Felle kritiek op Sadat
Vietnam: meer
hulp Brezjnjev
Wankel akkoord
verzet Cambodja
'Geen doorbraak Namibië'
U KUNT NU
STAATSLOTEN
KOPEN.
Walesa wil eenheid in strijd
Arabische wereld hekelt "onderdrulddng"
"Bolivia in
drie jaar
democratisch'
Dezeweek
bij de melkman:
Reagan "vriend
Vuur verwoest
gif-fabriek
in Manchester
van arbeider
een n
Noodtoestand
in Soedan
afgekondigd
DINSDAG 8 SEPTEMBER 1981
PAGINA 9
GDANSK'KATOWICE'WAR-
SCHAU (Reuter DPA UP AFP) -
Onder de 20.000 arbeiders van de
staalfabriek in Katowice, de
grootste in Polen, is Solidariteit
gisteren een stemming begon
nen over een voorstel de direc
teur te ontslaan. Of dit een eigen
actie van de afdeling Katowice
van de bond was was niet direct
duidelijk, want in Gdansk waar
schuwde leider Lech Walesa er
op de derde dag van het congres
er voor dat Solidariteit zijn aan
dacht door het uitvechten van
kleine geschillen niet moet laten
afleiden van het belangrijke drie
luik toegang tot de media, arbei-
derszelfSestuur en economische
hervormingen.
Hij pleitte opnieuw voor een sterke
centrale leiding, die nodig is om
Solidariteit door de "zware
strijd" te loodsen die hem nog te
wachten staat. Partij en overheid
wijzen de eisen van Solidariteit
ten aanzien van arbeiderszelfbe
stuur af, vooral op het punt van
benoeming en ontslag van direc
teuren. Om dit laatste draait het
in Katowice. Volgens functiona
rissen van de bond in Warschau
zal de uitslag van de stemming
"Kleine geschillen opzij zetten"
op 15 september worden be
kendgemaakt. Tot de stemming
werd gisteren besloten nadat di
recteur Stanislaw Bednarczvk de
plaatselijke afdeling van Solida
riteit had geweigerd de drukkerij
op het terrein van de staalfabriek
Huta Katowice te laten herope
nen. waar zij haar bulletins
maakt. De drukkerij was geslo
ten nadat was vastgesteld, dat er
materiaal werd vervaardigd, dat
in de ogen van de overheid anti-
Sowjet is.
De regering kwam gisteren met
een tegenrapport tegenover de
aanvallen op de overheid die
zondag op het congres van Soli
dariteit werden gedaan. In het re
geringsrapport werd gezegd, dat
Polen grotere politieke vrijheid
heeft gekregen dan ooit direct
was beoogd met de vorig jaar na
de stakingen gesloten akkoor
den. Solidariteit heeft herhaalde
malen zijn statuten overtreden
door politieke stakingen te orga
niseren en de leidende rol van de
partij en daarmee van het func
tioneren van het staatsapparaat
te ondergraven. Solidariteit had
zondag verklaard wel tot acties
genoopt te zijn geworden omdat
de regering haar beloften niet na
kwam. Gisteren beschuldigde
het legerblad Solidariteit er weer
van de macht te willen grijpen,
maar hoe er ook gekrakeeld
wordt, zowel regering als Solida
riteit zien in dat er geen alterna
tief bestaat dan met elkaar pra
ten en samenwerken. Dit schijnt
naar functionarissen van Solida
riteit op de derde dae verklaar
den ook de overheersende me
ning op het congres te zijn.
Niettemin werd er op de derde dag
een ontwerp-resolutie ingediend
op het congres, die neerkomt op
een boycot van het Poolse parle
ment en aandringen op nieuwe
verkiezingen. Als tenminste het
parlement met het aanvaarden
van nieuwe wetten ter regeling
van arbeiderszelfbestuur in de
beperkte zin zoals partij en staat
die willen, niet wacht tot een re
ferendum over het onderwerp is
gehouden.
In Bydgoszcz eindigde 's avonds
op vreedzame wijze de gevange
nisopstand na onderhandelingen
lussen de gevangenen en de
overheid, waaraan ook door Soli
dariteit werd deelgenomen. Aan
leiding tot de opstand was ge
weest het neerschieten van een
gevangene, die wilde ontsnap
pen
Het hoofdbestuur van de Poolse
radio en televisie heeft besloten
de twee vice-voorzitters. Stanis
law Stefanski en Jan Grzelak. te
vervangen door mannen die be-
kend staan om hun weinig tole
rante houding.
