EN JUNK WN13
Stakingsparool in Polen
Ook Bonn in
ban van de
bezuinigingen
Beiroetstad zonder auto's en licht
Defensie belangrijker
dan sociale zekerheid
Bosbranden verwoesten
groot deel Portugal
Ondanks compromis over vleesrantsoen
Navo-chef:
WOENSDAG 29 JULI 1981
BUITENLAND
PAGINA 13
(Van onze correspondent
Rienko Wilton)
BEIROET (GPD) - De kanonnen
in Libanon zwijgen op dit mo
ment, maar het veelgeplaagde
land wordt nu geconfronteerd
met ernstige tekorten aan brand
stof en elektriciteit, een situatie
die alle publieke diensten en het
gehele economische leven dreigt
lam te leggen
De moeilijkheden, de ernstigste op
deze schaal sinds de burgeroor
log van '75-'76, zijn het directe
gevolg van de hevige Israëlische
luchtbombardementen de afge
lopen twee weken (voor het hui
dige staakt-het-vuren vrijdag jl.
van kracht werd) op Libanons in
frastructuur, met name in het
zuiden van het land. Hier werden
door Israëlische aanvallen 10
bruggen vernietigd, wegen ern
stig beschadigd en het meest
rampzalige: de Zahrani-olieraffi-
naderij bij Sidon werd buiten
Verder dreigt zij met een algemene
waarschuwingsstaking van vier
uur voor vandaag als de regering
haar besluit ter vermindering
van het vleesrantsoen niet in-
trfekt.
Het afdelingsbestuur in Czestocho-
wa liet maandag in een commu
niqué weten geen overleg vooraf
te hebben gepleegd met de lan
delijke leiding van de bond. Het
zei tot zijn besluit te zijn geko
men na druk van de achterban.
Het wil daarmee protesteren te
gen de slechte voedselvoorzie
ning in het district en tegen het
besluit van de regering in War
schau om vanaf 1 augustus het
vleesrantsoen te beperken van
3,7 tot drie kg per persoon per
maand. "De levens- en werkom
standigheden hebben de grens
van de menselijke weerstand be
reikt", aldus het bestuur dat
naast het stakingsparool een al
gemene waarschuwingsstaking
van vier uur op het programma
heeft staan. De mogelijkheid van
een algemene staking is ook aan
wezig als Warschau nul op rekest
geeft
Dringend
Het niet mis te verstane dreige
ment uit Czestochowa maakt
volgens waarnemrs een akkoord
tussen Solidariteit en de regering
hoogst dringend met het risico
van een explosie van volkswoe
de als er geen bevredigende rege
ling voor het vleesrantsoen
wordt gevonden. Van regerings
zijde is maandag na lange en
moeizame onderhandelingen
een aanbod gedaan dat tot een
compromis moet leiden. De mi
nister van binnenlandse handel,
Zygmunt Lakomiec, stelde na
melijk voor dat de beperking
voor het vleesrantsoen voorlopig
alleen voor augustus geldt. De
regering zal zich verder tot 15 au
gustus erover beraden of het hui
dige vleesrantsoen van 3,7 kg
weer in september van kracht
kan worden.
De leider van de onderhandelings
delegatie van Solidariteit, Stanis-
law Rusinek, zei verder dat mi
nister Lakomiec het kabinet zal
vragen de "schade" na augustus
in te halen en de vleesvoorzie
ning op een hoger peil te bren
gen. Overigens hebben werkne
mers in zware beroepen in au
gustus recht op een ruimer vlees-
rantsoen van vier kg.
Het is nu aan de nationale coördi
natiecommissie van Solidariteit
(KKP) om het regeringsvoorstel
te beoordelen. De KKP dreigde
het afgelopen weekeinde in een
resolutie met een staking als de
regering haar maatregel niet te
rug zou draaien. Waarnemers
wijzen erop dat de KKP, het
hoogste orgaan binnen de vak
bond, zeker rekening zal moeten
houden met haar achterban en in
het algemeen met de bevolking
die het zat is en zonder meer in-
Likeurkoning vrij
MAC ER AT A (AP) - De ontvoer
ders van de "Sambuca-koning"
Marcello Molinari hebben hem
gisteren vrijgelaten nadat zijn fa
milie enkele dagen eerder een
hoog losgeld had betaald.
De 54-jarige likeurfabrikant is 72
dagen door zijn ontvoerders
vastgehouden.
werking gesteld. Zahrani voor
ziet Libanon voor 60 procent in
energiebehoefte.
