HET DOEK GAAT OP
Haagse Comedie:
voor elk wat wils
Eigentijds werk bij Theater
Shakespeare-
jaar
bij De Appel
Zes
produkties
voor de
Schouwburg
één
voor HOT
VRIJDAG 11 SEPTEMBER 1981
PAGINA 31
Anne Wil Blankers
DÉN HAAG (GPD)- Met
maar liefst acht toneel
stukken wil De Haagse
Comedie het komende
seizoen gaan vullen.
Eén daarvan, Goldoni's
Een van de laatste
avonden van het carna
val, ging begin mei al in
première en wordt
voorlopig gewoon
doorgespeeld. Van de
zeven premières die
overblijven gaan er zes
de Koninklijke
Schouwburg in en één
is er bestemd voor het
HOT.
Bekijk je het repertoire dat nu
door het Haagse gezelschap
wordt verdedigd, dan is het
op zijn minst opmerkelijk dat
daarop 'De Olifantman' van
Bernard Pomerance prijkt.
Opmerkelijk, omdat begin
van dit jaar de filmversie van
deze Victoriaanse geschiede
nis over menselijke waardig
heid werd gepresenteerd.
Maar misschien lukt bij De
Haagse Comedie wat in de
filrn niet lukte: het laten zien
van de werkelijk menselijke
kant van het waar gebeurde
verhaal.
'De Olifantman' werd evenals
het stuk Kinderen van een
mindere god. uit de succes-
sentuin van Broadway in
New York geplukt. Het stuk
gaat over een man die aan
een ernstige ziekte lijkt waar
door zijn gezicht zo ernstig is
mismaakt - zijn mond is
zelfs een beetje op het uitein
de van een slurf gaan lijken
dat hij als variétémonster in
laag bij de grondse kermis-
shows zijn brood moet ver
dienen.
The Elephant Man is gebaseerd
op een ware geschiedenis uit
de laatste periode van de 19e
eeuw en gaat over het leven
van een zekere Joseph Mer
rick. Merrick werd door zijn
misvormdheid voor achter
lijk versleten, maar toen de
chirurg Frederick Treves
zich over hem ontfermde
bleek dat deze mismaakte
mens een subtiele en fijnzin
nige geest bezat. Lou Land ré.
die van het Ro Theater naar
Den Haag voor een vaste
baan is overgestapt, zal de ti
telrol gaan spelen en Willem
Nijholt, nu ook in vaste
dienst van het gezelschap, de
rol van dokter Treves. Eddy
Habbema doet de regie. Pre
mière oktober.
Een ander Broadwaysucces is
dus Kinderen van een minde
re god (Children of a lesser
god) van Mark Medoff. Het
verhaal gaat over een jonge
doofstomme vrouw en een
spraakleraar die op elkaar
verliefd worden. Ze trouwen,
scheiden en maken tenslotte
aarzelend samen een nieuw
begin. In de belangrijkste rol
len Rick Nicolet en Willem
Nijholt. Jo Dua zal het stuk
regisseren. De première is op
4 december in de Koninklijke
Schouwburg.
In het klassieke genre koos de
Haagse Comedie voor Mari-
vaux. Van deze Franse schrij
ver wordt het weinig gespeel
de 'Les fausses confidences'
opgevoerd onder de Neder
landse titel Leugen onder de
roos. Een blijspel over de lief
de en wel vol ingewikkelde
leugens om bestwil. Er komt
een Franse regisseur voor
naar Den Haag: Jean Paul
Roussillon. Op 26 september
is de premiere.
Roussillon is niet de enige re
gisseur van buiten onze gren
zen. want voor de toneelbe
werking van Amerika van
Franz Kafka werd de Pool
Jerzy Grzegorzewski uitge
nodigd. De Pool bewerkte
Kafka's eerste en onvoltooide
roman over de jonge Karl
Rossman. die als straf voor
een verboden liefde naar
Amerika wordt verbannen.
Hans Hoes zal de rol van
Kossmann spelen. Vrijwel
het gehele gezelschap zal
hem in dit stuk omringen, dal.
op 13 maart 1982 in premiere
gaat.
Pierre Laroche gaat de regie-
doen van 'De Bezetenen', ge
schreven door Albert Camus,
maar gebaseerd op de gelijk
namige roman van Dosto
jevski. Een stuk over revolu
tionairen die de samenleving
omver willen werpen om op
de puinhopen een nieuwe
wereld te grondvesten. Pre
mière 19 december. Konink
lijke Schouwburg.
