Triifel DE GROEI MASKERS Amsterdamse Uitmarkt uitgebreider dan ooit Gemeenten bezuinigen op kunst WOENSDAG 2 SEPTEMBER 1981 PAGINA 25 Opperlands Omdat alle waar naar zijn prijs is, beschouw ik het zo juist verschenen boek Op perlandse taal- letterkun de" van Battus (203 fikse pa gina's, uitgegeven door Em. Querido's uitgeverij BV, prijs 79 gulden) als het goedkoop ste boek dat in jaren is uitge komen. Het boek is jarenlang de nachtmerrie van uitgever en schrijver geweest, om van de zetters maar te zwijgen. Als je zou uitrekenen hoeveel manuren aan arbeid in dit boek gestoken is, en de uitein delijke opbrengst daardoor zou delen, zou je vermoedelijk een arbeidsloon van 3 cent per uur per medewerker krij gen. Of minder. De kans dat het een bestseller wordt is na melijk miniem, omdat „Op perlandse taal- en letterkun de" zich richt tot een betrek kelijk kleine groep in de Ne derlandse samenleving, die verzot is op het spelen met taal. Maar als zodanig is het dan ook het absolute stan daardwerk. dat zijn weerga in de wereldliteratuur niet kent. Types als Martin Gardner en C. C. Bombaugh hebben, in de Engels-Amerikaanse taal, heel aardige standaard werk jes geschreven op hetzelfde ge bied, maar vollediger, uitput tender dan Battus (pseudo niem van dr. Hugo Brandt Corstius. ook bekend als Sto ker. Piet Grijs, Jan Eter, Ra- oul Chapkis, en zijn trouwe medewerkster drs. G. van Bu ren) het nu voor de Neder landse taal gedaan heeft, is er bij mijn weten in geen enkele taal geschreven. Het aardige van juist dit boek is bovendien, dat de begelei dende tekst naast de honder den voorbeelden van lipo- grammen, palindromen, woordgolven, anagrammen, woordstapels, langste woor den, eponiemen, damesna men. vergrootwoorden, para grammen. homozinnen, eind rijmen enzovoort enzovoort... dat die begeleidende tekst dus op zichzelf ook weer vol sub tiele grapjes zit, die het lezen daarvan tot een extra avon tuur maken. Over „basalt woorden" (woorden die. in V Door Nico Srteepmaker tween gehakt, twee woorden opleveren die eikaars tegen deel zijn: ..bas" en „alt") schrijft Battus bijvoorbeeld „De eerste categorie is De Top. Hierin staan trots deze zeven wonderen: basalt, herder, ho ren, lafhartig, meermin, sla- ren. volledig". „De tweede categorie is de Sub top. Hierin staan deze zeven woorden: bergdal. boosaar dig, bolster, gemeenschappe lijk, leedvermaak, maanaar- de. werklui". „De derde categorie bevat ze ven onnozele woordjes: nogal, hoezo, welnee, eenzaam, al leen (deze twee woorden mar keerden de titel van een boek van Th. Booij), eenieder, ie dereen". Met vakantie Enzovoort. Zo'n zinnetje tussen haakjes, achter „eenzaam, al leen" is typerend voor het leesgenot dat ook het „taal kundig commentaar" aan de liefhebber biedt. In zijn inlei ding legt Battus uit wat Op perlands is: „Opperlands is Nederlands met vakantie. De Opperlan- der bekijkt de Nederlandse woorden en zinnen niet om er wijzer van te worden, maar om ervan te genieten. Op perlands ligt tussen sport en kunst. Opperlands is sport. Wie ziet hoe een vrspringer, najaren van training, dieet, en opofferingen, en sprong zandbak maakt, kan zich na tuurlijk afvragen: had hij die zeven meter niet beter door het