N-bom ook in YS ter discussie
Franse vrije
zenders blij
met dooie mus
Weer kritiek op Poolse vakbond
Sicilië gelaten over
plaatsing kruisraket
NAVO-landen hebben steeds
minder geld voor defensie
Is
Moskou wil om tafel over neutronenbom
DUIZEND-EN-EEN DAGJE UIT
DEN HAAG WEER HOFSTAD
-f 'h'"*"""" vvv JL
JfeklwMequi cujetx (and,.
C<3
Eis dertig
jaar tegen
leiders
coup Spanje
WOENSDAG 12 AUGUSTUS 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
ROME - Half augustus is in Italië
vanouds de beste tijd voor impo
pulaire regeringsbesluiten, om
dat dan praktisch de hele bevol
king. terroristen, mafia en politi
ci niet uitgezonderd, aan het
strand ligt te blakeren. Het be
sluit om de 112 kruisraketten, die
volgens het NAVO-akkoord van
12 december 1979 aan Italië wer
den toegewezen, op Sicilië onder
te brengen, stuitte dan ook tot nu
toe op verwonderlijk weinig ver
zet.
Weliswaar tekende Salvatore Lau-
ricella, voorzitter van de regiona
le raad van Sicilië, dadelijk pro
test aan; weliswaar kwamen de
burgemeesters van Zuidoost-Si-
cilie maandag bijeen om te be
spreken wat hun te doen stond;
werd er een protestoptocht aan
gekondigd 'voor na de vakantie',
snelde de radicale-partijleider
Rutelli naar het eiland met het
plan het voor de raketten aange
wezen militaire vliegveld te be-
zetten en in een 'vredesplein' te
veranderen en kondigden de
communisten een harde opposi
tie in het parlement aan. Maar
onder de hete augustuszon smolt
een groot deel van de opwinding
al snel weg en wanneer het een
maal herfst is, zal het moeite kos
ten haar weer aan te wakkeren.
Op de burgemeestersvergadering
overheerste, naast verontwaardi
ging, de berusting. „Wij herhalen
onze afwijzing van het regerings
besluit", zei de burgemeester
van het uitverkoren plaatsje Co-
miso, „maar ik denk. dat het niet
kan worden teruggedraaid. La
ten we liever hopen dat de zaak
in de ijskast belandt".
Dat klinkt weinig strijdvaardig,
maar wel realistisch: sinds het
Italiaanse parlement in januari
1980 het NAVO-akkoord goed
keurde, was het wachten nog
slechts op de bestemming van
een plaats, ergens in Italië, waar
de beloofde raketten opgeslagen
zouden worden. De keus is ge
vallen op Comiso, een plaatsje
van 18.000 inwoners, waar het
nog uit de Tweede Wereldoorlog
daterende en sindsdien afge
dankte vliegveld Magliocco in
gereedheid zal worden gebracht.
Minister van defensie Lelio Lago-
rio verzekerde het gemeentebe
stuur. dat de exercities uitslui
tend met ongeladen raketten, al
leen op het vliegveld zelf zullen
worden gehouden en dat de op
slagplaats voor de atoomladin
gen gegarandeerd veilig zal wor
den. Zo veilig zelfs, voegde hij er
aan toe. dat het te verwachten
Amerikaanse personeel op de ba
sis zelf wordt ondergebracht.
Voor de bouw Can de basis en de
personeelswoningen stelde hij
verruiming van de plaatselijke
werkgelegenheid in het vooruit
zicht en na 1985, wanneer de
Amerikanen er met hun raketten
zullen zijn, een stroom van dol
lars voor de plaatselijke midden
stand.
Italië is nu al, na West-Duitsland,
het Europese land met de groot
ste concentratie van atoomwa
pens: er ligt een duizendtal
atoomkoppen op Italiaans
grondgebied opgeslagen, de
meeste in Noordoost-Italie. in de
buurt van de Joegoslavische
grens, waar zich ook een net van
militaire vliegvelden en afvuur-
inrichtingen voor raketten be
vindt. Andere belangrijke bases
zijn Livorno en Napels, terwijl
het eilandje La Maddalena. voor
de kust van Sardinië, een basis
voor atoomduikboten herbergt.
Dit alles wordt al jaren vrijwel stil
zwijgend geaccepteerd, en het
ziet er niet naar uit dat het jong
ste regeringsbesluit daarin ver-
1 andering zal brengen. Zelfs de
communisten hebben er niet
veel meer tegenin te brengen dan
dat de regering het 'juist nu' ge
nomen heeft, in plaats van eerst
te streven naar een Europese
ontwapeningsconferentie, die de
installatie op Sicilië overbodig
zou kunnen maken.
