Willy Vandersteen van
plagiaat beschuldigd
'Tntendant voor twee
opera's onmogelijk"
DE GROENE MASKERS
In rapport over stripkoning
ZATERDAG 5 SEPTEMBER 1981
AMSTERDAM (GPD) - De Walt Disney van België wordt hij wel genoemd. Een man die
door zijn Suske en Wiske-boeken niet meer uit de Lage Landen valt weg te denken.
Eregast op de Strip-Tweedaagse in het Turfschip in Breda (19 en 20 september). Willy
Vandersteen dus.
De Amsterdamse kunstschilder Rob Mohlmann (25) gelooft niet dat zijn 57 pagina's
dikke rapport waarin Vandersteen aan de hand van maar liefst 400 voorbeelden be
schuldigd wordt van plagiaat op omvangrijke schaal, enige invloed zal hebben op de
roem van de Vlaamse stripgigant. „Vandersteen is onaantastbaar. De verkoop van zijn
boeken zal er nauwelijks onder lijden. Hij zal het niet prettig vinden wat ik heb gedaan -
net zomin trouwens als het Stripschap - maar hij zal wijselijk zijn mond houden"
Dat is althans Mohlmanns voor
spelling. Hij legt er de nadruk op
dat het hem er ook geenszins om
gaat Vandersteen kapot te ma-
ken. Hij heeft het Zwartboek
over Plagiaat („Prins Valiant ver-
overt de Lage Landen"), waarin
j overigens ook andere stripteke-
5 naars met aanvankelijke „on
deugden" de revue passeren,
niet geschreven met het voorop
gezette doel Vandersteen aan de
paal te nagelen. „Ieder moet zijn
eigen conclusies maar trekken
bij het bekijken van de voorbeel
den die ik geef. Vertellen dat hij
van anderen overgenomen heeft,
•- heeft geen zin. Je moet de
- plaatjes bekijken. Daarmee
wordt zwart-wit aangetoond dat
hij zich op zeer brutale wijze ver-
j grepen heeft aan het talent van
de Amerikaanse tekenaar Harold
I Foster en de beroemde Franse
graficus Gustave Doré".
J In de loop der jaren heeft Mohl
mann een indrukwekkende hoe
veelheid documentatie verza-
meld. Hij zegt: „Als beeldend
kunstenaar bekijk je sommige
dingen anders en vallen je be-
t paalde overeenkomsten eerder
k op. Natuurlijk, elke kunstenaar
J zal zich laten beïnvloeden door
het werk van anderen. Maar Van
dersteen heeft zich van 1945 tot
1953 (daarna riemen zijn studio
medewerkers de arbeid op zich)
in zeker 16 stripverhalen zo on
verbloemd en consequent werk
van met name Foster toegeëi
gend zonder bronvermelding,
dat ik vond dat het naar buiten
moest komen"
Hij geeft een opsomming. Met Lan
celot begon het. Daarna volgden
Ridder Gloriant. Het rode mas
ker, Heldentocht der Bataven.
Tussen water en vuur. Het
Spaanse spook. De koning
drinkt. De weerwolf. Lambiorix,
Tanjar de Viking, Het zingende
nijlpaard, De zondvloed. De on-
f derkoning en - ten slotte - De
B schat van Beersel. De mate van
plagiaat, die voorkomt in Van-
dersteen's tekeningen, sfeerbe
paling, ideeën en zetting is zo bar
H. Foster; Valiant: 1938
W. Vandersteen; Lambiorix: 1950
en boos. dat Mohlmann het bijna
onvoorstelbaar vindt dat iemand
zó heeft kunnen werken. En in
derdaad bekruipt de lezer van
het Zwartboek een gevoel van
opperste gêne. wanneer hij het
ene drastische voorbeeld na het
andere krijgt voorgeschoteld.
Prins Valiant
/oortdurend wordt men gecon
fronteerd met letterlijke kopieën
van de wereldberoemde Prins-
Valiant-creaties van Harold R.
