Graffiti: eigenlijk zo
oud als de weg naar Rome
Werk aan de
winkel voor
plaatselijke
politici
LEZERS Het plaatsen van brieven van lezers betekent niet dat de
ACHTERGROND
ZATERDAG 8 AUGUSTUS 1981
Graffiti is beslist geen nieuw verschijnsel. Ook in voorgaande jaren konden we getuigen zijn van teksten op muren. Toen nog
aangebracht met kalk, maar nu met viltstiften en spuitbussen.
"Ik hoop dat de stad niet zo
beklodderd wordt als in
het verleden. De spuitbus
moet wat dat betreft wor
den uitgebannen". Deze
wens van burgemeester
Goekoop uitgesproken
in zijn nieuwjaarsrede
laat aan duidelijkheid
niets te wensen over: de
graffiti is Leidens eerste
burger een doorn in het
oog. Maar wat hij ge-
makshalve voor geklod- 1
der uitmaakt, is voor een
ander weer heel waarde
vol. Graffiti voor sommi
gen een boodschap, voor
velen een plaag. Vandaag
het eerste deel van een se
rie van drie, waarin het
verschijnsel graffiti on
der de loep wordt geno
men.
LEIDEN - "Ik pik het niet!" In dunne letters staat het op
een muur in een steegje, tussen vele andere teksten.
Waar het om gaat, staat er niet bij. De voorbijganger mag
het zelf invullen. De muren staan vol vandaag de dag.
Lazen we vroeger alleen in het toilet van de cafés haastig
neergekrabbelde - meest banale - teksten, nu zien we in
praktisch elke straat wel iets op de muur staan. Een
tekst, tekening of cijfer, waarvan de betekenis dikwijls
niet te achterhalen is.
Het is geen nieuw verschijnsel.
Ook in voorgaande jaren konden
we getuige zijn van teksten op
muren. Toen nog vaak aange
bracht met kalk, die een fikse re
genbui nauwelijks konden weer
staan. Maar afgezien daarvan,
kun je zeggen dat de graffiti be
gint bij het moment dat mensen
tekeningen of teksten in grot-
wanden graveerden. Populair ge
sproken: zo oud als de weg naar
Rome. De huidige graffiti wordt
meestal met viltstiften of met
spuitbussen in alle mogelijke
kleuren aangebracht. De inkt of
de verf hecht zich stevig op de
ondergrond. Het schoonmaken
van een deur of muur is dan ook
vaak een karwei voor een
schoonmaakbedrijf, dat daartoe
met speciale middelen is uitge
rust.
Jeugdcultuur
Wat bezielt iemand om in de hele
stad 'Leeds', 'Case' of 'Fly' te
schrijven of spuiten op muren,
bruggen en andere beschrijfbare
vlakken? En na een tijdje zien we
dat ze elkaar zelfs groeten:
'Leeds groet Case' of 'Fly groet
Leeds en Case'. Maar niet alleen
elkaar, zoals Leeds bewees op
een schutting aan het Levendaal:
'Leeds wenst prettige feestdagen
aan het Leidse politiekorps'.
Ferry Rigault is staflid van het
Leids Vrijetijdscentrum, een
pand waarvan het interieur van
tot tot teen is bedekt met teksten
en tekeningen. Toen ook de ta
fels, stoelen en zelfs het biljart
onder handen werden genomen,
werd het de staf te bar. Zelfs een
nieuw bureau in de ruimte voor
de staf werd beschreven. Ferry:
"Eén keer hebben we twee men
sen er uit gegooid. Die waren be
zig het pas geverfde halletje bij
de filmzaal te bekladden. Dat
gaat te ver. We hebben hier te
maken met verschillende pu
blieksgroepen. Er is hier nog
meer dan een punk-café. Als
mensen bijvoorbeeld proberen
met een spuitbus de muren van
de theezolder te beschrijven, dan
verpest dat de sfeer van zo'n
ruimte".
Aan fantasievolle en humoristi
sche teksten geen gebrek in het
LVC. 'Is this the hippies gra
veyard?' schreef iemand in een
toilet van de theezolder. Vrij ver
taald: "Is dit het kerkhof van de
hippies?". De bloeiperiode van
de theehuizen ligt alweer ver
achter ons, lijkt de schrijver te
zeggen. Helaas verschijnen er af
en toe ook minder frisse (racisti
sche en fascistische) teksten en
hakenkruizen op de wanden. Zo
dra de staf van het LVC ze ont
dekt, worden ze direct wegge
haald.