Alexander Haig: tijdstip bekendmaking niet erg geslaagd.
HAMBURG (DPA) - Minister van
defensie Caspar Weinberger van
de Verenigde Staten heeft bij de
Europese NAVO-partners een
gevoelige snaar geraakt met zijn
opmerking dat zij niet genoeg
moeite doen om hun defensie op
peil te houden.
In vrijwel alle Westeuropese lan
den maken toenemende begro
tingstekorten en steeds onvoor
deliger betalingsbalansen het
hoe langer hoe moeilijker, de in
dertijd in NAVO-verband afge
sproken verhoging van de defen-
sie-uitgaveri met 3 procent reëel
aan te houden.
Van de Westeuropese NAVO-lan
den slagen de Bondsrepubliek,
Noorwegen en Italië er in 1981 in
reëel 3 procent meer aan defen
sie uit te geven dan in 1980. Ne
derland komt niet verder dan 1,5
procent.
Groot-Brittannië spendeert in 1981
ruim 63 miljard gulden aan de
defensie, 10 procent meer dan in
1980. Maar omdat de geldont
waarding ongeveer 12 procent is,
zijn de uitgaven voor defensie
reëel gedaald. Twee maanden ge
leden besloot de regering-That-
cher over te gaan tot de aankoop
van de Amerikaanse "Trident'-
atoomraket. Daarmee is zeker 26
miljard gulden gemoeid, hetgeen
resulteert in een verzwakking
van de conventionele slagkracht.
Bij de Britse marine raken op
korte termijn 30.000 personen
(een-derde militair en twee-der
de burger-personeel) hun baan
kwijt, terwijl bij de landmacht
7.000 man overcompleet worden.
Voorlopig wil Denemarken dit jaar
2,9 miljard gulden aan defensie
uitgeven. Premier Anker Joer-
gensen is voorstander van een
nul-oplossing: verhoging van de
ADVERTENTIE
IN DEN HAAG, SCHEVENINGEN EN KIJKDUIN IS ALTIJD WAT TE DOEN!
13 t/m 23 augustus: "DE HOFSTADBLOEM". Schitterende bloemententoonstelling met meer dan
1 miljoen bloemen in de Houtrusthallen.
Het "welkomstboeket" van de stad Den Haag aan H.M. Koningin Beatrix.
13 augustus: FEEST IN DE HAAGSE BINNENSTAD! Clowns, tapdansers, olifanten, streetparades.
sneltekenaar, cheergirls, enz. op diverse lokaties.
Allemaal ter gelegenheid van de komst van Koningin Beatrix.
Dagelijks behalve zondag "De Royal Tour" een bustocht in de voetsporen van Oranie. Inl. VVV.
19 t/m 22 augustus: VUURWERKFESTIVAL IN SCHEVENINGEN. Iedere avond 2
laire vuurwerken van topklasse. Daarvoor en daarna natuurlijk gezellig uitgaan
Deynootplem en de Boulevard.
MUI DE
KLEI REN UT HET
GELE IKX)SJh
(Van c
correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON (GPD) - De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Alexander Haig heeft gisteren ge
zegd twijfel te koesteren over het ogenblik waarop pre
sident Reagan de vervaardiging van neutronenwapens
bekend heeft gemaakt, doch het met de beslissing zelf
eens te zijn. Hij noemde het belachelijk te veronder
stellen dat de neutronenwapens een kernconflict met
de Sowjet-Unie verhaast naderbij zouden brengen.
defensiebegroting overeenkom
stig de stijging van de kosten van
levensonderhoud.
Komt de verhoging van de Neder
landse defensie-uitgaven in 1981
neer op 1,5 procent, in België
moesten de strijdkrachten al oe
feningen afgelasten omdat er ge
brek is aan brandstof en nieuwe
onderdelen.
De partners op de zuidflank - Por
tugal, Griekenland en Turkije
hebben het economisch zo
zwaar, dat van hen geen hogere
inspanningen verwacht kunnen
worden dan ze al opbrengen.
Frankrijk, dat geen deel uitmaakt
van het militaire apparaat van de
NAVO. geeft dit jaar 18 procent
meer uit aan zijn defensie dan in
1980. Het land heeft namelijk
nog onder president Valéry Gis-
card d'Estaing zijn leger gemo
derniseerd.
