Van Agt hekelt opnieuw
Den Uyl over kernwapens
Waarom weinig
gevangenen in
Nederland?
Leven alwéér duurder
NS willen 160 Ion per uur
li hriÊsÊÊkr 'j, Jt&ÊL
Laatste kans werknemers Coveco
Kwaliteit Nederlandse
textiel loopt terug
Jongen bekent moord
ZATERDAG 8 AUGUSTUS 1981
BINNENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG (GPD) - Het leven is
weer bijna een proeent duurder
geworden. Vooral de huurverho
ging die 1 juli inging, deed een
fikse aanslag op de portemon
nee. Verder telden vooral stijgin
gen mee in de prijzen van vlees
en vleeswaren, benzine, elektri
citeit, bloemen en planten, kof
fie, suiker, margarine, de krant,
aardappelen en ziekenhuisver
zorging.
De prijsdalingen die het Centraal
Bureau voor de Statistiek (CBS)
voor het bepalen van het prijsin
dexcijfer kon noteren, wogen
niet tegen de stijgingen op. Lage
re prijzen konden eigenlijk
slechts worden gevonden bij ar
tikelen die in de uitverkoop la
gen.
Per saldo betekende het da. een
gemiddeld werknemersgezin
halverwege de maand juli 0,8
Konsumenten Kontakt ongerust
procent duurder uit was dan half
juni. Volgende week worden de
peilingen gedaan die de basis
moeten vormen voor het vast
stellen van het volgende prijsin
dexcijfer. Dat zal dan begin sep
tember bekend worden.
Bij het CBS en op het ministerie
van economische zaken had men
de stijging wel ongeveer ver
wacht. De statistici hebben trou-
de indruk dat het tempo
de prijzen telkens stij
gen, zich enigszins lijkt te stabili
seren. Tussen half augustus 1980
en half juli dit jaar stegen de kos
ten van het levensonderhoud
met 6,7 procent. In de vorige
maanden van het lopende jaar
was dit inflatiepercentage - tel
kens een vergelijking met de
prijzen van een jaar eerder -
steeds ongeveer even groot.
Konsumenten Kontakt (KK), de
consumentenorganisatie van on
der meer de vakbeweging, liet
daarentegen weten geschrokken
te zijn van de stijging met 0,8
procent. „Het is een voor de zo
merperiode buitengewoon hoog
cijfer, dat in de afgelopen jaren
niet meer is voorgekomen.'' Met
uitschakeling van de invloed die
de verhoging van de aardgasprijs
vorig iaar juli had. is de stijging
nu 0,2 procent groter dan in juli
vorig jaar.
Konsumenten Kontakt vindt deze
ontwikkeling dermate onrustba
rend, dat er in het overleg dat de
kabinetsformateurs volgende
week hebben met de organisa
ties van werkgevers en werkne
mers, speciale aandacht zal moe
ten komen voor het indammen
van de prijzen.
De organisatie vreest dat het juli-
cijfer slechts het begin is van een
verdergaande prijsellende. „In
de volgende cijfers zal met name
de duurdere benzine nog zwaar
doortikken; bovendien ver
dwijnt dan ook weer het effect
van de uitverkoop." Volgens KK
zal ook de stijging van de dollar
koers onmiskenbaar negatief
doorwerken.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG CDA-leider Van Agt heeft opnieuw stelling
genomen tegen de opvattingen van PvdA-leider Den Uyl
op het gebied van de kernwapens. In een nieuwe brief,
ditmaal vertrouwelijk en gericht aan de formateurs, wijst
hij de gedachten van Den Uyl van de hand. Van Agt
houdt vast aan zijn interpretatie dat niet alleen het partij
standpunt kan gelden.
In zijn brief noemt Van Agt het
PvdA-standpunt "strijdig" met
de afspraken in het voorlopig re
geerakkoord. Hij schrijft dat of
de programma's van de afzon
derlijke partijen maatstaf zijn
voor het kabinetsbeleid dan wel
deze eigen opvattingen worden
aangevuld met "een of meer an
dere terzake dienende factoren.
Het is zonneklaar dat de tekst
van de defensieparagraaf het
laatste inhoudt".
