DEOVERLOPER
BANKSTELLEN
Toenemende druk VS op Europa
Opnieuw geestelijk
leider Iran gedood
Sikh-gemeenschap
al lang verdeeld
h unieke kollektie
iieman*
Vage regeringsverklaring
over vrijmetselaarsloge
Weer Italiaans schandaal in doofpot
PubUkatie over mUitaire kracht Moskou
"Dal Khalsa" radicale groepering
Libië beschuldigt
luchtmacht Italië
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1981
(Van onze correspondent
Hein ten Kortenaar)
ROME - In Italië dreigt het schan
daal rond de vrijmetselaarsloge
P2 in de doofpot te verdwynen.
Het kamerdebat over deze affai
re, dat maandag en gisteren werd
gehouden, eindigde met een wei
nig zeggende regeringsverkla
ring, die niet eens door premier
Spadolini zelf, maar door zijn
staatssecretaris Compagna werd
voorgelezen.
Spadolini, die aan de regering
kwam toen het vorige kabinet-
Forlani over de P2-affaire was
gestruikeld, had de „moralise
ring van het openbare leven" als
eerste punt op zijn regeringspro
gramma gezet. Zo kon hij erop
wijzen, dat hij een wetsontwerp
had ingediend om de verdachte
loge te ontbinden en de oprich
ting van soortgelijke geheime ge
nootschappen in de toekomst
onmogelijk te maken.
Ook is by na de hele generale staf
en de top van de geheime dien
sten, die wemelden van P2-le-
den, intussen vervangen. „Voor
de rest moet de regering het aan
de bevoegde instanties overlaten
uit te maken wie eenvoudig uit
onnozelheid in de loge verzeild is
geraakt en wie er inderdaad met
boze bedoelingen in heeft geze
ten".
De geheime loge „Propaganda 2",
die geleid werd door de naar het
buitenland uitgeweken Licio
Gelli, wordt beschouwd als een
broeinest van rechtse samenzwe
ringen, financiële zwendel op
grote schaal, corruptie en omko
ping. Toen de regering-Forlani
het afgelopen voorjaar gedwon
gen werd de ledenlijst te publice
ren, bleken tientallen generaals,
kamerleden, hoge ambtenaren,
rechters en journalisten deel uit
te maken van dit onsmakelijke
gezelschap. Het kabinet moest
erom aftreden en de nieuwe pre
mier, Spadolini, beloofde, als een
van de hoofdpunten van zijn pro
gramma, schoon schip te zullen
maken. De kranten stonden er
wekenlang vol van en steeds
nieuwe details kwamen aan het
licht, die erop wezen, dat er wel
degelijk sprake was van een
„centrum van corruptie" in de
Italiaanse staat.
Dit gebeurde allemaal voor de
vakantie en kort daarna vertrok
iedereen naar het strand. De af
faire raakte in het vergeetboek
en is daar ook door het kamerde
bat niet echt uitgehaald. De ka
mervragen waren al voor het re
ces ingediend en de vragers ble
ken zelf zo weinig geïnteresseerd
in de antwoorden, dat ze groten
deels verstek lieten gaan. Alleen
de oppositie toonde zich ontevre
den over het regeringsantwoord
en blijft bijvoorbeeld vragen,
waarom wel de generale staf en
de veiligheidsdiensten, maar niet
de ministeries en de rechterlijke
macht een zuivering hebben on
dergaan. Communisten en radi
calen verdenken Spadolini ervan
de zaak in de doofpot te willen
stoppen, omdat in alle regerings
fracties P2-leden voorkomen, die
zich met een eenvoudige ontken
ning van de zaak hebben afge
maakt en tegen wie niets is on
dernomen.
Volgens het weekblad „l'Espres-
so" zou bij het verhoor van Ro
berto Calvi, bankier en vooraan
staand lid van de loge, die we
gens grootscheepse deviezen-
smokkel werd veroordeeld, aan
het licht zyn gekomen, dat deze
op advies van andere logeleden
21 miljoen dollar naar het buiten
land zou hebben overgemaakt,
om de bescherming van de socia
listische partij te kopen. De par
ty had er niet meer dan een twee
regelige ontkenning voor over,
waarmee de beschuldiging naar
het rijk van de fantasie werd ver
wezen. Maar het ziet ernaar uit
dat dit een al te kleine deksel is
om de walm uit de enorme beer
put mee tegen te houden.
