Les geeft onderwijs
volwassen gestalte
Latij ns-Amerika
staat in Leiden
maand centraal
Zakelijk profiel
met gevolgen
voor personen
Centrum moet begtip in Leiden worden
Programma
ACHTERGROND!
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1981
LEIDEN - De eerste medewerkster voor het educatief centrum in Leiden is aangesteld.
Mevrouw J. Mann zal de coördinatie van tien open school groepen op zich nemen. De
solliciatieprocedure voor de nog vier te vervullen vacatures bij het educatief centrum is
nog aan de gang. Eind dit jaar kan men op een volledige bezetting rekenen.
Het educatief centrum valt
voor de duur van twee jaar
onder het bestuur van de
Stichting Welzijn. Na die pe
riode zal worden bekeken of
dit een geschikte aanhaking
is. danuel een zelfstandige
stichting moet ontstaan. De
plaats van het centrum is
nog een open vraag. Voorlo
pig is de eerste medewerk
ster nog gehuisvest in het
pand van de Stichting wel
zijn aan de Breestraat. Het
is de bedoeling dat er een
plek wordt gevonden die
goed bereikbaar is voor het
grote publiek. De besprekin
gen over de Burchtzalen van
de bibliotheek zijn nog in
volle gang.
Met de komst van dit centrum
hoopt men het volwassenenon
derwijs in Leiden meer gestalte
te geven. De afgelopen jaren
hebben organisaties zoals Ou
ders op Herhaling en Open
School in een duidelijke behoef
te voorzien. Echter de voortdu
rende onzekerheid over het
voortbestaan heeft er voor ge
zorgd dat van uitbreiding van
het volwassenenonderwijs geen
sprake kon zijn. Er moest te
veel worden gevochten bij ge
meente en ministerie om de ei
gen 'winkel' in bedrijf te hou
den. Financiën ontbraken
steeds om op een verantwoorde
manier verder te gaan.
Niet dat het educatief centrum nu
over een rooskleurige begroting
beschikt, maar de wil, de moge
lijkheid en de tijd om het volwas
senenonderwijs een eigen ge
zicht te geven zijn aanwezig. Ook
heeft het centrum het voordeel
dat de instellingen, die al met
volwassenenonderwijs in Leiden
bezig zijn. hebben meegewerkt
aan de totstandkoming ervan, zo
dat in ruime mate op steun kan
worden gerekend. De algemene
opinie is dat een samenwer
kingsverband met 't Les (Leids
Educatief Sentrum) in alle op
zichten van belang is voor de uit
voering van het volwassenenon
derwijs.
Inmiddels is er een voorlopige be
geleidingscommissie samenge
steld. Zij gaat zich bezig houden
met de ontwikkeling van het
educatief centrum. Commissiele
den Henk Sannes (vanuit de
Stichting Welzijn) en Ineke Ko
ning (vanuit de directie onder
wijs van de gemeente) willen er
in elk geval voor waken dat het
educatief centrum een log li
chaam wordt waar alleen maar
beslissingen worden genomen.
"Het is de bedoeling dat aan de
ene kant een structuur voor het
volwassenenonderwijs (beleid)
wordt opgezet, terwijl er tegelij
kertijd naar wordt gestreefd op
alle mogelijke manieren deelne
mers, deelneemsters en bege
leidsters behulpzaam te zijn"
Open-school-vrouw
Vandaar ook dat de eerste mede
werkster Jon Mann zich niet al
leen bezig houdt met coördina
tie-zaken. "Astjeblieft niet", zegt
ze spontaan. "Ik ambieer beslist
geen bureau-functie. Niet zonder
enige trots: "Ik voel me juist zelf
een beetje een "open-school-
vrouw". Ze schetst even het klas
sieke beeld. "Mulo was voor een
meisje al heel wat. Vervolgens
werd er van je verwacht dat je
iets zocht in de richting van de
verpleging of onderwijs. Bij toe
val ben ik toen kleuterleidster
geworden. Heel mooi eigenlijk in
die tijd en de moeite waard. Na
jaren ben ik weer gaan studeren
en toen bewust. Daar kreeg ik
plezier in. Dc volgende stap werd
de sociale academie. Het volwas
senenonderwijs blijft mij trek
ken. Maar nu op de manier dat ik
zelf er iets aan kan doen om het
te bevorderen".