Van Agt. stuurde zijn brief vertrou
welijk aan de formateurs omdat
deze eerder in de week hadden
opgeroepen tot het staken van de
briefwisseling. Volgens Van Agt
moest hij de laatste brief van
Den Uyl echter wel beantwoor
den, omdat anders de indruk ge
wekt zou kunnen worden dat hij
met de verklaring van Den Uyl
instemde.
Acceptabel
De PvdA heeft duidelijk gemaakt
dat haar ministerskandidaten al
leen dan acceptabel zijn, als zij
instemmen met de opvatting dat
de nieuwe kernwapens er niet
behoren te komen. In het regeer
akkoord staat nadrukkelijk ver
meld dat voor elk van de drie
partijen het eigen verkiezings
programma "mede" (dus niet uit
sluitend, red.) bepalend is bij het
te nemen besluit over de moder
nisering van de kernwapens.
Binnen het CDA is inmiddels
verontrusting ontstaan over de
machtspositie van de PvdA op
het terrein van sociale zaken.
Naast de minister (Den Uyl) zul
len de socialisten ook één of twee
staatssecretarissen leveren. Dat
betekent dat de huidige staatsse
cretaris De Graaf, afkomstig van
het CNV, zijn post moet verlaten.
Daarmee verdwijnt de laatste
CNV-bewindsman uit het kabi
net.
De formateurs Van.Thijn en Kre-
mers hebben gisteren enkele
kandidaten voor ministerspos
ten ontvangen. Van der Stoel
(PvdA-buitenlandse zaken) en
Zeevalking (D'66-verkeer en wa
terstaat) waren de eersten, 's
Middags zijn Van der Stee (CDA-
financièn), De Ruiter (CDA-justi-
tie), Van Kemenade (PvdA-on-
derwijs) en Van Dam (PvdA-
volkshuisvesting en ruimtelijke
ordening) op bezoek geweest. De
overige kandidaten komen
maandag en dinsdag aan de
beurt.
Antillen
De Nederlandse antillen hebben er
geen bezwaar tegen dat de huidi
ge fractievoorzitter van de PvdA,
Den Uyl, in het te vormen kabi
net van CDA, PvdA en D'66 be
last wordt met Antillaanse Za
ken. Dit heeft de volgemachtigd
minister van de Antillen in Ne
derland, Cassares, vrijdagmor
gen meegedeeld aan de forma
teurs Kremers en Van Thijn.
Toen enige weken geleden de in
houd van de portefeuille, die
voor Den Uyl bestemd is, open
baar werd sociale zaken en
werkgelegenheid, vice-premier
en Antillaanse Zaken - klonken
er op de Antillen bezorgde gelui
den dat een dermate zwaar belas
te minister misschien te weinig
tijd over zou houden voor de An
tillen.
Minister Cassares heeft de forma
teurs vrijdag wel voorgehouden
dat de Antillen prijs stellen op
een minister die voldoende tijd
kan besteden aan de problemen
van de zes Caraibische eilanden.
Bovendien stellen de Antillen
geen prijs op een minister die
vanuit zijn Nederlandse visie een
grote invloed wil uitoefenen op
de toekomst die de eilanden kie-
Op het graf van de oud-verzetstrijdster Hannie Schaft op de begraafplaats in Overveen i s gisteren een nieuwe
steen geplaatst, ter vervanging van de afgelopen weekeinde gestolen zerk. De avond tevoren legden een honderd
tal deelnemers aan een stille tocht langs het graf ettelijke bloemstukken bij de laatste rustplaats van Hannie
ARNHEM (GPD) - Ruim 40 werk
nemers van het vleesverwerkend
bedrijf Coveco in Wierden krij
gen maandag de laatste kans om
een overplaatsingsovereenkomst
te tekenen. In een kort geding
dat gisteren voor de Arnhemse
rechtbank diende, heeft de Voe
dingsbond FNV echter geëist dat
Coveco alleen overeenkomsten
mag aanbieden waarin definitie
ve arbeidsplaatsen worden aan
geboden. Maandagmiddag om
drie uur zal mr. A. Roselaar, pre
sident van de rechtbank, uit
spraak doen.