Het is in elk geval een feit dat de
socialisten juist omstreeks die
tijd begonnen te protesteren te
gen de „hekseryacht" op P2-le-
den en voorstelden het openbaar
ministerie onder curatele van
justitie te stellen om „politiek
misbruik" van de rechterlijke
macht te verhinderen. Ondanks
alle verwoede pogingen om de
doofpot definitief te sluiten, is
het laatste woord over de P2-af-
faire waarschijnlijk nog lang niet
gesproken.
SRUSSEL (GPD) Met de publikatie van het document
„De militaire kracht van de Sowjet-Unie" heeft de Ame
rikaanse regering een nieuw offensief geopend om de
Europese bondgenoten te overtuigen van de noodzaak
nieuwe nucleaire middellange-afstandsraketten te gaan
plaatsen.
In een gelijktijdige persconferentie
in Washington en Brussel - ver
bonden per satelliet - presenteer
de de Amerikaanse minister van
defensie, Caspar Weinberger,
gisteren een rijk geïllustreerde
brochure, waarin een overzicht
gegeven wordt van de groeiende
Russische militaire kracht.
De gegevens in het 99 pagina's tel
lende document zijn grotendeels
afkomstig van hoorzittingen van
de Amerikaanse Senaat en uit
militaire tijdschriften, zodat voor
experts weinig nieuwe feiten aan
het licht komen. Washington
mikt met de brochure dan ook
op het grote publiek en rekent
erop dat het aan beide zijden van
de Atlantische Oceaan een 'best
seller' zal worden.
„Een juist en volledig begrip van
de militaire kracht van de Sow
jet-Unie, van hun uitgangspun
ten, hun capaciteiten, hun krach
ten en hun zwakheden" is vol
gens de Amerikaanse defensie
minister essentieel voor het on
derhouden en versterken van de
westerse verdediging. In maart
van dit jaar al beloofde de Ameri
kaanse bewindsman een aantal
van zijn Europese collega's op
hun verzoek tastbare bewijzen
van de kracht van de Sowjets
voor een breed publiek bekend
te maken. Dit tegen de achter
grond van de groeiende opposi
tie tegen stationering van 572
Pershing-2- en kruisraketten in
West-Europa.
Geheimen
Dat er nog een halfjaar overheen is
gegaan sinds die toezegging in
maart, is onder meer veroorzaakt
door strijd tussen de ministeries
van defensie en van buitenland
se zaken over welke geheime ge
gevens konden worden gepubli
ceerd. Het Pentagon vreesde dat
de Russen uit publikatie van
sommige feiten konden-afleiden
welke spionage-methodes Ame
rika toepast. Buitenlandse zaken
in Washington was voorstander
van zo uitgebreid mogelijke in
formatie, om daarmee de publie
ke opinie in Europa te kunnen
bewerken. In het uiteindelijke
produkt is nu wel een 'natuurge
trouwe' tekening te vinden van
SS-20 raketten, maar niet de foto
die hiervoor model heeft ge
staan. Die blijft topgeheim.
In het document worden alle as
pecten van de Russische krijgs
macht volgens het Pentagon zo
compleet en nauwkeurig moge
lijk toegelicht. Naast hoofdstuk
ken over de organisatie van de
Russische strijdkrachten, het
snel inlopen van de technologi
sche achterstand en een apart
hoofdstuk over de ideeën in
Amerika over wat de Russen met
deze indrukwekkende wapenar
senalen over de hele wereld van
plan zijn, wordt uiteraard uitvoe
rig ingegaan op de SS-20 en het
eventuele slagveld m Europa.
Antwoord
Want hier ligt de essentie van het
boekwerk en de manier van pre
senteren: „We hebben geen an
der antwoord op deze onder
meer op West-Europa gerichte
mobiele en van drie onafhanke
lijke kernkoppen voorziene SS-
20's, dan het invoeren van de
Pershing-2 en kruisraketten", al
dus Weinberger.
Behalve voor het Westeuropese
publiek is de brochure ook ge
schreven voor de Amerikaanse
bevolking. Op vragen van Ameri
kaanse verslaggevers in Was
hington zei Weinberger, dat de
Verenigde Staten „zich opnieuw
moeten bewapenen om aan deze
dreiging het hoofd te bieden",
om „de verloren gegane voor
sprong in bewapening van de ja
ren vijftig weer goed te maken".
Volgens de Amerikaanse regering
heeft de bewapening van de
Sowjet-Unie zo'n vaart genomen
en zijn de Russen ook technisch
zo ver gevorderd, dat de voor
sprong zienderogen afgebrok
keld is. De Vietnamese oorlog en
het binnenlandse verzet tegen al
te veel nadruk op bewapening
zyn volgens Weinberger de oor
zaak voor deze „achterstand".