'Daarom vind ik het ook prima dat
ik naast mijn werk op het educa
tief centrum öök begeleidster
ben van een van de tien open
school groepen. Een beleid be
denk je niet: dat moet worden
gevoed vanuit de praktijk. En
van open-school-vrouwen kun je
heel wat leren".
riet voortzetten van het open
schoolwerk is een belangrijke
taak van het educatief centrum.
Het instituut 'Open School' is dit
jaar opgehouden te bestaan.
Mann: "Waar het nu om gaat is:
hoe komt de integratie van het
open schoolwerk met het onder
wijs. vormingswerk, club- en
buurthuiswerk op een verant
woorde manier tot stand?"
Voorlopig wordt geprobeerd de
huidige open school werkwijze
voort te zetten in de instellingen
VJV Troef, vormingscentra De
Klinker, Tamboerijn. Volkshuis
en Mirt en de scholengemeen
schap 't Rapenburg.
Dpen School is een vorm van
'tweede kans onderwijs' bedoeld
voor hen die vroeger geen kans
hebben gehad de lagere school af
te maken of meer dan twee jaar
vervolgonderwijs te volgen. Het
voornaamste verschil tussen de
open school en het gewone on
derwijs is dat de open school uit
gaat van de kennis en ervaring
van de deelnemer.
Met tien open schoolgroepen van
elk vijftien deelnemers hoopt het
open school team in september
te beginnen. "Deze maand is er
een wervingscampagne in de
buurthuizen aangevangen. Het
blijkt nog steeds dat volwasse
nen een duwtje in de rug nodig
hebben. Ze melden zich veelal
niet uit zichzelf aan. Als het edu
catief centrum een begrip in Lei
den is geworden en het c-en vaste
plaats in de binnenstad heeft ge
kregen hoop ik dat de mensen
wel zomaar binnenwandelen om
zich op te geven of informatie te
halen".
Vrijwilligers
Een ander aspect waar het educa
tief centrum zich mee gaat bezig
houden is met activiteiten voor
culturele minderheden en het al-
fabetiseringswerk. Dit werk dat
voornamelijk door Ouders op
Herhaling, de werkgroep Buiten
landse Arbeiders. VJV-Troef en
in buurt- en clubhuizen wordt
gedaan heeft hard ondersteuning
nodig. In tegenstelling tot de be
taalde open-schoolmedewerkers
is men hier afhankelijk van vrij
willigers.
Ruim 500 cursisten doen mee aan
de taal- en rekenlessen of de voor
buitenlandse vrouwen speciaal
opgezette gecombineerde taal en
naailessen.
Voor zowel de culturele minderhe
den als het alfabetiseringswerk
zal binnenkort een medewerk-
(st)er op het educatief centrum
aanwezig zijn. Ook is het hier de
bedoeling dat de aangetrokken
mensen een bepaalde lijn uitstip
pelen voor deze kant van het vol
wassenenonderwijs. Daarnaast
is het belangrijk dat de vrijwilli
gers (de vraag is of dat in de toe
komst wel vrijwilligers moeten
blijven) steeds op de hoogte wor
den gesteld van de nieuwe ont
wikkelingen en worden begeleid
en gestimuleerd in het werken
met volwassenen.
De vierde en vijfde plaats zullen
worden bemand door een admi
nistratieve kracht en een alge
meen coördinator. Deze laatste
persoon zal de verbindende
kracht moeten zijn voor de in
Leiden aanwezige vormen van
volwassenenonderwijs.
Medewerkster Jon Ma
leren".
(Foto Jan Holvast)
Ineke Koning: "Als alles volgens
plan verloopt, moet het educatief
centrum over een jaar of twee
een duidelijker vorm en inhoud
hebben gekregen. De spil in een
netwerk van zelfstandige vol-
wassenengroepen
Henk Sannes en Ineke Koning zijn
tevreden over de politike wil die
de Leidse gemeenteraad de afge
lopen jaren heeft getoond. De
raad heeft daar duidelijk blijk
van gegeven door op basis van
de nota volwasseneneducatie
geld beschikbaar te stellen voor
onderwijs aan volwassenen.
