Luchtgevecht boven Libanon
Steun voor Reagan
Bani-Sadr
praat zijn
mond voorbij
Steeds meer wilde acties in Polen
Argentinië ontevreden
met verklaring Moskou
Westduitse spion bij
Sowjet-grens verdwenen
Israël ontkent verlies vliegtuig
Congres keurt belastingplan goed
(U-chef m blaam gezoiverd
1BH|
gom
;i MM
DONDERDAG 30 JULI 1981
WARSCHAU (UPI/AFP/Reuter) -
Het aantal op zichzelfstaande
protestacties tegen de rampzali
ge voedselvoorziening in Polen
neemt snel toe, zo heeft de vrije
vakbond Solidariteit gisteren ge
zegd. De regering is uiterst som
ber over de voedselsituatie op
korte termyn, terwijl de minister
van mijnbouw gewezen heeft op
de mogelijkheid dat de elektrici
teit op de bon moet.
"Dankzij de inspanningen van het
hele volk komt Polen uit de
diepe depressie die het land
doormaakt", zo heeft partijleider
Kania gisteren per brief meege
deeld aan de Sowjet-president en
partijleider, Leonid Bresjnjev.
Kania zegt verder, dat het negende
buitengewone congres van de
verenigde arbeiderspartij heeft
bewezen dat de Poolse commu
nisten vastbesloten zijn de moei
lijkheden te overwinnen en de
socialistische ontwikkeling van
het land te waarborgen. Het
Sowjet-persbureau Tass haalde
de brief aan. De acties in Polen
gingen ondertussen door.
In Lodz reden 54 vrachtauto's in
optocht naar het raadhuis. De
naar schatting 40.000 inwoners
van het centrum van de Poolse
textielindustrie waren massaal
uitgelopen om blijk te geven van
hun steun aan het protest. Van
daag houden vrouwen en kinde
ren in Lodz een "hongermars",
de tweede in het land binnen een
week.
Terwijl uit alle delen van het land
telegrammen naar het hoofd
kwartier van Solidariteit komen
met de oproep, de besnoeiing op
de vleesrantsoenen (per 1 augus
tus voorlopig voor 1 maand niet
langer 3,7 maar 3 kilo per per
soon per maand) niet te aanvaar
den, kwam gisteren in de haven
stad aan de Oostzee een uit zes
man bestaand crisiscomité bij
een. Men besprak de nationale
toestand, aldus een communi
qué. In veel plaatsen (onder an
dere Chelm in het oosten vlak bij
de grens met de Sowjet-Unie, in
Piotrkow Trybunalski en Tomas-
zow Mazowski beide in midden-
Polen) zijn gisteren optochten
gehouden waar men demon
streerde tegen de schaarste in
het land.
De kranten meldden gisteren dat
de regering de economische toe
stand "gevaarlijk" acht en dat ze
verwacht dat de situatie in au
gustus en september nog slech
ter wordt. Het kabinet onder lei
ding van generaal Jaruzelski ver
gaderde dinsdag over de acuut
wordende situatie aan het voed-
selfront. Minister Czeslaw Piotr-
kowski van mijnbouw kondigde
aan, dat een tekort aan kolen in
de komende herfst en winter zal
nopen tot bezuiniging in het
stroomverbruik. Hij verwacht
dat de produktie van steenkolen
- een belangrijk exportprodukt -
dit jaar 168 miljoen ton lager zal
zijn dan in 1980.
In Warschau kon de plaatselijke af
deling van Solidariteit pas na en
kele uren spontane stakingen
beëindigen, waartoe het perso
neel van een autobusgarage en
dat van een textielfabriek waren
overgegaan uit protest tegen de
voedselschaarste in de hoofd
stad. Waarnemers hadden tot nu
toe de indruk, dat de voorziening
met consumptiegoederen in
Warschau beter was dan buiten
de hoofdstad.
In Czestochowa houdt Solidariteit
dinsdag een waarschuwingssta
king van een uur. Het personeel
van alle 360 bedryven in de Zuid-
poolse provincie wil op die ma
nier protesteren tegen de voed
selschaarste en tegen de beper
king van de vleesrantsoenen. La
ter wil men besluiten of er ook
een staking voor langere duur
komt.
