Centrum-links kan nog wel
Harde actie Dodewaard
Van Agt voor
CDA de norm
Namen van verdeelde CDA'ers
Nederlands kind
langer-slanker
Lijmpoging op korte termijn verwacht
Werklozen dupe van
mislukken formatie'
In september blokkades rondom kerncentrale
Classe Royale. Pils van grote klasse.]
DONDERDAG 20 AUGUSTUS 1981
BINNENLAND
PAGINA 7
Nep-agent deelt
forse boetes uit
HOLTEN (ANP) - De rijkspoli
tie van het Overijsselse Hol
ten kijkt al twee weken uit
naar een pseudo-politieagent
die op de Rijksweg A-l af en
toe flinke boetes uitdeelt.
Volgens een woordvoerder
van de rijkspolitie heeft de
man het vooral gemunt op
buitenlandse vakantiegan
gers die grif hun opgelegde
boetes betalen. Tot nu toe
hebben zich bij de politie in
Holten drie automobilisten
gemeld die argwaan hadden
gekregen, maar wel nadat ze
hun boetes van respectieve
lijk 50.300 en 350 gulden had
den betaald.
DEN HAAG (GPD) - Een meer
derheid in de CDA-fractie stemt,
ondanks de afwijzing van het ka
binet met PvdA en D'66, toch in
met het voorgestelde onderhan
delingsresultaat. Van de 47 aan
wezige fractieleden (H. Aarts was
afwezig) lieten 12 leden weten
toch voort te willen gaan, terwijl
16 gevolg gaven aan het dreige
ment van Van Agt dat hij zou af
treden in dat geval. Slechts 19
CDA'ers wezen het akkoord zon
der r
r af.
taris De Graaf (sociale zaken) en
de beoogde staatssecretaris
Deetman (onderwijs). Daarnaast
kozen ook de vroegere loyalisten
zonder voorbehoud voor de cen
trum-linkse coalitie. Dat waren
Hans de Boer, Faber. Van Hou-
welingen, Beinema, De Kwaad-
steniet en Dijkman. Verder stem
den mevrouw Evenhuis-Van Es
sen, Joep de Boer. Frinking en
Krajenbrink ook voor aanvaar
ding van de coalitie.
De twee vroegere informateurs
Lubbers en De Koning en demis-
r minister De Ruiter (justi
tie) stemden tegen het program-
akkoord, maar alleen omdat zij
Van Agt niet wilden laten vallen.
Ook de huidige staatssecretaris
mevrouw Kraayeveld-Wouters
koos deze lijn. Dat gold voorts
voor de kamerleden Van Zeil.
Weyers, Van de Toorn. Oomcn.
Mommersteeg, P.A.M. Cornelis-
sen, mevrouw Dien Cornelissen,
Gerritse, Evers dijk. Janmaat en
De Vries.
Behalve Van Agt beschouwen 18
kamerleden het akkoord als on
voldoende. Dat waren de huidige
ministers Beelaerts van Blok
land (volkshuisvesting en ruim
telijke ordening), mevrouw Gar
deniers (CRM) en Braks (land
bouw), en de staatssecretarissen
Van Amelsvoort (financiën). Her
mes (onderwijs) en Brokx (volks
huisvesting).
Van de kamerleden wezen Van den
Broek. Van Dam. Van Dijk (kan
didaat-minister voor ontwikke
lingssamenwerking), Gualthérie
van Weezel. Hennekam. Herm-
sen. Van Leijenhorst. Van der
Linden. Mateman, Van Noord.
Van der Sanden en Wolters het
akkoord geheel af.
DEN HAAG (GPD) - De door een meerderheid in de
Tweede Kamer gewenste centrum-linkse coalitie van
CDA, PvdA en D'66 kan er toch nog komen. Daarvoor is
echter nodig dat de te verwachten lijmpoging op korte
termijn succes heeft. Een andere mogelijkheid is dat
CDA-fractieleider Van Agt alsnog besluit uit de actieve
politiek te treden. Te verwachten valt echter dat pas over
enkele weken duidelijkheid over deze mogelijkheid ont
staat.