"Daarentegen laat de overheid
het goed afweten", menen bei
den. "Beleid en werkelijkheid
liggen nog te ver van elkaar. De
verschillende ministeries (onder
wijs en erm) werken langs elkaar
heen. Pas drie weken geleden
kregen we bijvoorbeeld te horen
dat de begroting van open school
was goedgekeurd. Ga er maar
aanstaan, want alles moet wel
georganiseerd worden voor sep
tember als de cursussen weer be
ginnen. En als je alleen al kijkt
wat er wordt uitgegeven aan de
voorbereidingsplannen van de
open universiteit, ruim tachtig
miljoen, dan staat die achttien
miljoen voor de totale volwasse
neneducatie in Nederland toch
in geen verhouding"
SASKIA STOELINGA
LEIDEN - Leidenaar? die de ko
mende maand niet met de ont
wikkelingen in Latijns-Amerika
geconfronteerd willen worden,
kunnen waarschijnlijk het best
de stad een maandje ontvluch
ten. Van 10 september tot en met
10 oktober gonst Leiden van de
actie "Leiden voor bevrijding en
tegen onderdrukking in Latijns-
Amerika".
De gemeente trekt jaarlijks tien
duizend gulden uit voor de
"bevordering van internationale
solidariteit". De eerste keer, twee
jaar geleden, werd het geld ge
bruikt voor de actie "Leiden te
gen apartheid van Zuid-Afrika"
Al vanaf vorig jaar oktober zijn
ongeveer dertig vrijwilligers in
een breed samenwerkingsver
band druk doende om de solida
riteitsactie van Leiden met de
bevolking van Midden- en Zuid-
Amerika (kortweg Latijns-Ame
rika) van de grond te krijgen.
In net samenwerkingsverband
"LILA" ("Leiden Informeert
zich over Latijns-Amerika") zit
ten de Chili vrouwengroep, het
Komitee Eettafels Chili, het Dia-
konaat Veraf (van de Leidse Stu
denten Ekklesia). het El Salva
dor Komitee, Guatamala Komi
tee. Nicaragua Komitee. Scho-
lingsgroep Latijns-Amerika. We
reldwinkel Leiden en en de
Werkgroep Indianen Zuid-Ame-
rika.
De actie "Leiden voor bevrijding
en tegen onderdrukking in La
tijns-Amerika" wil de Leidse be
volking informeren via tentoon
stellingen, sprekers, muziek en
films over de ontwikkelingen in
Latijns-Amerika. "LILA" hoopt
zodoende op een bredere solida
riteit met dc bevolking van Zuid
en vooral Middcn-Amerika. Het
samenwerkingsverband "LILA"
vindt dat Leiden samen met an
dere plaatsen in Nederland meer
druk moet uitoefenen op de Ne
derlandse regering om de bevrij
dingsbewegingen te erkennen,
de steun aan de regimes stop te
zetten en om te protesteren bij de
regering Reagan van de Verenig
de Staten tegen interventie in
Middcn-Amerika. Tijdens de
Leidse actiemaand wordt een fi
nanciële campagne gevoerd die
ten goede zal komen aan de be
vrijdingsbeweging van El Salva-
Brandhaard
In tal van landen in Latijns-Ameri
ka is botte uitbuiting en onder
drukking van de bevolking aan
de orde van de dag. De Leidse
actie zal voornamelijk in het te
ken van Midden-Amerika staan.
Vooral landen als Nicaragua, El
Salvador, Guatamala en Hondu
ras kunnen een brandhaard vor
men van een internatonaal con
flict. In elk geval is de bevolking
van deze landen hier niet bij ge
baat.
De bevolking van Nicaragua heeft
zich twee jaar geleden bevrijd
van dictator Somoza en zijn regi
me. In het door de burgeroorlog
geplunderde land wordt een
moeizaam begin gemaakt met
grondhervormingen, het opzet
ten van coöperaties en lees- en
schrijfprojekten. De bevrijdings
bewegingen van El Salvador en
Guatamala putten moed uit het
"voorbeeld Nicaragua". Massaal
proberen zij de macht van leger
grootgrondbezitters en multina
tionale ondernemingen te bre
ken. Op de achtergrond loert
echter het gevaar van een nog
grotere inmenging van de Ver
enigde Staten, door hulp aan de
regimes van El Salvador en Gua
tamala of door hulp aan de mili
taire junta die in het zeer arme
Honduras aan de macht is en sa
menwerkt met het regime in El
Salvador.
