zwicht
Reag
an
voor oppositie
Sadat probeert
Reagan meer
actief te maken
Crisis
christen
in Italiaanse
democratie
Hoop èn pessimisme in Mexico
Bani-Sadr wil regering
ballingschap
ui
vormen
MX-raket niet in ondergrondse
silo's
Senegalese troepen
in hoofdstad Gambia
In Midden-Oosten
MAANDAG 3 AUGUSTUS 1981
BUITENLAND
PAGINA 13
ROME (GPD) - In de landelijke
raad van de Italiaanse christen
democraten, die het afgelopen
weekeinde in Rome werd gehou
den, is onafgebroken gepraat
over vernieuwing van de partij,
maar ten slotte is alles bij het ou
de gebleven. Partijleider Flami-
nio Piccoli blijft op zijn post, on
danks de harde kritiek waaraan
hij heeft blootgestaan en van alle
partijkopstukken was het alleen
Carlo Donat-Cattin, die zijn pro
test hard maakte door uit het da
gelijks bestuur te treden. Hij be
schuldigde Piccoli en de rest van
het bestuur van „bureaucratisch
optreden en gebrek aan politieke
visie".
Dat de rest van de partijraad Picco
li bleef steunen, was overigens
minder uit enthousiasme alswel
uit onmacht om de door allen ge
wenste „vernieuwing" een dui
delijke politieke inhoud te ge
ven. In feite betekent dit, dat het
hele vernieuwingsproces voorlo
pig is uitgesteld tot een vergade
ring van de lagere partijkaders,
die op een nog onbekend tijdstip
in het najaar zal worden gehou
den en die volgens de opvatting
van velen tot een soort hero
prichting van de partij zou moe
ten leiden.
De kritiek die er op de partijraad
werd gehoord was niet veel meer
dan een zwakke echo van de
protesten uit de partij basis.
Sinds de jongste verliezen bij de
plaatselijke verkiezingen van ju
ni, de nederlaag in het abortusre
ferendum en de vorming van de
eerste naoorlogse regering, die
niet door een christendemocraat
wordt geleid, begint het in de la
gere partij-echalons steeds har
der te rommelen. Men heeft het
vertrouwen verloren in de kop
stukken, die nu al tientallen ja
ren aan het hoofd van de partij
staan en zich nog altijd niet be
reid tonen plaats te maken voor
jongere krachten. Een van de
meest gehoorde bezwaren is, dat
de partij zich het initiatief uit
handen heeft laten nemen door
de agressieve socialisten van
Bettino Craxi en zich daardoor
het stempel van behoudende
middenpartij heeft laten opdruk
ken.
Een uiterst kritische open brief
van politiek geïnteresseerde ka
tholieken kreeg honderden
handtekeningen en een honderd
tal christendemocratische ka
merleden eiste het aftreden van
partijleider Piccoli en het dage
lijks bestuur. Al deze wensen
zijn op de partijraad onbeant
woord gebleven, maar het is de
vraag of het groeiend ongeduld
binnen de partij voor onbepaalde
tijd kan worden genegeerd.
In sommige invloedrijke kringen
wordt de laatste zelfs voorzichtig
gezinspeeld op de eventuele
noodzaak een tweede katholieke
partij op te richten, die beter dan
de huidige christendemocratie
uiting kan geven aan wat er on
der de katholieke bevolking van
Italië leeft.
WASHINGTON (GPD) De oorspronkelijke
plannen voor de MX-atoomraket gaan niet
door. Daarmee zwicht president Reagan voor
de sterke oppositie van de westelijke staten, die
zijn grootste politieke machtsbasis vormen.
In een interview met de Los Ange
les Times gaf Reagans topadvi
seur Edwin Meese toe dat de
plannen om de strategische MX-
raket in de woestijn te Utah en
Nevada op te stellen van de baan
zijn. De reden die werd opgege
ven was de bezorgdheid om het
milieu: „Zoals de president
steeds tijdens de campagne en
ook daarna heeft gezegd, hij is
bezorgd over een opstellingswij-
ze die het milieu van verscheide
ne westerse staten sterk zou
schaden", aldus Edwin Meese.