JERUZALEM/BEIROET (UPI/AFP/DPA) - Bij
een kort luchtgevecht tussen de Syrische en de
Israëlische luchtmacht hebben beide partijen
gisteren een toestel verloren.
Syrië gaf toe dat een van zijn Migs-21 was neer
gehaald terwijl het Israëlische opperbevel ver
klaarde dat zijn toestellen, die een "verken
ningsvlucht" hadden uitgevoerd, alle waren te
ruggekeerd op hun basis.
Het luchtgevecht dat een minuut
heeft geduurd, vond plaats bo
ven de omgeving van Tripoli, de
provinciehoofdstad van Noord-
Libanon en het noordelijke deel
van de Bekaa-vallei. Volgens een
Syrisch militair communiqué
onderschepten Syrische toestel
len twee formaties Israëlische
gevechtsvliegtuigen die verken
ningsvluchten uitvoerden boven
Libanon. "Een toestel van de vij
and is neegeschoten en een van
onze vliegtuigen is geraakt" al
dus het communiqué waarin
wordt toegevoegd dat de andere
Syrische toestellen veilig op hun
basis terugkeerden. Volgens de
Israëli's zijn al hun toestellen
weer zonder mankeren in eigen
land aangekomen.
Luchtgevecht
Uit zeer betrouwbare bron in Liba
non is vernomen dat het bij het
luchtgevecht ging om twee
Phantom-straaljagers van de Is
raëlische luchtmacht en een Mig-
21 aan Syrische kant. Het Syri
sche toestel is neergeschoten
maar de piloot wist zich met zijn
schietstoel in veiligheid te bren
gen, aldus de bron.
Aan het begin van de middag is
een onbemand Israëlische ver
kenningsvliegtuig neergehaald
boven Libanees grondgebied
door Sam-6 raketten. Dit maakte
de Libanese televisie later op de
dag bekend. Volgens de televisie
vloog het toestel boven het ge
bied waar 's ochtends de piloot
van het neergeschoten gevechts
vliegtuig terecht was gekomen
tijdens het luchtgevecht.
Dinsdag nog had Syrië bij monde
van radio Damascus gedreigd
met het "neerhalen van Israëli
sche toestellen als zij doorgaan
met de verkennirtgsvluchten en
de schending van het Libanese
luchtruim". Syrië en de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie
PLO beschouwen deze vluchten
als een schending van het zes da
gen oude bestand in Zuid-Liba-
Voortzetting
De Israëlische premier Begin ver
klaarde gisteren dat Israël "de
verkenningsvluchten zal moeten
doorzetten boven het Libanese
grondgebied om erachter te ko
men wat daar gebeurt en om zo
nodig de Palestijnse bases aan te
vallen zonder de burgerbevol
king in gevaar te brengen". In
een toespraak tot een internatio
naal congres van joodse juristen
in Jeruzalem herinnerde hy aan
het Syrische dreigement van
dinsdag Israëlische toestellen
neer te halen en noemde het
neerschieten van een Syrisch ge
vechtsvliegtuig "een legitieme
daad van zelfverdediging". Israël
gaat er van uit dat het bestand
met de Palestijnen zijn vrijwel
dagelijkse verkenningsvluchten
boven Libanon niet verbiedt.
Volgens correspondenten in Zuid-
Libanon zijn enkele tientallen Is
raëlische pantservoertuigen gis
teren de grens tussen Libanon en
Israël overgestoken om de
christelijke militie van majoor
Haddad te versterken. De Israëli
sche troepen zouden posities
hebben ingenomen niet ver van
de Nigeriaanse en Noorse Unifil-
contingenten, aldus de corres
pondenten.
De Amerikaanse president Reagan telefoneert nog e
pakket in het Congres begon.
i met een adviseur vóór de stemming over het belasting-
(Van onze correspondent
Maarten Huigen)
WASHINGTON - Met een onver
wacht grote marge van 238 tegen
195 stemmen zijn Reagans voor
stellen voor belastingverlaging
door het Amerikaanse Congres
aanvaard. Onder de voorstem
mers warén 48 leden van de de
mocratische opppositie. In de
Senaat was de oppositie nog ge
ringer. Ook de regeringsplannen
voor drastische bezuinigingen
hebben grote kans op succes.
Daarmee weet Reagan de be
langrijkste onderdelen van zijn
economische politiek door het
parlement gesteund.