Om Coveco weer gezond te krij
gen, moet onder meer de vlees-
conservenfabriek in Wierden
worden gesloten. Er is nog ge
probeerd een koper te vinden
voor het bedrijf, maar dat is niet
gelukt. De 153 werknemers die
op straat zouden komen, heeft
Coveco elders in de bedrijven
werk aangeboden. Slechts 84
werknemers zijn bereid te ver
huizen; 32 werknemers willen
per se niet verhuizen en 37 werk
nemers kunnen niet van woon
plaats veranderen.
In de andere vestigingen heeft Co
veco 120 vacatures beschikbaar
waarvan 15 in Assen, en daar wil
niemand naar toe. Van de reste
rende 105 banen hebben er 45
een seizoengebonden (worstver
werking) karakter. Hoofdbe
zwaar van de FNV is dat werkne
mers gedwongen zouden ziin
naar Borculo of Twello te verhui
zen, terwijl het risico bestaat dat
men na afloop van het seizoen
toch nog op straat komt te staan.
Volgens mr. J. D. Loorbach, advo
caat van Coveco, is hier niets aan
te doen. „Er zijn 60 banen met
een permanent karakter en 45
zijn seizoengebonden. Van de 43
werknemers uit Wierden die al
wel een contract hebben onder
tekend, zijn er overigens elf die
de voorkeur geven aan deze sei-
zoenbanen. De kans bestaat dat
na afloop permanente banen be
schikbaar zijn. Gezien de situatie
bij Coveco is het echter onver
antwoord aan deze seizoenbanen
een absolute garantie te verbin
den"
Omdat de FNV eenzijdig uit het
overleg was gestapt, formuleerde
de advocaat van Coveco een te
geneis. Op straffe van een boete
van f 25.000 per overtreding zou
de FNV de werknemers in Wier-
den er niet meer toe mogen be
wegen geen overplaatsingsover
eenkomsten te tekenen. Volgens
mr W. Kroft advocaat van de
FNV, is dat volstrekte onzin. „De
FNV heeft niet alleen het recht
maar ook de taak haar leden en
de werknemers te adviseren".
De heer R. Miolet, de nieuwe direc
teur van Coveco, stelde dat er
snel gehandeld moet worden.
„We hebben al geruime tijd vaca
tures opengehouden voor de
mensen in Wierden. Het bedrijf
moet echter voort. Als op die ren
dabele plaatsen niet snel ge
werkt gaat worden, halen we de
basis onder het bedrijf weg. En
dan praten we nog altijd over
2000 werknemers"
Tussen Den Haag en Groningen
ZWOLLE (GPD) - Niet in het gehe
le Nederlandse bedrijfsleven,
maar slechts in de textielindus
trie loopt de kwaliteit van de pro-
dukten terug. Dat zegt directeur
mr. E. Jagers van het Rijksin-
koopbureau (RIB) te Zwolle in
een toelichting op het jaarverslag
1980. Enig misverstand was ont
staan over het verwijt van de
RIB aan het Nederlandse be
drijfsleven, nadat een ANP-be-
richt suggereerde als zou het bu
reau de teruggang in het hele be
drijfsleven constateren. Dit leid
de tot verontwaardiging van on
dernemerszijde.
„Die passage is uit zijn verband ge
rukt", zegt Jagers. „We hebben
alleen gemerkt dat steeds meer
binnenlandse textielprodukten
niet aan onze eisen voldoen. Dat
heeft vooral betrekking op kleur
verschillen en slechte afwerking
van de stof". Jaarlijks koopt de
RIB voor zo'n 113 miljoen gul
den in aan huishoudtextiel, uni
formen en andere kleding voor
diverse overheidsdiensten en te
huizen. Daarvan komt 70 procent
ten goede aan het Nederlandse
bedrijfsleven.
UTRECHT (GPD) - De Nederland
se Spoorwegen overwegen een
maximum-snelheid van 160 km
per uur voor intercitytreinen tus
sen Den Haag en Groningen. Uit
een voorlopig onderzoek is ge
bleken dat voor deze snelheid 35
procent meer energie nodig is
dan bij 140 km per uur. Er staan
echter zoveel voordelen tegen
over dat per saldo 160 km per uur
van een sneltrein voordeliger is
dan 140 van een stoptrein. De
treinreis van Den Haag naar Gro
ningen kan bij 160 km per uur
met circa 20 minuten worden be
kort.