Stafanski. die onderminister van
cultuur wordt, krigt als opvolger
bij de televisie Andrzej Kurz, di
recteur van het "huis voor literai
re uitgaven" in Krakau. Kurz
staat de nieuwe voorzitter van ra
dio en televisie. Wladyslaw Lo-
ranc. na. Loranc wordt be
schouwd als een orthodoxe com
munist.
Grzelak wordt bij de radio opge
volgd door Stanislaw Celichows-
ki. hoofdredacteur van het televi
siejournaal. die een grote rol
heeft gespeeld bij de heftige
campagne die de officiële massa
media de laatste weken tegen de
vrije vakcentrale Solidariteit
hebben gevoerd.
De nieuwe benoemingen wijzen
volgens waarnemers onbetwist
baar op een verharding in het
standpunt van radio en televisie.
BEIROET (GPD/Reuter) - De reacties in de Arabische
wereld op Sadat's maatregelen tegen de religieuze en
politieke oppositie in Egypte, beperken zich voorals
nog tot felle aanvallen in de pers. Er is vrijwel nog geen
officiële reactie. De pers in de meeste Arabische landen
verwoordt evenwel meestal precies wat de desbetref
fende regimes zelf ook vinden.
Het vooraanstaande pro-Syrische
blad As Safir in Beiroet be
schouwt Sadat's maatregelen als
een „complete onderdrukkings
campagne". Sadat's beslissing
om de koptische paus Shenouda
III van zijn functies te ontheffen,
omschrijft As Safir als „hoogst
ongebruikelijk en vrijwel zonder
precedent
Het pro-Iraakse blad Al Liwa, ook
een Libanese krant, benadrukt
de politieke kant van Sadat's on
derdrukkingsmaatregelen tegen
de oppositie: volgens Al Liwa
werden vorige week niet minder
dan 50 Egyptische officieren
gearresteerd op verdenking van
samenwerking met lokale oppo
sitie-groepen met het oogmerk
het regime van Sadat ten val te
brengen.
De Koeweitse pers, die redelijk on
afhankelijk is, veroordeelt Sa
dat's maatregelen tegen de Egyp
tische oppositie ook. Het dag
blad Al Qabas vraagt zich af of
Sadat niet begonnen is „de prijs
te betalen voor zijn alliantie met
Amerika en zijn verzoening met
Israël". Het blad Al Rai Al-Aam
constateert dat Sadat er niet in
geslaagd is „een binnenlandse
oppositie te tolereren, vooral niet
een die kritiek uit op Sadat's po
litiek met Israël"
De Koeweitse krant Al Anba ten
slotte. meent dat Sadat een loop
je neemt met de vrijheid van pers
en meningsuiting in Egypte: „de
LA PAZ (DPA) - Binnen driejaar
is Bolivia weer een democratisch
land. Dit heeft de nieuwe presi
dent, generaal Celso Torrelio,
gisteren beloofd bij de beëdiging
van zijn kabinet. De generaal, die
zelf sinds vrijdag staatshoofd is,
omschreef zijn opdracht als
„eind van een etappe en begin
van een nieuw leven voor de Bo-
livianen".
Torrelio zei toenadering te willen
zoeken tot de burgers, door een
klimaat van politieke en maat
schappelijke eensgezindheid te
scheppen.
ADVERTENTIE
1.536 personen (waaronder oud
ministers, priesters, bisschop
pen, journalisten, advocaten,
professoren enz.) die Sadat liet
arresteren, vertegenwoordigen
in feite de elite van Egypte
De meest bittere kritiek op Sadat
komt van de van staatswege ge
controleerde Syrische pers: het
regenngs-blad Ath Thawra
meent dat Sadat „met een volks
opstand te maken heeft tegen
zijn verraad aan de Palestijnen
en zijn overgave aan Israël". Het
blad, samen met Al Baath, or
gaan van de regerende Baath-
partij in Syrië, voorspelt dat „Sa
dat hetzelfde lot beschoren is als
de (wijlen) sjah van Iran".
De regering van Egypte heeft giste
ren bekend gemaakt dat zij in het
raam van haar krachtige interne
zuivering 40.000 moskeeën die in
particuliere handen zijn over
neemt en het toezicht van rijks
wege op Mohammedaanse lera
ren verscherpt. Het ministerie
van godsdienstzaken deelde mee
dat om te beginnen 65 moskeeën
door de regering waren overge
nomen die bestuurd werden
door verenigingen van Islamiti
sche fundamentalisten.