De Verenigde Staten probeert door
economische en militaire hulp
aan de genoemde regimes haar
economische belangen veilig te
stellen en de opkomst van "com
munistische regimes" te verhin
deren. Katholieken die in El Sal
vador, Guatemala en Honduras
hun mond open durven te doen,
heten bij de regimes en bij de
Verenigde Staten al snel "com
munisten". dus vijanden.
Ondanks een zeer uitgebreid "alge
meen programma" over Latijns-
Amerika. ligt de nadruk van de
actie bij de programma's op mid
delbare scholen, kerken en club-
en buurthuizen, vrouwengroe-
Nonnen verlaten met de handen op het hoofd i
Amerika hun mond opendoenworden al gauw i
pen. vakbonden, politieke partij
en, studentenverenigingen en bi
bliotheken. Deze programma's
staan nog niet geheel vast en zijn
sterk afhankelijk van de wens en
de mogelijkheden van deze groe
pen en instellingen om "Latijns-
Amenka" dichter bij huis te ha-
Het algemene programma van de
actie "Leiden voor bevrijding en
tegen onderdrukking in Latijns-
Amerika ziet er voorlopig als
volgt uit. Informatie over dc pro
gramma's in buurt- en clubhui
zen, scholen, kerken etcetera zijn
verkrijgbaar op het adres Prins
Hendrikstraat 28. tel: 214367.
Donderdag 10 september 20.00
uur. Waaggebouw; Officiële ope
ning van de actie door burge
meester Goekoop en door de ver
tegenwoordiger van Nicaragua
in Nederland. Muziek van dc
Chileense groep "Lautaro".
10 - 12 september, Waaggebouw:
Tentoonstelling en informatie
markt. Onder meer tekeningen
en litho's van Camilo Minero uit
El Salvador en foto's van Koen
Wessing.
13 september, Hooglandse Kerk:
tentoonstelling.
15 september 20.00 uur: Filmhuis,
Breestraat 66: "Sandino Hoy y
Siempre" van de in Nicaragua
werkende Nederlandse regisseur
Jan Kees de Rooy. De film geeft
een beeld van de verworvenhe
den en moeilijkheden van de Ni
caraguaanse revolutie. Na de
film discussie met Jan Dop van
het Komitee Filmers voor Nica
ragua.
16 september 20.00 uur: Filmhuis:
"Los Olvidados" van Luis Bu-
nuel. Een film over weeskinde-
ren in de achterbuurten van Me-
xico-city.
16 september 22.15 uur. Filmhuis
"Bye Bye Brazil" van Carlos Die
gues. Een rondtrekkend circus
bekijkt Brazilië met vreemde
ogen.
17 september 20.00 uur. Filmhuis:
"O caso dos irmaos Naves" (de
zaak van de gebroeders Naves)
van de Braziliaan Luis Sergio
Personi.
17 september 22.15 uur. Filmhuis:
"Queimada" van de Italiaan Gil-
lo Pontecorvo. De film speelt in
het Caraibisch gebied.
25 september 20.00 uur. Antonius
Clubhuis. Lange Mare 43: ïnfor-
matie-avond. Film. Muziek. Dis
cussie over de laatste ontwikke
lingen in Midden-Amerika. Fo
rum over de rol van media ten
aanzien van Midden-Amerika,
met Wim Jansen (Trouw). Emile
Fallaux (VPRO). Leo Maduro (El
Salvador Komitee Nederland),
Annemiek Ruvgrok (Leidsch
Dagblad) en Frank Diamant (VA
RA).
25 september - 10 oktober: ten
toonstelling in de Openbare Bi-
28 september 20.00 en 22.15 uur
Kijkhuis. Vrouwenkerkkoor-
straat 17: "Barravento" van de
bekende, vorige week overleden
Braziliaanse regisseur Glauber
Rocha. het fenomeen van de Ci
nema Novo.