Er moet nog meer onderzoek wor
den verricht voor de directieraad
van NS een definitief besluit kan
nemen. Voorts moet de Spoor
wegwet worden veranderd, die
op het ogenblik voor treinen in
Nederland, met een uitzondering
voor proefritten, geen hoger ma
ximum toestaat dan 140 km per
uur. Vervolgens zal het baanvak
op allerlei punten moeten wor
den aangepast. Hierdoor zal het
zeker nog tien jaar duren voor de
hogere snelheid kan worden ge
reden.
De
het 1
overweging
sultaat van een intern NS-onder-
zoek tot verhoging van de snel
heden op alle lijnen met interci
tytreinen. Men is tot de slotsom
gekomen dat de voordelen van
hogere snelheden vooral tot hun
recht komen als zij op het hele
intercitynet worden ingevoerd.
De directieraad van NS is hét met
dit laatste niet helemaal eens. De
directieraad geeft de voorkeur
aan concentratie van verdere stu
die en uitvoering op het traject
Den Haag-Groningen. Niet al
leen omdat snelheidsverhoging
op één enkel traject op zichzelf al
van groot belang is, ook omdat
Den Haag-Groningen een van de
belangrijkste lange-afstandslij-
nen van NS is. Indien de resulta
ten even gunstig zijn als de ver
wachtingen, kan verhoging op
de andere intercitylijnen alsnog
ter hand genomen worden
Op het ogenblik wordt op een aan
tal trajecten 140 km per uur gere
den. Dat zijn onder meer Amers-
foort-Gronigen, Amsterdam-Den
Bosch. Eindhoven-Venlo,
Utrecht-Arnhem, Alkmaar-Den
Helder alsmede enkele kortere
stukken. Op de nieuwe Schip-
holspoorweg wordt 130 km per
uur gereden.
Aanpassing van tra jecten voor 160
km per uur houdt onder meer in
dat de onderlinge afstand van
seinen moet worden vergroot,
dat scherpe bogen (zoals bij Har
derwijk) moeten worden ver
lengd, dat wissels moeten wor
den aangepast.
Een groot voordeel van de hogere
snelheden is dat de omloop van
materieel en rijdend personeel
wordt bekort, zodat in elk geval
wat het materieel betreft de be
schikbare reiscapaciteit van NS
wordt vergroot.
Naar de oorzaak van de mindere
kwaliteit kan de RIB slechts gis
sen. „We vermoeden dat het te
maken heeft met de slechtere
motivatie in bedrijven die met
sluiting worden bedreigd". Er
zijn volgens Jagers nog geen gro
te orders afgestoten ten gunste
van het buitemland. „We gaan
naar de bedrijven toe en begelei
den ze opdat aan de gewenst
kwaliteit kan worden voldaan".
Panamese
firma
vordert
zendschip
terug
DEN HAAG - De Panamese firma
Navira Panlieve heeft eergiste
ren bij monde van de Utrechtse
advocaat mr. R. de Jonge het op
gebrachte zendschip "Magda
Maria" teruggevorderd. Volgens
een woordvoerder van het open
baar ministerie in Den Haag gis
teren, is nog niet bekend welk
antwoord de behandelend offi
cier van justitie, mr. R. Schim
mel, op het verzoek zal geven,
"olgens de woordvoerder is het
schip, noch de Panamese firma
die zich nu als eigenaar heeft op
geworpen, bij de scheepsregi-
stratie van Lloyds in Londen be
kend. ."Dat is voor ons ook niet
een eerste belang. Voor de zaak
die wij behandelen is belangrijk
wie er achter de piraat Radio Pa
radijs schuilt", aldus de woord
voerder.
Het is nog niet duidelijk wanneer
mr. Schimmel de eigenaar van
zijn beslissing over de terugvor
dering op de hoogte zal stellen
Evenmin weet het openbaar mi
nisterie de identiteit van dege
nen, die achter de Panamese fir
ma Navira Panlieve schuilen.
