Pil blijft beladen
Twintig jaar in Nederland
De Grasgroener.
"Natuurlijk zijn
er bijwerkingen'
"Mannenpil is
niet haalbaar"
zaterdag 29 augustus 1981
pagina :i
Verguisd, geroemd, 'de' pil
weekt de meest extreme
standpunten los Negatieve
en positieve publicaties over
het orale anti-conceptie-mid
del hebben elkaar in de loop
van haar bestaan regelmatig
afgewisseld. De balans blijft
vooralsnog in evenwicht.
Hoewel de laatste reeks alar
merende berichten over
eventuele gevolgen van het
pilgebruik, nu zo'n anderhalf
jaar geleden, een grote golf
reacties losweekte. De gevol
gen waren bij ziekenhuizen
en abortusklinieken, cynisch
genoeg, direct meetbaar.
Hoe er ook over wordt geoor
deeld, feit is en blijft dat het
maatschappelijk effect van
het dagelijks te slikken mi
nuscule pilletje niet meer uit
te vlakken is. De pil als prijs
die betaald dient te worden
om niet ongewenst zwanger
te worden geeft de gebruik-
ster een grote mate van vrij
heid.
Volgende maand is het twintig
jaar geleden dat de pil voor
het eerst in ons land verxrijg-
baar was. Dit lustrum valt na
genoeg samen met de berich
ten die over de daadwerkelij
ke komst van de 'mannenpil'
doorsijpelen. Tyd voor het
opmaken van de balans van
al die jaren pilslikken. En: is
binnenkort de beurt aan de
man. of blijft de mannenpil
nog toekomstmuziek?
Gerda ran Dijk
Foto Jan HoU'u
Zonder overdrijven kan wor
den gesteld dat met de uit
vinding van de pil, een dik
ke 25 jaar terug, een nieuw
tijdperk in de geschiedenis
van de geboorteregeling is
aangebroken. Voor het eerst
bleek anti-conceptie moge
lijk langs orale weg: door
het innemen van een simpe
le pil die rijping van de ei
cellen en eisprong verhin
dert. De voordelen raakten
snel bekend en zorgden voor
een gigantische opmars van
het middel. Geen sexuele
remmingen uit angst voor
een (ongewenste) zwanger
schap, een kortere men-
struatieperiode, onvermin
derde vruchtbaarheid.
Pas veel later kwamen de eer
ste berichten over eventuele
nadelen die het dagelijks
slikken van zo'n pil met zich
mee kunnen brengen. Stoor
nissen als hoofdpijn, ge
wichtstoename. trombose
(stolling) zouden door de pil
veroorzaakt kunnen worden.
Die verschijnselen kunnen
op hun beurt weer aanleiding
zijn voor het ontstaan van
hart- en vaatziekten.
Het effect van die negatieve be
richtgeving was niet mis.
Slikten in 1976 niet minder
dan 42% van alle Nederland
se vrouwen tussen de 15 en
54 het middel trouw, het ge
bruik nam in de daarop vol
gende jaren snel af. In 1979
was dat gezakt naar ruim 35
procent. Vorig jaar was was
dat aantal nog lager (Deson
danks is het pilgebruik rela
tief in ons land nog steeds het
hoogste ter wereld).
Het imago van de pil als won
dermiddel is pas de laatste ja
ren grondig weggepoetst. Lo
gisch ook. omdat het effect
van het pilgebruik op de lan
ge duur pas de laatste tijd
kon worden gemeten. En al
eerder bestaande vage on
rustgevoelens werden nog
ondersteund door de rechts
zaken die tegen pilfabrikan-
ten werden aangespannen
nadat er een aantal vrouwen
gedeeltelijk verlamd raakte
na het jarenlang slikken van^
de pil. Sexuologe Gerda*
Van Dijk over de reeks nega
tieve berichten: "Die bericht
geving was voor het publiek
inééns. Niet alarmerend.Want
bijwerkingen van de pil zijn
al in 1973 grondig onder
zocht. En pas jaren later kwa
men die berichten in de le-
kenpers. Ik begrijp nog
steeds niet waaróm. Maar het
effect ervan was bij ons (het
AZL, red.) direct meetbaar
Het aantal zwangerschappen
en abortussen steeg plotse
ling sterk"
Die signalering wordt met lan
delijke cijfers gestaafd. Ja
renlang nam het aantal abor
tussen af, tot eind 1979. Vanaf
die tijd valt er weer een toe
name te constateren. Echt na
delige gevolgen van het pils-
likken zijn nooit echt duide
lijk
op een rijtje gezet. De ontel
bare (wetenschappelijke) on
derzoeken leverden vage of
tegenstrijdige gegevens op.
De publieke discussie over
de bijwerkingen van de pil
wordt gekenmerkt door het
chaotisch door elkaar lopen
van argumenten vóór en te
gen.