Haig toonde zich wat de bekend
making betreft vooral bezorgd
omdat Reagans beslissing de
NAVO-plannen voor het opstel
len van een nieuwe generatie
kernwapens in Europa zou kun
nen ondermijnen.
Volgens Haig heeft het Westen
Moskou in het afgelopen half
jaar meer dan vijftig maal in di
recte diplomatieke contacten
vermindering van spanning, eer
lijke afspraken over wapencon
trole en technologie aangeboden
in ruil voor Russische terughou
dendheid en die van zijn Cu
baanse vazallen. Volgens Haig
kan Washington niet voorbijgaan
aan Sowjet-agressie in de hoop
daarmee wapenovereenkomsten
te bereiken.
Onderhandelingen
Bijna tegelijkertijd publiceerde het
officiële persbureau Tass een op
roep aan de Verenigde Staten
aan de onderhandelingstafel te
verschijnen om besprekingen te
houden over het afzien van de
ontwikkeling van het neutronen-
Gromiko wil
verdrag tegen
militante
ruimteveren
MOSKOU (UPI) De Sowjetrus-
sische minister van buiten
landse zaken, Andrei Gromi
ko, heeft gisteren gepleit
voor het sluiten van een in
ternationaal verdrag dat elke
mogelijke militaire toepas
sing van het Amerikaanse
ruimteveer en andere aardsa-
tellieten verbiedt.
Gromiko heeft secretaris-gene
raal Kurt Waldheim van de
VN de tekst van een dergelij
ke verdrag gezonden met het
verzoek die tekst in overwe
ging te nemen op de komen
de zitting van de algemene
vergadering van de VN.
MADRID (DPA) - In het proces te
gen de Spaanse militairen die op
23 februari trachtten een staats
greep uit te voeren, heeft de
openbare aanklager tegen de ge
neraals Jaime Milans del Bosch
en Alfonso Armada en kolonel
Tejero de Molina de maximum
straf, dertig jaar gevangenisstraf,
wegens „militaire rebellie"
geëist.
Hoge straffen tussen de tien en
twintig jaar werden door de
openbare aanklager geëist tegen
twaalf andere hoge officieren die
een leidende rol in de putsch
speelden. Tegen andere officie
ren eiste de aanklager straffen
tot vijf jaar gevangenisstraf. Het
proces tegen de leiders van de
staatsgreep zal niet voor het eind
van dit jaar worden beëindigd.
wapen, „nu het nog niet te laat
is". In maart 1978. toen Carter
nog twijfelde over het in produk-
tie nemen van het neutronenwa
pen, hadden de Russen en hun
Oosteuropese bondgenoten al
een dergelijk voorstel in Genève
gedeponeerd tijdens de speciale
ontwapeningscommissie van de
Verenigde Naties.
Amerikaanse commentatoren zijn
overigens tot de conclusie geko
men dat president Reagan, met
zijn besluit neutronenwapens te
gaan vervaardigen, een gevaarlij
ke weg heeft ingeslagen. Zij vre
zen dat de Noordatlantische Ver
dragsorganisatie naar een fatale
crisis onderweg is. omdat het to
taal van een bittere discussie
over de plaatsing van kernwa
pens voor de middellange af
stand in Europa en de onthut
sing over Reagans eenzijdige be
slissing ten aanzien van de neu
tronenwapens. te veel kan blij
ken voor de toch al gespannen
verhouding tussen de VS en hun
Europese bondgenoten.
Geen belangstelling
Zelfs al is het waar. dat Europa, zo
als minister van defensie Wein
berger zegt, geen veto mag heb
ben over Amerikaanse bewape
ningsprogramma's. dan nog is
het noodzakelijk af te wegen of
de NAVO meer gediend is met
een zekere solidariteit, die Euro
pese bondgenoten in hun bete
kenis bevestigt, dan wel met een
neutronenwapen dat militaire
nadelen heet op te heffen. Die
keuze heeft Reagan gemaakt. En.
zo zegt. columnist Tom Wicker in
de New York Times, de Europea
nen vinden daarin bevestiging
voor hun overtuiging dat de re-
gering-Reagan nauwelijks be
langstelling heeft voor de onder
handelingen over wapenbeheer
sing. die zij zo nadrukkelijk ver
langen.
Wicker signaleert ook dat de Euro
pese vrees zich toespitst op de
overtuiging dat het neutronen-
wapen een kernoorlog waar
schijnlijker maakt en niet zoals
Weinberger belooft voorkomt.