Libanons tweede olieraffinaderij,
die bij Tripoli in het Noorden en
derhalve niet door Israëls oor
logsmachine aangetast, werkt op
volle toeren, maar kan de vraag
niet aan. Bovendien worden
tankauto's die de benzine van
Tripoli naar Beiroet moeten ver
voeren onderweg om de ha
verklap „gekidnapt" door rivali
serende christen-rechtse mili
ties, die de brandstof dan voor
goed geld op de zwarte markt
verkopen.
Gevolg is dat autobenzine uiterst
schaars is geworden in Libanon.
De mensen moeten soms 6 uur in
de zinderende hitte in de rij staan
bij een pompstation, en dat
werkt natuurlijk de nodige irrita
tie in de hand. Nu is men in dit
land snel geneigd naar de wa
pens te grijpen, en de eerste do
den zijn dan ook al gevallen bij
trekking van de beperking van
het vleesrantsoen eist.
De maandag via de televisie uitge
zonden verklaring van minister
Wojtecki van landbouw voor
spelde echter weinig goeds wat
de voorstellen aangaat. Gezien
de rampzalige omvang van de
vleesproduktie "kunnen we het
ons niet veroorloven de huidige
rantsoenen op peil te houden" en
pas in het laatste kwartaal zal er
een zij het lichte verbetering op
treden, zo verklaarde hij.
De Poolse bevolking heeft weinig
oor voor deze waarschuwende
woorden en gezien de reacties is
algemeen de vrees gegroeid dat
Polen voor de rand van een crisis
staat.
Franse krant
noemt naam
Giscarcl bij
moordzaak
PARIJS (DPA) - Het Franse
weekblad "Le Canard En-
chaine", dat bekend is om
onthullingen over vooraan
staande politici, zegt een
nieuw schandaal achterhaald
te hebben uit de tijd dat Valé-
ry Giscard d'Estaing nog pre
sident van het land was.
In het jongste nummer brengt
de Canard de geheime politie
van het land in verband met
een raadselachtige, nog niet
opgeloste moord in oktober
1979. Het slachtoffer was een
Franse kunstenaar, die een
relatie gehad zou hebben met
de vrouw van het staatshoofd
van de Afrikaanse staat Ga
bon. President Omar Bongo
arriveert vandaag in Parijs.
Het blad publiceert uittreksels
uit een geheime brief, die
moet bewijzen dat leden van
de Franse geheime politie op
dracht hadden de rivaal van
Bongo, de kunstenaar Robert
Luong, op "bevel van hoger
hand" op zijn minst in de ga
ten te houden. Ook volgens
de krant "Le Monde" heeft
de Franse poltie bij herhaling
hand- en spandiensten ver
leend aan het staatshoofd van
Gabon.
In 1975 reisde Luong naar de
Gabonese hoofdstad Libre
ville, om het presidentiële pa
leis te verfraaien. Toen moet
zijn verhouding met me
vrouw Bongo begonnen zijn.
In januari 1979 wees Bongo
hem het land uit en liet hij
hem in zijn privé-vlicgtuig
naar Frankrijk brengen.
Luong stond van toen af on
der voortdurende bewaking,
van Gabonese en Franse
agenten.
Vijf dagen na zijn onvrijwillige
terugkeer naar Frankrijk zou
Luong er nogmaals in ge
slaagd zijn, in Parijs een ont
moeting te hebben met Ma
rie-Josephine Bongo. Zij
bracht met haar man een
staatsbezoek aan Giscard. In
oktober 1979 werd Luong
door onbekenden doodge
schoten.
het simpele benzinehalen om de
hoek.
Door de benzineschaarstc rijden
deze dagen verdacht weinig au
to's in Beiroet rond. Het open
baar vervoer, de zgn. service-ta
xi's, goedkope taxi's die een vas
te route rijden en waar iedereen
kan in- en uitstappen waar hij
wil, heeft zijn prijzen kort gele
den verdrievoudigd.
Een nog groter probleem vormt de
schaarste aan zware brandstof
(dieselolie e.d.) voor de elektri
sche centrales. Het Libanese
elektriciteitsbedrijf (Electricit du
Liban-EDL) heeft nu een strak
regionaal rantsoeneringsrooster
ingesteld, wat inhoudt dat be
paalde wijken, dorpen en land
streken bij toerbeurt stroom krij
gen. De rest van het land zit dan
zonder elektriciteit. Het EDL
heeft gewaarschuwd dat de rant
soenering nu nog bij toerbeurt 7
uur per etmaal uitgebreid zal
worden tot niet minder dan drie
DEN HAAG (ANP) - Generaal
Bernard W. Rogers, geallieerd
opperbevelhebber voor Europa,
vindt dat de Europese Navo-
bondgenoten bereid zouden
moeten zijn aanzienlijk minder
geld uit te geven aan nationale
behoeften als sociale voorzienin
gen.
