RLD wijst actie af
Bruynzeel ontslaat 500 man
Europa krijgt de
dollar niet klein
Beurs Amsterdam
marktberichten
Nederlandse verkeersleiders solidair met VS-collega's
Wijnconflict Italië Frankrijk verscherpt
Beursoverzicht
DONDERDAG 13 AUGUSTUS 1981
ECONOMIE
Detailhandel
In de eerste vijf maanden van dit
jaar zijn de geldomzetten van de
1 detailhandel met één procent ge
daald in vergelijking met dezelf
de periode van het vorige jaar,
toen zich npg een omzetstijging
van vijf procent voordeed, aldus
het C B S.
De daling vond uitsluitend plaats
in de detailhandel in duurzame
en andere verbruiksgoederen
buiten de sector voedings- en ge
notmiddelen. De totale omzetda
ling was hier drie procent, terwijl
in de sector voedings- en genot
middelen de omzet in geld met
vier procent toenam. In deze sec
tor ging alleen de verkoop van
vlees en vleeswaren achteruit,
namelijk drie procent.
Makreelvangst
Nederlandse vissers mogen van
morgen af geen makreel meer
vangen in de Noordzee, het Ska-
gerrak en het Kattegat. Minister
ir. G. Braks van landbouw en vis
serij heeft hiertoe besloten om
dat de aan Nederland in die wa
teren toegewezen vangsthoeveei-
heid van 922 ton morgen zal zijn
opgevist.
Export
In juni is volgens de voorlopige be
rekeningen van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek de uitvoer
met 27 procent toegenomen te
genover juni van het vorige jaar.
De uitvoer beliep in juni 15,1 mil
jard gulden tegen 11,9 miljard in
juni 1980. Laat men de uitvoer
van aardolie en aardolieproduk-
ten, schepen en vliegtuigen, die
aan scherpe schommelingen on
derhevig is, buiten beschouwing,
dan bedroeg de uitvoerstijging in
juni 1981 23 procent. De invoer-
stijging was met deze correctie
acht procent en zonder deze cor
rectie 19 procent (van 13,2 naar
15,7 miljard gulden).
Faillissementen
I In de eerste zeven maanden van dit
jaar zijn in ons land ruim de helft
meer faillissementen uitgespro
ken dan in de overeenkomstige
periode van het vorige jaar, aldus
i het CBS. Het aantl uitgesproken
faillissementen bedrog 4.012 te-
gen 2.649 in de eerste zeven
maanden van 1980. een toene
ming van 51 procent.
De meeste faillissementen kwa
men voor in de handel, namelijk
1.364 tegen verleden jaar 895.
Daarop volgden de dienstverle
ning met 851 faillissementen
(verleden jaar 513), de bouwnij
verheid met 688 (474), de indus
trie met 635 (431), het
mpt 1S.1 n 991 on Ho la.
Olievondst
I Continental Netherlands Oil Com
pany, de Nederlandsche dochter
maatschappij van Conoco Inc.
heeft de boring K-18-2 op het Ne
derlandse continentale plat een
belangrijke olievondst gedaan.
Aan deze bekendmaking voegt
de maatschappij een bevestiging
toe van een eerdere olievondst in
K-18-1.
Tijdens laagbeproevingen heeft de
boring in K-18-2 een gecombi
neerde produktie van 8145 vaten
(1 vat bevat 159 liter) per dag uit
twee aparte olievoerende lagen
opgeleverd. De einddiepte van
i de boring is 2850 meter.
UTRECHT (ANP) Bruynzeel gaat
op korte termijn vijfhonderd man.
in Zaandam en Bergen op Zoom,
ontslaan. Dat heeft de directie van
het bedrijf gisteren aan de vakbon
den laten weten.
Bruynzeel kwam door het instorten
van de bouwmarkt in 1979 in de fi
nanciële problemen. Sinds vorig
jaar is het bedrijf aan het reorgani
seren. Er werken nu nog. 2.400
mensen.
De 500 mensen die nu ontslagen worden krij
gen waarschijnlijk geen afvloeiingsregeling.