Foster. In het rapport van Mohl
mann wordt het tekenwerk van
Foster van hoge kwaliteit ge
noemd, die zeldzaam is in het
wereld van strip:..een Michelan
gelo onder de striptekenaars
Vanaf 1938 verschijnen de eerste
132 platen onder de titel „Prins
Valiant, ridder zonder vrees" ook
in de Lage Landen, namelijk in
„Sjors". toen een bijvoegsel van
Panorama. Dat blijkt Vander
steen niet ontgaan te zijn, want
het Foster-plagiaat neemt enige
jaren later een aanvang. Slappe
aftreksels noemt Mohlmann de
tekeningen van Vandersteen
DEN HAAG (GPD) - Het is onmogelijk intendant te zijn van twee opera- v
instellingen. Daarom is de benoeming op korte termijn van Hans de Roo
van de Nederlandse Operastichting tot intendant van operagezelschap
Forum een onbegrijpelijke stap van het bestuur van Forum. Dit althans
t, is het oordeel van de Nederlandse Toonkunstenaars Bond (NTB)
De bond vindt dat het Forum-bestuur met de benoeming op een overhaas
te manier reageert op het advies van de werkgroep Noordelijke en Ooste-
lijke Operavoorziening, dat afgelopen dinsdag werd uitgebracht aan de
minister van CRM. Een belangrijk punt uit dit advies is over te gaan tot
één intendant voor Opera Forum en de Nederlandse Operastichting. Dit
zou noodzakelijk zijn om tot een betere onderlinge afstemming van de
operaproduktie in Nederland te komen.
.Eiyaringen in het verleden hebben volgens de NTB uitgewezen dat één
intendant niet twee operagezelschappen kan dienen. De bond vindt dat
het Forum-bestuur er veel te veel van uitgaat dat het advies van de
werkgroep reeds door minister, volksvertegenwoordiging en belang
hebbenden is aanvaard.
Onaanvaardbaar is verder, aldus de NTB, dat bij de voorgestelde wijzigin*
gen van de werkgroep ten aanzien van repertoire, speelgebieden en
financiële situatie slechts naar de positie van Forum is gekeken en
i nauwelijks naar die van de Ned. Operastichting. Beide instellingen moe
ten op allerlei terreinen op elkaar worden afgestemd, maar slechts over
één van de twee worden plannen uit de doeken gedaan. De NTB meent
dat in het advies van de werkgroep sprake is van afbraak van de opera-
voorzieningen in het noorden en oosten van het land ten bate van een
niet-realiseerbaar plan waarin de Nederlandse opera het gehele land van
grotere opera's zou moeten gaan
'Zelts neemt ae Belg de moeite
niet om het werk van Foster fat
soenlijk over te trekken.
Andere striptekenaars laten zich
aanvankelijk ook wel tot kopië
ren of al te veel beïnvloeding ver
leiden. maar de meesten gaan na
verloop van tijd toch hun eigen
artistieke weg. Vandersteen gaat
rustig door. daarbij vaak „anato
misch gruwelwerk" afleverend
(in Heldentocht der Bataven),
dat getuigt van een volledig ont
brekend respect voor het
werkelijke talent van collega's.
Soms ook paste Vandersteen trucs
toe en maakte geheel of gedeelte
lijk afgeleide tekeningen of iek-
sten. In een aantal religieus geïn
spireerde bijbelverhalen (Judi-
reeks: De zondvloed en De on
derkoning) maakt hij daarnaast
in veel gevallen vrijwel voor hon
derd procent gebruik van werk
van Gustave Doré. Ook daar wor
den in het Zwartboek weer ex
emplaren van geleverd, die er
niet om liegen.
De meeste Suske en Wiske-verha-
len die nu nog in de winkel lig
gen, zijn hertekend door de me
dewerkers van Vandersteen. Een
enkel origineel voorbeeld van
plagiaat in een Suske en Wiske-
boek is volgens Mohlmann nog
Kopieertalent
Er is wel eens eerder gewezen op
het kopieertalent van Vander
steen. Dat gebeurde aan de hand
van twee. drie plaatjes een paar
jaar geleden in Het Stripschrift.
Maar daar kwam weinig paniek
uit voort. „Een slippertje", zo
werd geoordeeld, ook een groot
Kunstenaar kan zich wel een ver
gissen of even buiten zijn boekje
gaan. Verder is de uit kinderen
tot ongeveer veertien jaar be
staande doelgroep het plagiaat
nooit zo opgevallen. „Ik heb daar
zelf kinderen wel eens naar ge
vraagd, maar het is heel gek: ze
zien dat niet, het valt ze niet op"
Het Stripschap heeft tot nu toe nog
niet officieel op Mohlmanns von
nis gereageerd. Ook in die krin
gen zou worden gezegd: och, el
ke kunstenaar leent wel eens
iets. Wat de Amsterdamse schil
der vanzelfsprekend wordt kwa
lijk genomen, is het tijdstip
waarop hij zijn „vonnis" heeft
geveld en openbaar gemaakt, na
melijk enkele weken voor het
tweedaagse stripfestival in Bre
da. dat geheel in het teken van
Suske en Wiske staat en - zoals
de zaken er nu voorstaan - Van
dersteen in het zonnetje zal zet
ten. Mohlmann: „Ik ben al jaren
met die kwestie bezig en heb een
aantal maanden nodig gehad om
mijn rapport te schrijven en illu
streren. Er is geen sprake van dat
ik het Zwartboek naar buiten
heb gebracht om het festival te
frustreren".