MOLDE - De 16-jarige Marcel van
der M. uit het Noordhollandse
Hoorn heeft tegenover de Noorse
politie bekend op 28 juli bij het
plaatsje Molde de twintigjarige
Noorse Kari Mjanger om het le
ven te hebben gebracht. Een mo
tief heeft hij volgens de politie
voor zijn daad niet gegeven. Hij
heeft verder ontkend het meisje
te hebben verkracht
De politie heelt geen reden aan te
nemen dat de familie van de jon
gen, met wie hij op vakantie was,
van de daad op de hoogte was
De jongen is vrijdag voorlopig
voor twaalf weken in arrest geno
men. Hij mag geen post of bezoe
kers ontvangen. Tot dusverre is
hem alleen de moord ten laste
gelegd.
Uit Wenen kwam ditmaal het
berichtje: Nederland heeft re
latief het kleinste aantal ge
vangenen ter wereld: per dag
ongeveer 26 per 100.000 inwo
ners. Deze eervolle eerste
plaats op de top-tien van het
internationale gevangeniswe
zen is niet iets van het laatste
jaar. Al jarenlang bezet Ne
derland deze positie en dat
zal ook nog wel jaren zo blij
ven. Met per dag ongeveer 45
gevangenen per 100.000 in
woners volgen namelijk IJs
land en Noorwegen op de
tweede en derde plaats.
Alle landen die zijn aangeslo
ten bij de Verenigde Naties
hebben zich in een protocol
verplicht jaarlijks een over
zicht te geven van het totale
aantal gevangenen in het
land. Om de cijfers te kunnen
vergelijken, wordt bij het
UNSDRI (United Nations
Social Defense Research In
stitute) in Rome op basis van
deze gegevens per land het
aantal gevangenen per dag
per 100.000 inwoners vastge
steld.
De enige beperking van de
UNSDRI-lijst is het feit dat
lang niet alle landen er een
nauwkeurige gevangenis-ad
ministratie op nahouden.
Maar de bezetting van de ge
vangenissen in West-Europa,
Verenigde Staten en bijvoor
beeld Zuid-Afrika laten zich
op basis van deze cijfers best
vergelijken. De cijfers van de
Oostbloklanden zijn waar
schijnlijk ideologisch t ge
kleurd om volwaardig mee te
nemen in een vergelijking.
Hetzelfde geldt voor landen
in Afrika en Zuid-Amerika.
Als de cijfers van de verschil
lende landen van West-Euro
pa per 100.000 inwoners met
elkaar vergeleken worden,
dan is het opvallend dat in
West-Europa geen enkel land
gemiddeld per dag meer dan
100 gevangenen heeft. Frank
rijk heeft er 50, Spanje en
Portugal hebben er ongeveer
55, België 65, Zweden. Enge
land en West-Duitsland iitten
zo tussen de 70 en de 80. Fin
land spant met 100 gevange
nen de Europese kroon.
Buiten Europa gaan de cijfers
met sprongen omhoog. De
Verenigde Staten hebben bij
voorbeeld gemiddeld onge
veer 225 gevangenen per dag
per 100.000 inwoners. Zuid-
Afrika is het internationale
dieptepunt met 450 gevange
nen per dag, een situatie die
hen al eens heeft gestaan op
een officiële berisping van de
Verenigde Naties. De Oosteu-
ropese landen zitten met hun
opgaven globaal tussen de 50
en de 80 gevangenen per dag,
maar zoals gezegd, die cijfers
zijn hoogstwaarschijnlijk
ideologisch gecorrigeerd.
Modern systeem
Dr. Jak van der Meulen. docent
strafrechtswetenschappen
aan de universiteit van Am
sterdam, ziet als voornaamste
oorzaak van de opmerkelijke
positie van Nederland in deze
zaak, het nogal afwijkende
rechtssysteem in Nederland
„In West-Duitsland huldigt
men bijvoorbeeld het legali
teitsbeginsel. Dat wil zeggen
dat in principe elke persoon
die ernstig wordt verdacht
van een misdrijf, ook voor de
rechter moet komen. Het
komt daar dus ook niet voor
dat zaken geseponeerd wor
den, zoals in Nederland, waar
men het opportuniteitsbegin
sel huldigt. De officier van
justitie kan van vervolging
afzien 'op gronden aan het al
gemeen belang ontleend', zo
als het Wetboek van Straf
recht dat zegt. In Duitsland is
dat onmogelijk Ze hebben
daar dan ook vyf keer zoveel
rechters per 100.000 inwoners
als in Nederland."
