Jacek
Kuron
motor achter "Solidariteit
Gifzaak Dordrecht op
lange baan geschoven"
Toestel Fokker
wordt gewijzigd
Veel kuitbroeken
bij Frans Molenaar
Edgar Vos speelt voor groot deel op safe
WOENSDAG 23 SEPTEMBER 1981
PAGINA 11
Door
Peter Verburgt
Jacek Kuron, 47-jarig sociaal werker uit Warschau
en eens de meest vooraanstaande Poolse dissi
dent, is nu de belangrijkste adviseur van de Pool
se onafhankelijke vakcentrale 'Solidariteit'. In
1964 werd hij geroyeerd als lid van de Poolse com
munistische partij. Na enkele gevangenisstraffen
wegens „subversieve activiteiten" was Kuron in
1976 een van de mede-oprichters van het 'Comité
ter verdediging van de arbeiders', KOR. Kuron
heeft nu veel invloed binnen Solidariteit.
Onlangs deed Kuron een
oproep om in Polen een
nieuwe regering te vor
men. Hij wilde een co
mité tot redding van
Polen oprichten, waar
in de kerk, de vakbond
en de communistische
partij zitting zouden
hebben en dat tijdelijk
de controle over het
land over moest ne
men, terwijl intussen
vrije verkiezingen zou
den worden voorbereid
voor een nieuwe rege
ring.
Kurons activiteiten zijn
niet onopgemerkt ge
bleven in Moskou. De
Sowjet-leiding verwijst
bij de eisen die aan de
Poolse regering wor
den gesteld om de „an
ti-socialistische ele
menten" uit de onaf
hankelijke vakcentrale
„Solidariteit" te verwij
deren, naar Kuron en
andere KOR-leden.
Zonder te wachten op mijn eerste vraagbegint Ku
ron zijn verhaal. Het is onmogelijk de resultaten
die Solidariteit na een jaar heeft behaald op zich
zelf te beschouwen. We moeten over de algemene
Poolse situatie praten.
„Toen wij een jaar geleden be
gonnen was het ons idee de
autoriteiten alleen maar te
controleren. Wij gingen er
vanuit dat de Partij de leiden
de rol zou blijven vervullen.
Solidariteit kwam in die tijd
op voor de basisrechten van
de werkende bevolking. Wij
wilden een herorganisatie,
maar natuurlijk beseften we
toen ook al dat het hele sys
teem zou veranderen door
het optreden van Solidariteit.
Toch hebben we nog vrij lang
gedacht dat de regering Soli
dariteit zou accepteren en
zich zou voegen naar de vrije
vakbond".
cepteerde onze controleren
de functie niet en nu terugkij
kend is dat eigenlijk heel lo
gisch. Het werd steeds duide
lijker dat Solidariteit een
structurele verandering van
het systeem tot gevolg zou
hebben. Kortom, we beoor
deelden de mogelijke reac
ties van de regering verkeerd.
Ze hebben zelfs nauwelijks
geprobeerd hun eigen belan
gen door middel van, op het
eerste gezicht, positieve be
sluiten veilig te stellen".
- Was het niet naief dit scenario
te veronderstellen?
„Het is moeilijk te zeggen of dit
naief was. We moeten ons
goed realiseren dat het niet
de eerste keer in de geschie
denis is dat soortgelijke ge
beurtenissen plaatsvinden.
De Amerikaanse vakbewe
ging in de jaren twintig en
dertig wist de New Deal te
bewerkstelligen. Deze New
Deal was ook in het belang
van de heersende klasse in
Amerika. In Polen zou het
ook in het belang van de au
toriteiten kunnen zijn Solida
riteit een nieuwe New Deal
aan te bieden"
„We zien op du moment het
verschijnsel dat de activitei
ten van Solidariteit een des
integratie van het machtsap
paraat tot gevolg hebben. Het
apparaat is uit elkaar aan het
vallen, de economische poli
tiek kan niet anders dan on
samenhangend zijn en zelfs
de centrale administratie is
een puinhoop".
„De regering en het apparaat
van het oude systeem be
staan in werkelijkheid niet
meer. Voor hen is het nu en
kele zaak posities veilig te
stellen, iets waar ze tot nog
toe behoorlijk succesvol in
zijn omdat niemand die posi
ties wil overnemen. Ook wij
niet".
„Op dit moment bevinden we
ons op een punt waarop en
kel druk uitoefenen op de re
gering geen zin meer heeft.