Half augustus zal president Rea
gan zijn nieuwe beslissing aan
kondigen, misschien tegelijk
met de nieuwe bommenwerper
waarover nu wordt gedacht.
Waarschijnlijk zal Reagan de 210
ton wegende MX-raketten aan
zware vliegtuigen willen hangen
die voortdurend in het luchtruim
patrouilleren. Daarmee schijnt
het alternatief voor opstelling op
kleine onderzeeërs van de baan.
Overigens werd dit gisteren door
minister Weinberger van defen
sie ontkend.
Tunnels
Het oorspronkelijke plan wilde de
raketten in lange tunnels onder
de woestijn laten rijden van
schuilplaats naar schuilplaats.
Doel hiervan was de Russen in
onzekerheid te laten waar de
MX-raketten zich zouden bevin
den, om daarmee de kans op uit
schakeling te verkleinen. Groot
schalig verstoppertje dus.
Later kwam er een kleine wijziging
in het plan: men zou de MX-ra
ket op zware versterkte wegen
boven de grond tussen de schuil
plaatsen laten rollen. Die wegen
zouden zich over tweederde van
de staat Nevada en eenderde van
de staat Utah uitstrekken. Dit
werd zelfs de conservatieve mor-
monenkerk te gortig. Mede hier
door keerde een ruime meerder
heid van 70 procent van de be
volking van Utah zich tegen een
plan van het Pentagon en dai ter
wijl de inwoners van Utah en Ne
vada altijd verstokte aanhangers
van de koude oorlog zijn ge
weest. Ook Reagans beste vriend
in de Senaat Paul Laxalt van Ne
vada voelde weinig voor landop-
stelling in zijn staat.
Nu het SALT-2 wapenbeheersings-
verdrag niet doorgaat kunnen de
Russen gemakkelijk evenveel ra
ketten maken als er schuilplaat
sen zijn in de VS. Een raket is
goedkoper dan een gepantserde
schuilplaats. Het „verstoppertje"
spelen heeft dan geen zin meer.
Als Reagan toch tot een gewijzig
de landopstelling besluit - maar
dan uitsluitend op militair oefen
terrein - dan zal hij zeker anti-ra-
ket-raketten moeten produceren.
Dat leidt tot opzegging van het
ABM-wapenbeheersingsverdrag
met de Sowjets dat het aantal an
ti-raket-raketten zeer sterk aan
banden heeft gelegd.
GIBRALTAR - Prins Charles en prinses Diana wuiven naar de menigte op de kade vanaf het koninklijk jacht
Bnttania. Het pas getrouwde paar vertrok zaterdag vanuit deze -omstreden- Engelse kolonie voor een huwe
lijksreis over de Middellandse Zee.
Voorbereiding Noord-Zuid-dialoog
(Van onze correspondent
Rob Sprenkels)
CANCUN - De bijeenkomst van 22
ministers van buitenlandse za
ken dit weekeinde in het Mexi
caanse toeristenparadijs Cancun
werd gekenmerkt door hoop en
pessimisme. De ministers stel
den een agenda op voor de ont
moeting van 22 staatshoofden
die op 21 en 22 oktober van dit
jaar in Cancun zal worden ge
houden, maar tegelijkertijd kwa
men er de nodige meningsver
schillen boven tafel.
De topconferentie van de staats
hoofden uit acht geïndustriali
seerde staten, twee socialistische
en tien ontwikkelingslanden
DAKAR Reuter/AFP) - De troe
pen die Senegal naar het buur
land Gambia heeft gestuurd om
de vorige week tegen president
Dawda Jawara gepleegde staats
greep te onderdrukken hadden
gisteren alle strategische posities
in de Gambiaanse hoofdstad
Banjul in handen. Dit staat in
een zondagmiddag uitgegeven
communiqué van de Senegalese
legerleiding. De bekendmaking
zei tevens dat de Senegalezen
tien man hadden verloren. Er
waren voorts 36 gewonden.
President Dawda Jawara vloog gis
teren terug naar zijn land, waar
marxistische opstandelingen
zich tegen Senegalese en gezags
getrouwe Gambiaanse troepen
bleven verzetten.