zand kunnen gaan lopen? De sporter begrijpt zo'n vraag niet: de Opperlander Langste woord In het Groot Guinness Record boek (van 1977) staal als langste woord in de Neder landse taal rijksluchtvaart dienstweerschepen perso neel", een woord van 40 let ters. Het staat niet in enig woordenboek. Ballus meldt, dat het langste woord in Van Dales woordenbeek 31 letters telt. namelijk wapenstil- statidsonderhandehngen". Hij trof in publicaties vier woorden aan met meer let ters. In het boek „Gesprekken met Kafka" staat een woord van 42 letters: „arbeiderson- gevallenverzekenngsmaat- schappij". In het weekblad Intermediair van 4 mei 1973 stond een woord van 43 letters: „consu- men ten belangen beha rt i- gingsorganisaties". In de tiendelige Algemene Winkler Prins staat in het artikel „huisvuil" een woord van 47 letters: gemeenlereinigings- roltrommelhuisvuilophaal- auto's". En in maart 1978 stond in het Thorbecke-jour- naaf van de Openbare Lage re Thorbeckeschool in Alphen aan den Rijn het woord (van 55 lettes): „kindercarnavals- oplochtvoorbereidingswerk- zaamhedendrukte"... Huisvuil Met maakwoorden als hotten- tol lensoldaten ten ten ten toon stellingstenten tentoonstel lingstenten (70 letters) hoeft het Groot Guinness Record boek natuurlijk geen reke ning te houden, maar voor taan wet met het langste woord (43 letters) in een ge drukt weekblad, en met het langste woord (47 letters) in een gedrukt boek. Dat laatste woord heb ik onder „huis vuil" in de Algemene Winkler Prins (1957. deel 5) voor u op gezocht. Het komt voor in de ,Het huisvuil wordt in de wo ningen bewaard in door de gemeentereiniging verstrekte normaalemmers. ingericht voor snelle en hyginische stor ting in de gemeentereini- gingsroltrommelhuisvuilop- haalauto's. IaMSTERDAM (ANP) - In Am- sterdam begint vrijdagavond 4 J september de Uitmarkt, een jaar- l lijks terugkerend straatfestival. 1 waarmee de hoofdstad de feeste lijke opening van het nieuwe theaterseizoen kracht wil bijzet- r ten. De markt heeft ditmaal let- j terlijk haar tenten opgeslagen op *- het Museumplein. Het betreft een nonstopevene- ment, dat het hele weekeinde doorgaat. Van 12.00 uur 's mid dags tot middernacht zijn daar de meest uiteenlopende groepen te beluisteren, variërend van de Amsterdamse Politiekapel tot de theatergroep "De rotte dweilen". Tegelijkertijd is er van alles te beleven in het Stedelijk Museum (waar de films "De blinde foto graaf' en "De elektrisecrmachi- ui ne van Whimshurst". beide naar een verhaal van W.F. Hermans worden vertoond), de Spiegel zaal van het Concertgebouw (waar iedereen in de foyer mag experimenteren met video), in de - rotonde van de Stadsschouw burg en op een buitenpodium A dat op het Leidseplein is opge- fe steld. •ferdcr zijn er voorstellingen in centrum Bellevue en vertoont 5 "De bajes" aan het Kleine Gart- manplantsoen de kinderfilms "David Copperfieïd" en "Olivier Twist". De hele route tussen Leidseplein en Museumplein is voorts bezaaid met 120 ^kraampjes, die informatie ver ia strekken over het komende thea- terseizoen. Boekenmarkt Toegang tot dit allés is gratis. •Ook de boekenmarkt is dit jaar weer present op de Uitmarkt Er iV is een "literair terras" waar het c publick