Bruynzeel heeft overheidssteun aange
vraagd en kan een lening van 15 miljoen gul
den krijgen op voorwaarde dat het geld niet
besteed wordt aan een sociaal plan. De bon
den zullen hun leden begin volgende week
vragen hiermee akkoord te gaan. omdat, zo
als de Unie Blph het steld. het bedrijf met
de rug tegen de muur staat."
Het is nog niet zeker, dat Bruynzeel aan de
andere voorwaarde voor regeringssteun kan
voldoen. Minister Van Aardenne wil, dat het
bedrijf met de beloofde vijftien miljoen gul
den zijn saneringsplannen versneld door
voert, zodat het volgend jaar uit de proble
men is.
In een centimeters dik rapport heeft de direc
tie van Bruynzeel al verschillende reorgani
satieplannen op een rij gezet, maar allemaal
beslaan die een termijn van drie jaar. Om
binnen een jaar te kunnen saneren moet het
bedrijf volgens een woordvoerder van de
Unie Blhp waarschijnlijk meer mensen ont
slaan dan de bedoeling was.
Bruynzeel heeft de gevraagde overheidssteun
vooral nodig om een belastingschuld van 12
miljoen te kunnen aflossen. Donderdag
loopt officieel het verleende uitstel van beta
ling voor deze schuld af.
Als de regering dus definitief besluit het be
drijf een lening van vijftien miljoen gulden
te geven, vloeit het grootste deel van dat
geld direct weer terug naar de schatkist.
De bouwbonden FNV en CNV en de Unie
Blhp willen, nu de gebruikelijke afvloeiings
regeling voor de met ontslag bedreigde
werknemers waarschijnlijk onmogelijk is,
een beroep doen op minister Albeda van so
ciale zaken om voor de meest schrijnende
gevallen een oplossing te zoeken. Daarmee
doelen zij vooral op het ontslag van de oude
re werknemers, die moeilijk op korte ter
mijn aan ander werk kunnen komen.
SCHIPHOL (GPD) - Verkeersleiders op Schiphol zijn gisteren door de
directie van de Rijksluchtvaartdienst persoonlijk op de vingers ge
tikt direct nadat het gilde zijn leden had geadviseerd vluchten naar
de VS nog slechts te klaren tot de grens van het Amerikaanse lucht
ruim. Dit naar aanleiding van veronderstelde onveiligheid in de
Amerikaanse lucht.
Weliswaar heeft deze beperking
niet de minste praktische waard'1'
voor de veiligheid van de vlucht,
maar de directie van de RLD
heeft de verkeersleiders meege
deeld dat zij zich persoonlijk zul
len moeten verantwoorden in
dien het advies van het gilde
wordt opgevolgd.
Het Nederlandse verkeersleiders-
gilde zegt zijn advies op vier
gronden te hebben uitgespro
ken. In de eerste plaats zou een
Canadees overheidsonderzoek
hebben uitgewezen dat van 47 in
cidenten- vorige week in het
grensgebied met de VS, 22 situa
ties werkelijk gevaarlijk zouden
zijn geweest. In 18 gevallen zou
het hierbij om lijnverkeer zijn ge
gaan.
Verder zou het gilde beschikken
over een telex van de FAA, het
Amerikaanse equivalent van de
RLD, dat medisch-afgekeurden
thans het werk van verkeerslei
ders doen. In de derde plaats zijn
functioneel ontslagenen (vorige
week maandag) terug in dienst
geroepen „hoewel hun brevet
verlopen is", aldus verkeerslei
der J. Schutte. In de vierde
plaats zou de FAA de RLD heb
ben bericht dat het nieuwe corps
verkeersleiders acht tot tien uur
per dag en zes dagen per week
aan het werk is.
Overigens heeft het advies van het
gilde in praktische zin weinig
waarde aangezien hun feitelijke
begeleiding van vliegtuigen naar
de VS niet verder gaat dan tot
halverwege de Noordzee, terwijl
zij hun klaring pas kunnen afge
ven nadat vanuit de VS een zgn.
slot is gegeven, een spanne tijds
waarbinnen het vliegtuig kan
landen.