Intussen bleven de opstandelingen
via hun radio het dreigement ui-
Carrillo weer
leider Spaanse
communisten
MADRID (DPA/UPI) - Het centra
le comité van de Spaanse com
munistische partij heeft zaterdag
Santiago Carrillo herkozen als
secretaris-generaal. Dolores
Ibarruri ("La Pasionaria") keert
terug als president van de Spaan
se CP.
Het nieuwe centrale comité, dat
van 160 tot 104 leden is inge
krompen, wordt door aanhan
gers van Carrillo beheerst. Or
thodoxe Marxisten, die vijf pro
cent van de stemmen hadden on
der de 1200 partijafgevaardig
den, zijn in het geheel niet in het
centrale comité vertegenwoor
digd. De uit intellectuelen ge
vormde groep van "hervor-
mingsgezinden", meer dan 25
procent van de afgevaardigden
kwam slechts met een tiental
vertegenwoordigers in het comi
té.
ten dat zij hun gijzelaars zouden
vermoorden als de Senegalezen
zich niet terug trekken. Bij deze
gijzelaars zijn leden van de fami
lie van president Jawara, onder
wie één van zijn vrouwen.
Senegal kwam vorige week op ver
zoek van de president militair
tussenbeide op grond van een in
1965 gesloten bij stands verdrag
nadat een groep marxisten van
de afwezigheid van het staats
hoofd had geprofiteerd om een
greep naar de macht te doen. De
opstandelingen worden geleid
door de marxistische politicus
Kukli Samba Sanjang. Zij vorm
den een revolutionaire raad en
volgens Jawara hadden zij wa
pens betrokken uit het buiten
land. Hij ging hierop niet nader
in. De opstandelingen hebben
hulp gevraagd aan onder meer
de Sowjet-Unie, dat de coup in
Gambia blijkens de berichtge
ving in de Sowjet-pers als een
voldongen feit beschouwde. Zij
sprak van "een staatsgreep, die
gericht is tegen imperialisme en
kolonialisme". Het regerings
blad Izvestia veroordeelde de in
terventie van Senegal en zei dat
het Westen met alle middelen
zijn aanwezigheid in West-Afrika
poogt te handhaven.
Een Senegalese diplomaat werd
vrijdag ongedeerd aangetroffen
in het gebouw van radio-Banjul.
Volgens eerdere mededelingen
van de opstandelingen was hij
een van hun gijzelaars en zij had
den gedreigd dat hij de eerste
was die gedood zou worden als
de Senegalese troepen niet wer
den teruggetrokken. De man
bleek evenwel ongedeerd te zijn.
Over het lot van de overige gijze
laars was gisteren nog niets be
kend.
Libië, dat eind vorig jaar door pre
sident Jawara werd beschuldigd
van inmenging in de binnenland
se aangelegenheden van Gam
bia, heeft tot dusver over de
staatsgreep gezwegen.
over economische samenwer
king zal dit jaar oktober rond
vier hoofdpunten draaien:
- voedsel- en landbouwproduktie;
- handel en industrialisatie;
- energie;
- financiën.
Het streven om de wapenwedloop
om te zetten in ontwikkelings
programma's, zoals dit jaar
maart in Wenen door Mexico en
Oostenrijk, de geestelijke vaders
van het nieuwe Nood-Zuidover-
leg, was voorgesteld, is in Can
cun van de agenda geschrapt.
Ook de door Mexico en Oostenrijk
gewenste uitnodiging aan het
adres van Cuba werd afgewezen.
De Braziliaanse minister van
buitenlandse zaken, Ramiro Sa-
raiva Geurreiro, verduidelijkte
dat in de wandelgangen als
volgt: „De vraag is: öf Cuba
komt, öf de Verenigde Staten, en
de aanwezigheid van de Verenig
de Staten is beslist noodzake
lijk".
Door het embargo van Ronald Rea
gan tegen de deelname van Fidel
Castro zal geen enkel land van
het Sowjet-blok aan de Noord-
Zuiddialoog deelnemen. Joego-
slavi en China zijn de enige so
cialistische landen die vertegen
woordigd zijn; de Sowjet-Unie
beschouwt de onderontwikke
ling van de Derde Wereld als een
probleem van de „imperialisti-
Sterke man
van Panama
verongelukt
PANAMA (AFP/DPA/UPI) - Ge
neraal Omar Torrijos, opperbe
velhebber van de Panamese
strijdkrachten en 'sterke man'
van Panama, is bij een vliegtuig
ongeluk om het leven gekomen.