Het document bevat overigens
voor deskundigen wel interes
sant nieuw materiaal over onder
meer de nieuwe Russische T-80
tank, het nieuwe door nucleaire
kracht voortgedreven oorlogs
schip van 23.000 ton van de Ki-
rov-klasse, en een vry gedetail
leerde tekening van de gemakke
lijk verplaatsbare SS-20 raket
ten.
Volgens het Pentagon had de Sow
jet-Unie hiervan in de afgelopen
maand juli 250 exemplaren elk
met drie kernkoppen opgesteld -
twee derde dbarvan is op West-
Europa gericht. Terwijl de pro-
duktieschema's er niet op dui
den dat het tempo waarin de ra
ketten worden opgesteld zal ver
minderen, aldus het document.
Volgens het Pentagon komen er
spoedig nog 100 150 van deze
raketten bij.
De actie is duidelijk op het Westeu
ropese publiek - en met name op
dat in Nederland en België - ge
richt. Maar eerdere campagnes,
zoals bij de „verkoop" van het
Amerikaanse beleid inzake El
Salvador enkele maanden gele
den, hebben eerder een ave
rechts effect gehad. Waarnemers
bij de NAVO in Brussel zijn dan
ook nogal sceptisch gestemd. De
Italiaanse krant La Stampa kon
digde het Amerikaanse offensief
zelfs al aan als „psychologische
oorlogvoering tegen de Europese
pacifisten". Maar dan wel op Eu
ropees verzoek, aldus Weinber
ger.
NEW YORK Reuter/AFP) - De
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Alexander
Haig beeft gisteren verklaard,
dat het nog staat te bezien of de
gesprekken met zijn Russische
collega Andrei Gromiko zullen
bijdragen aan een verminde
ring van de spanningen tussen
de Verenigde Staten en de Sow
jet-Unie.
In een vraaggesprek met het Ame
rikaanse televisiestation NBC
zei Haig dat tijdens de gesprek
ken met Gromiko een groot aan
tal problemen tussen Washing
ton en Moskou zijn doorgespro
ken. "Daarbij hebben we van
beide kanten onze standpunten
nog eens uiteengezet, zonder dat
we ten aanzien van éen van de
besproken onderwerpen over
eenstemming hebben bereikt".
- >tsU
Minister van defensie Weinberger toont schetsen van Russische schepen die te zien zijn in een publikatie van
het Pentagon over de militaire kracht van de Sowjet-Unie.
TEHERAN (DPA/UPI/Reu-
ter) - De secretaris van de
Islamitisch Republikeinse
Partij (IRP) in de Westi-
raanse provincie Choras-
san, Hodjatoleslam Hasje-
minedjad is gisteren bij
een aanslag in de provin
ciehoofdstad Masjad ge
dood.
Volgens radio Teheran die dit heeft
bekendgemaakt, liet een van zijn
studenten na een godsdiensles in
een kantoor van de IRP een gra
naat ontploffen. De student over
leed zelf ook in het ziekenhuis.
Irans revolutionaire leider, ^jatol-
lah Roehollah Chomeini, ver
klaarde tegenover bezoekers in
zijn residentie in noord-Teheran
niet te begrijpen waarom derge
lijke aanslagen werden gepleegd,
omdat ze de islam alleen maar
versterken.
De omgekomen geestelijke gold
als een van de voornaamste te
genstanders van de linkse oppo
sitiebeweging Moedjahidien-e-
chalq. Toen hij onder het bewind
van de sjah in de gevangenis zat
sympathiseerde hij met de
Moedjahidien. Na de islamiti
sche revolutie die tot verdrijving
van de sjah in februari 1979 leid
de schreef hij echter een boek
dat fel was gekant tegen deze
linkse organisatie.
De golf van executies in Iran gaat
onverminderd voort. Na de exe
cutie van 110 tegenstanders van
de regerende geestelijkheid, zon-
VS oe fenen: Nicaragua paraat
MANAGUA (UPI) - De bevel
hebber van het Nicaraguaan
se leger Humberto Ortega
heeft opgeroepen „tot een
permanente mobilisatie" in
verband met Amerikaanse
vlootoefeningen volgende
maand. Hij vreest dat deze
een inleiding vormen voor
een invasie.
Ortega zei maandag dat de mo
bilisatie zal duren tot het ein
de van de oefeningen in het
Caraibisch gebied door de
vloot van de Verenigde Sta
ten en de vloot en de lucht
macht van het buurland Hon
duras van 7 tot 9 oktober.