PETER HUYSMAN
(Kleine vaart)
i Albert-V pass 3 Cork nr Gent.
.-Breezand 3 210 o Kp Race nr Liverpool.
✓Dutch faith 3 vn Rotterdam nr Imming-
i-ham.
t-Frisian Liner 3 rc-de Samsun.
(Mare Magnum 3 te Rotterdam.
liVlare Novum 3 60 z Kp Palos nr Ale-
xandrie
KGro'e vaart»
j Acila 4 270 z Acapulco nr Yokohama.
Acmaea 3 150 z Lima nr Valparaiso.
'Alhena 3 15 zo Ilha de Santa nr Santos.
Alkmaar 3 te Le Havre.
Amstelland 3 vn Itajai nr Santos.
Amstelmolcn 4 750 zw Andreanov Is
lands nr USA.
Amstelvaart 4 te Port Elisabeth verw,
Broere Aquamarine 3 te Rotterdam.
.Broere Emerald 3 te Sarroch.
Buena Vista 3 vn Las Palmas nrTeneri-
fe.
Cinulia 3 270 n Santamana nr Curacao.
Coral Maendra 4 te Ventspils.
Crania 3 vn Holyroad nr Seven Islands,
Dallia 4 vn Portland Maine nr Puerto
Miranda.
Diadema 3 vn Halifax,
Dockexpress-11 3 vn New Orleans nr
Ardergier.
Eemhaven 3 230 zzw Brest nr Rotter-
Eemsborg 3 vn Vaja nr Zaandam,
Fossarina 3 55 z Port au Prince nr Baton
Rouge.
Gooiland 3 35 nw Casquets nr Maceio.
Holland ia 3 540 nno St. Maarten nr Pon
kok.
Moordrecht 4 te Mina Qaboos.
Mountsbay 3 vn Singapore nr Hong
Kong.
Nedlloyd Amsterdam 4 25 n Cairns nr
Lyttelton.
Nedlloyd Auckland 4 255 wzw Port Mo
resby nr Suva,
Nedlloyd Bahrain 4 te Salalah.
Nedlloyd Baltimore 3 925 w San Diego
nr Manzamllo,
Nedlloyd Bangkok 3 570 ono Tahiti nr
Kaohsiung.
Nedlloyd Barcelona 5 te Port Said verw.
Nedlloyd Freetown 4 vn Auckland nr
Wellington.
Nedlloyd Fukuoka 3 75 z Massamedes
nr Kaapstad,
Nedlloyd Honshu 3 170 w Okinawa nr
Kobe.
i het plagiaat dat Willy Vandersteen zou hebben ge-
U 5KMPT
HET NIET.
IK BEDOEL MT
IK HELEMAAL
NlK£> KAN
SPELLEN.
De belevenissen van Jommeke
Leidse bioscopen
LUXOR( 121239) "Raiders of the lost
are", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur. Zo.
14.15, 16.30. 19.00 en 21.15 uur.. 12 jr.
CAMERA! 124919) "Once upon a time in
the west", da. 20.00 uur. 12 jr
Nachtvoorstelling: "Casanova", vry en
za 23.30 uur. 16 jr.
Kindermatinee: "Martijn en de magiër"
za. zoen woe: 14.30 uur
LIDO 1(124130) "Christiane F". da
14.30.19 00 en 21.15 uur Zo. 14.30. 16 45
19 00 en 21.15 uur. 12 jr
LIDO 2: "For your eyes only", da. 14.30.
19.00 en 21.15 uur. Zo. 14.30,16.45,19.00
en 21.15 uur. 12 jr.
LIDO 3: "Death hunt", da. 14.30, 19 00
en 21.15 uur. Zo. 14.30, 16.45. 19.00 en
21.15 uur. 16 jr.
LIDO 4: "Fort Apache the Bronx", da.
14.30.19.00 en 21.15 uur. Zo. 14.30.16.45.
19 00 en 21.15 uur. 16 jr.
STUDIO* 133210) "Het laatste Omen
da 19.00 en 21 15 uur. Do. vrij. ma en di
ook 14.30 uur. 16 jr
Kindermatinee: "Donald Duck", za en
woe. 14.30 uur. Zo. 14.30 en 16.45 uur.
