Lotteinevrij.
cc
ook dan
DouweEgberts.
Laatste woord over Uniser
nog niet gevallen
WOENSDAG 2 SEPTEMBER 1981
JD2BDB
PAGINA 19
Door
Laurent Heere
Reportage
MOERDIJK - „Verwerking van chemische en mine
rale afvalstoffen is ons vak. Wij doen dat al vele
jaren tot volle tevredenheid van onze opdrachtge
vers en hebben op dit speciale vakgebied een on
overtroffen kennis en ervaring opgebouwd". Zo
adverteert afvalverwerkingsbedrijf Uniser Hol
ding BV te Moerdijk. Sinds vorige week vrijdag
zitten de drie oprichters en ex-directeuren van
het grootste bedrijf voor de verwerking van che
misch afval in de Benelux in de cel. Justitie zegt
de bewijzen te hebben dat de directieleden en een
aantal medewerkers die ervaring en kennis op
grote schaal hebben misbruikt. Ze hebben grotere
hoeveelheden chemisch afval illegaal geloosd,
valsheid in geschrifte gepleegd, mensen bedro
gen, levensgevaarlijke produkten verkocht, zo
meent justitie te kunnen bewijzen. Want „dit is
het milieuschandaal van de geschiedenis".
Mei vorig jaar begon het balletje te rollen. Afvalverwerkingsbe
drijf Uniser was al vaker in verband gebraeht met milieuver
vuiling, maar nog nooit zo direct als toen een grote politie
macht. aangezocht door technische deskundigen, een inval
deed op het Uniser-terrein. De eerste conclusies die toen naar
buiten kwamen, duidden op een omvangrijk milieuschandaal.
De boekhouding van Uniser en de dochtermaatschappijen Dri-
solco en RTM (samen ongeveer 65 werknemers) werd in beslag
genomen.
Directeur M. S. (43) uit Dor
drecht toen: „De hele kwestie
is te herleiden tot het simpele
feit dat wij nog altijd niet be
schikken over een hinderwet
vergunning voor het bedrijf in
zijn huidige staat". Justitie in
Breda, een speciaal politieteam
en het ministerie van volksge
zondheid en milieuhygine
denkt daar heel anders over. S.
is inmiddels directeur-aandeel
houder af en zit 'in een politie
cel in Dordrecht. De ex-direc
teur suggereerde toen niet on
gelukkig te zijn met een onder
zoek van justitie. „Ik hoop op
een volledig onderzoek dat ons
ongetwijfeld van alle blaam zal
zuiveren", aldus S.
De Bredase officier van justitie
is ervan overtuigd dat het on
derzoek het tegendeel van een
zuivering heeft opgeleverd. De
rechtercommissaris heeft zijn
vermoeden min of meer beves
tigd door S. en zijn collega's F.
van D. (43) uit Wateringen en G.
B. (55) uit Streefkerk voorlopig
vast te houden.
Het begon allemaal in Krimpen
aan de IJssel. De nu eveneens
opgepakte G. B. ontdekte een
gat in de markt. De chemische
industrie van Nederland was
sterk in opkomst en vrijwel nie
mand leek zich aan het begin
van de jaren '70 te realiseren
dat de industrietak ook afval
oplevert en dat in gigantische
hoeveelheden, die niet als nor
maal huisvuil ergens kunnen
worden gestort en evenmin vei
lig kunnen worden verbrand.
G. B. bood het bedrijfsleven
een oplossing aan met zijn ex
ploitatiemaatschappij Krim
pen. EMK bleek bereid alle
soorten chemisch afval 'te ver
werken' en voor de industrie
'veilig op te bergen'.
B. heeft vanaf het opstarten
van zijn bedrijf problemen ge
had met de autoriteiten. Kleine
problemen aanvankelijk, die al
lengs groter werden. Helemaal
overtuigd was men namelijk
niet van zijn mededeling dat
het allemaal prima werd aange
pakt. Vooral het Krimpener ge
meentebestuur heeft verschil
lende keren grote moeilijkhe
den met B. gehad. Desondanks
werd B. als afvaldeskundige in
brede kring erkend. Hij schop
te het tot adviseur van onderne
mersorganisatie VNO en van
de toenmalige minister van
volksgezondheid Irene Vorrink
die hii adviseerde in verband
met een nieuwe wetgeving op
het gebied van chemische af
valstoffen.