Van de Engelse schrijver Peter
Nichols, auteur van 'Een dag
uit de dood van verdomde
Lowietje'. gaat de Haagse Co
medie 'Passiespel' spelen.
Een stuk over liefdesbedrog,
dat geregisseerd zal worden
door Carl van der Plas. Pre
miere 27 februari 1982.
'Een gesprek in Huize Stcin
over de afwezige heer Von
Goethe'. Zo luidt de omvang
rijke titel van een monoloog
van Peter Hacks, die bij de
Haagse Comedie voor het
HOT zal worden ingestu
deerd. Korte inhoud: na een
verhouding van tien jaar ver
breekt Charlotte von Stem
haar relatie met de veel jon
gere Goethe. Een verhouding
die haar in het burgerlijke
Weimar heel wat roddels
heeft bezorgd In de vorm
van een monoloog wil zij haar
handelen rechtvaardigen en
duidelijkheid scheppen in
een wirwar van gevoelens.
Anne-Wil Blankers zal de mo
noloog spelen onder regie
van Giles Lagav. De première
is op 20 februari 1982
Voor wie dit alles helder over
ziet zal het duidelijk zijn dat
de Haagse Comedie met een
voor elk wat wils repertoire
komt. ..Volop variatie", zegt
de groep er zelf van.
Evenals bij het Publiekstheater
en bij Globe zorgt men er in
Den Haag ook voor dat de te
spelen stukken, aangevuld
met informatie over de voor
stellingen als boekje worden
uitgegeven. Tekstboekjes die
meestal niet in de bockhan
del en evenmin bij bibliothe
ken zijn te vinden. Voor vijf
gulden, inclusief de verzend
kosten. wil de Haagse Come
die het u opsturen. Reeds een
week voor de premières zijn
deze tekstboekjes verkrijg
baar.
KO VAN LEEUWEN.
Van der Linden
speelt King Lear
onder regie
van Erik Vos
DEN HAAG (GPD» - Toneel
groep "De Appel" heeft het
seizoen 1981-'82 tot Shakes-
pearejaar uitgeroepen. De
groep die in het verleden en
kele verrassende Shakes-
peare-voorstellingen liet
zien ("De Storm" in 1976 en
"De Feeks" in 1978) onder re
gie van Erik Vos. gaat ko
mend seizoen "Koning Lear"
en "Driekoningenavond"
spelen. Daarnaast zal Peter
van der Linden een speciaal
Keltisch programma gaan
maken over elfen. De voor
stellingen in het eigen Ap
peltheater beginnen weer op
19 september. Dan zal "Can-
dide" van Voltaire, weer tot
eind september worden ge
speeld.
Regisseur Erik Vos boekte in
middels met zijn regie van
"De Getemde Feeks" ook
succes in Duitsland. Op 23
mei ging in het Dusseldorfer
Schauspielhaus zijn Feeks"
in première, gespeeld door
Duitse acteurs, maar met
kostuums van Ellen de
Zwart, die ook de kostume
ring voor De Appelvoorstel
ling verzorgde, en met een
decor van Tom Schenk. De
Duitse pers stak de loftrom
pet over de resultaten van
Vos en de zijnen.
Bekend is zo langzamerhand
wel dat Erik Vos zich buiten
conventies om wenst te be
wegen. Zijn regies bezitten
niet zelden commedia dell'ar-
te-effbeten. waardoor de pro
dukties niet meer lijken op
modelopvoeringen zoals we
die uit het verleden kennen.
"De Storm", maar in meerde
re mate "De Feeks" waren
daar voorbeelden van.
Met Shakespeare komen dit
seizoen bij "De Appel" twee
regisseurs tegenover elkaar
te staan en misschien dreigt
het wel een wedstrijd in vin
dingrijkheid te worden. Erik
Vos zal "Koning Lear" gaan
regisseren en Eddy Habbe
ma. die in het verleden veel
bij Centrum en De Haagse
Comedie deed. zal "Drieko
ningenavond" voor zijn reke
ning nemen.
In de opvoering van "Lear" zul
len we eindelijk Peter van
der Linden weer eens in een
grote en boeiende rol zien.