TRIANON! 123875) "Vrolyke ontucht in
Tirol", da. 14 30. 19.00 en 21.15 uur. Zo.
14.35. 16 30. 19 00 en 21.15 uur, 16 jr
REX(125414) "Praatjes vullen geen
gaatjes", da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur.
Zo 14.15, 16.30. 19.00 en 21.15 uur. 16 jr
Nachtvoorstelling: "Zo vader, zo zoon"
Za. 23.30 uur. 16 jr.
Bioscopen Alphen
(reserveren 01720-20800)
EURO 1: "For your eyes only "da. 13.30,
18.30 en 21.15 uur. Zo. 13.15.16.00.18.30
en 21.15 uur. 12 jr
Nachtvoorstelling: "Ashanti". Za 24.00
uur. 16 jr
EURO 2 "Alhgator 'da. 18.45 en 21.00
Do. vrij, ma en di ook: 13.45
Nachtvoorstelling: "Alligator". Za. 24.00
uur. 16 jr.
Kindermatinee: "Herbie is de pisang"
Za. za en woe. 13.45 uur
EURO 3: "Escape from New York", da
13.30,18.30 en 21 00 uur Zo 13 30.16 OU
18.30 en 21.00 uur. 16 jr.
Nachtvoorstelling: 'The boys from Bra-
sil". za. 24.00 uur. 16 jr.
EURO 4: "Stingrav". da. 13.30, 18.45 en
21.15 uur. Zo. 13 45. 1845. en 21.15 uur
Nachtvoorstelling: "Schulmadchen
porno", za. 24.00 uur, 18 jr.
Bioscoop Voorschoten
(reserveren 01717-4345)
GREENWAY "Dressed to kill «i.
20 30. vrij en za 21.15. zo 18.30 en woe
"Lejugeetl'a
di 20 15 uur. 16 jr
Kindervoorstelling: "Kuifje en het haai-
enmeer". za 14.00 en woe 14.15 uur
"Le jouet'. zo 13 45 en 15.45, woe 16.00
en za en woe 16.00 uur. al
Bioscopen Katwijk
(reserveren UI718-74u7.o
CITY 1 The island", dag. 14.45. 18.45
en 21.15 uur. 12 jr
CITY 2 "Vier vuisten van de duivel" da.
14.45. 18.45 en 21.15 uur. 12 jr.
CITY 3: "Drie Tirolers in St. Tropez
da 14.45. 18.45 en 21 15 uur. 16 jr
CITY 4 Kentucky fhed movie'ma. di.
do vru en zo 14.45.18 45 en 21.15 uur. 12
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dmsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrgdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuls
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19 30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur Kinderafdeling dage-
Ujks van 14.00-19.00 uur (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
Sportmedisch Advies Centrum; blessu
respreekuur: Elisabethziekenhuis. Lei
derdorp, 's maandags van 19.30-20.30
Zo. 16.15. 18.45 en 21.00 i
16.00 t
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
c.c.u. (hartbewaking): dagelijks
14.15-14.45 en van 19.00-19.30 uur
Intensieve verpleging: dagelijks
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten /behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag:
14 15-15 00 uur
18.30-19.30 uur
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18.00-19 00 uur
Praematurenafdeling dagelijks van
Bezoek aan ernstige patiënten wanne*.-
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken
Bezoektijden Ktnderkliniek.
Dagelijks:
1500-15 45 uur
18 30-19 00 uur
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag
14.15-15 00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas II 11.30;
13 30-14.15 en 18.30-19 30 uur 3e klas
13 30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13 30-1445 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur Kinderafdeling voor ou-
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunner
dag en nacht worden gemeld bu het i
Nedlloyd Kimberley 4 vn Los Angeles
nr Kaapstad.
Nedlloyd Kingston 3 vn Kaapstad nr
Durban,
Nedlloyd Kyoto 4 te Bombay verw.
Nedlloyd Leuve 3 55 w Borneo nr Hong
Kong.
Nedlloyd Loire 3 300 zw noord Sumatra
nr Durban.
Nedlloyd Nagoya 3 40 zo Bonaire nr
Fortaleza.
Nedlloyd Niger 2 te Rotterdam.
Nedlloyd Rochester 4 te New Orleans.
Nedlloyd Rotterdam 3 vn Marseille nr
New York.
Nedlloyd Rouen 3 vn Dammam.
Nedlloyd Schelde 4 te Penang.
Nedlloyd Spaarnekerk 3 380 w Menon
nr Durban.
Nedlloyd Tauranga 3 86 w Freetown nr
Malonga.