Treurnis bij CNV en FNV
Van Agt op weg naar de forma
teurs om hun het besluit vati de
CDA-fractie mee te delen. De beoog
de premier moest zich een weg ba
nen door een grote menigte op het
Binnenhof, die hem luid toejuichte.
UTRECHT (ANP) - Het CNV is
van mening dat de werklozen in
Nederland de dupe zijn van het
mislukken van de formatiepo
ging van een kabinet CDA/PvdA/
D'66. Het CNV zegt dit in een
eerste reactie.
De vakcentrale betreurt het zeer
dat de onderhandelaars geen
overeenstemming hebben be
reikt, vooral omdat er nu in geen
maanden sprake zal kunnen zijn
van een doelgericht werkgele
genheidsbeleid.
De FNV heeft bij monde van vice-
voorzitter Wim Spit woedend ge
reageerd op het stuklopen van de
formatie. "Het is schandalig dat
de zaak na bijna drie maanden
met allerlei chicanes op niets is
uitgelopen. Daarvoor is niet al
leen Van Agt maar de hele CDA-
fractie verantwoordelijk", zei
Spit. "Ik begrijp niet hoe mensen
met enige verantwoordelijk
heidszin gezien de 400.000 werk
lozen en de enorme sociale pro
blemen waar we voor staan het
zover laten komen".
De werkgeversorganisaties VNO
en NCW hebben met gemengde
gevoelens gereageerd op het mis-
WEERRAPPORTEN
Amsterdam regenbui 19 13
De Bilt regen 20 --
Deelen regen 19 13 1
Eelde regen 19 13
Eindhoven motregen 19 14
Den Helder regen 18 14
Rotterdam regen 19 13 I
Twente regen 17 13
Vlissingen regen 19 15 1
Zd. Limburg regen 18 13
Aberdeen regen 15 9
Barcelona onbewolkt 28 19
Berlijn regen 17 13
Bordeaux mist 29 14
Brussel regen 19 13
Frankfort regen 23 14
Genève licht bew 28 11
Helsinki regen 17 12
Innsbruck zwaar bew. 26 11
Klagenfurt half bew. 25 10
Kopenhagen regenbui 20 11
Lissabon half bew. - 17
Locarno geheel bew. 26 18
Londen regen 22 15
Luxemburg geheel bew. - 13
Madrid onbewolkt 32 13
Malaga licht bew. -- 22
München zwaar bew. 24 12
Nice half bew. 26 20
Oslo licht bew. 20 7
Parijs geheel bew. 23 14
Stochholm licht bew. 20 10
Wenen onbewolkt 27 17
Zurich zwaar bew. 25 12
Casa Blanca zwaar I
w 25 20 0
Las Palmas licht bew. 31 22
Tel Aviv zwaar bew. 29 24
Tunis regen 30 -
lukken van de kabinetsformatie.
NCW-voorzitter Van Eijkelen-
burg zei gisteren dat hij welis
waar een voorstander was van
een coalitie tussen CDA, PvdA
en D'66, "maar als een nieuwe re
gering had moeten werken met
het sociaal-economische pro
gramma van de formateurs dan
hoeft het voor mij niet", aldus de
NCW-voorzitter.
"Ik zou het zeer betreurd hebben
als het CDA tegen dit program
ma ja had gezegd". Van Eijkelen-
burg zei wel het zeer betreurens
waardig te vinden dat er nog
geen nieuw kabinet is terwijl het
land in een benarde economi
sche situatie verkeert.
Ook het VNO betreurt het tijdver
lies maar een woordvoerder
wees er gisteren op dat het VNO
steeds het sociaal-economisch
programma van de kabinetsfor
mateurs onvoldoende heeft ge
vonden. Het is toch een beetje
onbegrijpelijk dat er geen ak
koord mogelijk bleek terwijl
twee van de drie onderhandelen
de partijen, CDA en D'66, op so
ciaal-economisch gebied toch
dicht bij elkaar zitten, aldus de
woordvoerder.
Wapengebrnik
politie roept
vragen op
DEN HAAG (ANP) - De
PvdA-kamerleden Roethof
en Stoffelen hebben de mi
nisters De Ruiter (justitie) en
Wiegel (binnenlandse zaken)
gevraagd om een overzicht
van het wapengebruik door
de politie de afgelopen vijf
jaar.