Dinsdag had oppositieleider Tip
O'Neill nog een overwinning van
het democratische tegenplan
(voor een wat bescheidener be
lastingverlaging) voorspeld,
maar hij rekende toen niet op de
taaie lobby van president Rea
gan. Onder het toeziend oog van
tv-camera's belde hij dan ook de
president op om hem geluk te
wensen met zijn overwinning.
„Ik had nooit verwacht, dat u ons
zo hard kon verslaan", zei O'Neill
door de telefoon.
Het verschil tussen de democrati
sche en republikeinse voorstel
len was trouwens niet zo groot,
en dat alleen al was een teken
van de invloed van de wijze van
denken die Regan hanteert. De
democraten wilden een belas
tingverlaging van 15 procent
over twee jaar. Een eventuele
verlaging in het jaar daarna zou
van de economische toestand in
1984 moeten afhangen.
Gezien de enorme defensie-uitga
ven ziet het er volgens de demo
craten niet naar uit, dat het te
kort op de overheidsbegroting
tegen die tijd is weggewerkt. Het
democratische belastingvoorstel
komt ook meer aan de lage inko
mens ten goede. Het republi
keinse voorstel behelst daarente
gen een algemene belastingver
laging van 25 procent uitge
smeerd over drie jaar. En dat
zonder voorwaarden.
„Deze wet stopt eindelijk weer
eens geld in de zakken, van de
mensen, die het verdienen", zei
een overgelopen democratisch
congreslid tevreden. Volgens be
grotingsdeskundigen zullen al
leen degenen die 80.000 gulden
of meer verdienen er voordeel
van hebben.
Wat betreft de voorstellen van het
Witte Huis voor bezuinigingen
op de overheidsbegroting, die in
de orde van grootte van 90 tot 100
miljard gulden liggen, heeft een
overlegcommissie van leden
gaat. Over deze voorstellen moe
ten de Senaat en het Huis van Af
gevaardigden nog stemmen. Het
Huis van Afgevaardigden (de
'Tweede Kamer') doet dat mor
gen, de Senaat ('Eerste Kamer')
zo snel mogelijk daarna.
Willy Brandt
vraagt Battek
vrij te laten
BONN (DPA/AFP) - De voor
zitter van de Westduitse so
ciaaldemocratische SPD,
Willy Brandt, heeft gisteren
in Bonn de vrijlating ge
vraagd van de veroordeelde
Tsjechoslowaakse dissident
Rudolf Battek.
In een verklaring noemde
Brandt de veroordeling van
de woordvoerder van Charta
een flagrante schending van
grondprincipes van de men
senrechten en basiselemen
ten uit de slotakte van Hel
sinki. "Dat geldt ook voor het
verwijt van de rechtbank, dat
Battek zich tot politici in het
buitenland heeft gewend",
verklaarde Brandt, die daar
mee doelde op een brief die
Battek hem en ook de Oos
tenrijkse kanselier Kreisky'
had geschreven.
PARIJS (GPD) - De verjaagde
president van Iran, Bani-
Sadr, is aangekomen in de
flat die hij aan de zuidkant
van Parijs bezit. Deze werd
tijdens Bani-Sadr's verblijf in
zijn vaderland bewoond door
zijn beide dochters, die hem
op het militaire vliegveld van
Evreux na zyn geslaagde ont
snappingspoging waren ko
men verwelkomen. Het eer
ste officiële bezoek in zijn ne
derige woning heeft de oud
president al achter de rug.
Het was een ambtenaar van
het ministerie van buiten
landse zaken die Bani-Sadr
kwam vertellen dat hy de be
lofte om zijn mond te houden
al meteen geschonden had.
Nadat Bani-Sadr 's morgens
om vijf uur op het vliegveld
van Evreux was geland, had
hij een verklaring onderte
kend waarin hy beloofde zich
te onthouden van iedere poli
tieke activiteit. Meteen daar
na legde hij uit het als zyn
taak te zien het verzet van het
ganse volk aan te wakkeren
tot aan de dag van de uitein
delijke overwinning toe.