Het daardoor vrijkomende geld
zou besteed moeten worden aan
een doeltreffender verdediging
van het vrije Westen tegenover
het Oostblok. Om die betere ver
dediging te bereiken, zo meent
Rogers, is een jaarlijkse stijging
van de defensieuitgaven van mi
nimaal vier procent per land
noodzakelijk, een percentage dat
zou moeten oplopen tot 4.5 als
ook de maatregelen na de Russi
sche inval in Afghanistan erin
zouden worden verwerkt.
De geallieerde opperbevelhebber
zegt dit in een door hemzelf ge
schreven artikel in de tweemaan
delijks verschijnende 'Navo kro-
Arrestaties
extremisten
in Frankfurt
KARLSRUHE (UPI) - De West-
duitse politie heeft gisteren bij
intensieve huiszoekingsacties in
Frankfurt en omgeving een aan
tal leden gearresteerd van de ex
treem linkse stadsguerrillabewe-
ging "het zwarte blok", zo heeft
de federale openbare aanklager
Kurt Rebmann bekendgemaakt.
Hij maakte ook de arrestatie be
kend van vier leden van de ex
treem rechtse "Germaanse aktie-
grocp", die verantwoordelijk
wordt gesteld voor bomaansla
gen op immigranten.
stroomloze dagen per weck. in
dien niet snel een oplossing ge
vonden wordt voor het grote te
kort aan brandstof voor de elek
trische centrales.
Op dit moment heeft de gemiddel
de Libanees urenlang geen
stroom meer. moet zich met het
mes scheren, zijn vrouw moet
met de hand de was doen en de
airconditioner - geen overbodige
luxe bij hoogzomertemperaturen
van 35 graden celcius en een
vochtighcidsgchalte van bijna 90
procent - geeft geen zuchtje koel
te. Beiroet is op de eerste plaats
een fiatstad. en als je dan op de
10e verdieping woont, mis je de
lift wel en ook je drinkwater, dat
normaliter elektrisch omhoog
gepompt wordt.
Kaarsen en „bonbons a gaz" (kam-
peergasverlichting) zijn inmid
dels uitverkocht. Meer kapitaal
krachtige Libanezen kunnen
zich een mini-generator permit
teren - uit Hong Kong geimpor-
niek'. Volgens Rogers staat de
Navo in de jaren tachtig voor en
kele van de zwaarste uitdagingen
in haar bestaan. Ernstig ongerust
maakt hij zich over de mogelijk
heden van deze organisatie om
zich aan te passen aan de nieuwe
strategische situatie die is ont
staan door onder meer de inval
van de Sowjet-Unie in Afghanis
tan. Hierdoor zijn de Russen in
staat een regio te bedreigen die
vanwege de natuurlijke rijkdom
men onmisbaar is voor het Wes
ten. Bovendien heeft de Sowjet-
Unie hiermee aangetoond bereid
Dissident
Battek
veroordeeld
tot IV2 jaar
WENEN (AP) - De prominente
Tsjechoslowaakse activist voor
mensenrechten. Rudolf Battek
(60). is gisteren door een recht
bank in Praag veroordeeld tot
een gevangenisstraf van zevene
neen half jaar, zo is door de Oos
tenrijkse radio gemeld. Battek
zou zich hebben schuldig ge
maakt aan wat werd omschreven
als ondermijnende activiteiten
Battek, die enige tijd parlements
lid is geweest tijdens de korte pe
riode van liberalisatie in Tstecho-
slowakije (de zogenaamde
Praagse lente), had al 13 maan
den in voorarrest doorgebracht
toen maandag het proces tegen
hem begon. Westerse journalis
ten en vertegenwoordigers van
Amnesty International waren
niet in de gelegenheid gesteld bij
het proces aanwezig te zijn
teerde pruttel toestelletjes; de Li
banese importeur is ondertussen
schatrijk geworden - die met een
benzinemotortje genoeg elektri
citeit produceren voor een huis
of appartement. Men prefereert
dan niet de auto te nemen en de
benzine te sparen voor de gene
rator. Gevolg is dat horen en zien
je nu vergaat in Beiroet, niet
door het eeuwige getoeter van
het verkeer, maar door het ge
raas van honderden mini-genera- j
toren op de balkons van de fiats.