In schriftelijke vragen wijzen
de beide volksvertegenwoor
digers erop dat de laatste vier
weken "zeven burgers door
politiemensen zijn neerge
schoten, zonder dat altijd aan
de voorwaarden van wapen-
gebruik in de zin van de ge-
weldsinstructie lijkt te zijn
voldaan".
De bewindslieden wordt ook
gevraagd een overzicht te ge
ven van het aantal vuurwape
nincidenten van 1981, inclu
sief een opsomming van de
maatregelen die zij denken te
treffen voorzover in strijd is
gehandeld met de geldende
geweldsinstructie.
Een lijmpoging is daarom de meest
waarschijnlijke volgende stap,
omdat de drie fractieleiders vrij
wel een akkoord hadden bereikt.
Ook in 1977 zijn verschillende
breuken in de formatie-Den Uyl
door het optreden van één of
twee nieuwe informateurs ge
lijmd. Uiteindelijk kwam het ka
binet-Den Uyl-II er niet omdat
de PvdA te veel eisen stelde op
het personele vlak.
Mocht de lijmpoging mislukken,
dan wordt in Den Haag het op
treden van een 'extraparlemen
tair kabinet' mogelijk geacht. In
dit kabinet, dat formeel geen
banden met de Tweede Kamer
zou hebben, zouden CDA. PvdA
en D'66 alsnog het nu vrijwel ge
reedgekomen programma kun
nen uitvoeren. Probleem is al
leen dal een dergelijk kabinet
voor de PvdA nooit zal gelden als
'extraparlementair' omdat
PvdA-leden die tegen de wens
van de partij in een kabinet gaan
zitten, worden geroyeerd.
D'66 en CDA hebben aanzienlijk
minder moeite met een dergelij
ke kabinet. Het beste voorbeeld
hiervoor uit de recente geschie
denis is het eerste kabinet-Den
Uyl, dat kabinet slechts kon re
kenen op gedoogsteun van KVP
en ARP.
"Goed bevallen"
Den Uyl verklaarde gisteren ook
wel in te zijn voor een dergelijke
constructie: „Dat is erg goed be
vallen. Ik sluit zoiets niet uit".
Mocht zo'n kabinet er alsnog ko
men, dan lijkt het waarschijnlijk
dat geen van de drie fractielei-
Bij casino nog
13 man ontslagen
wegens fraude
SCHIPHOL (ANP) - De Sliehting
Casinospelen Nederland ontslaat
nog dertien man van het Scheve-
ningse casino in verband met de
fraudezaak, die in februari van
dit jaar aan het licht kwam. Elf
man hebben al ontslag op staan
de voet aangezegd gekregen,
voor de andere twee is een ont
slagvergunning aangevraagd bij
het gewestelijk arbeidsbureau.
Eerder dit jaar werden in verband
met de fraude, die een omvang
zou hebben van 250.000 gulden,
al 23 man ontslagen.
ders hierin zitting zal nemen. Zij
zijn te veel het symbool van hun
partij om het 'extraparlementai
re' nog geloofwaardig te doen
zijn.
Een laatste mogelijkheid is de
voortzetting van de huidige coa
litie. In dat geval zou het ontslag
van de demissionaire premier
Van Agt en zijn huidige kabinet
worden geweigerd. Het kabinet
krijgt dan de opdracht om bin
nen een bepaalde tijd nieuwe
verkiezingen uit te schrijven.
In Den Haag achten waarnemers
het uiterst onwaarschijnlijk dat
koningin Beatrix te zijner tijd zal
aansturen op de vorming van een
minderheidskabinet van CDA en
VVD, zo nodig met gedoogsteun
van SGP. Deze 'Staphorster-va
riant' lijkt onmogelijk geworden
nu zo'n groot deel van het CDA
heeft laten weten geen politieke
bezwaren te koesteren tegen de
centrum-linkse coalitie.