De generaal was vrijdagmorgen
voor het laatst gezien. Hij vertrok
toen in een vliegtuig van de stad
Penonome op 50 kilometer van
de stad Panama voor een vlucht
naar het dorp Coclesito
De wrakstukken van het toestel
waarin Rorrijos en een piloot za
ten, zijn zaterdag op 90 kilometer
van de hoofdstad gevonden. Het
lijk van de generaal is geïdentifi
ceerd.
Generaal Omar Torrijos wist in
1979 via onderhandelingen ge
daan te krijgen dat de Ameri
kaanse regering het oppertoe
zicht over de Panamakanaalzone
de Panamese autoriteiten over
droeg. Hij kwam in oktober 1968
na een staatsgreep aan de macht
in Panama. Hoewel er in 1972
een nieuwe grondwet was opge
steld die voorzag in de verkie
zing van een president, bleef Tor
rijos aan de macht en wel als op
perbevelhebber van de nationale
garde. De verkiezing in 1978 van
zijn beschermeling Aristides
Royo tot president bracht hierin
geen verandering. Torrijos bleef
de 'sterke man'.
sche landen" en voelt zich niet
verantwoordelijk voor het zoe
ken van oplossingen.
De Mexicaanse minster van bui
tenlandse zaken Jorge Castane-
da stelde in zijn openingstoe
spraak dat het vooral zaak is om
confrontaties te vermijden. Dat
bleek echter al op de voorberei
dende conferentie niet mogelijk.
Onder leiding van Algerije drong
een groep van Derde-Wereldlan
den aan op duidelijke richtlijnen
voor een hervorming van de in
ternationale politiek waarover
zou moeten worden onderhan
deld in de Verenigde Naties. Ale
xander Haig verzette zich fel te
gen dat plan. Hij onderstreepte
het standpunt van de regering
Reagan dat het in Cancun moet
blijven bij een „informele ont
moeting". Hij erkende wel de
Franse wegen
waren mudvol
PARIJS (DPA) De Franse au
tosnelwegen hebben zaterdag
urenlang volledig verstopt
gezeten vanwege het Over
aanbod van voertuigen die
aan de vakantie begonnen.
Naar schatting van de politie
ontstond een file van bij el
kaar 860 kilometer.
Met name ten zuiden van de
lijn Bazel-Orleans-Brest was
uren lang sprake van één op
stopping. Ook in het Rhóne-
dal en op de kustweg naar
Spanje moesten de vakantie
gangers geruime tijd geduld
oefenen.
In het zuiden traden boze boe
ren op tegen vrachtauto's met
fruit en wijn uit Spanje. Ze
hielden de voertuigen aan en
gooiden de lading op straat.
Daarvoor waren wijn, meloe
nen en druiven voor de toeris
ten in de omgeving gratis. In
de nacht van zaterdag op
zondag heeft het m noord- en
noordoost-Frankrijk hevig
geonweerd. Een aantal we
gen moest urenlang worden
afgezet omdat ze waren on
dergelopen.
noodzaak van een herstructure
ring in de wereld, maar herinner
de tegelijkertijd aan het stand
punt dat de zeven belangrijkste
geïndustrialiseerde landen vori
ge maand in het Canadese Otta
wa overeen kwamen: eerst orde
op zaken stellen in eigen huis en
dan pas kan er sprake zijn van
daadwerkelijke hulp aan de Der
de Wereld.
De sfeer in Cancun werd geken
merkt door hoop omdat de
Noord-Zuiddialoog opnieuw van
de grond komt. Maar tevens
heerste er het nodige pessimis
me, allereerst door het ontbre
ken van Cuba, verder vanwege
de opstelling van Washington
Het verzet van Alexander Haig
op de voorbereidende conferen
tie tegèn bijna alle voorstellen
om de agende verder te concreti
seren dan de huidige vier hoofd
punten bracht in het zonnige
Cancun het nodige pessimisme
voor de afloop van de top in ok
tober.