Op een vraag aan verkeersleider
Schutte waarom het gilde, zich
toch wel bewust van deze prak
tijk, het advies aan zijn leden
niettemin had gegeven, luidde
het antwoord: „Niet alleen we
gens het feit dat onze informatie
tot een andere conclusie leidt
dan bij de andere instanties, ook
op morele gronden."
Hoewel deze moraliteit niet verder
werd toegelicht, mag worden
aangenomen dat zij slechts be
staat uit een daad die uit een oog
punt van verenigingspolitiek is
gesteld met het oog op de confe
rentie van internationale lucht
verkeersleiders (Ifatca) die van
daag en vrijdag wordt gehouden
in Amsterdam.
Verkeersvliegers die terugkeren
uit de VS en meer nog de inspec
teurs die de RLD naar de VS
blijft zenden en zich in de VS uit
gebreid kunnen laten voorlich
ten over de gang van zaken, rap
porteren onveranderlijk dat het
vliegen naar de VS op dit mo
ment een veilige zaak is, al ont
houden zij zich nadrukkelijk van
conclusies voor de situatie over
weken of maanden.
Een Nederlands vlieger die niet
met naam wilde worden ge
noemd, gaf in dit verband uiting
aan zijn forse ergernis over het
feit dat verkeersleiders al vele ja
ren lang en langzamerhand in elk
land ter wereld prompt het lucht
verkeer in de war sturen wan
neer allerlei eisen, hoe absurd zij
soms ook zijn. niet onmiddellijk
worden ingewiligd.
„De bijna wereldomvattende reac
ties van verkeersleiders op de ge
beurtenissen van begin vorige
week in de VS, waardoor nu al
een week lang overal dagelijks
tienduizenden passagiers vertra
ging oplopen en miljoenen gul
dens geheel nodeloos worden
weggesmeten, laten nauwelijks
twijfel over aan de mentaliteit
van verkeersleiders", aldus deze
vlieger.
Eén van de RLD-inspecteurs heeft
in New York geruime tijd op het
verkeersleidingscentrum kun
nen doorbrengen en heeft daar
onder meer geconstateerd dat de
verkeersleiders, met hun instem
ming, onafgeboken in gezel
schap verkeren van vertegen
woordigers van de Alpa, de Ame
rikaanse vereniging van ver
keersvliegers. De betrokken in
specteur was „vol lof' geweest
over de inzet waarmee de nieuwe
verkeersleiders in de VS hun
werk doen, aldus een woordvoer
der van de RLD.
Martinair heeft tot dusver een ver-
WASHINGTON (AP) - Steven Wallaertéén van de luchtverkeerslei
ders, die op last van president Reagan in de boeien was geslagen, is giste
ren weer op vrije voeten gesteld. Hij liep meteen weer mee in een protest
demonstratie voor het ministerie van transportdat het ontslag van de
vele duizenden stakende luchtverkeersleiders heeft uitaevoerd.
De KLM hoopt vandaag al haar
vluchten naar de VS te kunnen
uitvoeren. Het gaat om vier uit
gaande vluchten naar New-York,
Chicago en Mexico (via Hous
ton).
Alle andere zijn tot dusver be
hoorlijk op tijd vertrokken, aldus
de woordvoerder van Martinair.