Jongeren ten
onrechte in
cel beland
AMSTERDAM (ANP) - Drie jon
geren die in oktober 1980 in voor
lopige hechtenis werden geno
men na de metrorellen in Am
sterdam, zullen een schadever
goeding van honderd gulden
krijgen voor de door hen geleden
"immateriële" schade.
Dit heeft minister De Ruiter (justi
tie) gisteren bekendgemaakt aan
de advocaten van de drie. Vol
gens de brief van de bewinds
man was het in hechtenis nemen
wat dit drietal betreft onrecht
matig. Wat betreft de overige 130
mensen die (korte tijd) werden
vastgehouden heeft De Ruiter
nog geen uitspraak gedaan. Hij
wil eerst informatie over hen ont
vangen van het openbaar minis
terie.
Volgens een van de betrokken ad
vocaten, Arnoud Willems. heeft
de minister met zijn brief echter
niet alleen deze drie. maar ook de
overige 130 mensen die werden
vastgehouden bedoeld. Er zou,
volgens zijn zeggen, zelfs geen
dossier meer te vinden zijn bij
het openbaar ministerie, wat zou
betekenen dat strafvervolging er
nooit komt.
AMSTERDAM (GPD) - De blokka
des die vanaf 19 september rond
om de kerncentrale in Dode
waard zullen worden gelegd,
krijgen een grimmiger gezicht
dan voorgaande acties. Dat heeft
de actiegroep „Dodewaard gaat
dicht" gisteren in het krakersbol
werk De Grote Keyzer meege
deeld.
Over de mate van hardheid wilde
de actiegroep nog niets kwijt.
Het karakter van de demonstra
tie wordt afhankelijk gesteld van
de opstelling van de overheid.
Men vreest dat die opstelling be
paald niet mens- en milieuvrien
delijk zal zijn.
/erwacht wordt dat zaterdag 19
september zo'n 20.000 demon
stranten zich nabij de kerncen
trale zullen verzamelen. De be
doeling is de toegangswegen tot
de centrale af te grendelen door
middel van het bouwen van een
anti-atoomdorp op de openbare
weg. De actievoerders gaan er
van uit dat deze blokkade een he
le week volgehouden kan wor
den.
Behalve de acties tegen Dode
waard, die volgens „Dodewaard
gaat dicht" duren tot zaterdag 2G
september, wordt tevens over
het hele land verspreid een scala
aan demonstraties gehouden te
gen zowel toeleveringsbedrijven
als tegen personen waarbij met
name de commissaris der konin
gin mr. W. J. Geertsema werd ge
noemd.
De actieweek wordt op 26 septem
ber besloten met een massale de
monstratie in Arnhem waar in
stellingen als de Provinciale Gel
derse Elektriciteits Maatschappij
en de KEMA uitgebreid zullen
worden bezocht. Hoe deze acties
uitpakken, laten de initiatiefne
mers afhangen van het over
heidsoptreden gedurende de ge
hele week.
Op een halve kilometer vanaf de
Dodewaardse centrale zal in de
week van 19 tot en met 26 sep
tember op een daartoe uitgeko
zen terrein een manifestatie
kamp worden gehouden. Op 26
augustus zal de actiegroep dit of
ficieel meedelen aan B en W van
Dodewaard, met welk college op
uitnodiging van de burgemees
ter dan de standpunten worden
uitgewisseld.
Omdat de demonstratie tegen Do
dewaard in de Vredesweek valt.
is woensdag 23 september uitge
roepen tot kernwapendag. Dan
kunnen acties worden verwacht
tegen schuilkelders en bij de pro
vinciale militaire commando's.
„Dodewaard gaat dicht" zegt
voor de hardere aanpak te heb
ben gekozen in navolging van de
krakers in Nijmegen die met hun
acties tegen de bouw van een
parkeergarage duidelijk hebben
aangetoond dat de overheid al
leen naar harde argumenten wil
luisteren. Na de belegering van
de Nijmeegse binnenstad be
sloot de gemeenteraad uiteinde
lijk toch af te zien van de bouw
van die garage.
Volgens de actiegroep staat bij
voorbaat vast dat de blokkade
van de kerncentrale zal slagen.
Al is het alleen maar door de cor
dons die de Mobiele Eenheid
rond de centrale zal aanleggen.