„Wij gaan hiertoe ov^r om te
laten zien dat ons volk gereed
is elke agressie in de toe
komst terug te slaan en dat
wij de noodzakelijke wapens
hebben om dit te doen", al
dus Ortega in een rede tot 800
nieuwe leden van de militie.
Niet duidelijk is of de 30 tot
40.000 man tellende strijd
krachten en de 50.000rieden
van de militie van Nicaragua
in staat van paraatheid zijn
gebracht of dat zijn oproep
tot „mobilisatie" een aanpas
sing was tot algemene waak
zaamheid.
dag en maandag, werden giste
ren 43 leden van de Moedjahi
dien terechtgesteld in de Evin-
gevangenis bij Teheran. De krant
Azadegan berichtte gisteren dat
nog twee tegenstanders van het
bewind waren geëxecuteerd.
Sinds de onlusten afgelopen zon
dag in Teheran waarbij volgens
officiële opgave 25 mensen om
kwamen. zijn nu 155 mensen te
rechtgesteld. Het overgrote deel
van hen behoorde tot de Moedja
hidien. Onder de terechtgestel-
den van maandag bevonden zich
Hossein Navab Safavi, een me
dewerker van ex-president Abol-
hassan Bani-Sadr en de gepen
sioneerde generaal Ali Asjgar
Mozajeli.
De eerste zou betrokken zyn ge
weest by de bomaanslag op het
hoofdkwartier van de IRP, eind
juni, waarbij de halve IRP-top
omkwam. Bovendien zou Safavi
Bani-Sadr verborgen hebben ge
houden toen deze was afgezet.
Generaal Mozajeli zou betrokken
zyn geweest bij de moord op het
hoofd van de Iraanse politie on
der premier Mossadeq in 1954.
"Dal Khalsa" (beweging voor
Khalistan). waartoe de ka
pers zeiden te behoren van de
Boeing van Indian Airlines
die gisteren werd gedwongen
naar Lahore te vliegen, is de
radicaalste groepering bin
nen de Sikh-gemeenschap.
Ze vertegenwoordigd slechts
een kleine minderheid die
herhaaldelijk zwaar wordt
aangevallen door andere
Sikhs. Maar vanuit het bui
tenland, in het bijzonder Ca
nada en de Verenigde Staten,
ontvangt Dal Khalsa veel gel-
delyke en andere materiële
steun
Dal Khalsa probeert de uitroe
ping van een onafhankelijke
staat Khalistan in de noord-
west-Indiase deelstaat Poed-
jab af te dwingen. In India le
ven ongeveer 12 miljoen
Sikhs, tien ervan in de
Poendjab, waar zy de meer
derheid uitmaken van de be
volking. De rest woont ver
spreid over heel het land.
Binnen de Sikh-gemeen
schap wordt tussen rivalise
rende groepen heftig gestre
den om de macht.
De Sikhs zijn te herkennen aan
een aantal uiterlijke kenmer
ken: zij hebben een baard, ze
dragen een tulband, stalen
armband en een mes (de be
roemde kirpan). Hun ge
meenschap (Sikh leerling)
werd in de vijftiende eeuw
gesticht in de buurt van La
hore in het deel van de
Poendjab dat later bij Pakis
tan zou komen. De stichter,
Guru Nanak (1469-1539)
streefde naa verzoening en
vermenging van de Islam en
het Hindoeïsme. De Sikh
godsdienst erkent slechts één
god (Hari) en gelooft in we
dergeboorte. De Sikhs ver
wierpen het hindoe-kasten
stelsel. Zy gaan uit van ge
lijkheid onder de mensen,
ook tussen man en vrouw Er
wordt veel waarde gehecht
aan het gehoorzamen van de
geboden van god en weinig
aan religieus ceremonieel. De
Sikhs kennen geen priester
stand en ascetendom. De
tiende guru overleed in 1708
en sindsdien is op zijn ver
zoek de heilige schrift van de
Sikhs (Adi-Granth) de guru.
De Sikhs zyn traditioneel ac
tief in hun "vier beroepen":
de landbouw, de handel, het
schrijven en de krijgskunst.
Tijdens een congres van Dal
Khalsa in Chandigarh, een
autonoom gebied dat tevens
hoofdstad is van de Poendjab
en de deelstaat Hariana, werd
afgelopen maart bekendge
maakt dat "ergens in Cana
da" een regering in balling
schap was gevormd van Kha
listan. De beweging richtte
zich in een motie tot de Ver
enigde Naties, maar de India
se regering en de Sikhs van
de partij "Akali Dal" blok
keerden de motie.