De hh fabrikanten zaten al die
turbulente jaren in ieder ge
val niet stil. Om het hardst
blijven ze roepen dat er wéér
een nieuwe pil in aantocht is
die nog minder hormonen
(ocstrogene en progestagene
stoffen) zou bevatten. En
daardoor veiliger voor de ge-
bruikster, want juist die da
gelijkse dosis hormonen
wordt als boosdoener voor
bijverschijnselen aangewe
zen.
Zo werd de 'minipil' gelan
ceerd voor vrouwen die geen
oestrogenen mogen slikken.
Die pil was weliswaar lichter,
maar had als groot nadeel
had dat gebruiksters haar da
gelijks op precies hetzelfde
tijdstip moesten innemen. Dc
minipil werd later gevolgd
door diverse andere soorten,
de 'Sub 50' bijvoorbeeld, die
minder hormonen bevatten
Maar ook aan de Sub-50' pil
kleven bezwaren. Marianne
Dersjant, stafmedewerkster
van ae anti-conceptie polikli
niek in het Leidse Acade
misch Ziekenhuis erover
"Een vrouw die honderd kilo
weegt kan zo'n lage dosering
niet aan. die zou doorbraak-
bloedingen veroorzaken. Je
kunt dus niet zeggen dat een
lage dosis hormonen in het
algemeen beter is. Het hangt
echt van de persoon af. Na
tuurlijk kun je stellen: hoe
minder hormonen een mens
binnenkrijgt, hoe beter. Maar
het moet wél gaan."
Risico's
Zij acht de risico's van het
pilslikken te verwaarlozen
thans: afgezet tegen andere
gevaren waaraan de mens da
gelijks blootstaat. Een onder
zoek van dr. F. Wibaut (Wil-
helmina Gasthuis Amster
dam) vormt een handvat voor
die gedachte. Hij becijferde
de kans op sterfte door pilge
bruik op 1 50.000. Ter verge
lijking: dat risicocijfer voor
rokers van 20 sigaretten per
dag is 1 op 200: dat van mo
torrijden 1 op 50 en van voet
ballen 1 op 25.000.
dueel gebeuren. Je kunt
nooit zeggen dat vrouwen bo
ven de 35 jaar geen pil mogen
slikken."
M;
Dersjant: "Natuurlijk
zijn er altijd bijwerkingen.
Maar je moet het met de pil
zó zien: het voorschrijven er
van is een heel psychologisch
gebeuren. Als vrouwen we
ten wat ze te wachten staat
wat de mogelijke bijwerkin
gen betreft komen er achter
af. en dat is bewezen, veel
minder klachten. En verder
is het pilslikken zo'n indivi-
n blijft optimistisch over
het verschijnsel pil. Niet in
de laatste plaats omdat het
anti-conceptiemiddel naar
haar mening een dringende
noodzaak is. "Want kinderen
van twaalf jaar die al samen
leving hebben zijn echt geen
uitzondering meer. En je
kunt daarover geen oordeel
gaan uitspreken. Je kunt zul-
Foto: Dirk Ketting
ke hele jonge kinderen geen
spiraaltje geven. Dus redene
ren we: beter een veilig pilge
bruik dan een onveilig niks
Gcrda van Dijk hinkt wat de
mannenpil betreft op twee
gedachten 'Ik blijf het een
onzinnige uitvinding vinden
Natuurlijk is de pil erg nuttig
geweest en heeft ze voor een
groot aantal maatschappelij
ke ontwikkelingen zorgge
dragen. De pil heeft een enor
me maatschappelijke vrij
heid gegeven en heeft dc
mensen geholpen om over de
eigen sexualiteit na te den
ken. Maar ik vraag me af of je
een mannenpil met zo'n hoge
dosis hormonen moet uit
brengen.
ie er in het bestaansrecht van
de pil blijven geloven zijn -ui
teraard- de fabrikanten Een
woordvoerder van de firma
Cilag-chemie meldt opge
wekt dat. de twijfelachtige
publicaties ten spijt, de pil-
lenstrips-afzet is gelijkgeblc-
ven. Wel signaleert Ortho een
verschuiving van de vraag
naar pillen met een lagere do
sering hormonen. En ja. de
tendens dat het pilgebruik
zou dalen is de firma bekend.
"Maar als de storm weer wat
geluwd is zal het erg meeval
len. Wij zien het niet zo som
ber. We hopen alleen dat die
negatieve publicaties niet lei
den tot een verhoging van het
aantal ongewenste zwanger
schappen."
De grootste pil-tabrikant in Ne
derland. Schering bv. toont
zich eveneens optimistisch
over de toekomst van de pil.