BEIROET (GPD) - Vandaag
begint de Egyptische presi
dent Sadat aan een belangrij
ke reis die hem langs Lon
den, Washington en Salzburg
zal voeren. Belangrijk, omdat
Sadat de eerste Arabische lei
der is die president Reagan in
Washington gaat opzoeken,
en ook omdat de Egyptische
leider de Amerikaanse en Eu
ropese politieke meningen
kan peilen vlak na de recente
Israëlisch-Palestijnse con
frontatie in Libanon.
Sadat zal Reagan proberen
over te halen de 15 maanden
geleden doodgelopen „Pale
stijnse autonomic"-bespre-
kingen nieuw leven in te bla
zen. „Palestijnse autonomie"
is een integraal gedeelte van
de Camp-Davidakkoorden.
volgens de Egyptenaren nog
steeds de enige weg naar een
algehele vredesregeling in
het Midden-Oosten.
President Reagen heeft - in
Egyptische ogen - tot nu toe
een zogenaamde „niet-poli-
tiek" inzake het Midden-Oos
ten gehandhaafd, een situatie
waardoor Israël zijn gang kon
gaan en Sadat steeds verder
geïsoleerd raakte in de Arabi
sche wereld. Het punt waar
op Sadat en Reagan elkaar
wel goed kunnen vinden is
de noodzaak om „een front te
maken tegen de toenemende
Sowjet-invloed in het Mid
den-Oosten".
Een extra complicerende factor
voor Sadat is de herverkie
zing van de Israëlische pre
mier Begin, een man die de
afgelopen maand een uiterst
agressieve politiek tegen de
Palestijnen in Libanon heeft
gevoerd. Hierbij hebben de
Amerikanen wel ingegrepen:
de missie-Habib heeft door
Saoedische bemiddeling met
succes een bestand weten te
bewerkstelligen tussen de
PLO en Israël, en met dit als
uitgangspunt schijnen de
Amerikanen nu een meer ac
tievere Midden-Oostenpoli-
tiek te willen gaan voeren.
Van hoe en wat moet Sadat
nu van president Reagan
gaan horen.
Omdat Sadat toch niet geheel
zeker is van de Amerikaanse
bedoelingen, gaat hij eerst in
Londen praten met Lord Car-
rington, de Britse minister
van buitenlandse zaken, de
man <Jie op dit moment be
last is met de uitvoering van
het zogenaamde „Europese
Anwar Sadat.
vredesinitiatief' inzake het
Midden-Oosten. Vroeger
heeft Sadat zich altijd verzet
tegen Europese bemoeienis
omdat hy daarin een onder
graving zag van het Egyp
tisch-Amerikaans-Israëlische
Camp-Davidproces.
Tot nu toe hebben de Europea
nen evenwel geen specifieke
voorstellen geformuleerd. Al
leen hun „Venetië-verkla
ring" van juli 1980 - waarin
onder ander sprake is van
„Palestijns zelfbeschikkings
recht" en de „noodzaak om
de PLO bij vredesonderhan
delingen te betrekken" (ele
menten die duidelijk in de
Camp-Davidakkoorden ach
terwege werden gelaten) -
werd in de Arabische wereld
positif, in Israël vijandig en
in Cairo met wantrouwen
ontvangen.
Maar nu Europa terugkrabbelt
- onder meer een gevolg van
de machtswisseling m Frank
rijk waar een aarzelende Mit
terrand het van de „pro-Ara
bische" Giscard heeft overge
nomen - ziet Sadat weer mo
gelijkheden in het Europese
vredesinitiatief voor het Mid
den-Oosten: Carrington heeft
kortgeleden nog eens bena
drukt dat Europa's vredespo
gingen als aanvulling gezien
moeten worden op Camp Da
vid, niet als alternatief daar
voor.