Daarnaast hebben de Neder
landse rechters de mogelijk
heid om veel lichtere straffen
te eisen dan hun buitenland
se collega's. Nederland kent,
vastgelegd in het Wetboek
van Strafrecht, een algemene
minimumstraf van één dag.
In alle andere landen zijn er
voor elk soort misdrijf spe
ciale minimumstraffen.
Van der Meulen: „Dat betekent
Met spoed gevraagd
ACCURATE CENTRALIST
Zijn functie zal zijn:
- het met behulp van telefoon en mobilofoon aannemen
en verwerken van opdrachten alsmede de controle op
de uitvoering daarvan
- het vrnchten van de daarbij behorende administratie
Verdere inlichüngen
Rijntax BV (Ohr. van den Broek),
01720-92345
Eigenhandig geschreven sollicitaties te nchten aan
RIJNTAX BV
Stationsstraat 31A
2405 BM Alphen aan den Rijn
bijvoorbeeld dat een Neder
landse rechter voor een dief
stal de mogelijkheid heeft
één dag gevangenisstraf te ei
sen. terwijl dat in Belgie niet
minder dan pak weg een jaar
mag zijn. Want dat is de mini
mumstraf men hij voor een
dergelijk vergrijp moet ei-
Zonder emotie
Ook het strafprocesrecht in Ne
derland wijkt nogal af van
dat in dc andere landen. Het
stamt uit 1926 en is dus tame
lijk modern. In tegenstelling
tot veel landen ligt in Neder
land de nadruk op het voor
onderzoek. In ons strafpro
cesrecht is het getuigenbe-
wijs het belangrijkste bewijs.
Getuigen (en dus ook even
tuele slachtoffers) vertellen
wat ze weten aan een politie
ambtenaar, die de verklaring
op schrift stelt. Deze schrifte
lijke verklaring wordt in Ne
derland. en dat in tegenstel
ling tot andere landen, geac
cepteerd als bewijs tijdens
het proces.
„We hebben daarmee de emo
tie uit de rechtszaal verban
nen", zegt Jak van der Meu
len. „In het buitenland zitten
het eventuele slachtoffer, de
getuigen én de verdachte sa
men in de zaal tijdens het
proces. Dat maakt de zaak
een stuk emotioneler. Dat
heeft weer tot gevolg dat het
een rechter, het is immers
ook maar een mens. moeilijk
zal vallen een lichte straf uit
te spreken. Een rechter kan
zich zonder die aanwezige
emoties veel eerlijker kwijten
van zijn taak; het objectief af
wegen."
Daarnaast noemt Van der Meu
len onze volksaard als oor
zaak van het relatief kleine
aantal gevangenen dat Ne
derland heeft. „Nederland
wordt gekenmerkt door een
verzuild systeem. Dat zit er
bij ons helemaal in. We wor
den daardoor gedwongen tot
een zeer ver doorgevoerde to
lerantie. Je kunt dat terug
vinden in de rechtspraktijk."
Geen law-and-order
„Politiek ligt de zaak hier ook
anders. Een partij die met de
verkiezingen een pleidooi
gaat houden voor zwaardere
gevangenisstraffen, of op de
law-and-order toer gaat. moet
zetels inleveren. Anders ligt
dat als je de mensen per en
quête gaat vragen of ze mis
schien iets voelen voor
zwaardere gevangenisstraf
fen. Iedereen zegt dan dat er
in Nederland veel te licht ge
straft wordt. Maar dat ligt dus
anders als men die behoefte
politiek gaat vertalen. Er is
kennelijk een verschil tussen
wat de mensen vinden en wat
ze denken te moeten vin
den."
En Jak van der Meulen besluit
met te zeggen „Het is toch
vreemd als je je bedenkt dat
je in België twee keer zoveel
kans loopt om in de gevange
nis te komen dan in Neder
land. In de Verenigde Staten
zelfs bijna tien keer zoveel
kans. Het is maar net waar je
dc grens trekt We hebben re
latief de minste gevangenen
ter wereld, maar je zou ook
kunnen zeggen dat Neder
land het land is met de mees
te mensen die nog net vrij
rondlopen.''
JAN GEERT MAJOOR