Hij zal de bejaarde koning
Lear gaan spelen, die zijn rijk
onder zijn drie dochters wil
verdelen. In feite laat Lear
r Peter van der Linden
zich daarmee alle macht ont
glippen en hij zal dat ook
duur moeten betalen. Twee
seizoenen terug alweer speel
de het Ro Theater "Koning
Lear" onder regie van de
twee Oostduitse regisseurs
Karge en Langhoff
Het werd een eigenzinnige,
maar juist daardoor uitzon
derlijke toneelervaring, deze
opvoering, waarin Johnny
Kraaykamp sr. de rol van
Lear ontroerend gestalte gaf.
Het zal boeiend zijn kennis te
maken met de interpretatie
die Peter van der Linden er
onder Vos' regie aan zal ge
ven. Alle rollen in de Appel-
voorstelling van "Lear" zul
len overigens door mannen
worden gespeeld.
Erik Vos liet dat al eerder ge
beuren in zijn Oresteia-regie
en voert als argument aan dat
het ook in de tijd van Shakes
peare, alsmede bij de oude
Grieken gebruikelijk was dat
mannen de vrouwenrollen
eveneens speelden Mis
schien voer voor feministen,
hoewel je aan de andere kant
zou kunnen zeggen dat zulke
slechte vrouwen als in "Lear"
het best door mannen ver
tolkt kunnen worden. Bij de
Appel zal de nadruk van deze
Lear-opvoering vooral op het
thema de dood komen te lig
gen.
Heel wat vrolijker zal het toe
gaan bij Eddy Habbema. die
"Driekoningenavond" mag
doen Het gaat hier om een
van Shakespeare's heerlnkste
blijspelen. Evenals bij "Ko
ning Lear" is hier sprake van
twee intriges die door elkaar
lopen. Liefdes worden in het
wonderlijke woud van Illvrie
dooreen gestrengeld. Ver-
ungen en verkleedpar
tijen en komische misver
standen worden in Shakes
peare's heftig geschud. Vro
lijke hoogtepunten zijn er
door het verhaal van de zuip-
grage pleziermaker Andries
Bibberwang. die met de fri
vole kamenierster Maria de
boel danig op stelten kunnen
zetten. En dat tot grote erger
nis van opperstalmeester
Malvolio. die het zondigen te
gen etiquette het liefst met
hellevuur zou bestraffen.
In de sfeer van Shakespeare
ligt ook het speciale pro
gramma dat Peter van der
Linden naast deze beide
voorstellingen gaat doen. Sa
men met Sacha Anema, sta
giaire van de mimeschool en
de violist Hans Troost, zal hij
een programma maken over
elfen. En dat nu is een thema
dat in tal van stukken - het
bekendst is wat dat betreft
wel De Midzomernachts-
droom. waarvan het Ro Thea
ter binnenkort weer een serie
unieke voorstellingen begint
in de Rotterdamse schouw
burg - van Shakespeare is
"Sidhe" (spreek uit Schi-dc) zal
de voorstelling vermoedelijk
gaan heten. Het is een Kelti
sche naam voor het volk der
elfen. Wezens die klein van
gestalte zijn en met hun door
zichtige lichamen zo licht
zijn. dat als er een op een
dauwdruppel springt, die
dauwdruppel alleen maar
even trilt (aldus Peter van der
Linden). Van der Linden zal
zijn programma opbouwen
uit tekst, muziek en bewe
gingsimprovisatie en aan de
hand van een aantal verhalen
over elfen.
KO VAN LEEUWEN
ARNHEM (GPD) - Van de pre
mières die toneelgroep Thea
ter uit Arnhem komend sei
zoen gaat uitbrengen, zou de
laatste wel eens de spannend
ste kunnen worden, omdat
van Voor het Pensioen van de
Oostenrijkse schrijver Tho
mas Bernhard onlangs twee
schitterende voorstellingen in
ons land te zien zijn geweest.
Toneelgroep Baal speelde het
in haar serie Bernhard-pro-
dukties en tijdens het Hol
lands Festival toonde het Bo-
chumer Schauspielhaus zijn
versie van het stuk. die heel
anders was dan die van
Baal. Dat maakt nieuwsgie
rig naar wat regisseur Ger
Thijs ermee gaat doen.