Nedlloyd Westcrkerk 3 vn Antwerpen
nr St. Eustatius.
Niso 3 vn Cothenburg nr Sullumvoe.
Polydorus 4 vn Rotterdam nr El Ferrol.
Prins Frederik Hendrik 3 250 w Jamaica
nr Cartagena.
Rijnborg 3 te Mantvlouto.
Safocean Mildura 3 1160 zo Diego Gar
cia nr Mauritius,
Scheldeborg 3 vn Delfzijl nr Oulu.
Schelderix 3 290 wzw Walvisbaai nr
Rotterdam.
Galerie do Oude Rijn - Stille Mare 4.
t m 29/9. expositie van Corneille litho's
en Nick Fritz keramiek, di t'm za van
10-18 uur. do van 10-21 uur en zon van
11-17 uur.
Rijksmuseum voor VolKenkunue.
Steenstraat 1, tm 3/1 '82. "Indianen van
Mexico. Azteken in 't Verleden. Nahuas
van Heden, geopend ma tm za 10-17
uur; zo- en feestdagen 13-17 uur
Hortus Botanicus - Oranjerie, ingang
Rapenburg 73. tot 28/9, tentoonstelling
'Bomen. Beesten. Hout', geopend van
Museum Bocrhaave - Steenstraat la. t/m
15'11. tentoonstelling "Mooie klokken,
beste kokers". Sterrenkunde in de 19e
eeuw. ma t/m za. van 10-17 uur: zo.. 13-
.7 uur (na 1/10 tot 16 uur).
c(QucLc)lleuius.
5 september 1981
Honaerd jaar geleden stond in
de krant
Naar aanleiding van een
adres lot afschajfmg der ker
mis te Sassenheim. door een
aantal ingezetenen ondertee-
kend, werd, gelijk men weet,
voor eemgen tijd in dien geest
een besluit in den raad geno
men. Eenige burgers gaven
hunne ontevredenheid daar
over te kennen door het plegen
van allerlei wanordelijkheden
Onmiddellijk werd de politie
door de rijksveldwacht ver
sterkt. doch ook deze bleek met
bij machte een einde aan de on
geregeldheden te maken. Toen
de wanordelijkheden hand over
hand toenamen, meende het
hoofd der gemeente bijtijds tot
meer afdoende maatregelen te
moeten overgaan. Er werd mili
taire hulp uit Leiden ingeroe
pen en eenige manschappen,
cavallerie. werden bij de bur
gers ingekwarticrd. Dank zij
dezen voorzorgsmaatregelen
zijn na dien tijd nagenoeg geen
ongeregeldheden meer voorge-
n'!r, hi r ,!u,! h
het dorp zoogoed als geëindigd.
Vtjfliff J<*or geleden
In een Hongaarsch dorpje
dicht bij Szeged in hebben
Maandag twee afgewezen min
naars machtnegeweervuur ge
opend op de bruiloftsgasten
van een rijken boer, wiens
dochter met een jongeren mede
minaar ui het huwelijk was ge
treden. Vrijwel het geheele
dorpje was op het bruilofts
maal genoodigd. dat in den
open hof der boerderij gehou
den werd. De beide ouders der
bruid en een der getuigen zijn
gedood, het bruidspaar is le
vensgevaarlijk en vijftien an
dere gasten :nn minder ernstig
gewond. De moordenaars kon
den aanvankelijk in de verwar
ring ontsnappen, maar werden
later in hechtenis genomen
- (Adv.) Alleen Zaterdags:
Corncdheef per ons 11 ets.
pond 25 ets Schouderham p.
ons 18 ets. /Mjnd 40 ets Ge
k.Worst p. ons 12 CU pond 25
Cts; Plokworst p ons 18 ets.
pond 40 cts Het Leidsche Kaas-
huis. Hoogewoerd 8.
ONSTUITBAAR, PuiTen«NÉ£P,
ONSTUITBAAR.' ONRANKS CE
■Sê I. A STi NSENC£ «tlSi f £N CE
miwêu-besohermers.'.'
W-WAT
KR'J&e*4
WE O
MOU
MAKlMU^ hiér.' iS Cé BOUtvvER-
éUNNINGAl-SOUP mooi '5T4RTÉN
CAM-MAAR BOSSEN «ACCÊN,
MEUVEUS EOAUSEREN TERREIN
BOUWR'lf MAKEN.' MAKIMUS BV.
JROEiT fe. m
PAAZ
S*O&took
iets.
XSTKSTANC
iSAOTTÉRulT-
ÖANOXECOC©'
Ven Pui