Doel van de overneming is volgens
het persbureau Mena te waarbor
gen dat moskeeën niet voor an
dere dan zuiver religieuze doel
einden worden gebruikt.
Reeds eerder had een woordvoer
der van het ministerie tegen ver
slaggevers gezegd dat alleen nog
predikers op vrijdagen het
woord zouden mogen bedienen
die daartoe door de overheid ge
machtigd zijn. Er zal meer coör
dinatie komen in alle zaken die
met de woordbediening in Mos
keeën samenhangen en politiek
zal er geen plaats in mogen heb
ben, voegde hij eraan toe.
President Sadat heeft gezegd dat
hij geen genade zal tonen met te
genstanders die zich van de reli
gie hebben bediend. Hij heeft
sinds hij woensdag de grootste
"zuivering" in zijn regeerperiode
van elf jaar inzette, 1.536 perso
nen in hechtenis laten nemen.
De koptische patriarch van Egyp
te, Sjenoeda, is gisteren verban
nen naar het woestijnklooster
van Wadi Natroem, halverwege
Cairo en Alexandrie. Hij werd in
de "zuivering" van al zijn be
voegdheden en waardigheden
beroofd en de krant van de rege
rende nationale democratische
partij schreef dat hij in feite was
verbannen.
MOSKOU (Reuter) President Leonid Brezjnjev van de
Sowjet-Unie heeft Vietnam meer economische hulp toe
gezegd in de loop van de besprekingen die hij gisteren bij
de Vietnamese communistische leider Le Duan hield in
Moskou. In een officieel verslag over de bijeenkomst
werd gezinspeeld op vergroting ook van de miliatire
steun.
Het persbureau Tass deelde mee
dat het Kremlin zijn goedkeu
ring had gehecht aan 40 geza
menlijk in Vietnamhte onderne
men ontwikkelingsprojecten in
de komende vijf jaar en zou hel
pen bij de olie- en aardgaspro-
duktie op het Zuid-Vietnamese
continentale plat.
Tass liet niet blijken of Brezjnjev
ook had beloofd de Russiche wa
penleveranties aan Vietnam te
verhogen. Maar het verklaarde
wel dat Brezjnjev en Le Duan
grote tevredenheid hadden uit
gedrukt over de uitbreiding van
hun politieke en economische
banden en over de niet aflatende
steun van Moskou voor het Viet
namese streven zijn .defensiever
mogen te vergroten'.
Le Duan was vorige week donder
dag in Moskou aangekomen voor
een onaangekondigd bezoek op
het ogenblik waarop verzetslei
ders in Kampuchea een nieuw
bondgenootschap smeedden
met Singapore, met het oog op
het verdrijven van de Vietname
se militairen uit hun land.
In Westerse diplomatieke kringen
werd gespeculeerd dat Le Duan
meer Russische economische en
miliatire hulp wilde hebben om
weerstand te kunnen bieden aan
opleving van het verzet tegen de
Vietnamese aanwezigheid in
Kampuchea volgende op de bij
eenkomst in Singapore.
In het verslag van Tass werd niet
over het nieuwe bondgenoot
schap gerept. Er stond wel in dat
Brezjnjev en Le Duan China en
de Verenigde Staten de schuld
geven van het minder stabiel
worden van de toestand in Zuid-
oost-Azië en dat zij verhinderen
dat Vietnam, Laos en Cambodja
zich in pais en vree kunnen ont
wikkelen.
MANCHESTER (AFP) Ongeveer
driehonderd gezinnen zijn gister
ochtend geëvacueerd in verband
met een enorme brand bij een
chemisch bedrijf in Manchester.
De brand ontstond als gevolg van
een explosie, waarvan de oor
zaak nog onbekend is. De fabriek
is volledig door het vuur ver
woest.
Hoewel er volgens de politie geen
giftige stoffen in het brandende
gebouw waren achtte men toch
raadzaam tot evacuatie van de
omwonenden over te gaan toen
een gaswolk zich naar het be
woonde gebied dreigde uit te
breiden. Bij de brand werd een
werknemer van de fabriek ge
wond. Een tweede employé wordt
vermist.