Directeur A. Houba: "Op het
ogenblik is er een enorme op
leving te zien in de vraag naar
Sub-50 pillen. En nu heb.ben
we sinds kort een hele nieu
we benadering van het pro
bleem. We hebben een pil
ontwikkeld die qua samen
stelling is aangepast aan het
hormonale verloop van het li
chaam. Die pil zorgt nu voor'
een verdere opleving, ja."
Kort en goed: de pil is volgens
de heer Houba nooit meer
WCg te denken En dat had
twintig jaar geleden toch nie
mand kunnen denken. Dat
miljoenen vrouwen vandaag
de dag door het innemen van
een simpel pilletje zwanger
schap zouden kunnen voor
komen."
Mannenpil
;Steeds sterker wordt de roep
om een 'mannenpil'. Al was
het alleen om vrouwen nu
eindelijk eens te ontlasten
van de automatische ver
plichting om te slikken. Dui
delijke berichten over dc uit
vinding van de pil-voor-man-
nen bleven altijd in het vage.
Kortgeleden echter werd be
kendgemaakt dat de Neder
landse regering een onder
zoek naar een nieuw anti
conceptiemiddel voor man
nen financieel zal steunen
Bij de Bloemenhovekliniek in
Heemstede bestaan plannen
om nog dit jaar te beginnen
nu t het toi-dii-ni n van h<»r
monen bij mannelijke vrij
willigers. De mannen krijgen
een jaar lang de prikpil. Het
wachten is echter nog op toe
stemming van het bestuur
van de kliniek én op geld om
het project te financieren. In
China worden al langer en
uitgebreider proeven gedaan
met een pil voor mannen.
Staat niets de opkomst van
de mannenpil nog in dc weg?
Dat is nog maar de vraag. Om te
beginnen wordt de hoop de
bodem ingeslagen door de
negatieve uitslag van een ja
renlang onderzoek dat Sche
ring deed naar realisering
van de mannenpil. Zijn colle
ga van Cilag ontkent zelfs dat
er ooit onderzoek naar is ge
daan bij deze firma.
De heer Houoa: 'Echt,
we komen er niet uit Wij
hebben in ieder geval het
streven om de mannenpil uit
te vinden opgegeven. En ik
dacht niet dat er een andere
firma is die er aan werkt Het
op verantwoorde schaal pro
duceren van de mannenpil is
ons inziens niet haalbaar. Die
pil kan nooit 100% betrouw
baar zijn. Bovendien kan ze
de potentie beïnvloeden en
de man kan. als hij met de pil
stopt, onvruchtbaar worden.
Het hele hormonale stelsel
van de man is uiteindelijk
veel moeilijker te beïnvloe
den dan dat van de vrouw.
Alleen al omdat de vrucht
baarheid van de man is ge
koppeld aan de potentie.
Maar ook omdat het om mil
joenen zaadcellen gaat in
plaats van om die éne eicel."
Ook emotionele argumenten
spelen volgens Houba een rol
bij het uitblijven van de man
nenpil ik neb er vaak met
vrouwen over gepraat, maar
ik geloof niet dat zij bereid
zouden zijn de zorg voor het
voorkomen van zwanger
schap aan de man over te la
ten Uiteindelijk is het niet de
eerste zorg van de man. Vrou
wen willen voor zichzelf
staan, denk ik."
Wél
De sexuologe Gerda van Dijk
denkt dat de mannenpil wel
kan. "Alleen niet in een tijd
als deze waarin de potentie
nog steeds het centrum van
het sexueel functioneren is."
Volgens haar is er niets
nieuws onder de zon "De
mannenpil nieuw? Welnee,
die is er al minstens tien jaar
Alleen: pas de laatste tijd
krijgt de mannenpil publici
teit De ti|d is er blijkbaar nu
rijp voor dat mannen ook
hun verantwoordelijkheid
wat anti-conceptie betreft
gaan inzien."
De 45 miljoen vrouwen in de
wereld die de pil momenteel
slikken zijn daar voorlopig
dus nog niet vanaf.
ADVERTENTIE
Zo zorgt u inden-, het sproe
Burgess
treek», uit Amerika. Het voeding van uw gazon. Binnen één weck ziet u het resultaat Vcili
icn cén weck voor kinderen, geen geknoei met kunstmest, geen wachten op reg
ren kompakt en geen loopverbod
sen tuinslang en elk soon Vullingen worden geleverd per 6 stuks, voor f 79,50, goed v
i speciale Burgess ca 600 m2 gazon Er ziin speciale vullingen bestemd voor voor- e
naiaar Het verdeelapparaat zelf kost nu slechts f 66.-
ten optimale, evenwichtige! normale pnjs f 95,-/geldig t/m I september 1981
i.
Groener kan uw gazon niet worden.
Anrwoordnr I HI 11.1000 WB Amsterdam