De Franse minister voor 'bui
tenlandse betrekkingen'
Claude Cheysson vertelde in
de loop van de dag dat de ver
jaagde president asiel in
Frankrijk gevonden had en
dat zijn land altijd openstond
voor politieke vluchtelingen,
„of het nu Basken waren of
Iranezen". Hiermee maakte
de minister van de gelegen
heid gebruik zijn collega van
binnenlandse zaken Gaston
Defferre te steunen, die dat
zelfde moment uiterst koel
door dé Spaanse autoriteiten
in Madrid ontvangen was en
er tot taak had uit te leggen
waarom het socialistische re
gime er niet voor voelt Baski-
sche terroristen aan Spaiye
uit te leveren.
Al op 19 juni jl. had minister
van buitenlandse betrekkin
gen Cheysson verklaard:
„Het land van de rechten van
de mens levert - wat er ook
gebeuren moge - nooit een
politieke vluchteling uit, of
het nu gaat om Bani-Sadr of
om wie dan ook".
In de dagen dat onder het be
wind van president Giscard
de politieke vluchteling Cho-
meini in Neauphle-le-Cha-
teau huisde, verbaasden de
Fransen zich over de vrijheid
waarmee de gast zich oproe
pen tot verzet tegen de sjah
vanuit zijn verbanningsoord
veroorloofd had. Tot de be
wonderaars die toen dage
lijks naar Neauphle togen om
de nieuwe heiland de hand te
kussen, behoorde de beschei
den Bani-Sadr, die eens voor
de politie van de sjah zijn
land was ontvlucht.
Van de zijde van een andere
Iraanse vluchteling is verno
men dat hy totaal niets met
de nieuw aangekomene te
maken wil hebben. Het bu
reau van de laatste premier
van de sjah, Chapour Bach-
tiar, heeft verklaard: „Wat
.Bani-Sadr overkomen is, is
geheel het logische gevolg
van wat hij zelf in het leven
geroepen heeft. Hij ook is
verantwoordelijk voor de
huidige economische crisis
in het land en zijn partizanen
zullen nooit een plaats vin
den onder de Iraanse natio
nalisten".
Naar schatting 40.000 Iraanse
bannelingen hebben op Fran
se bodem bescherming ge
zocht tegen het effect van
Chomeini's heilstaat. Ze zijn
'allen - hoewel onderling ver
deeld - felle tegenstanders
van het regime van de moel-
lah's. De groeperingen vallen
voornamelijk uiteen in fer
vente monarchisten, in de
mocratische republikeinen
en in groepen van uiterst
rechts. De volgelingen van de
sjah zien hun leidsvrouw in
prinses Ashraf, een dochter
van de tweelingzuster van de
sjah. Haar broer werd op 7
decmber '79 voor zijn deur
neergeschoten.
De komst van Bani-Sadr - die
op de vlucht zijn snor had af
geschoren - stelt nieuwe en
hoge eisen aan de Franse vei
ligheidspolitie. Het plegen
van aanslagen op in verban
ning levende landgenoten be
hoort tot een van de voorna
me onderdelen van het Iraan
se staatsbedrijf. In juli '80
ontkwam onder anderen
Chapour Bachtiar nauwelijks
aan de dood. Een nieuwsgie
rige buurvrouw achter de
deur aan de overkant liet
toen door een Iraanse kogel
het leven.
Geen wonder dat de omwonen
den in het nederige Cachan
(vlak naast waar de Autorou
te du Soleil de Paryse rond
weg verlaat) nu al een brand
brief hebben geschreven aan
de autoriteiten, waarin ze ten
felste protesteren tegen de
aanwezigheid van een van de
meest gezochte schietschij
ven van het moellah-regime.
RUDOLPH BAKKER
WASHINGTON (Reuter) - Een onderzoekscommissie van de Senaat
heeft gisteren de directeur van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA
'William Casey, gezuiverd van de blaam dat hij zich zou hebben ingela
ten met zaken, waardoor hij niet aan zou kunnen blijven. Hiermee lijkt
een einde te zijn gekomen aan onenigheid over het zakelijk verleden
van de CIA-directeur.
De voorzitter van de commissie, senator Barry Goldwater, deelde mee
dat de commissie unaniem van mening dat het niet gegrond is te con
cluderen dat Casey ongeschikt is als directeur van de CIA. Casey is
uitvoerig door de senaatscommissie gehoord.
Er moeten nog enkele punten opgehelderd worden, aldus Goldwater.
Welke dit waren, wilde hij niet zeggen. Hij deelde alleen mee dat hier
mee waarschijnlijk twee of drie weken gemoeid zullen zijn.