Vertegenwoordigers van de
drie Cambodjaanse verzets
bewegingen komen nog deze
maand in de Thailandse
hoofdstad Bangkok bijeen
om verder te praten over de
vorming van een coalitierege
ring. Hiertoe is vorige week
in Singapore besloten door
de drie leiders van de verzets
organisaties. ex-premier Son
Sann van het Khmer Volks
bevrijdingsfront. Khieu Sam
pan. die de regering-Pol Pot
vertegenwoordigt, en het
voormalige staatshoofd prins
Norodom Sihanoek.
Het idee voor de vorming van
een coalitie tussen commu
nisten en met-communisten
werd een jaar geleden geop
perd door de Rode Khmer.
De door Peking gesteunde
Pol Pot werd daarbij naar de
achtergrond geschoven. Te
gelijkertijd verklaarden de
Rode Khmers de rechten van
de mens te zullen eerbiedi
gen. Het Pol Pot bewind, dat
van 1975 tot 1979 aan de
macht was in Phnom Penh.
wordt verantwoordelijk
geacht voor de dood van hon
derdduizenden Cambodja-
nen.
Verwacht wordt dat de Rode
Khmer het meest zal profite
ren van de in Singapore on
dertekende verklaring. On
der de vlag van de coalitie
die. eenmaal tot stand geko
men. zal worden geleid door
de anticommunistische lei
der Son Sann, hopen de Rode
Khmers hun imago interna
tionaal wat te kunnen opvij
zelen.
Zij komt juist voor de jaar
lijkse assamblee van de Alge
mene Vergadering van de
VN, waar bepaald moet wor
den wie Cambodja vertegen
woordigt in deze organisatie,
de regering-Pol Pot danwel
de door Vietnam gesteunde
Heng Samrin. Prins Siha-
noek daarover: „Onze hand
tekening onder de gezamen
lijke verklaring is een steun
voor de Rode Khmers zodat
zij hun zetel in de VN kunnen
behouden". Hoewel met de
steun van de Associatie van
Zuidoostaziatische staten
(Asean), Thailand, Maleisi,
Indonesi, Singapore en de
Philippijnen), de Rode
Khmers hun zetel waar
schijnlijk toch wel zouden
behouden, lijkt de coalitie de
steun hiervoor vooral in Wes
terse kring te kunnen verbre
den.
Asean-diplomaten wijzen erop
dat wanneer Pol Pot zijn zetel
in de VS verliest aan Heng
Samrin, dit in feite neerkomt
op goedkeuring van de Viet
namese inval in Cambodja.
Wanneer dat gebeurt, dan lo
pen de stabiliteit en veilig
heid in Zuidoost-Azi groot
gevaar, zo redeneren de vijf
niet-communistische Asean-
staten.
De Asean-landen zijn ongetwij
feld wel tevreden met het in
Singapore bereikte resultaat.
Hoewel de vijf partners niet
op n lijn zitten over de oplos
sing voor het Cambodjaanse
probleem, betekent het ak
koord in Singapore toch ook
een succes voor hun inspan
ningen om de communisti
sche en niet-communistische
verzetsbewegingen in Cam
bodja onder één
brengen.
De verschillen binnen de
Asean betreffen vooral de
beoordeling van de rol van
China Vanwege de steun die
Peking geeft aan binnenland
se communistische groepe
ringen zien Indonesië en Ma
leisië China als een gemeen:
schappelijke vijand. Zij den
ken er baat bij te hebben dat
Vietnam dient als buffer te
gen Chinese invloeden. Thai
land en Singapore zien daar
entegen in China een bond
genoot tegen de in hun ogen
expansieve neigingen van
Vietnam.
Hanoi is zich bewust van de te
genstellingen binnen de
Asean. Vietnam heeft dan
ook aangedrongen op een
conferentie op regionaal ni
veau. De Asean-landen we
zen dit voorstel af uit vrees
dat Hanoi de eenheid zou on
dermijnen door te proberen
de partners tegen elkaar uit
te spelen. Door in de Verenig
de Naties voor te stellen een
internationale conferentie
over Cambodja te houden,
hebben de vijf de dreiging
van een regionale confronta
tie vermeden.