Een goed voorbeeld is het
vleesprobleem. We zouden
gemakkelijk een algemene
staking kunnen organiseren
en kunnen eisen dat de vlees
rantsoenen uitgebreid moe
ten worden, maar het resul
taat zou zijn dat de regering
valt omdat er eenvoudigweg
geen vlees is"
Regeringsmacht
Was het een goede strategie
van Solidariteit tot nu toe
niet uit te zijn op de rege
ringsmacht?
„Daar wilde ik net over begin
nen... We komen op voor de
rechten en de macht van de
samenleving. Het gevecht
gaat nu om het zelfbestuur in
de bedrijven en het organise
ren van meer democratische
verhoudingen in de distric
ten. Als direct antwoord op
jouw vraag kan ik zeggen dat
het onmogelijk is voor Soli
dariteit om te vechten voor
eigen macht omdat de vak
bond daar de juiste vorm niet
voor heeft"
„Ik denk dat onze opstelling
van historische betekenis is.
Er is ongetwijfeld een revolu
tie gaande in Polen, maar het
is allereerst een revolutie die
de samenleving tegen macht
suitoefening verdedigt, tegen
iedere macht verdedigt. Ook
tegen de macht die gevormd
zal worden door deze revolu
tie. Deze opstelling is mis
schien naïef te noemen, maar
ze kan in de toekomst van
grote waarde zijn"
stellingnan
Solidari-
„Ik moet beginnen te zeggen
dat KOR ophield met bestaan
op het moment dat Solidari
teit werd opgericht, omdat
met de oprichting van een
vrije vakbond aan de belang
rijkste eis van KOR werd vol
daan. De eisen van nu ston
den nooit in het programma
van KOR. maar wanneer we
de algemene lijn bekijken
kan je zeggen dat deze niet
noemenswaardig is veran
derd. Met „dezelfde algeme
ne lijn" bedoel ik het stap
voor stap orgaiseren van een
nieuwe democratische
macht".
„Ik moet trouwens nog even te
rugdenken aan de vraag over
de naïviteit van Solidariteit.
Naïef zijn in deze omstandig
heden is volgens mij een gro
te verdienste. Het niet uit zijn
op de totale macht tijdens
een revolutie is iets r
de geschiedenis".
- Hoe staan de Partijleden die
lid geworden zijn van Solida
riteit tegenover deze ideeen"*
In werkelijkheid bestaat er he
lemaal geen partij in Polen.
Er bestaat een machtsappa
raat en er is nauwelijks een
onderscheid te maken tussen
de staatsmacht en de Partij.
De Partij maakt deel uit van
de staatsmacht en heeft geen
eigen politieke ideologische
identiteit. Dat geldt ook voor
de leden. Daarom is het heel
goed mogelijk dat er partijle
den zijn die instemmen met
de ideeën van Solidariteit De
partijleden die lid zijn gewor
den van Solidariteit vormen
geen eenheid binnen de vak
bond en het is ons niet geble
ken dat zij speciale proble
men zouden hebben met on
ze ideeén.
Gevaar
- Wat zullen de belangrijkste
(maximale) resultaten in de
komende jaren zijn?
„Ik denk dat dit zich in deze da
gen al aan het aftekenen is
Er zal zelfbestuur in de be
drijven komen en veel beslis
singsstructuren zullen gron
dig gedemonstreerd worden.
Bovendien zal Solidariteit
steeds meer tot een professio
neel fenomeen worden en
dan heb ik het laatste heel
voorzichtig uitgedrukt".
„Het grootste gevaar is dat het
systeem niet opgewassen is
tegen deze operatie en dat de
regering valt voordat de eer
dergenoemde ontwikkelin
gen zich doorgezet hebben.
We zullen ons daarom niet
moeten laten verleiden tot te
grote conflicten".
- Door wie zal een gevallen rege
ring opgevolgd worden?
„We zullen dan moeten denken
aan een coalitie, een bestu
rend orgaan bestaande uit
vertegenwoordigers van Soli
dariteit en kerkelijke autori
teiten. Maar wat dan wel no
dig zal zijn is dat wc dezelfde
internationale garanties heb
ben als die de autoriteiten nu
hebben en dat gaat een hele
moeilijke zaak worden".
- Is zoiets mogelijk in Oost-Eu
ropa
„We zullen zien Na dit ant
woord staat Kuron op. Hij
krijgt de fles whiskey die hij
had gevraagd in ruil voor het
interview cn terwyl we het
hotel uitlopen verzekert hij
me dat we nog eens wat lan
ger moeten praten, want ,xe
moeten daar in het Westen
heel goed beseffen wat we
hier aan het doen zijn".