Eerder deze maand trad Max Hugel af als hoofd van de afdeling geheime
operaties van de CIA naar aanleiding van geruchten dat hij betrokken
was geweest bij Financiële malversaties. Hugel, die door Casey was
benoemd, sprak die geruchten overigens tegen.
i
OSLO (GPD) - De Noorse politie
heeft gisteren bevestigd dat op
16 juni jl. een Duitse toerist vlak
bij de Noors-Russische grens
verdwenen is. Het gaat hier om
de 48-jarige Paul Fuchs, een top
spion van de Westduitse inlich
tingendienst BND, de Bundes
Nachrichten Dienst. Volgens de
Noorse politie maakte Fuchs
deel uit van een groep Duitse
toeristen die met een zogenaam
de rotel-bus (rollend hotel), een
Noordkaapreis maakte.
de beide kamers overeenstem- Op de dag dat Fuchs verdween,
ming bereikt over een ontwerp
begroting voor het begrotings
jaar dat 1 oktober aanstaande in-
3 het gezelschap aangekomen
in het kleine dorp Skoganvarre,
vlakbij de Russische grens, in
het uiterste noorden van Noor
wegen. Dezelfde avond na het
eten stapte Fuchs uit met nog
twee vrouwelijke passagiers om
nog even de middernachtzon te
bekijken. De dames keerden kor
te tyd later weer terug naar de
bus, Fuchs was spoorloos.
Volgens de weerberichten van die
dag was het een heldere lichte
nacht; het gebied ter plekke is
vlak en makkelijk te overzien.
Toen Fuchs die nacht niet terug
keerde, werd de politie gealar
meerd, die de dagen daarna met
200 man plus militairen, honden
en hefschroefvliegtuigen het he
le gebied uitkamde. Van Fuchs
werd geen spoor gevonden; in de
bus lagen zijn papieren, een paar
reischeques, zijn paspoort en
kleren.
Bevestigd is nu dat Fuchs een
BND-topspion was, maar niet
bekend is of hij als dubbelspion
werkzaam is geweest, en bijvoor
beeld door de Russische gehei
me dienst KGB is opgepikt.
Een Westduitse christen-democra
tisch parlementslid heeft een
volledig onderzoek geëist van de
zaak. P\ichs' voornaamste bezig
heid bij de BND was het verza
melen van informatiein en over
Oost-Duitsland, zo bevestigde
men in Bonn.
BUENOS AIRES (AP) - Argenti
nië heeft gisteren laten blijken
niet tevreden te zijn met de Rus
sische verklaringen over het on
geluk waarbij een Argentijns
vrachtvliegtuig op 18 juli in de
Sowjet-Unie neerstortte.
De Argentijnse onderminister van
buitenlandse zaken Enrique Mos
ontbood gisteren de handelsatta
ché van de Russische ambassade
in Buenos Aires om hem te vra
gen wat er gebeurd is met de drie
Argentijnen die zich aan boord
van het neergestorte vliegtuig
bevonden.
Over het ongeluk was de Argen
tijnse ambassade in Moskou
meegedeeld dat het vliegtuig op
18 juli het Russische luchtruim is
binnengedrongen en met een
Russisch vliegtuig in botsing
kwam nadat het niet gereageerd
had op vragen en bevelen van de
luchtverkeersleiders. Volgens de
Sowjet-Unie zyn alle beman
ningsleden van de beide toestel
len bij het ongeluk'om het leven
eekomen.
Een Argentijns verzoek om de plek
van het ongeluk te bezoeken, is
nog niet ingewilligd.
Het vliegtuig, eigendom van de fir
ma Transporte Aereo Rioplaten-
se, zou volgens sommige berich
ten wapens van Israël naar Iran
hebben overgebracht.
Een woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken zei
dat onderminister Mos de Russi
sche diplomaat heeft gevraagd
waar de plek van het ongeluk is,
hoe het wrak van het vliegtuig
eruit ziet en wat er precies ge
beurd is met de drie Argentijnse
bemanningsleden.
Er bevond zich ten tijde van het
ongeluk ook een Brit aan boord
van het vliegtuig en Londen
heeft gelijkluidende verzoeken
om inlichtingen aan Moskou ge
stuurd. De Brit zou volgens de
eerder genoemde berichten een
rol hebben gespeeld by de le
veranties van wapens aan Iran.