Hij acht het „zeer waarschijn
lijk" dat Reagans besluit voedsel
geeft aan een Europees neutralis
me, dat beoogt zich buiten een
Amerikaans-Russische wapen
wedloop te houden, „in de ver
moedelijk ijdele hoop dat Euro
pa niet het uiteindelijke slagveld
zou worden". Volgens Wicker
heeft Reagan het startsein gege
ven voor een nieuwe ronde in de
bewapengsrace tussen de VS en
de Sowjet-Unie.
Meteen na de verkiezing
van Francois Mitter
rand tot president van
de republiek liet de so
cialistische expert voor
radio- en tv-zaken we
ten: „De socialisten zijn
van plan heel snel het
licht op groen te zetten
voor de plaatselijke ra
dio's". Georges Fil-
lioud werd in het eerste
kabinet-Mauroy „heel
snel" minister voor
communicatie en hij
bleef dat in het huidige.
Binnen deze kabinet
ten behoort Fillioud U1
de handvol nieuwe
linkse ministers die
voortdurend in het
nieuws zijn.
Terwijl de talloze piratenzen-
ders over het hele land victo
rie kraaiden bij het eerste glo
ren van de rode dageraad, be
steedde minister voor com
municatie Fillioud zijn kost
bare tijd echter eerst aan het
wegwerken van de topkrach-
ten bij de dne staats-tv-net-
ten en bij de radio.
Het resultaat daarvan was dat
de Franse televisie en de
Franse omroep niet meer
door gezagstrouwe vazallen
van rechts, maar door gezags
getrouwe vazallen van links
in de hand wordt gehouden.
In deze zelfde periode bleef
de staat er gewoon mee door
gaan de piratenzenders te
storen, zoals ze dat onder pre
sident Giscard ook had ge
daan. De fans van de vrije ra
dio's raakten aan het denken.
En nu minister Fillioud ook
eindelijk tijd voor hen heeft
en zijn eerste concrete uit
spraken heeft gedaan, heb
ben de 'piraten' de stormklok
geluid. Ze zijn er achter dat
de roze zon voor hen al is on
dergegaan voordat ze goed en
wel boven de zo nieuw glan
zende horizon was uitgeste
gen.
Het aantal vrije radiozenders -
de term hier luidt 'radios li-
bres' - dat serieus genomen
moet worden, bedraagt in en
om Parijs zo'n vijftig en in de
provincie om en nabij de
honderd. Een aantal ervan
heeft een zekere faam ver
worven, zoals 'Radio Gilda'.
dat wordt geleid door de zoon
van minister Fillioud, Pa
trick. En dan is er onder de
vele anderen 'Radio Mëgal 0'.
waar 's avonds om acht uur
de bekende 'romantische' au
teur. radiojournalist en 'beau
garcon' Gonzague Saint-Bns
zijn gasten onvangt.
Andere zenders weer zijn opge
zet met geld van krantendi
recties, die nieuwe winst
bronnen in het verschiet za
gen „Radio Toekomst-stad"
wordt gesteund door het
linkse dagblad Le Monde,
„Generatie 2000" door de on
afhankelijke Quotidien de
Paris en „Radio Alpha" door
de rechtse Figaro Magazine.
Er zijn ook duidelijk voor een
politiek uitkomende zenders
in de lucht, zoals „Radio Li
bertaire" van de federatie van
anarchisten.
Zij allemaal en nog vele andere
hadden sinds li) mei. toen so
cialistenleider Mitterrand tot
president gekozen werd. een
voudig gewacht op het mo
ment dat „het licht op groen
zou springen". Nu komen ze
bedrogen uit.' Minister Fil
lioud heeft na lang wachten
tenslotte gezegd dat voorlo
pig alleen vrije radio's kun
nen worden toegelaten die 1.
geen winstdoel nastreven; 2.
van zwakke zenders gebruik
maken; 3. originele program
ma's maken en 4. geen net
werken uitbouwen
Bovendien kunnen de door de
staat gegeven vergunningen -
want die komen er aan te pas
- elk moment worden inge
trokken Voorkeur bij het
verlenen van vergunningen
zal worden gegeven aan zen
ders die kleine gemeenschap
pen dienen met lokaal
nieuws zonder commercieel
doel. Deze zenders zullen in
handen zijn van de plaatselij
ke bestuurders, die ervoor
zullen uitkijken niet onder de
duiven te schieten van de
provinciale pers. die doods
bang is voor het experiment
en die men nog nodig heeft
tot aan de kantonale verkie
zingen van volgend jaar.