In elk geval bepaalt de graffiti
duidelijk de sfeer in het LVC-
pand. Ferry Rigault: "Ja, als al
le muren hier netjes wit waren,
dan was het wel iets anders, 't is
alweer anderhalf jaar geleden
dat de graffiti hier zijn intrede
deed. Ik lees ze af en toe om te
kijken of er nog iets leuks tus
sen zit. Waar het vandaan
Telefoon
Tot 14 augustus is de telefoni
sche hulpdienst in Leiden be
perkt bereikbaar. Gedurende
die periode is de hulpdienst
op werkdagen van negen uur
tot half acht niet bereikbaar.
Na 14 augustus als vanouds
dag en nacht.
Muziek
Het kwartet Frits Kaatee is te
rug van vakantie. Zondag 9
augustus vanaf negen uur
optreden in de Scarabee, Pie-
terkerkchoorsteeg 24 in Lei
den. Daarna zijn de optre
dens van Frits Kaatee (sax),
Dolf del Prado (bass), Henk
Rijn Berg (drums) en Patrick
van Helsdingen (keyboard)
weer normaal de eerste zon
dag van de maand in dit ca
fé.
Duiven (1)
P.V Leiderdorp wedvlucht op 3
augustus vanuit Bergerac
1, 5, 9. J. van Alphen; 2, 7, 8.
Zwaan den Oude; 4. J van
Laar; 6. W. Jacob; 10. H. Flip-
po.
Duiven (2)
L.P.C. vloog met 316 jonge dui
ven vanuit Roosendaal
1, 3, 5, 8, 10. P. de Haas; 2, 7. J.
Koster; 4eh6G. Jongbloed; 9.
N. de Groot en Zn.
L.P.C. wedvlucht op 3 augustus
vanuit Bergerac.
1,4,9. W. Onsterk: 2, 3. J. Schaf-
feler; 5, 6. G van Stein; 7. N de
Groot en Zn.; 8. P de Haas; 10.
A. Siera.
Duiven (3)
P.V. De Blauwkras wedvlucht
vanuit Bergerac
1, 2, 5, 10. F vld Wetering; 3.
Gebr de Wetering; 4, 7. W. Ra-
vensbergen; 6. N. Blom; 8. R.
Verhoogt; 9. P. Landensber-
gen.
Vakantie
Clubhuis de Vroolijcke Arke
aan de Pieterskerkchoorsteeg
organiseert maandag 10 au
gustus voor kinderen van
vier tlm twaalf jaar een dag
je naar het strand.'Om een
uur vertrekt de bus naar Kat
wijk. Voor de kinderen in de
T.S.S.W. is er ook weer een op
haaldienst. Je moet een half
uurtje voor de activiteiten be
ginnen bij het schoolgebouw-
tje hoek Pioenstraat!Heren
straat staan.
Ferry Rigault: "Een keer hebben we twee mensen er uit gegooid. Die
waren bezig het pas geverfde halletje bij de filmzaal te bekladden"
komt? Tja, het is een uiting van
jongeren, een stukje jeugdcul
tuur. Ik denk dat iedereen daar
zo wel zo zijn ideeën over
heeft".
Pas geverfd
Een Leidse flatbeheerder toont
zich minder gelukkig met de
graffiti. Hij heeft er geen goed
woord voor over. Voor hem is het
allemaal één pot nat: graffitit-
sten, inbrekers of opgeschoten
jongelui die fikkie steken onder
de trap. "Ze moesten ze allemaal
met een groot ponton de Noord
zee opvaren en ze daar instor
ten".
De flat is geregeld het doelwit van
groepen jongeren. Brievenbus
sen zijn gekraakt., het koper van
aardleidingen is weggesloopt,
net als het lood langs de galerij
en. Van een aantal fietsen die de
bewoners buiten hebben staan
zijn onlangs de fietstassen in
brand gestoken.