Op straat wordt zijn gezicht
herkend. Kuron kan weer
zeggen wat hij wil en hij ver
telt me ten slotte dat hij daar
na jaren van illegaal werk en
gevangenschap nog steeds
aan moet wennen.
DORDRECHT (ANP) - Het actie
comité Vervuiling Merwedepol-
der is niet tevreden met de plan
nen van het college van burge
meester en wethouders van Dor
drecht om de bodemvervuiling
van de wijk "De Staart" aan te
pakken. De actievoerders heb
ben de indruk dat het gemeente
bestuur er alles aan gelegen is de
recente gifvondsten op de lange
baan te schuiven en de afhande
ling zo lang mogelijk te rekken.
Op de bijeenkomst die gisteravond
Onafhankelijk
heid bepleit
na scheiding
LEIDEN (ANP) - Het huidige
vermogensrecht na echt
scheiding geeft zoveel pro
blemen dat het nodig aan
herziening toe is. De regeling
is te star, waardoor grote on
billijkheden optreden. Er zal
daarom een aparte vermo
gensregeling moeten komen
voor mensen die gaan schei
den. Bij de beslissing van de
rechter dient hij er rekening
mee te houden dat man en
vrouw, ook wat het vermo
gen betreft, gescheiden ver
der moeten kunnen leven.
Dit stelt mr. J. Waaijer in zijn
proefschrift "Het moderne
vermogensrechtelijke echt
scheidingsrecht", waarop hij
vandaag aan de Leidse uni
versiteit promoveerde tot
doctor in de rechtsgeleerd
heid. Hij betreurt het dat de
vermogensdeling na echt
scheiding veel minder aan
dacht krijgt dan de alimenta
tie en de voogdijregeling.
door de gemeente was belegd om
de bewoners van de vervuilde
wijk te informeren kreeg burge
meester Van Zuuren felle kritiek
te verduren. De actievoerders
verwijten het college vooral dat
het onderzoek naar de vervuiling
te traag verloopt. Burgemeester
Van Zuuren was het daar vol-
strekt niet mee eens. Hij zei dat
het college de gifvondst verant
woord wil aanpakken. "Eerst in
ventariseren, dan pas het doe-
werk", aldus de burgemeester.
De zaak met de giftige afvalstoffen
in "De Staart" kwam vorige
week aan het licht. Bij een onder
zoek naar funderingen van een
aantal woningen werd een enor
me stank geconstateerd.
SCHIPHOL (GPD) - Fokker en
Douglas hebben na intensief
overleg met mogelijke afnemers
van hun toekomstige passagiers
vliegtuig, de MDF-100, enkele
drastische wijzigingen aange
bracht in het tot dusver gehan
teerde ontwerp. Het vliegtig
krijgt een brede, maar kortere
romp en een zgn. T-staart in
plaats van het oorspronkelijke
conventionele ontwerp. Ook het
landingsgestel wordt gewijzigd.
In november moet het ontwerp
definitief vastliggen, aldus Fok
ker.
In augustus hebben Fokker en
Douglas de eerste ronde van be
sprekingen met mogelijke afne
mers in Europa en de Verenigde
Staten afgesloten. Luchtvaart
maatschappijen hebben overwe
gend een voorkeur uitgesproken
voor een stoelindeling van drie
maal twee naast elkaar, zodat het
vliegtuig twee gangpaden krijgt.
Daaruit vloeit een verbreding
van de romp voort. Tegelijk
wordt de romp korter, omdat de
capaciteit gehandhaafd blijft op
circa 150 passagiers.
Om brandstof te besparen, hebben
Douglas en Fokker verder beslo
ten de staart een T-vorm te ge
ven. Proeven hebben aange
toond dat dit vliegtuig minder
brandstof nodig heeft wanneer
het met een T-staart is uitgerust.
Het ontwerp komt dan weer
overeen met Fokkers laatste ont
werp voor de F-29 voordat de sa
menwerking met McDonnell
Douglas tot stand kwam.
De MDF-100 wordt evenwel niet,
zoals de F-28 die ook een T-staart
heeft, uitgerust met de voor de
Fellowship zo kenmerkende
remklappen aan de achterkant
van de romp. Bij gebruik van de
ze remklappen wordt het motor
vermogen niet teruggenomen,
zodat zij in feite extra brandstof
kosten.
Een derde opvallende wijziging is
de zwaardere uitvoering van het
hoofdlandingsgestel, de wielen
onder de vleugels. Besloten is
per poot vier wielen in tande
mopstelling te bouwen, zodat de
druk per wiel wordt verlaagd.