Ook had B. banden met net se-
mi-overheidsbedrijf Afvalver
werking Rijnmond. In brede
kring gold B. als een specialist,
maar in de gemeente Krimpen
kreeg hij het toch steeds moei
lijker. Hij werd een keer ver
oordeeld tot een boete van tien
mille (zijn bedrijf kreeg een
zelfde boete) omdat hij tachtig
vaten afval illegaal had gestort.
EMK verdween in 1979 omdat
het bedrijf niet meer aan de ei
sen van de hinderwet kon vol
doen. Weliswaar is daar nooit
aan voldaan, maar pas na een
negental jaren bleek de ge
meente bereid de duimschroe
ven echt aan te draaien. EMK
vertrok en liet het bedrijfster
rein achter in een geweldige
puinhoop. De opruimkosten
van het sterk vervuilde indus
trieterrein wordt geschat op
driekwart miljard gulden.
G. B. zette niet alles op één
kaart. In Krimpen werd het
steeds benauwder en hij be
sloot in 1976 samen met de he-
M. S.
D.
r bedrijf op poten te zet
ten op het industrieterrein
Moerdijk, ook wel ironisch Ne
derlands grootste en duurste
zandbak genoemd vanwege het
nog steeds ontbreken van
beoogde grote industrien. In
1976 kreeg opslagbedrijf Dri-
solco vergunning om in Moer
dijk een aantal overslagtanks te
exploiteren. De Recycling Ter
minal Moerdijk (RTM) kwam er
ook nog bij. De directeuren M.
S. en F. van D. werkten toen al
samen met B. De samenwer
king werd in 1979 omgezet in
een fusie van die twee bedrij
ven met het Krimpense bedrijf
EMK. Samen vormden de he
ren Uniser Holding BV.
Uniser heeft zeker niet slecht
geboerd in de toch tamelijk
korte tijd sinds haar oprichting.
Justitie noemt het het grootste
verwerkingsbedrijf van che
misch afval in de Benelux. Het
bedrijf zelf adverteert met ex
clusieve rechten voor officiële
overheidsstortplaatsen in West-
Duitsland. Het trio heeft fors
geïnvesteerd. Tussen de zestien
en twintig miljoen gulden aan
installaties, opslagtanks,
vrachtwagens en boten.
De winst is overigens ook niet
slecht geweest. De huidige Uni-
ser-directeur W. Renes meent -
dat als de beschuldigingen van
justitie kloppen - de heren al
leen al zo'n vijftien miljoen gul
den zwart hebben verdiend aan
het illegaal wegwerpen van
73.000 ton afval. Dat is - nog
maals uitgaande van de be
schuldigingen van justitie -
maar een deel van de omzet die
veelval pure winst moet zijn ge
weest.
Een goed voorbeeld van de
werkwijze van Uniser is de
gang van zaken rond zo'n 4000
ton vervuilde grond van olie
maatschappij Chevron. De olie
maatschappij zat met vervuilde
grond in zijn maag en liet die
ophalen door Uniser in de ver
onderstelling dat de troep naar
een erkende stortplaats naar
Duitsland zou worden afge
voerd. Chevron ontving daar
voor een rekening van bijna
vier ton. Uniser liet - aldus de
beschuldiging - het vuil naar de
gemeentelijke stortplaats van
het Brabantse Bavel brengen
en betaalde daar 40 mille voor.
Olie
Eén van de belangrijkste pijlers
van zowel Uniser als EMK was
de handel in afgewerkte olie.