Sinds kort is de flat ook versierd
met graffiti, aangebracht met ro
de verf uit een spuitbus. De tek
sten steken fel af tegen de pas
witgeverfde muur onder aan het
gebouw. In diezelfde muur zit
het slaapkamerraam van de be
heerderswoning. Ook dat raam is
met kreten bedekt. "Ik ga het
niet meer weghalen. Je kunt wel
aan de gang blijven. Straks als
m'n hele raam onder zit, kan ik
de gordijnen wel weg doen, die
heb ik dan niet meer nodig".
De teksten op de muur zeggen hem
niets en hij verzekert me dat je
daar toch nooit achter komt. Als
we naar binnen gaan om de tek
sten op het raam van binnenuit
te bekijken, wijst hij even op de
knuppel die naast de voordeur in
de gang staat. "Ja, zo wonen wij
hier". Als het zo doorgaat, legt hij
er het bijltje bij neer. Maar zover
is het nog niet.
Ter bestrijding van het geklad op
z'n muur heeft hij nog enkele
voorzorgsmaatregelen in ge-
dachtèn. Het grind dat hij had
gestrooid om muurschrijvers tij
dig te horen, is daarbij niet ge
noeg. "Ik leg gewoon van die
voetklemmen neer. Als ze daar
een keer ingezeten hebben, ko
men ze nooit meer terug. Er moet
maar eens flink hard opgetreden
worden. Zet die gasten aan het
werk, dan leren ze het wel af'
Bushokjes
Ook het openbaar vervoer kampt
met graffiti-problemen. Met na
me bushokjes zijn het doelwit,
maar ook de bus zelf (teksten op
zittingen en leuningen) moet
het ontgelden. Meer dan het be
strijden van het symptoom kan
men hier ook niet doen. "We
hebben een contract met een fir
ma, die er voor zorgt dat alle
haltes eens in de week worden
schoongemaakt. Vooral de inkt
van viltstiften is erg agressief.
Je moet sterke middelen gebrui
ken om het er af te krijgen. Vaak
worden de plastic ruiten hier
ook door aangetast", aldus een
woordvoerder van het NZH.
Controle is volgens hem onmo
gelijk. Wanneer er een contro
leur bij de halte staat, gebeurt
er niets, maar zodra die zijn hie
len heeft gelicht, dan begint het
"Ik geloof dat het een mentaliteits
kwestie is, van die jongeren. Een
beetje verveling. Ze moeten tien
minuten op de bus wachten, dan
heeft er altijd wel eentje een vilt
stift "bij zich. Een volgende keer
komt er een en die z'n broer heeft
nog een spuitbus liggen en ga
maar zo door"
ERIC ZUILHOF
jfj-y T t T/ f^~\T redactie de daarin weergegeven mening onderschrijft.
S(^4±E\JI I y hjly Brieven kunnen van rbdactiewege worden ingekort
Piraten
In toenemende mate wordt het ge
bruik van de ether, waarvoor in
ternationale overeenkomsten en
een nationale wetgeving regels
hebben gesteld, gehinderd door
criminelen, die clandestien in
breuk maken op de rechten van
de toehoorders van de rechtmati
ge uitzendingen. Met valse
romantiek worden deze onder-
wereldfiguren ook al aangeduid
als "piraten".
Zij schromen zelfs niet reclame te
maken bij (en kennelijk dus met
instemming van) middenstan
ders, getuige "mededelingen" in
bijvoorbeeld de Haarlemmer
straat, als zou ene "Radio-Star"
er onder andere voor mij zijn.
Niets is minder waar! Deze gang
sters maken gebruik van het ka
belnet, golflengte 94,7 Mhz.
Nu hebben de gebruikers van het
kabelnet een contract afgesloten,
waarbij deze golflengte volgens
paragraaf zes, artikel 19a, sub 4 is
aangewezen voor de program
ma's van BBC 3 Hiervoor wordt
betaald. Bij reclame bij de ex
ploitant wordt terecht gewezen
op de overmacht volgens para
graaf 9, artikel 26.
Nu wil ik mijn schaarse vrije tijd,
zoals zondag, graag naar ge
noemde BBC-programma's luis
teren, maar dat wordt onmoge
lijk gemaakt. Naast deze immate
riële schade, wordt ik ook nog fi
nancieel benadeeld, omdat ik be
taal voor wat ik niet krijg,
Er zullen ongetwijfeld meer "bena
deelden" rondlopen en ik denk,
dat het goed is desnoods een ac
tiegroep op te richten met bij
voorbeeld de slogan: "Alle pira
ten de ether uit, te beginnen in
Leiden!".