AMSTERDAM - Kuitbroeken,
wijde rokken en grote vier
kante omslagdoeken vorm
den het hoofdbestanddeel
van de collectie die Frans
Molenaar gisteren toonde.
De dertigste haute-couturecol-
lectie van Molenaar was een
perfecte synthese van het Pa-
rijse silhouet (wijde rokken,
omslagdoeken) en de "Mole
naar-een voud". Molenaar is
een ontwerper die werkt met
sobere lijnen waardoor het
totaalbeeld van het ontwerp
alle aandacht krijgt en niet al
le ogen heen en weer vliegen
om toch maar de details goed
te kunnen opnemen. Een van
de weinige "franje" die Mole
naar zich veroorloofde was
soms de kwast onder aan de
grote vierkante omslagdoe
ken die hij liet dragen op rok
ken. korte jasjes en mantels.
De korte jasjes die hij combi
neerde met zowel de kuit
broek als de wijde aangerim-
pelde rok hadden een ver
hoogde of verbreedde schou
derlijn maar zo dat het eigen
lijk nauwelijks opviel.
De materialen die Molenaar
voor de rokken en gaucho- of
kuitbroeken gebruikte waren
o.m. loden, wollen bouclé,
flannel en fluweel. Erg mooi
was een wijde rok van lang
harig flessengroen mohair
met daarover een omslag
doek. Bij pakken liet hij grote
hoeden dragen waarvan hij
de punten omvouwde zodat
het leek alsof de mannequins
leentjebuur hadden ge
speeld bij musketiers en pira
ten. De laarzen die Molenaar
erbij koos hadden wijde
schachten en platte hakken.
Zijn mantels waren vrij smal
van belijning met een iets
verbreedde schouderlijn
maar ook daarbij liet hij vaak
voor een pellerine of omslag
doek dragen. Kleuren voor
overdag naast zwart waren
Mantel met pellerine var. zij
den en een gaucho-pak van wol
len bouclé met grote omslag
doek.
flessengroen en donker-oran-
je
Voor de avondjurken van taft,
afgebiesd en gegarneerd met
fluweel gebruikte hij alleen
zwart Het wam voor het
merendeel jurken met wijde
rokken of rechte rokken met
grote splitten. De zeer draag
bare collectie die in een klein
uurtje werd getoond kreeg
dan ook een verdiend ap
plaus van o a. Danny CruijfT
en Mies Bouman.
H.V.D. HOEVEN
AMSTERDAM (GPD) - Er
hing een wat lacherige stem
ming tijdens de modeshow
van de Amsterdamse ontwer
per Edgar Vos. En dat kwam
vooral door de anders zo se
rieuze Vos zelf, die wat balo
rig grinnikend achter de mi
crofoon stond om op komi
sche wijze toelichting te ge
ven bij zijn winterontwerpen.
Ook aan de kleren zelf bleek
wat minder serieuze aan
dacht te zijn besteed dan in
voorgaande seizoenen Voor
al sommige tweed-pakken za
gen er wat rommelig uit, voe-
rinkjes piepten onder rokken
uit. en de grote sjaals waren
met te weinig zorg gedra
peerd om het geheel mooier
te maken.
Aan het slot van de show klonk
krachtig cn opgewekt: „Mooi
ben ik niet", van Imca Marina
uit de luidsprekers En inder
daad, de mannequins zagen
er lang niet in alle ontwerpen
echt mooi uit.
Hoewel hij bij de show deed
alsof hij overal lak aan had.
had hij met zijn collectie nog
al op safe gespeeld. Degelijk
en deftig waren zijn meeste
kleren, en soms op het tuttige
af. Ruime jassen, pakjes met
gerende rokken en ruimte
midden voor, steeds brede
ceintuurs om de taille, ge
kleurde wollen kousen in la
ge pumps, baretten en grote
sjaals en omslagdoeken met
bontstaarten waren steeds te
rugkerende elementen. Zijn
meest bijzondere ontwerp
was een pofbroek, met acht
banen in beide pijpen, waar
door een wat ballonachtig ef
fect ontstond
De meeste rokken hingen on
der de knie. maar voor de
avondkleding had hij zeer
korte mini jurkjes ontwor
pen met wijd aangerimpelde
rokjes vanuit de heup of dc
taille
Vos verwerkte voornamelijk
wollen stoffen en daarnaast
zijde cn fluweel Heel bijzon
der waren zijn ontwerpen
van bronskleurig, enigszins
glanzend leer. De belangrijk
ste kleuren waren zwart,
bruin, geel cn rood.
NEL VAN BEMMEL