Patrick Fillioud is razend op
zijn vader, en vele vnje-zen-
derleiders met hem. In feite
mikt de minister - aldus zijn
zoon - op het net van lokale
zenders dat al via het staats
radiomonopolie bestaat en
dat de komende jaren nog
enorm zal worden uitgebreid.
Wat de 'zwakke zenders' be
treft, die zullen zo rond de
300 watt moeten liggen en als
dat zo is. kunnen Radio Gilda
en Radio Toekomststad wel
inpakken. Het verbod tot het
maken van reclame is tevens
de doodssteek voor heel wat
plannenmakers die mikten
op een kennelijk groot en
koopkrachtig publiek, dat
bereid blijkt naar de piraten'
te luisteren.
Een aantal vrije radio's heeft
zich nu aaneengesloten om
zich voor te bereiden op het
parlementsdebat dat deze
herfst zal plaatshebben rond
de wet die minister Fillioud
speciaal ter regeling van het
probleem heeft opgesteld. De
deelnemers aan do actie noe
men zich voortaan „Radio-ri
poste". wat vrij vertaald
zoiets betekent als „Radio-te-
gengas". En ze herinneren er
heel bewust mee aan de zen
der „Radio-Riposte". die in
de zomer van '79 enige malen
kort uitzond in het hoofd
kwartier van de socialistische
partij De toenmalige socia
listenleider Francois Mitter
rand werd er voor bij de rech
ter geroepen wegens overtre
ding van de omroepwet
De huidige president verweer
de zich toon met te zeggen
dat een /onder als „Radio Ri
poste" noodzakelijk was in
de strijd tegen „de confisca
tie van het (omroep-)mono-
pohe door de giscardijnse
machthebbers" Het viel toen
bijna niemand op dat Mitter
rand zich niet verzette tegen
het „staatsmonopolie als zo
danig. maar alleen tegen de
manier waarop het regime-
Giscard zich ervan bedien
de"
Nu pas dringt tot de betrokke
nen door dat ze blij waren
met een dooie mus. dat het
staatsmonopolie blijft, nu al
leen in handen van het regi
me-Mitterrand. en dat ze er in
de herfst hard voor zullen
moeten vechten iets van de
„vrije radio's" en hun filoso
fie te redden
RUDOLPH BAKKER
Maar geen maatregelen van regering
WARSCHAU (RcuterOJPI/DPA) -
Het centraal comité van de Pool
se communistische partij heeft
op zijn buitengewone vergade
ring die gisteravond rond mid
dernacht werd beëindigd, een re
solutie aangenomen met scherpe
kritiek op het vrije vakverbond
Solidariteit. Toch lijkt het cen
traal comité niet besloten te heb
ben tot concrete maatregelen te
gen de arbeidsonrust. De natio
nale coördinatiecommissie van
Solidariteit besloot gisteren haar
vergadering in de havenstad
Gdansk te verlengen tot vandaag
om de laatste hand te leggen aan
een aantal ruoluties
In de resolutie van het centraal co
mité staat dat de situatie in het
land verslechterd is. "Nieuwe
spanningen en in het bijzonder
straatbetogingen georganiseerd
door extremisten van Solidari
teit, zijn daarvoor verantwoorde
lijk", aldus de resolutie Volgens
het centraal comité worden du-
nieuwe spanningen de koers van
"socialistische vernieuwing en
de pogingen het land uit de crisis
te halen" bedreigd
Ondanks de scherpe kritiek op So
lidariteit wordt in de resolutie
met geen woord gerept OW
maatregelen die de Poolse rege
ring overweegt te nemen tegen
demonstraties die de openbare
orde en nationale veiligheid in
gevaar brengen. De buitengewo
ne zitting van het centraal comité
duurde 14 uur De resolutie die
aan het slot werd aangenomen, is
de laatste van een reeks aanval
len van de Poolse autoriteiten op
Solidariteit.
ParVjleider Stamslaw Karna zei in
zijn rede tot het centraal comité
dat de rust in het land moet wor
den hersteld voordat de situatie
zich ontwikkelt tot een nationale
tragedie. Politburolid Kazimierz
Barcikowski bschuldigdc in har
de bewoordingen Solidariteit
van avontunsme Volgens hem is
de vakbond erop uit de autoritei
ten te verzwakken teneinde uit
eindelijk de macht in het land te
kunnen overnemen.