GROENTEVEILING KATWIJK AAN
DEN RIJN - 12 augustus
Andijvie per kg 42: bospeen II 1,02-1.25;
waspeen AI per kist 6,--9.-; All 4,56-7,40;
BI 5,-6,80; BII 2.20-3,60; Cl 3,40-3.50;
CII 2,30; aanvoer: 145.300; breekpeen AI
per kist 1,30-1,80; prei A per kg 52-57; sla
(natuur) I 0,12-0,16; uien per kg 0,33; pe
terselie 0.36-0.45; selderij 0.22-0,27;
bloemkool 6 per bak 11,21-1.33; 6 II 0.46-
0.66; 8 I 0,86-0.90; 8 II 0.51; 10 I 0.74
ROME (Reuter) - Het confict over de export van goedkope Italiaanse
wijn naar Frankrijk is gisteren verscherpt. De Italiaanse minister van
landbouw, Giuseppe Bartolomei. heeft een aanval gedaan op de
"klaarblijkelijke onverschilligheid van de Franse regering tegenover
daden van vandalisme" en het Italiaanse ministerie van buitenlandse
handel heeft de mogelijkheid van vergeldingsmaatregelen opengehou
den als de Franse wijnboeren doorgaan met acties tegen Italiaanse
wijntransporten.
Franse wijnboeren hebben deze week uit protest tegen de import van
Italiaanse wijn dieselolie gegoten in een lading van 8.200 hectoliter wijn
van een Siciliaans schip dat in de haven van Sète aan de Middellandse
Zee lag.
Het Italiaanse ministerie van buiténlandse handel zegt in een gisteren
uitgegeven verklaring met belangstelling kennis te hebben genomen
van het jongste standpunt van de Franse regering in het conflict en
verklaart dat geen sabotage acties meer moeten worden toegestaan. De
huidige situatie, die een spiraal van handelsmaatregelen van de twee
EG-landen tegenover elkaar op gang kan brengen, moet onmiddellijk
van haar exposiviteit worden ontdaan, aldus de verklaring.
Italiaanse reders hebben gisteren laten weten dat zij vijf schepen die op
weg zijn naar Sète hebben gelast de haven niet binnen te varen zonder
veiligheidswaarborgen.
Volgens handelsfunctionarissen in Rome is de Italiaanse wijnexport naar
Frankrijk afgenomen vn 8.8 miljoen hectoliter jn 1979 tot 5.5 miljoen
hectoliter in het afgelopen jaar. De waarde van de export zou in de
eerste nelft van dit jaar niet zijn gestegen.
De hoge en met een en
kele onderbreking nog
steeds oplopende dol
larkoers (gisteren was
er voor het eerst sprake
van een daling) dwingt
de centrale banken van
met name West-Duits-
land. Frankrijk, Enge
land en ons land, maar
ook wel die van Zwit
serland en Japan, regel
matig in de valuta
markt te interveniëren.
Dat wil zeggen zodanig
in te grijpen dat de
koersstijging tegenover
de nationale geldeen-
heid, voor ons de gul
den, binnen de perken
blijft. Dat kan door dol
lars aan te bieden, te
verkopen tegen beta
ling in de eigen geld-
eenheid.
Tegelijkertijd intervenieert on
ze centrale bank, de Neder
landsche Bank, in de zgn.
geldmarkt. Deze ingreep
moet de geldmarkt verrui
men (het aanbod van guldens
vergroten) en zo de rente hier
drukken. Dat kan door met
behulp van wat heet
swaptransacties dollars tijde
lijk te „kopen". Beide inter
venties - enerzijds verkoop
en anderzijds aankoop van
dollars - zijn dus tegenstrij
dig! De tweede kan het nood
zakelijke gevolg zijn van de
eerste. Wat is dan hun ratio?
De interventie op de valuta
markt, waar buitenlands geld
wordt verhandeld, is eenvou
dig het gebruik maken van
de wet van vraag en aanbod.
Bij meer aanbod zakt de
prijs, lees de koers van de
dollar. Dus: loopt de koers
van de dollar verder op dan
een centrale bank dienstig
lijkt voor de welvaart van het
eigen land, dan biedt zij uit
haar deviezenreserve dollars
aan en drukt daarmee de
koers. Die koers kan dan toch
wel oplopen doordat de vraag
naar dollars heel groot is en-
of onderhand nog toeneemt.
Zonder de interventie zou
dan de koersstijging nog gro
ter zijn geweest.
Als de centrale banken van de
omringende landen ingrijpen
in de dollarkoersstijging, kan
de Nederlandsche Bank niet
(steeds) achterblijven. Dan
zou de koers van de gulden
tegenover de dollar meer zak
ken dan de koers van laten
we zeggen de mark tegenover
de dollar en dus zou de koers-
verhoudmg van de gulden
ten opzichte van de mark ver
stoord raken.