29 september 20.00 en 22 15 uur,
Kijkhuis "Dc zwarte God en de
blanke Duivel" van Glauber Ro
cha.
1 oktober 20.00 en 22.15 uur, Kijk
huis. "Terra en transe" van Glau
ber Rocha
5 - 9 oktober: Huis-aan-huis collcc
te voor El Salvador. Collectanten
kunnen zich opgeven bij Frans
de Haan, Garenmarkt 3, tel
141190.
10 oktober Straatcollecte
Zaterdag 10 oktober 20.00 uur
Slotmanifestatie in de Stadsge
hoorzaal. Het koor "De Eenheid"
zingt Latijns-Amerikaanse liede
ren met begeleiding van de Leid
se folkgroep "YaraviDe groep
"Beroerd" uit Putten bij Rotter
dam brengt politick-muzikaal
theater. Zanger José Armijo uit
El Salvador De Chileense mu
ziekgroep Karaxu M Bonilla
van de bevrijdingsbeweging van
El Salvador spreekt en de Cu
baanse vertegenwoordiger in Ne
derland voert het woord Latijns-
Amerikaanse hapjes en drankjes
Het gaat in de politiek vaker
om personen dan het lijkt.
Ook wanneer er in politieke
stukken geen naam genoemd
wordt, valt tussen de regels
door soms de ene naam na de
andere te lezen. Zo ook in het
profiel van de PvdA-fractie,
zoals dat door het bestuur
voor de komende kandidaat
stelling is geschetst en waar
mee dc fractie - na een be
langrijke wijziging - akkoord
is gegaan.
Het profiel is bij oppervlakkige
lezing een zakelijk stuk. Er
wordt een aantal criteria op
gesomd waaraan de fractie in
haar geheel en de kandidaten
afzonderlijk moeten voldoen.
Het is een richtsnoer bij de
opstelling van de kandida
tenlijst. maar over eventuele
kandidaten wordt met geen
woord gerept.
Zo lijkt het tenminste Het eer
ste tumult begon al in het
voorjaar, toen in het (gehei
me) ontwerp van het profiel
een maximale termijn was
opgenomen (acht jaar raads
lid. wethouders twaalf jaar).
Dit viel bij de fractie in zo
slechte aarde dat het geheime
karakter van het stuk wel
moest sneuvelen.
Oorzaak van de opwinding was
natuurlijk niet zozeer het fei
telijk opnemen van een ter
mijn als criterium, als wel de
makkelijk herleidbare conse
quentie voor personen. Van
de zittende raadsleden zou
den tenminste de wethou
ders Waal en Van Dam moe
ten opkrassen.
Het is in dat licht dat raadslid
Marie-Anne Koning het be
stuur beschuldigde van het
willen scheppen van ruimte
voor dc eigen kandidatuur.
Van het bestuur zouden drie
tot vier personen zich kandi
daat willen stellen voor het
raadslidmaatschap. De zake
lijke norm werd onmiddellijk
teruggevoerd op persoonlijke
ambities.
Dc termijn werd uiteindelijk
volledig achterwege gelaten
Het belangrijkste wat bleef
staan - mogelijk door alle
consternatie over de termijn
door dc fractie enigszins over
het hoofd gezien - was de 35
procent vrouwen. De per
soonlijke consequenties la
ten zich namelijk iets moeilij
ker berekenen
Mannen
Die persoonlijke gevolgen zijn
er natuurlijk wel. Blijft het
aantal PvdA-raadsleden na
de verkiezingen op veertien,
dan moeten er tenminste
twee mannen uit de fractie
verdwijnen. Wie dat zijn staat
natuurlijk niet in het profiel.
Dat is immers een zakelijk
stuk.
Maar er zijn wel zittende (man
nelijke) raadsleden die zich
wel of geen zorgen over hun
positie hoeven te maken Al
lereerst zijn daar de vier wet
houders. Die moeten het - zo
leert de geschiedenis - wel
erg bont maken, willen ze
niet meer herkiesbaar wor
den gesteld. Fractievoorzitter
Jit Peters, met Dick Tesse-
laar een goede kandidaat
voor hot lijsttrekkerschap,
blijft uiteraard ook buiten
schot. Zeker ook om dat hij
naar ieders tevredenheid
functioneert.