Het stuk gaat over
lig SS-officier en onder-
kampcommandant. Rudolf
Holler, die samenwoont met
zijn twee zusters en nog
steeds in het geniep het na
zisme aanhangt. Lag bij Baal
de nadruk op de verdorven
heid van een mens als Holler,
die steeds verder wegzinkt in
een poel van leugens en
schijnheiligheid, de Duitse
voorstelling bracht het stuk
als een metafoor voor de
Duitse politieke verhoudin
gen. waarbij Holler en zijn
zusters ieder voor een politie
ke richting stonden. Het de
cor was overeenkomstig
daarmee een kale. immense
woonruimte, terwijl Baal
voor een volgepropte burger-
kamer had gezorgd. Voor
Theater gaat Mare Cnops de
decors ontwerpen. Holler en
zijn zusters zullen worden ge
speeld door Allard van der
Scheer. Margreet Blanken en
Do van Stek.
^oor het Pensioen is lang niet
het enige eigentijdse stuk op
het repertoire van Theater,
dat op twee Shakespeares na
binnen de 20e eeuw is geble
ven met zijn stukkenkeuze.
Hagondange (1975)
het
stuk
de
jonge Franse schrijver Jean
Paul Wenzel. wiens Marianne
wacht op het huwelijk ook al
eens in ons land was te zien.
Ver van Hagondange gaat
over een echtpaar waarvan
de man in het industriege
bied van die naam heeft ge
werkt. in Noordoost-Frank
rijk. Na zijn pensioen ont
staan er moeilijkheden voor
hem en zijn vrouw. Vonne
van der Meer gaat het stuk re
gisseren. het echtpaar wordt
gespeeld door Bernhard
Droog en Anita Menist.
s eigentijds is het nieu
we stuk van Hugo Claus Het
haar van de Hond. dat Claus
zelfbij Theater zal regisseren.
Het is een realistisch stuk in
de traditie van Vrijdag "n
speelt zich af in een relaxhuis.
De Broeikas (The Hothouse)
van Pinter werd al in 1958 ge
schreven. maar pas veel later
in de openbaarheid gebracht.
In 1980 beleefde het zijn Lon-
dense pcmière. Het stuk
speelt in een inrichting en zit
vol Pinteriaanse dreiging en
onzekerheden en bovendien
symboliek Het speelt op
kerstmis. Een patient is ver
moord. een ander brengt een
kind ter wereld Wie de dader
en de vader zijn. is onbekend.
Een jongen, genaamd Lamb,
wordt verdacht. Walter Adler
gaat regisseren.
Een vervolg op het vorig sei
zoen gespeelde Schakels
wordt De opgaande Zon. Jo-
chen Neuhaus regisseert ook
dit Heijermans-stuk en Bern-
hard Droog speelt er weer
een belangrijke rol in. Hij is
Matthijs de Sterke, de vader
van het gezin in dit stuk.
wiens bedrijf door de grote
concurrent wordt genekt.
Het stuk is enkele jaren terug
ook door het Publiekstheater
gespeeld, met José Ruiter als
Sonja. de dochter van Mat
thijs. Bij Theater zal Bea
Meulman die rol spelen.
Van Shakespeare tenslotte Een
Wintt-rsprookje (The wintci 's
tale), het fantastische en inge
wikkelde verhaal over het ru
ziënde koningspaar Polvxe-
nes en Hermione en hun
doodgewaande dochtertje
Perdita. Het enige stuk van
Shakespeare, waarin een le
vende beer optreedt. Ger
Thijs gaat het regisseren
Experimenten
Daarnaast onderneemt Theater
nog een paar experimenten:
twee produkties worden ge
maakt voor willekeurige klei
ne zalen, die geen speciale to
neelzalen hoeven te zijn. Als
er maar een speelvlak van
tenminste 5 bij 6 meter is.
Voor dit doel speelt Theater
'In Oostenrijk', van de jonge
Duitse successchrijver Franz
Xaxer Kroetz. en De Les van
de Aloe's van de blanke Zuid-
afrikaan Athol Fugard. criti
cus van het apartheidssys
teem en de gevolgen daarvan
voor individuele mensen.
Afgelopen seizoen speelde Fact
zijn stuk Boesman en Lena.
De Theater-acteurs gaan
werken aan zichzelf onder
leiding van Jan Decorte. con
troversieel Belgisch regis
seur. Ze zullen in een experi
menteer- en repetitieproces
hun krachten beproeven op
Hamlet. De hieruit resultc
rende voorstelling wordt
slechts twintig maal gespeeld
in de Kleine Zaal van de Arn
hemse Schouwburg
ALMA POST
Bernard Droog
