (S) Theologi
sche verkenningen 14.20 (S) Orgel
bespeling 14 45 (S) Plaatpraat
VPRO 1500 (S) Muziek-op-vier
trombonernuz. RVU-NOS 17 00 De
RVU-programma's in het nieuwe
HILVERSUM - Henk Visser (42) is met ingang van 1 januan 1982
benoemd tot eindredacteur van de NOS-televisierubnck "Den
Haag Vandaag". Visser volgt Han Mulder op, die naar het minis
terie van CRM is vertrokken.
Na zyn loopbaan by het ANP te zyn begonnen, verhuisde Visser
in 1968 naar de KRO-radio, waar hy sociaal-economisch redac
teur werd. De laatste tien jaar was Visser by die omroep als
politiek redacteur werkzaam