zich kan verpozen, ter wijl dichters en schrijvers voor dragen uit eigen werk. Een nieuw fenomeen is de "literaire rondvaart", georganiseerd in sa- 'j menwerking met café "De En- gelbewaarder", dat toevallig dit weekeinde zijn tienjarig bestaan viert. Elk uur vanaf 12.00 ur 's j middags vertrekt er een rond- vaartboot van de aanlegsteiger bij het Rijksmuseiim naar het li terair café. Prijs van een retour tje is tien gulden, inclusief een drankje in "De Engelen bewaar der". Als rondvaartbootjesgids zijn aangetrokken de schrijvers Boudewijn Büch, Jan Kal en Philip Mechanicus. Osdorp Behalve in het centrum manifes teert de Uitmarkt zich ook in Os dorp. waar het theater "De Meer vaart" allerlei activiteiten op sta pel heeft staan. Het feest speelt zich zowel binnen als buiten af, naast het gebouw verrijzen een open podium en een grote cir custent. De evenementen zijn te zien op zaterdag 5 september. Rond het buurtcentrum "Het Zwanenmeer" komen verschei dene podiums, een circustent en talloze kramen. De optredens van de verschillende groepen be ginnen om 10.45 uur. 's Avonds prestenteert Ivo de Wijs in het Cleijntheater een gevarieerd pro gramma met feest na. Vocalisten- concours DEN BOSCH (GPD) - Op het 29e Internationale Vocalistencon- cours in Den Bosch is een bijzon der strenge selectie van de sopra nen toegepast. Van de 57 zange ressen die zich hadden aange meld voor deze stemsoort, zijn er door de jury niet meer dan 14 toegelaten tot de demi-finales. Deze demi-finales beginnen mor gen en daar wprdt dan weer uit gemaakt wie tot de werkelijke fi nale van aanstaande zaterdag zal worden toegelaten. Bij de veer tien zangeressen die nu naar de demi-finale gaan in de stemsoort sopranen, zijn drie Nederlandse zangeressen. Dat zijn Anne Ma rie Dor, de Nederlandse sopraan die in Belgi woont en werkt. Thea van de Putten die uit Am sterdam afkomstig is en Jorine Samson uit Bussum. DEN HAAG (GPD) - De Kun stenbond FNV verwacht dat de gemeenten volgend jaar ongeveer 20 miljoen gulden minder zullen uitgeven aan kunst en kunstzinnige vor ming dan in 1981. De bond komt tot deze prognose op grond van een enquête onder een groot aantal wethouders voor culturele zaken van klei ne, middelgrote en grote ge meenten. behoudens Amster dam. Rotterdam. Den Haag en Utrecht. Van deze "grote vier" is al bekend dat zij sa men tot een bedrag van 8 mil joen in kunst gaan snoeien. De bond heeft uitgerekend dat het bedrag van 20 miljoen overeenkomt met 10 procent van het budget dat het rijk (CRM) dit jaar aan kunst en kunstzinnige vorming be steedt. Opvallend is, aldus de Kunstenbond, dat wijzigin gen in de CRM-begroting in het algemeen de meeste aan dacht krijgen, terwijl ge meenten en provincies sa men tweemaal zoveel aan kunsten uitgeven. Door de geweldige versnippering is het echter bijzonder moeilijk een juiste totaal indruk te krijgen van de financiële ope raties van de lagere overhe den. Dinsdag 8 september is door de Kunstenbond uitgeroepen tot actiedag. Acties zullen zich vooralsnog beperken tot benadering van de Neder landse cultuurwethouders en de gemeenteraden. Ook de betrokken wethouders van de vier grootste gemeenten zullen binnenkort bezoek kunnen verwachten van