De Sikh-religie slaagde er al
vanaf haar stichting niet in de
hindoes en de moslems nader
tot elkaar te brengen. De
Poendjab was door de eeu
wen heen vaak toneel van
bloedige ongeregeldheden
tussen de drie godsdiensten.
Nadat in 1973 de eerste roep om
grotere autonomie voor de
Sikhs werd gehoord kwam
het in de jaren erna tot steeds
bloediger botsingen tussen
rivaliserende Sikh-organisa
ties. De wens tot meer auto
nomie ging terug op het
Sikh-rijk van Randjit Singh
uit de negentiende eeuw,
waaraan de Engelsen een
eind maakten De Sikhs be
horen traditioneel tot de wel-
warendste bevolkingsgroe
pen van India, en de Poend
jab is ook de rykste deelstaat
Leiders eisten in 1973 volledi
ge controle over de defensie,
de financiën en de communi
catieverbindingen. De India
se regering ging nauwlyks in
op deze eisen.
In 1978 werd de vooraanstaan
de hindoestaanse journalist
Lala Jagat vermoord. Hy was
lid van het parlement ge
weest en bezat kranten in de
Oerdoestaat en Hindoestaan-
se talen Na een onderzoek
van twee jaar arresteerde de
politie Jarnail Singh Bhin-
branwale, een 34-jarige-Sikh
leider die vanuit een tempel
in Amritsar de strijd tegen
een rivaliserende groepering
leidde. Hy werd van de
moord verdacht. Na zyn ar
restatie ontstonden rellen in
Amritsar, waar by minstens
acht mensen omkwamen.
In de tussenliggende jaren was
de roep om volledige onaf
hankelijkheid van een Kha
listan in de Poendjab en ge
deelten van aangrenzende
deelstaten steeds sterker ge
worden. Vanuit Amritsar. zo
is aangekondigd, zou een ra
dio-zender actief worden die
pleit voor een onafhankelijke
Sikh-staat. Na de bekendma
king van het bestaan van de
regering in ballingschap ver
schenen nauwkeurige in Ca
nada gemaakte paspoorten
van Khalistan. Aanhangers
frankeerden brieven met
Khalistan postzegels en er is
ook Khalistan-geld gedrukt.
In september namen 50.000
minder radicale demonstran
ten deel aan een betoging in
Amritsar die van Nieuw Del
hi meer autonomie eiste
(DPA/AFP)
BEIROET (UPI/Reuter) - Het Libische persbureau Jana heeft gisteren
gemeld dat de dag tevoren een Italiaanse straaljager een Libisch lyn-
vliegtuig heeft 'onderschept'. Het bureau knoopte daar de veronder
stelling aan vast dat men "wellicht had gedacht dat de Libische leider
kolonel Moammar Gaddafi zich aan boord van het toestel bevond". Zo
zou het mogelijk zyn gegaan om "een poging tot uitvoering van het
Amerikaanse plan om zich te ontdoen van kolonel Gaddafi", aldus Ja
ne.
Volgens het Libische bericht was het een lynvliegtuig dat op weg was
van Zürich naar Tripoli. In diezelfde tyd keerde Gaddafi na een rond
reis door Oost-Europa uit Belgrado terug naar Tripoli
Libië heeft herhaaldelijk de Amerikaanse geheime dienst CIA beticht
van plannen om Gaddafi uit de weg te ruimen
Gistermiddag bevestigde de generale staf van de Italiaanse luchtmacht
dat maandag een Italiaans jachtvliegtuig een Libisch passagiersvlieg
tuig heeft onderschept in het Italiaanse luchtruim. Dit was gebeurd
omdat het Libische toestel geen machtiging had om over Italiaans ge
bied te vliegen. De jager had ermee volstaan het passagiersvliegtuig te
begeleiden tot buiten het Italiaanse luchtruim
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
jc Kom in Leiden
de meest exclusieve
meubelen van
Sederland
bewonderen
l.v.m. de 3 oktober feesten houden
wij op donderdag en vri|dag
1 en 2 oktober OPEN HUIS
en...voor de kinderen een leuke
attraktie! PROFITEER NU VAN
SPECIALE AANBIEDINGEN!
Alwéér is er een Hollandse Unifil soldaat naar de
troepen van majoor Haddad overgelopen.
Nieuwe Revu vraagt deze huurling naar z*n
ervaringen en plannen. Nieuwe Revu praat
óók met Frank Rijkaart over de snelweg van
straatvoetbal naar oranje tricot. Aandacht
bovendien voor de Skinheads, de Engelse kaal
koppen met de ijzeren schoenneuzen.
21-23 I
IndustrWOTtfn ~o» Wurtf
LE'DEN Tel 071-122547