Jacques de Coo
Willem Peperstraat 13
Leiden
Bloemencorso
"Warmte en Licht" was het motto
van het corso, dat j.l zaterdag
door Rijnsburg de weg werd op
gestuurd. Maar "Warmte en
Licht" hebben zij ook gebracht
bij alle gehandicapten uit deze
regio. Kosten noch moeite heeft
de "Vereniging zonder naam van
Rijnsburg" gespaard. Zij hebben
deze mensen een fantastische
dag bezorgd.
Nadat wij allen in de Brouwer
straat het prachtige corso had
den gadegeslagen, reden wij naar
Avifauna. Maar langs een nele
grote omweg. Langs de Kaag- en
Braasemmerplassen, door het
prachtige polderlandschap. Onze
bewoners hebben eqorm geno
ten.
Als klapstuk de hartelijke ont
vangst en bediening in Avifauna.
Het borreluurtje was ontzettend
gezellig en het heerlijke diner
was een waardig slot van deze fij
ne dag.
Heel blij en voldaan waren we om
half negen weer terug in Zuydt-
wijck. Tot volgend jaar. "Vereni
ging zonder naam van Rijns
burg"! Heel veel dank!!!
Bewoners en begeleiders
Verpleeghuis "Zuydtwijck"
Leiden
het reces van de gemeenteraad
is bijna achter de rug. Over
tien dagen komen de raadsle
den weer in vergadering bij
een. De zonnige vakanties,
het zilte zeewater en de zoete
zomergeuren zijn verleden
tijd. Er is werk aan de winkel
voor de plaatselijke politici.
De Leidse raadsleden hebben
in elk geval bij de terugkeer
van de vakantiebestemming
hun opgestapelde kranten en
post kunnen doornemen en
daarbij kunnen constateren
dat men bij de gemeentelijke
afdeling grondzaken ook zo
mers niet stil zit.
Na moeizaam onderhandelen is
dan eindelijk overeenstem
ming bereikt over de aan
koop van het Sanders-com
plex. Dat is een hele stap
voorwaarts als het gaat om de
bouw van een parkeergarage
in de stad. Een leuk ca
deautje bij thuiskomst, voor
al voor de WD-fractie en
voor het CDA, beide vurige
pleitbezorgers van peperdure
parkeerprojecten.
Maar juist na het opruimen van
een belangrijk obstakel, de
aankoop van de grond, ont
staan de politieke proble
men. Er is niet alleen het ver
zet van bijvoorbeeld kleine
linkse partijen als PPR en
PSP tegen de bouw ervan.
Ook bij de voorstanders is on
enigheid over de uitvoering
te verwachten. Dan gaat het
met name om de vraag: moet
de gemeente financieel aan
de bouw en de exploitatie
van zo'n garage bijdragen,
bijvoorbeeld in de vorm van
een zogenaamde startsubsi
die of een garantieverlening.
Of door de grond relatief
goedkoop ter beschikking te
stellen (lage erfpacht-canon).
Maar ook een tweede vraag is
van groot belang: Dient een
parkeergarage voor de kait-
breiding van het aantal (kort-
)parkeerplaatsen in de stad of
moeten er in de omgeving
van zo'n garage een gelijk
aantal parkeerplaatsen wor
den opgeheven. Dat laatste is
vooral het standpunt dat
PvdA-wethouder Waal her en
der zo veel mogelijk verkon
digt
wethouder Fase - actiever
emancipatiebeleid.
Bij de politieke problemen
over het parkeren speelt ook
nog de kwestie van het
braakliggende terrein in De
Camp bij de restanten van de
Vrouwekerk. Volgens Waal is
er geld 'gevonden' om de
plannen met het terrein op
korte termijn uit te voeren.
Dat is ook hard nodig om een
botsing tussen de beide coali
tie-partners, PvdA en WD,
te voorkomen.