Justitie meent te kunnen be
wijzen dat de Uniser-top op
dracht heeft gegeven afgewerk
te olie te vermengen met ge
vaarlijke chemicalin en vervol
gens heeft doorverkocht als
normale stookolie. Enerzijds
liet Uniser - in de ogen van jus
titie - de leverancier betalen
voor het vernietigen van afval:
anderzijds mëngde het bedrijf
op onverantwoorde wijze en
verkocht de handel vervolgens
door met alle risico's voor de
gebruikers.
In België zou de dood van een
klein meisje verband kunnen
houden met deze stookolie.
Vastgesteld is dat de stookolie
een kankerverwekkende stof
bevatte. Als de veronderstellin
gen kloppen, moeten de heren
een gouden handel hebben op
gezet aan de Moerdijk. Ze kun
nen het trouwens niet met zijn
drieën gedaan hebben. Dat is
de overtuiging van zowel justi
tie als de huidige directeur Re-
nes. Volgens deze laatste heeft
een flink deel van het personeel
boter op het hoofd. „In het be
drijf zitten heel wat potentiële
verdachten. Het is niet moge
lijk in je eentje 73.000 ton afval
te laten verdwijnen", meent hij.
De gearresteerden hebben ove
rigens - althans twee van hen -
niet meer met het bedrijf te ma
ken. Hun belangen hadden ze
al in mei van dit jaar verkocht.
Zij het onder niet geheel duide
lijke omstandigheden. Los van
de justitiële aanklacht speelt op
dit moment ook nog iets anders
bij het afvalverwerkend be
drijf. Het baart de betrokken
Zwartkruis:
pijn om
Berger
Bisschop Zwartkruis van Haar
lem heeft professor dr. W. Ber
ger gevraagd, de uitoefening
van zijn priesterlijke (sacra
mentele) functies op te schor
ten.
Aanleiding was een interview in
het weekblad 'De Tijd', waarin
Berger meedeelde, dat hij al 25
jaar, zonder gehuwd te zijn. sa
menleeft met mevrouw Henriet-
te Roettgering.
De bisschop schrijft zijn pastores,
dat hij het heel moeilijk vindt om
in deze kwestie een weg te vol
gen die heilzaam is voor de kerk.
Immers, het interview betreft
een persoonlijke situatie, en de
bisschop blijft erbij, dat hij daar
over geen publiek oordeel kan
vellen.
Deze persoonlijke situatie achten
velen echter wel in strijd met de
celibaatsverplichting 'zoals die
voor de priesters van de latijnse
kerk geldt'. "Ik kan op dit ogen
blik dan ook niets anders consta
teren dan dat prof. Berger is te
rechtgekomen in een situatie die
moeilijk verenigbaar is met de
uitoefening van de sacramentele
functies".
Mgr. Zwartkruis erkent, dat dit
hem pijn doet. Hij hoopt, dat de
religieuze inspiratie en pastorale
hulp van professor Berger door
zijn verzoek niet worden aange
tast.
Volgens de bisschop hebben de
verwarring en teleurstelling na
de publikatie van het bewuste in
terview aangetoond, hoe uiteen
lopend er wordt gedacht over de
beleving van celibaat en priester
schap en menselijke relaties in
verschillende vormen.
In het interview verklaarde prof.
Berger, zijn nek te willen uitste
ken 'om de discussie over het ce
libaat - die op gang kwam na het
tweede Vatikaanse concilie
weer uit het slop te halen'. Vol
gens Berger - godsdienstpsy
choloog aan de katholieke uni
versiteit van Nijmegen en pries
ter in het bisdom Haarlem - rijn
er in Nederland honderden
priesters die. zonder gehuwd te
zijn, hun leven delen met een
Prof. Berger is nu in het buiten
land. Voor commentaar was hij
niet bereikbaar.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: beroepen te Nieuwpóort
kandidaat J. F. Schuitemaker
Stellendam, te Rijnsburg G. K.
Korporaal Krimpen aan de Lek.
te Twcllo G. J. van Asselt Ooster-
haule (Fr aangenomen de be
noeming tot bijstand in het pas
toraat te Naarden F. de Groot
Muiderberg. Nederlands Gere
formeerde Kerken: beroepen te
Hattem-Heerde kandidaat W
Janse Apeldoorn.