In de Arabische wereld (buiten
Egypte) is men ronduit ver
bitterd en teleurgesteld over
Europa's „terugkrabbelen"
en staat men uiterst sceptisch
tegenover Sadat's huidige
rondreis: de pogingen van de
Egyptische president om de
„Palestijnse autonomie'-be-
sprekingen nieuw leven in te
blazen zijn, zo meent men,
nutteloos omdat de nieuwe
regering-Begin in Israël deze
besprekingen „eindeloos in
houdsloos" wil houden en de
Palestijnen er zelf niets van
willen weten, vooral niet nu
de politieke positie van de
PLO na de recente Israëlisch-
Palestijnse confrontatie in
ternationaal aanmerkelijk is
versterkt Niet Anwar Sadat,
maar Jasser Arafat zou de
reis naar Londen en Was
hington eigenlijk moeten ma
ken: dat zou meer in overeen
stemming zijn met de politie
ke realiteit m het Midden-
Oosten, is de overtuiging in
de Arabische wereld.
RIENKO WILTON
BEIROET (UPI) - De Iraansc ex-
president Abolhassan Bani-Sadr
is van plan een regering in bal
lingschap te vormen. De naar Pa
rijs uitgeweken leider van de
linkse oppositie-beweging
Moedjahihien-e-Chalq, Massoed
Radjavi, heeft gisteren verklaard
dat hij opdracht kreeg van de af
gezette president een dergelijke
regering te
Teneinde een Iran te
niet wordt gemarteld, waar geen
censuur heerst, waar geen on
rechtvaardigheid heerst en geen
dictatuur, vroeg Bani-Sadr Raj-
davi alle democratische, nationa
listische en islamitische krach
ten samen te bundelen in een
"nationale verzetsraad". Volgens
Radjavi die dit per telefoon ver
klaarde aan het Amerikaanse
persbureau UPI, keurde Bani-
Sadr al het ontwerp voor een
grondwet goed.
Radjavi vluchtte afgelopen week
met Bani-Sadr naar Franknjk in
een militair vliegtuig. Iraanse
ballingen in Parijs lieten gisteren
bandopnamen horen waarop Ba
ni-Sadr het Iraanse leger oproept
pogingen van het islamitisch be
wind in Teheran zuiveringen uit
te voeren tegen te gaan. "Het ge
mak waarmee we de luchthaven
van Teheran verlieten bewijst
hoe zwak deze regering (van de
geestelijkheid) is", zo zei hii.
Irans revolutionaire leider, ^jatol-
lah Chomeini, gaf intussen te
kennen dat Bani-Sadr naar zijn
land kon terugkeren, "want het
land zal je accepteren". De Britse
zondagskrant "Sunday Times"
drukte een vraaggesprek met de
ex-president af waarin deze ver
klaart dat Chomeini de feitelijke
contróle over het land heeft ver
loren. Bani-Sadr zei. aldus de
krant, dat hij een golf van stakin
gen en protestmarsen zou kun
nen organiseren de komende we
ken. In zijn bandopname ontken
de Bani-Sadr echter een vraagge
sprek te hebben gehad met de
Sunday Times.
De politie van Parijs heeft gisteren
vijf Iraanse studenten in verze
kerde bewaring gesteld nadat
ongeveer 30 studenten, die niets
van ayatollah Chomeini moeten
hebben, zaterdag het Iraanse cul
tureel centrum in de Franse
hoofdstad hadden vernield
Zestien studenten zijn na verhoor
heengezonden. De studenteH)
ontvreemdden paspoorten en na-
men geld mee. nadat ze bureaus
en kluizen hadden opengebro
ken
Het ministerie van buitenlandse
zaken verklaarde in een commu
niqué dat ze "spijt heeft van de
schade die zaterdag is aangericht
door Iraanse burgers". Het zei
dat de plunderaars, overeenkom
stig da Eia wat, tptwwlfg zul
len worden berecht.
De oproerpolitie moest zaterdag
optreden toen voor- en tegen
standers van het huidige bewind
in Teheran met elkaar op de
vuist gingen Naar de politie
meedeelde, raakte by de vecht
partijen een student gewond.
LEVERANTIE - Frankrijk levert
drie patrouillevaartuigen met
raketten aan Iran. Dit heeft het
Franse ministerie van def< nsie
gisteravond bekendgemaakt.
De schepen waren achttien maan
den vastgehouden wegens de re
volutie in Iran. Zij vormden de
laatste schepen van een serie
van twaalf die in 1974 door Iran
nog waren besteld ten tijde van
de overleden sjah.