Het effect van dollarverkopen
is een verkrapping van de
binnenlandse geldmarkt. Die
hebben dan meer dollars,
maar minder guldens (om uit
te lenen). Een verkrapping
van de geldmarkt betekent
dat de rente op die markt
stijgt, ook volgens de wet van
vraag en aanbod.
(De geldmarkt wordt gevormd
door de financiële transacties
- het afsluiten van leningen -
met een korte looptijd, die al
naar gelang de inzichten ove
rigens kan uiteenlopen van
een halfjaar tot meer dan een
jaar. Financièle transacties
met een langere looptijd vor
men de zgn. kapitaalmarkt,
desgewenst nog te onder
scheiden in een markt voor
middellang en één voor lang
kapitaal. De renteniveaus op
de geld- en kapitaalmarkt
verschillen al naar gelang de
omstandigheden min of
meer. In het algemeen is kort
geld duurder dan lang geld).
Voor het tegengaan van de ver
krapping op de geldmarkt en
daarmee van een rentestij
ging op die markt (met zuig
kracht op de kapitaalmarkt).
dient de tweede interventie,
die met behulp van swapdol
lars.
Een centrale bank kan op de
geldmarkt opereren met ver
schillende instrumenten. De
bekendste is het discontobe-
leid. Dan verhoogt of verlaagt
in ons geval de Nederland
sche Bank het rentetarief dat
zij aan banken berekent die
bij haar komen lenen. Ze
beïnvloedt zo de rentestand
in het land en indirect de
vraag naar geld (krediet). De
banken baseren immers logi
scherwijs de rentetarieven
die zij aan klanten berekenen
op het disconto, in het bijzon
der het zgn. promessendis-
conto.
Een discontoverlaging als mid
del om de rente te drukken
heeft in de huidige situatie
geen zin. De rente op de geld
markt zelf is zo hoog dat de
banken een al enkele keren
verhoogde opslagrente moe
ten berekenen.Een discon
toverhoging als aanpassing
van de taneven van de Ne
derlandsche Bank aan de
marktsituatie zou eerder in
de lijn liggen. Ze werd 14 da
gen geleden dan ook ver
wacht. maar is tot nu toe uit
gebleven.
Een andere mogelijkheid om in
de geldmarkt in te grijpen is
het interveniren op de valuta
markt door vreemde valuta's
tijdelijk te „ruilen". Dan
wordt de aankoop van in ons
voorbeeld dollars op de con
tante valutamarkt gelijktijdig
gecombineerd met een tegen
gestelde transactie op de ter-
mijnmarkt in valuta's. De
..swap" is hiervan een va
riant.
Het Engelse woord swap. of
swop, betekent dan ook ruil.
De Nederlandsche Bank
neemt voor een korte tijd,
meestal een week, maar ook
wel veertien dagen, dollars
van de banken over en levert
die na afloop van de termijn
terug tegen een rentevergoe
ding. Zo werden maandag jl.
260 mihoen dollars „ge
kocht" met een tegenwaarde
van 740 miljoen gulden tegen
een rente van 13,5 procent
(per jaar uiteraard).
Door aanzienlijke bedragen
contante dollars te verkopen
hoeveel wordt hier nooit be
kendgemaakt - heeft onze
centrale bank de koers van
de dollar gedrukt, anders ge
zegd de koers van de gulden
gesteund. Door voor ook niet
geringe bedragen in dollars
swaptransacties - die bedra
gen meldt de Nederlandsche
Bank wel - af te sluiten heeft
de bank de geldmarkt ver
ruimd en daarmee de rentes
tijging) gedrukt. Zo is en
wordt getracht de zaak zo
goed mogelijk in evenwicht
te houden.