een bestuursdelegatie van de bond. Bovendien wordt er geprotesteerd om in brede kring aandacht te vragen voor de "aansluipehde over val" op het kunstaanbod en de werkgelegenheid van hon derden kunstenaars in Ne derland. Kleine vaart Breehees 29 50 nno Tripoli nr Taranto. Breehoek 30 pass Suskan Rock nr Li verpool, tJMare Novum 30 150 z Quessant nr Ale- Land rië, <»rote Vaart Abiba 29 t.a. Dubai. Acila 29 t.a. Cristobal. Acrraea 30 vn Panama kanaal nr Valpa- Acteon 29 vn Singapore nr Chittagong, Alphacca 29 vn Gent nr Rotterdam. Amsteldiep 29 900 no Mauritius nr Dur- ,'ban. stel vaart 29 100 no Eastlondon nr Kaapstad. Amstelveen 29 vn Gibraltar nr USA. Amstelwal 29 20 zw Gothenburg nr Vlis- singen. Atlantic Star29 200 o Kaap Cod nr New York. „Bilderdijk 30 tc Bremerhaven, «.Breda 29 vn New Orleans nr Houston. tfBroere Emerald 29 vn Napels nr La Wou veile. Buena Vista 29 vn Rotterdam nr Madei- Chevron Nederland 30 290 zo Sydney nr Whangarei. Chevron The Hague 30 te Rotterdam. Cinulia 30 van Barry nr Curaeao. Diadema 29 160 n Virgin Eil. nr Port land. Eemhaven 29 480 nw Dakar nr Rotter dam. Farmsum 29 750 ono Miami nr Key West, Felipes 31 te Balboa. Flammulina 29 50 zo Plymouth nr Skik- da. Gardenia 29 120 zo Malta nr Valencia. Holland ia 29 500 \v Ierland nr Ponce. Honolulu 29 680 o Miami nr Puerto Li- Incotrans Speed 29 500 wnw Flores nr Amsterdam. Incotrans Spirit 30 vn Corinto. Kylix 29 te Stanlow. Lingegas 29 te Gijon. Loosdrecht 29 750 zw Flores nr Coatza- colcos. Maasbracht 30 vn Aruba nr Kaapstad. Macoma 30 vn Koeweit nr Damman. Merwegas 30 vn Fos sur Mer nr Port Said. Nedlloyd Adelaide 29 vn Tauranga nr Ja karta. Nedllovd Barcelona 29 25 zw Wight nr Port Said, Nedllovd Dejima 29 vn Suez kanaal nr Djeddah. r Durban. Nedlloyd Spaarnekerk 29 240 r r Singapore. niemand BEöcnpr me, roeree. 2£ HEBBEN BEEN IDEE VAN WAT ld DENK OF VOEL OF WAT IK V WERKELIJK BEN. FRED BASSET ■te» De belevenissen van Jommeke Agenda Leidse bioscopen LUXOR (121239): "Raiders of the lost ark", da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur. /.u 14.15. 16.30. 19.00 en 21.15 uur. 12 jr. CAMERA (124919): "Once upon a time in the West", da. 20.00 uur. 12 jr. Kindermatinee: "Muppetfilmza.. zo. en woe. 14.30 uur. Nachtvoorstelling: "Casanova", vr. en za. 23.30 uur, 16 jr L1DU 1 (124130): "Christiane F', da 14.30. 19.00 en 21.15 uur. zo. ook 16.45 uur. 12 jr. LIDO 2: "For your eyes only", da. 14 30. 19.00 en 21.15 uur. zo. ook 16.45 uur. 12 jr LIDO 3: "Death hunt", da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur. zo. ook 16.45 uur. 16 jr LIDO 4: "Fort Apache the Bronx", da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur. zo. ook 16 45 uur. 16 jr. STUDIO (133210)- "Het laatste omen" da. 19.00 en 21.15 uur, do., vr.. ma. en di. ook 14.30 uur. 16 jr. Kindermatinee: "Donald Duck", za en woe 14.30 uur. zo. ook 16.45 uur. TRIANON (123875); "Het dodenschip da 14.30. 19.00 en 21.15 uur. zo. 14.15. 16.30. 19.00 en 21.15 uur. 16 jr REX (125414): "Blond ambitions da 14.30,19.00 en 21 15 uur, zo. 14.15.16.30. 19 00 en 21.15 uur. 16 jr Nachtvoorstelling: "Dat is het einde' za. 23.30 uur. 18 jr Bioscopen Alphen (reserveren 01720-20800» EURO 1 "For your eyes only", da 13.30. 