Bezuinigingen
Maar de uitgeruste raadsleden
krijgen niet alleen het parke
ren als voer voor politici
voorgechoteld. Ze kunnen er
ook meteen flink tegen aan
wat betreft de ingrijpende be
zuinigingen die volgens het
college noodzakelijk zijn.
Over de bezuinigingen bij de
gemeente Enschede is heel
wat ophef gemaakt, maar de
12,6 miljoen gulden die Lei
den tekort komt, vormt even
zeer een groot keuzepro
bleem.
De bezuinigingsoperatie zal
ook niet ongemerkt voorby-
gaan. Het zal hoe dan ook de
werkgelegenheid in Leiden
ongunstig beïnvloeden. Het
zij direct, via een personeels
stop by de gemeente (een van
de grootste werkgevers van
Leiden), hetzij indirect, door
dat de gemeente minder op
drachten kan verstrekken
aan byvoorbeeld bouwbe
drijven. Een sector waar de
werkloosheid toch al zo hoog
Naast bezuinigen - dus het ver
minderen van de uitgaven -
zal ook het verhogen van de
inkomsten kunnen helpen
het gat op de begroting te
dichten. Dit brengt een ver
zwaarde druk op alle inwo
ners van de stad en de gebrui
kers van haar voorzieningen
met zich mee. En dat terwijl
de beurs van de meeste Lei-
denaren niet erg riant gevuld
Politiek is het opmerkelijk dat
met name door de WD-frac
tie suggesties zjjn gedaan om
de inkomsten te verhogen.
De in die kringen gebruikelij
ke roep om echte bezuinigin
gen en het protest tegen las
tenverzwaring door de over
heid wordt bij de Leidse libe
ralen maar amper gehoord.
Maar ook in het linkse kamp is
er politieke stryd over de be
zuinigingen. Daar is het met
name de CPN die elk bezuini
gingsvoorstel van de hand
wyst uit verzet tegen de rege-
ringspolitiek. De PvdA ver
zet zich ook tegen de politiek
van het huidige demissionai
re kabinet, maar is wel door
drongen van de noodzaak te
bezuinigen. De PPR neemt
een tussenpositie in en de
PSP heeft zich nog niet dui
delijk uitgesproken.
Emancipatie
Bij de grote vraagstukken die
de gemeentepolitiek het ko
mend jaar zullen bepalen
hoort ook het emancipatie
beleid. Al sinds een paar jaar
poogt met name PvdA-raads-
lid Henriètte van Dongen de
eerstverantwoordelijke wet
houder, Jos Fase (WD), aan
te sporen tot een wat actiever
beleid. Maar de traagheid is
naar het oordeel van de
PvdA-fractie gebleven en het
ongenoegen in die party
neemt toe.
Ook het andere beleidsterrein
van deze wethouder, dat van
economische zaken, leidt tot
politieke spanningen in de
gemeenteraad. Met de kritiek
op de (trage) totstandkoming
van het economisch beleids
plan - met name ook van
CDA-raadslid Wim Bleijie -
zal de positie van wethouder
Fase dit jaar niet onbespro
ken blijven.
Haar partijgenoot wethouder
Schoute zal binnenkort ge
confronteerd worden met de
keuze in de kwestie van een
gezondheidscentrum in de
Mors, waarbij ook de artsen
in loondienst werkzaam zijn.
Het principe van artsen-in--
loondienst is al maanden een
strijdpunt tussen de coalitie
genoten.
De WD-fYactie krijgt (ook al
binnenkort) eveneens het
PvdA-vporstel over de grond-
politiek te slikken. De libera
len gaan derhalve een moei
zaam jaar tegemoet. Een jaar
ook waarin de partijen druk
doende zyn om hun nieuwe
verkiezingsprogramma's sa
men te stellen, waarin kandi
daten-lijsten worden vastge
steld en campagne wordt ge
voerd.
De strategie die de diverse par
tijen voor en na de verkiezin
gen zullen hanteren is nu al
onderwerp van besprekin
gen, die merendeels - met uit-
zondering van de berichten
over een samenwerking tus
sen CPN, PPR en PSP - nog
binnenskamers worden ge
voerd. De gemeentepolitiek
biedt het komend jaar dan
ook zeker voldoende voer
voor politicologen. De 'expe
rimentele' samenwerking
tussen PvdA en WD staat
daar by centraal.
LEO MAAT