„Op deze wijze is er zelfs sprake
van twee effectieve blokkades",
aldus de woordvoerders van
„Dodewaard gaat dicht".
ADVERTENTIE
Qasse Royale gaat y
oolc 'n racewagen
sponsoren. Waar- W -
schi|nli|lc een dinky toy.
„Vertrouwen is niet te formali
seren. Het bestaat, of het be
staat niet. Onvoldoende ver
trouwen is het enig werkelij
ke obstakel dat nog kan be
staan". Nauwelijks zes uur
nadat D'66-leider Jan Ter
louw deze woorden gister
ochtend in een persverkla
ring opschreef werden zij al
bewaarheid.
Het woord „wantrouwen" staat
in grote letters geschreven
boven de mislukte formatie
poging. Wederzijds wantrou
wen. Van CDA-zijde gevoed
door het telkens weer met
nieuwe eisen oproepen van
nieuwe moeilijkheden, van
de kant van PvdA en D'66
door de weigering om enkele
sociaal-economische afspra
ken zwart-op-wit vast te leg
gen.
Doorslaggevend was echter het
wantrouwen bij CDA-leider
Van Agt zelf, die duidelijk
heeft gemaakt slechts te wil
len regeren met socialisten
en democraten, wanneer de
zen zijn waren om het finan-
cieel-sociaal-economische
beleid van het kabinet-Van
AgtWiegel voort te zetten. Of
zoals formateur Van Thijn
het noemde, PvdA en D'66
moesten een „bruidschat"
van 4.5 miljard gulden beta
len. En dat terwijl het huwe
lijk nog niet eens vaststond.
Voor de CDA-fractieleden ga
ven echter niet de eigen be
zwaren tegen het ontwerp-re-
geerakkoord de doorslag,
maar de persoonlijke weige
ring van Van Agt om aan dit
kabinet te beginnen. Van de
48 CDA'ers vonden er im
mers 28 het regeerakkoord
wél een redelijk goede basis
om aan het kabinet van
PvdA, CDA en D'66 te begin-
Zij hadden het bij Van Agt ont
brekende vertrouwen dus
wel, maar zwichtten voor het
machtswoord van de CDA-
leider, daarmee diens per
soon en positie verheffend
tot dé norm voor hun politie
ke handelen. Vanuit die ta
melijk riante positie kon Van
Agt gisteravond dan ook het
feit dat 28 CDA-kamerleden
zijn bezwaren tegen het re
geerakkoord niet delen, af
doen met een simpel „niet
leuk".
In drieën
Of die positie werkelijk zo com
fortabel is zal nog moeten
blijken. Een politiek feit van
betekenis blijft immers dat
de CDA-fractie woensdag in
drieën is gevallen: 12 leden
die bereid waren Van Agt
voor dit kabinet te laten val
len, 16 leden die dat niet wil
den en 19 die het hele kabinet
niet zagen zitten.
Het is dus wat al te simpel om
te zeggen dat het CDA „nee"
heeft gezegd tegen een kabi
net van CDA. PvdA en D'66
zoals Van Agt de formateurs
summier meedeelde. Het
CDA leverde gisteren het
beeld op van een verdeeld
heid zoals deze partij die nog
niet gekend heeft.
Hoe het CDA op die verdeeld
heid zal reageren moeten we
afwachten. Kan het CDA hier
best tegen, zoals Van Agt
suggereerde0 Daarvoor
spreekt wellicht dat de breuk
zich niet zuiver voltrekt langs
de scheidslijnen tussen de
oude bloedgroepen.
Onder de 12 die bereid waren
Van Agt op het altaar van het
landsbelang te offeren, be
hoorden twee oud-CHU'ers
en twee oud-KVP'ers die al
lerminst gerekend kunnen
worden tot wat we ooit de
loyalisten pleegden te noe-
Maar ook onder de „midden
moot" voor wie Van Agt be
langrijker was dan het beleid,
werd vertwijfeld geconsta
teerd dat men niet weet hoe
het nu verder moet. Daar
bleef men ook gisteravond
nog zeggen dat het kabinet
van CDA. PvdA cn D'66 er ei
genlijk hoort te komen. Maar
het formuleren van een ant
woord op de „hoe"-vraag zal
veel vindingrijkheid vergen.