Drs. J. Vriens (51te Dt
benoemd tot economisch secre
taris van het secretariaat van de
rooms-katholieke kerkprovincie
en tot secretaris van het econo
mencollege van de Nederlandse
bisdommen. Hij is nu chef van
de afdeling loonstatistieken van
het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek te Voorburg.
Funest
De Stichting Oecumenische
Hulp (SOH) te Utrecht zegt in
haar jaarverslag, dat de beloften
van overheden met betrekking
tot de opvang, huisvesting en be
geleiding van Vietnamezen niet
worden nagekomen. SOH be
treurt het ook. dat de Nederland
se overheid op. volgens haar. on
voldoende gronden de hulp aan
Vietnam heeft opgeschort. Een
verdergaande volksverhuizing
uit Vietnam is funest
overheidsinstanties grote zor
gen, want nu is volkomen on
duidelijk of het bedrijf nog wel
levensvatbaar is, wiens eigen
dom het is en of er in de toe
komst nog ooit een verant
woorde bedrijfsvorm mogelijk
is. Nodig is een bedrijf als Uni
ser wel, want er zijn geen ande
re bedrijven met zo'n grote ca
paciteit als het Moerdijkse.
Onduidelijk gedoe rond de aan
delen en de mogelijke verkoop
van het bedrijf aan buiten
staanders is aanleiding voor
groot wantrouwen op dit mo
ment. Een schimmenspel rond
de eigendomsverhoudingen
heeft de toekomst van Uniser
niet zekerder gemaakt. De op
richters S. en Van D. zijn mei
dit jaar uitgestapt en hebben
hun aandelen verkocht. Dat ge
beurde op het moment dat de
verkoop van het bedrijf aan het
Duitse semi-staatsbedrijf GNU
vrijwel zeker was, maar bij die
aandelenoverdracht is een on
doorzichtige manoeuvre uitge
haald. Enerzijds werden de cer
tificaten van die aandelen (de
papieren bewijsstukken) on
dergebracht in een stichting, de
stichting administratiekantoor
Uniser Holding te Rotterdam.
Anderzijds werd het econo
misch eigendom geplaatst bij
een BV, later beheersmaat-
schappij Rebus BV genoemd.
De stichting, onder voorzitter
schap van de Rotterdamse no
taris mr. S. Klein, Ujkt niet
meer te bestaan en is niet inge
schreven in het register van de
Kamer van Koophandel.
Manipulatie
De onduidelijke manipulaties
rond die stichting en BV zijn
aanleiding geweest voor de
Duitsers om hun koopovereen
komst weer te breken. Een tij
delijke directeur bij Uniser jhr.
mr. Reuchlin heeft de Duitsers
gewaarschuwd voor allerlei
valkuilen die blijkbaar gegra
ven waren om te voorkomen
dat de ex-aandeelhouders te
maken kregen met schade
claims van allerlei kanten.
Reuchlin, per 1 mei benoemd
op verzoek van de Duitsers,
trok zich half juni terug uit het
bedrijf. Hij werd opgevolgd
door B. van der Pool uit Steen
bergen die er (onbewust?) voor
gezorgd heeft dat het bedrijf nu
op de rand van de afgrond ba
lanceert.
Van der Pool kreeg er begin de
ze maand lucht van dat de Duit
se onderhandelaar de onder
handelingen over de definitie
ve overname op een laag pitje
hadden gezet. Samen met het
Nederlandse concern Van Om
meren 'studeren' ze nu op de
mogelykheid om de installaties
van Uniser over te nemen. Het
bedrijf draaide toen nauwelijks
meer omdat er geen vergunnin
gen waren. Toezeggingen van
de Klundertse burgemeester B.
van Wou we dat er ondanks het
ontbreken van geldige papie
ren gewerkt kon worden, wer
den ingetrokken omdat de
burgmeester geen vertrouwen
had in Van der Pool. Gevolg: de
inkomsten daalden dramatisch
en Van der Pool wilde by de
rechtbank uitstel van betaling
vragen.