Dan blijve
r nog z
r de r
twe
ten
minste naar de reserveban
ken zouden moeten verhui
zen. Voor het gemak nemen
wc nog even het profiel erbij,
om te concluderen dat ook de
positie van Wim van der
Pluijm veilig gesteld is. Van
der Pluijm is een van de wei
nige arbeiders in de fractie en
het profiel tracht 'de over
heersing van de jongeren met
een hogere opleiding' te voor
komen.
Het staat er dus niet. maar Wim
zit ook op rozen. Er zun BQg
vijf kleine negertjes over Re
ne Eikerbout. Joop Maat.
Aad Groos. Geert Dallinga en
Tmus van Aken. Nu wordt
het moeilijker om met het
profiel in de hand de kandi
daten weg te strepen.
Ty pische academici of echte ar
beiders zijn in deze groep
niet zo gemakkelijk te onder
scheiden. Wel is er duidelijk
het onderscheid tussen jong
en oud. Ook een criterium in
het profiel: 'Een zo gelijkma
tig mogelijke leeftijdsop
bouw' En er is nog een crite
rium: 'De verschillende stro
mingen in de partij zoveel
mogelijk tot hun recht te la
ten komen'.
Groos
Als er van deze criteria ernst
gemaakt wordt, ligt het voor
de hand dat zowel van de ou
deren (Dallinga en Van
Aken), als van de jongeren
(Groos. Maat en Eikerbout)
eën kandidaat terugtreedt.
Kijkt men naar het onder
scheid in verschillende stro
mingen. dan kan men Maat
en Groos tot de linkervL^tel
rekenen en Dallinga, Van
Aken en Eikerbout) tot dc
rechter.
Groos laat desgevraagd weten
er met meer voor te voelen
om in de raad terug te keren.
"Na zes jaar raadslidmaat
schap. zijn er wel andere be
zigheden die mijn tyd opei
sen". zegt Groos. Hij ontkent
overigens dat de samenwer
king met de VVD en hel be
stuurlijk denken van dc
PvdA-wethoudcrs hem de
lust zou hebben ontnomen
om door te gaan.
Nu moet de oudere garde en
rechtervleugel nog een kan
didaat inleveren. Geert Dal
linga is secretaris van de frac
tie en geniet als zodanig een
redelijk vertrouwen. Zijn
standpunt over kernenergie
is weliswaar in strijd met de
partijlijn, maar dat is de oud-
Shell-werknemer nooit erg
Ov
kwalijk eenorr
blijft Tinus van Aken. die
een lange ervaring m de par
tij. de politiek en de stad op
zijn staat van dienst heeft. De
ervaring die Van Aken heeft
mag dan een punt in zyn
voordeel zijn. de ervaringen
die de partij met Van Aken
heeft zijn minder rooskleu
rig.
De voormalige wethouder
kreeg in de vorige raadspe
riode veel kritiek uit zijn ei
gen partij en kwam bij de vo
rige kandidaatstelling niet
verder dan een zeventiende
plaats. (Waarvan toen overi
gens nog werd aangenomen,
dat het een verkiesbare
plaats was). Dat pakte dus an
ders uit en Van Aken kwam
via opvolging terug in de
raad. De wethouderszetels
waren toen al lang en breed
verdeeld.
Het zou te ver voeren om op de
'affaire Van Aken' in te gaan,
maar zeker is dat het partijka
der en Van Aken reeds lang
met elkaar in onmin leven.
Van Aken bezoekt zelden of
nooit de ledenvergaderingen
en heeft ook weinig vertrou
wen in deze vorm van interne
partijdemocratie Gnez^
lig", zegt Van Aken "Ik heb
erg veel zorg over de repre
sentativiteit van de PvdA-
kiezers in dc partij Op de le
denvergaderingen komen -
uitzonderingen daargelaten -
gemiddeld maar zo n dertig
tot vijfendertig man. som
nog minder. Maar die beslis
de vraag of Van Aken
kandidaat is bij de komende
verkiezingen laat hy zich niet
uit "Ik heb nog geen stand
punt bepaaldzegt hy diplo
matiek en hy wyst erop dat
het profiel slechts een globa
le richtsnoer is. Maar sterk is
zijn positie allerminst
LEO MAAT