18.30 en 21.15 uur. zo. 13.15. 16.00. 18.30 en 21 15 uur. 12 jr Nachtvoorstelling: "Force 10 from Na- varone". za. 24.00 uur. 16.ir. EURO 2: "Fort Apache the Bronx", d. Nachtvoorstelling "Invasion of the bo- dvsnatchers za. 24.00 uur. 16 jr EURO 3: "TheOctagon da 13 45.18.30 en 21.00 uur. zo. ook 16.15 uur, za. ook 24.00 uur. 16 jr. EURO 4 "Zeven mannen zonder vrees", da. 18.30 en 21.00 uur, do., vr.. ma en di ook 13 30 uur. 16 jr Kindermatinee: "Herbie is de pisang". Bioscoop Voorschoten (reserveren 01717-4354) GREENWAY The fearless vampire- killers". do 20.30. vr. en za. 21.15 uur. zo. 21.00 uur, di. en woe. 20.30 uur. 16 jr "Meatballs'vr 19 00 uur. za. 16.00 c 19 00 uur. zo 15 30 en 18 30 uur. w« 16.00 uur. 12 jr Kindervoorstelling "Pietje Bell". 14.00 uur. zo. 13.45. woe. 14.15 uur. Biopscopen Katwijk (reserveren 01718 74075) CITY 1: "Zeewolven", da 14 45.18.45 c 21.15 uur. 12 jr CITY 2 "Smokev and the bandit. 2 d, 14 45, 18.45 en 21.15 uur. al CITY 3 "A change of seasons d, 14.45, 18.45 en 21 15 uur. 16 jr CITY 4: "Kentucky fried movie d 18.45 en 21.15 uur. do vr.. ma. cn di. oo 14.45 uur. 12 jr. TOMATEN IJS moon- rod* vIn*Untm- •en bïrnder fijn Meng er bekert;, /ure iI Ümlrprli iitroMUp Proef of het m«-nc«cl wel genoeg gekrutd H, want u moei er rekening gaan smaken Schep h Ongevallendienst ziekenhuizen Leiden Ongevallendienst elke dag Academisch Ziekenhuis behalve van dmsdag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones- senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za terdag 13.00 uur Ebsabeth-ziekenhuis.) Bezoekuren ziekenhuizen Diaconeasenhols: Middagbezoekuur 13.45-14 30 uur Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur Kraamafdeling- vaders extra van 1800-18.30 uur Kinderafdeling dage lijks van 14.00-19 00 Uur. (Niet meer dan 2 bezoekers per patiënt). Sportmedisch Advies Centrum; blessu respreekuur; EhSabethziekenhuis. Lei derdorp. 's maandags van 19.30-20.30 Kraamafdeung dagelijks van 11.15- 12.00 uur (alleen voor echtgenoot! en van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30 Kinderafdeling: dagelijks van 15.00- c.c.U (hart bewaking» dagelijks 14.15-14 45 en van 19 00-19 30 uur Intensieve verpleging dagelijks 14.00-14.30 en van 19 00-19 30 uur Academisch Ziekenhuis Voor alle patimtrn behalve ktnderenj zijn de bezoekuren als volgt: Elke dag: 14 15-15 00 uur 18.30-19.30 uur Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18.00-19.00 uur Praematurenafdehng dagelijks van Bezoek aan ernstige patientm w*nno voor ernstige patiënten doorlopend be zoek wordt toegestaan kan de hoofdver pleegkundige hiervoor speciale kaarten verstrekken Bezoektijden Ktnderkliniek Dagelijks: 15 00-1545 uur 18 30-19.00 uur Bezoektijden kinderafdeling hik, dM 14 15-15 00 uur 18.30-19.00 uur Alphen aan den Rijn Rijn oord: le en le klas 11 11 30. 