Prins Norodom Sihanoek, lei
der van de kleine Moulinaka-
beweging, gelooft echter niet
dat de coalitie er zo een-twee
drie komt Hy meent dat
eerst Son Sann en Khieu
Sampan tot een vergelijk zul
len moeten komen. Op tafel
liggen nog altijd Sanns eis
dat het premierschap en de
belangrijkste posten in han
den moeten komen van diens
Volksbevrijdingsfront. Daar
naast stelt Sann dat de be
langrijkste Rode-Khmerlei-
ders wegens de door hen ge
pleegde massamoorden het
land moeten verlaten. Vol
gens Sann zijn de Rode
Khmers nog steeds commu
nisten. „Ze liegen wanneer ze
zeggen dat zij hun ideologie
hebben gewijzigd".
Met de samenwerking met de
Rode Khmers zei Sihanoek
allesbehalve blij te zijn. „Het
zijn moordenaars en oorlogs
hitsers. Veel van mijn kinde
ren en kleinkinderen zijn ver
moord door de regering-Pol
Pot". Hoewel er nu een coali
tie in het verschiet ligt tussen
de drie anti-Vietnamese be
wegingen in Cambodja, kan
men dus absoluut met zeg
gen dat deze samenwerking
er een uit liefde is.
BOB MANTIRI
ADVERTENTIE
NEW YORK (Reuter) - President
Reagan is in New York officieel
een cheque voor werkgelegen
heid ten bedrage van omgere
kend bijna 230 miljoen gulden
komen brengen. Hij zei daarbij
dat dit bewijst dat hij een vriend
van de Amerikaanse arbeider is.
Amerika vierde gisteren de 'labor
day'. In New York werd voor het
eerst in dertien jaar op Fifth Ave
nue een parade gehouden. Rond
honderdduizend arbeiders na
men er aan deel. Voorop liep de
president van de grote vervoers-
bond AFL-CIO, Lane Kirkland,
die felle kritiek heeft geleverd op
het ontslag van 12.000 luchtver
keersleiders door Reagan vorige
maand.
JOHANNESBURG (Reuter/AFP) Zuid-Afrika heeft krantenberichten
tegengesproken als zou er in de onderhandelingen over een regeling
van de kwestie Zuidwest-Afrika/Namibié tussen de Verenigde Staten
en Zuid-Afrika een doorbraak zijn bereikt. Dit hebben goedingelicb-
te kringen in Johannesburg gisteren gemeld.
nederlar
isloberiJ
Verkoopadressen in de Gouden Gids Per giro spelen
kan ook. Bel voor informatie 070-469647
MÉÉR KANS IN DE STAATSLOTERIJ.
De geruchten over een akkoord
tussen Washington en Pretoria
kwamen op gang nadat de Ame
rikaanse minister van buiten
landse zaken, Alexander Haig, in
een interview met de 'New York
Times' had gezegd dat er aan
zienlijke vooruitgang is geboekt
bij de besprekingen over de on
afhankelijkheid van Namibië
met de Zuidafrikaanse leiders.
"Wy zyn nog niet waar we willen
zyn. maar we zijn een stuk op
weg", aldus Haig in het vraagge
sprek.
Maar volgens Zuidafrikaanse bron
nen is het probleem na recente
ontwikkelingen zoals de afwy-
zing van Zuid-Afhka bij de Ver
enigde Naties, waar geen Zuid
afrikaanse vertegenwoordiger
aanwezig mocht zyn by de spe
ciale zitting over Namibië, alleen
maar groter geworden Deze
bronnen houden het erop dat de
situatie eigen lyk nog hetzelfde is
als na de Namibié-conferentie in
Genève in januari. Zuid-Afnka
zei toen dat het te vroeg was re
solutie 435 - het vredesvoorstel
van de westerse landen - uit te
voeren vanwege "het overhel
len" van de Verenigde Naties
naar de zwarte nationalistische
Zuidwcstafnkaanse volks orga
nisatie (Swapo).
De Zuidafrikaanse minister van
buitenlandse zaken Botha ver
klaarde zondag dat er geen hoop
is op een vreedzame oplossing zo
lang guerrillastrijders van de
Swapo - hy noemde hen terro
risten - hun invallen in Namibië
van over de Angolose grens mo
gen uitvoeren
LONDEN (AP) - In de Soedanese
hoofdstad Khartoem is gisteren
de noodtoestand afgekondigd, zo
heeft het Libische persbureau
Jena bekendgemaakt. In bench
ten vanuit Khartoum, opgevan
gen in Londen, meldt Jana dat
tanks bezig waren alle wegen
naar de stad te barricaderen en
dat wegversperringen werden
aangebracht rond het militaire
hoofdkwartier en het ministerie
van binnenlandse zaken.