De desondanks hoge dollar
koers en forse rente kunnen
doen twijfelen aan het succes
van de interventies, maar
zo'n oordeel is niet rechtvaar
dig. Dan zou men moeten we
ten wat er zonder ingrijpen
was gebeurd. Bovendien
heeft de centrale bank de ont
wikkeling maar zeer ten dele
in de hand. Er is ook een bin
nenlands en vooral een bui
tenlands marktgebeuren.
BOTE DE BOER
Tokyo PH (SI 1H8.00 186.00
I
DONDERDAG 13 AUGUSTUS 1981
ACTIEVE
AANDELEN
Ahold 71,00 70.70
AKZO 26.30 26.20
ABN 307.50 307.50
AMEV 91.30 91.30
Amro Bank 53.60 53.50
Bos Kalis 73.10 73.10
Dortsche Pelr. 238,20 244.00
Dordlsche Petr. pref. 232.20 237.00
Klsevier-NDU 101.00 103.50
Ennia 131.50 132.50
Fr. Cron. Hyp 49.50 49,50
Heineken 47]ïo 47/20
Heinckcn Holdin* 42.10 42,20
Holl. Beton Groep 71.00 71/20
iHoogovens 18,00 18,10
KLM 104.50 100,30
Kon. Olie 97,00 100,00
Nat. Nederlanden 117.50 118.50
Nedlloyd Groep 153,00 155,50
Nedlloyd Groep (div. 81 159.00 159.50
NMB 5.70 5.70
Ojfem Holding 34.50 35.70
Pakhoed Holding 44.20 45.50
Pakhoed H eert. 38.60 39.60
Philips 23.90 24.00
Robeco 258.50 257.00
Rodamco 118.50 117.70
BINNENLANDSE
AANDELEN
115.00a 107.51
210.00b 210.01
270,00 272.00
Dorp en Co. 115.00e
192.00
81,50
176,00
1080.00 1080,01
19.00a 18.00f
1030.00 1050.00
745.00 740.00
470.00 470.00
Ned. Scheepshyp 201,50
107.00 108.30
Schlumberger 1015.0
144.00a 143.00a
BELEGGINGS
INSTITUTEN
Alrenta 99.20 99/10
Alvamy 112.00e 112 20
America FND 200.50 199.80
Asd. Belegg D 173.20 173 00
299.00 300X10
196.00 200.00
Col. Growth 20.70
Japan Fund 28.40
GOUD EN ZILVER
goud: onbew 36730-37430. vorig*
BUITENLANDS
GELD
Amerikaan te dollar 2.73 2.88
Engelae pond 4.92 5 22
Belfiache tr. lOOi B.12' 6 42
DulUc Mark HM) 109.25 J12/23
ZwlUrnt fr i IM>
e kroon (IMl 51.00
43 75 44 75
Ootlenr vrhilling iIMi 1566 I'
Spaanse pes. (IMl 2.64 2.94
Griekse drachme (IMl 4 25 05
AMSTERDAM (ANP) - Op een
overwegend vriendelijk Damrak
hebben vandaag Kon. Olie en
KLM kunnen profiteren van de
belangstelling in Amenka voor
deze fondsen. Kjon. Olie was te
gen het middaguur 1.80 duur
der geworden op 99.60. terwijl
KLM 2,30 aan de koers toe
voegde op 109,30.
Unilever, Hoogovens en Philips
waren een dubbeltje beter. Akzo
viel wat uit de toon met een ver
lies van 30 cent op 26.20 De
banken en hypotheekbanken ga
ven maar minieme verschillen te
zien. Wel hield de belangstelling
voor de verzekeringswaarden
aan.
Amev werd nu 1,50 duurder op
92 en Nationale Nederlanden
oen gulden op 118 Ook Ennia
noteerde wat hoger. De uitgevers
waren vriendelijk gestemd, maar
de aannemers lagen er licht ver
deeld by. Gist-Brocades ging
2,30 omhoog naar 67.
Ook Nedlloyd zette de opmars
voort, nu met f 2.50 tot 156.
Van Ommeren verwisselde
1.10 hoger op 36.10 van eige
naar. De staatsfondsenmarkt
was prijshoudend.