13 30-14 15 en 18 30-19 30 uur 3e klas 13 30-14 15 en 18 30-19.30 uur Kraamat deling 13 30-14.45 alleen voor echtgeno ten 19 20 uur Kinderafdeling voor ou- Geluidshinder Schiphol Klachten over geluidshinder van vbeg verkeer van en naar Schiphol kunnrr dag en nacht worden gemeld bij het in formatiecentrum Geluidshinder Schip- >ol (020-175000) Nedlloyd Franklin 30 te Bislig. Nedlloyd Frazer 31 te Bei.a. Nedlloyd Freetown 30 to Auckland. Nedlloyd Fresco 30 vn Cotonou nr Lo- Bremen. Nedlloyd Kobe 29 vn IJmuiden nr Ham burg. Nedlloyd Korea 29 vn Paramaribo nr Rotti rdam Nedlloyd Kembla 30 te Puerto Cabello, Nedlloyd Nagasaki 30 te Rio Grande. Nedlloyd Nagoya 31 te Balboa. Nedlloyd Nassau 29 vn Nagoya nr Yo kohama. Nedllovd Niger 30 te Hamburg, Nedlloyd Nile 29 vn Tema nr Lome. Nedlloyd Rhone 29 vn W.irri nr Abidjan. Nedlloyd Rockanje 29 615 wnw Flores nr Livorno. Nedlloyd Schelde 29 vn Probalinggo nr Singapore. Nedlloyd Schie 30 te Douala. Nedlloyd Sinoutskerk 28 vn Kaapstad f Bor- Nedlloyd Tauranga 29 260 n Las Palmas nr Malongo. Nedlloud Westerkork 29 vn Hamburg nr voor Volkenkunde, uaui um 3/1 '82. "Indianen van .j. Azteken in 't Verleden. Nahuas i Heden, geopend ma t'm za 10-17 zo- en feestdagen 13-17 uur Hortus Botanicus - Oranjerie, ingang Rapenburg 73, tot 28 9. tentoonstelling 'Bomen. Beesten. Hout', geopend van ma t m za van 10 tot 16.30 uur en zo van 12.30 tot 15.30 uur Museum Boerhaave - Steenstraat la, tm 15/11. tentoonstelling "Mooie klokken, beste kijkers". Sterrenkunde in de 19e eeuw ma tm za. van 10-17 uur: zo.. 13- €WC7 lieums 2 september 1981 Honderd jaar geleden stond in krant - Een jonkman kwam in opge wonden toestand 's avonds een wapenmagazijn te Berlijn bin nen en vroeg een flink pistool en scherpe patronen. De hande laar zag wat er gaande was, maar verkocht den jongeling het gevraagde. Deze ijlde er me de naar zijn kamer, dronk eeni- ge glazen bedwelmend vocht en zette zich op de canapé om een eind aan zijn leven te maken Het eerste schot in den mond gelost, verwondde hem slechts onbeduidend, het tweede deed hem vallen, maarden volgen den ochtend ontwaakte hij met een verbranden mond en opge zwollen wangen. De handelaar had hem theater-patroon ver kocht en alleen d<*>r den kruit damp bedwelmd, was de jonk man na het tweede schot nee ge-- vallen en ingeslapen Hu uas nu van zijn zelfmoordplannen genezen en liep naar den wa penhandelaar om de revolver te rerkoopen. daar hij zijn laatste geld er voor had besteed Dit weigerde de man echter om de les recht gevoelig te maken - De limmermanswerklieden te Parijs hebben, op een vier- of vijfhonderd na den arbeid ge staakt Een aantal hunner, die niet wilden meedoen en het uit voerend comité met durfden weerstaan, hebben met hunne gezinnen de stad verlaten Tof. dusver hebben geene ongeregel- heden plaats gehad Vijftig jaar geleden bouuer Sahtn Csavcevi slachtoffer fan te ontmoeting met een beer ge worden, welke mt het bosch op den op zijn akker werkenden landbouwer toekwam. De beer wanhopigen strijd bleef Csat*- eerir op het terrein van den stnjd liggen. Hierop keerde het dier weer naar het bosch terug De boer was aan den schedel, aan bor.i en armen zwaar gr wond. zoodal er weinig hoop bestaat, dat hij ui leven zal blij- -In Qu iet Dells in Virgi V.S i is een boer gearrestee die tal van vrouwen had i moord. Hij plaatste hu re! sadvertenties met het doel vrouwen haar bezittingen handig te maken. Op één ave vermoordde hij nier mnn don vijf vrouwen die hu op erf ran zijn boerderij begr<„

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 25