Een CDA'er uit de „groep-van-
12" merkte gisteren op dat
hem slechts één schrale
troost restte: „Er is geen al
ternatief'. Maar of Van Agt
na zijn optreden van deze
week daar ook zo over denkt
is zeer de vraag. En Van Agt's
oordeel is, zo bleek gisteren,
(voorlopig nog?) van door
slaggevende betekenis in het
CDA
"Helaas niet"
Op de vraag of Van Agt nog
steeds de regelmatig door het
CDA geventileerde mening
onderschrijft dat de vorming
van een kabinet van CDA,
PvdA cn D'66 „wenselijk" is,
antwoordde de demissionai
re premier gisteren slechts
dat zoiets „helaas niet moge
lijk is".
Op zijn persconferentie deed
Van Agt echter uiterste po
gingen om te bewijzen dat
het allemaal de schuld van
PvdA en D'66 is. en dat zijn
verlangens in alle redelijk
heid toch niet geweigerd
konden worden. Wie nu con
stateert dat 28 van de 48
CDA'ers die verlangens met
onderschrijven vraagt zich in
gemoede af hoeveel oprecht
heid er achter dat woordje
„helaas" zit.
Veel zal afhangen van de vraag
hoe Van Agt zijn machtsposi
tie in de komende dagen gaat
gebruiken. De oplossingen
uit de nu ontstane situatie
dienen zich immers ook voor
hem nu niet direct met karre-
vrachten vol aan
Met het gebruik van zijn
machtswoord lijkt hij ook
voor zichzelf de weg terug te
hebben afgesneden. Een an
dere combinatie lykt niet mo
gelijk en dat Van Agt op zijn
besluit zal terugkomen mag
uitgesloten worden geacht. Is
dit het politieke einde van
Van Agt7
Het antwoord op die vraag valt
nu nog moeilijk te geven Feit
is wel dat Van Agt lange tijd,
zowel voor de verkiezingen
als tijdens de eerste informa-
tieweken. het beeld heeft op
geroepen van een PvdA en
D'66 die er op uit waren hem
te wippen en „niet bereid wa
ren om met h«m samen in n
kabinet te gaan zitten".
PvdA cn D'66 bicken echter
soepeler dan Van Agt voor
mogelijk moet hebben ge
houden. Dat Den Uyl bereid
was als „gewoon" minister
onder hem zitting te nemen
in het kabinet kwam voor
Van Agt als een onaangena
me verr.i m.;
Nu puntje bij paaltje komt
heeft Van Agt echter zichzelf
buiten de beoogde brede coa
litie geplaatst Voorlopig
heeft hij het CDA nog in zijn
spelletje blufjpokei om 1 sfa h
meegetrokken Maar zelfs de
beste pokerspeler overspeelt
ooit zijn hand
HANS DE BRUIJN
Onderzoek toont aan:
AMSTERDAM (GPD) - In vijftien jaar tyd zijn Nederlandse kinderen
langer en slanker geworden. Bovendien worden de kinderen eerder
geslachtsrijp cn gaan meisjes op jongere leeftijd menstrueren Dit zijn
conclusies uit een onderzoek naar groei, gedaan door het Wilhelmina-
kindcrziekenhuis in Utrecht. Gegevens uit dit onderzoek zijn deze
week op het Europese congres voor preventieve jeugdgezondheidszorg
in Amsterdam gepresenteerd.
De cijfers uit dit onderzoek, dat vorig jaar is gehouden onder kinderen
van 0 tot 19 jaar. verschillen aanmerkelijk met die van een onderzoek
uit 1965. In de jongere leeftijdsgroepen ziet men minder verschillen,
maar in de oudere daarentegen meer Zo worden jongens in de leeftijd
van 6 tot 11 gemiddeld een centimeter langer dan 15 jaar geleden, en
meisjes 2 centimeter In de leeftijdsgroep van 12 tot 19 /iet men dat
jongens 2 cm langer worden en meisjes stabiel blijven Het gewicht is
wel wat toegenomen, maar lang niet evenredig met de groei