Dat was tegen de zin van de ei
genaar Rebus BV. vertegen
woordigd door Wim Renes. de
huidige directeur. Renes schor
ste Van der Pool en probeerde
eerst nog twee staffunctionaris
sen op de directeursstoel te zet
ten. Dat mislukte onder druk
van het overige personeel. Hy
werd zelf directeur, maar liet de
bedrijfsleiding over aan twee
mensen: J. L. (35) uit Krimpen
en J. S. (45) eveneens uit Krim
pen. Beiden zyn tegelijkertijd
met de ex-directeuren door de
politie opgepakt. S. kwam door
Renes voor het eerst sinds juni
weer in het bedryf, want tyde-
lyk directeur Reuchlin had
hem geschorst. S. en L. worden
door justitie evenzeer verdacht
als de ex-directeuren-aandeel-
houders. Het wegvallen van de
dagelykse leiding van het be
drijf plaatst Renes voor een
probleem.
Maar dat is misschien nog niet
zo groot als het probleem van
de faillissementsaanvragen. De
ene aanvraag na de andere
wordt by de rechtbank in Bre
da ingediend en daarmee lykt
het lot van Umser bezegeld En
dat hoopt het personeel van
harte. Personeelsleden wensen
de benoeming van een curator
die orde op zaken komt stellen.
Het personeel lykt zich nu vast
te klampen aan de Industrie
bond FNV. de eerste instantie
die zich met de belangen van
die mensen bezighoudt en die
Renes behoorlijk de voet dwars
probeert te zetten.
Volgens de vakbond is het per
soneel doodsbang van Renes.
Onzin. zo valt uit Renes' woor
den te horen. Het personeel is
dan wel onzeker op dit moment
„maar niet de sociale onzeker
heid maar de angst van justitie
veroorzaakt die onrust". Met
dit alles loopt de gemeente
Klundert nu het risico met de
afvalberg te worden opgeza
deld. Het laatste woord in de
Uniser-affaire is nog niet ge
sproken.
ADVERTENTIE
land. Hulp a
s de
de volksverhui-
che redenen te
stoppen.
Via de Wereldraad van Kerken is
de Stichting Oecumenische
Hulp nauw betrokken bij huma
nitaire en landbouwkundige
hulp aan Vietnam. SOH meent.
dat Nederland gastvrij moet zijn
voor vluchtelingen, waar zij ook
vandaan komen. Maar de tijd van
volksverhuizingen als gevolg
van economische ellende lijkt,
volgens SOH. voorbij.
e aartsbisschop van Canterbu
ry, dr. Robert Runcie. moet al
les doen om een oplossing te
vinden voor de hongerstakin
gen in Noord-Ierland. Acht ang-
likaanse theologen in het bis
dom Manchester hebben hem
dat per brief laten weten. Er
moet in Groot-Brittannie een
nieuwe kijk op de Noordierse si
tuatie komen, vinden de brief
schrijvers. "Het is onduldbaar,
dat men lijdzaam de volgende
dode als gevolg van hongersta
king afwacht".
Overigens verzekeren de theolo
gen hun aartsbisschop, dat hun
appél geen rechtvaardiging van
de IR A-activiteiten inhoudt.
irru•kathol eke theoloog dr
Hans Kung (53) heeft een hoogle
raarschap aangeboden gekregen
van de universiteit ran Michi
gan (Ver. Staten i. Hij is nu ver
bonden aan het oecumenisch in
stituut van de universiteit van
Tubingen. West-Duitsland. Kung
die van de paus geen theologie
meer mag doceren omdat hij en
kele rooms-katholieke dogma's in
twijfel trekt gaat in het najaar
naar de Ver.Staten om als gast
hoogleraar colleges te geven Dan
zal hij met functionarissen ook
over een eventueel hoogleraar
schap praten.^Hij wil nu geen
toezeggingen doen.