Indien het huidige staakt-het-vu
ren in Libanon standhoudt (en
dat is nog zeer de vraag), ver
wacht men over circa twee we
ken enige verbetering in de be
narde situatie. Tegen die tijd
moeten de nood reparaties aan de
Zahrani-raffinaderij zijn vol
tooid. Vooralsnog betalen de Li
banezen met bijzonder veel on
gemakken een extra hoge prijs
voor de Israëlisch-Palestijnse
confrontatie.
te zijn haar strijdkrachten ook
buiten Europa in te zetten
Rogers zegt zijn ongerustheid te
baseren op de voortdurende rela
tieve achteruitgang van de mili
taire middelen van de Navo ten
opzichte van die van het War-
schau-pact en het wegebbend
elan van de Europes bondgeno
ten om de urgentie van de huidi
ge situatie het hoofd te willen
bieden. Volgens de geallieerde
opperbevelhebber is het daarom
van het allergrootste belang dat
deze bondgenoten het publiek
doordringen van de ernst van de
situatie. "Zij moeten inzien dat,
willen inspanningen ten behoeve
van de veiligheid doeltreffend
zijn. hiervoor aanzienlijke hoe
veelheden middelen nodig zul
len zijn die anders zouden kun
nen worden besteed aan andere
nationale behoeften, zoals socia
le voorzieningen", aldus Rogers.
Volgens hem moeten de ver
schillende volken van de Euro
pese bondgenoten ook goed be
grijpen dat als de veiligheidsve-
reisten niet worden gehaald, de
sociale en politieke voordelen
van onze democratieën wel eens
hun langste tijd gekend kunnen
hebben.
LISSABON (Reuter) - In het dicht
beboste noorden en centrum van
Portugal zijn gisteren met hef-
schroefvliegtuigen hele dorpen
ontruimd wegens de hevigste
bosbranden van deze eeuw. ont
staan door droogte en bijzonder
Grote naald- en eucalyptuswouden
en veel afgelegen dorpen zijn
verbrand. Hoeveel is nog niet te
zeggen omdat veel telefoonlijnen
zijn geknapt.
De minister van binnenlandse za
ken zei dat "Heel Portugal .n
vlammen staat".
De regering hee ft Spanje gevra&gd
te helpen met zijn betere en grote
luchtmacht.
De Portugese televisie schat dat
minstens 15.000 hectare bos zijn
verbrand Eén van de oudste en
waardevolste bossen van Euro
pa, rond Bucvco bij Coimbra,
wordt eveneens door het vuur
De Bondsrepubliek Duitsland
wordt tegenwoordig beheerst
door één politiek thema: de
begroting voor 1982. Daarbij
gaat het erom hoe en waar be
zuinigd kan worden, wat be
zuinigd moet worden. Het
gaat om een bedrag van circa
20 miljard mark.
Al wekenlang prediken bonds
kanselier Schmidt en zijn mi
nisters van financiën en eco
nomie via alle publiciteitsme
dia een genadeloze sober
heid. De toekomstproblemen
kunnen alleen maar door be
sparingen worden opgelost;
allen moeten offers brengen,
iedereen moet de buikriem
aanhalen.
Een paar dagen geleden, mid
den in de zomerpauze. is een
reeks bijeenkomsten begon
nen die het begin inluidden
van een als 'dramatisch' aan
gekondigde bezuinigings
operatie. De fracties van de
regeringspartijen SPD en
FDP hebben inmiddels al af
zonderlijk vergaderd en pro
beren nu onder elkaar over
eenstemming te bereiken.
Begrotingsexperts en 'spaar-
commissanssen' van beide
partijen hebben gesproken
met de minister-presidenten
van de door SPD en FDP ge
regeerde deelstaten en met
de vakbonden. Ministers lo
pen opgewonden van hun ad
viseurs naar elkaar. Iedereen,
van wie wordt vermoed dat
hij ook maar 'iets' deed,
wordt belegerd door journa
listen.
Er vallen uitdrukkingen als:
„Het wordt verschrikkelijk",
,,Er zullen opstanden uitbre
ken", „Huilen en met de tan
den klapperen". ..Bloed,
zweet en tranen". Menigeen
voorspelt dat het voortbe
staan van de huidige sociaal-
liberale bondsregering staat
of valt met het feit of SPD en
FDP het eens kunnen wor
den over het bezuinigings-
programma. Intussen heb
ben de coalitiepartijen echter
verzekerd dat het bij de be-
grotingsonderhandelingcn,
waarvan het resultaat vrijdag
door de bondskanselier be
kend wordt gemaakt, niet
gaat om „zün of niet zijn".
Woordvoerders van zowel
SPD als FDP doen alle moei
te gedempt vertrouwen te
verspreiden.
Tijdens de verkiezingscampag
ne voor de bondsdagverkie
zingen van oktober 1980 oe
fende de CDU-CSU-opposi-
tie, en met name kandidaat
kanselier Franz Jozef
Strauss, heftige kritiek op de
financieel-economische poli
tiek van de regering uit.
Vooral de zeer hoge staats
schuld werd voortdurend ge
noemd. Politici van SPD en
FDP reageerden daar des
tijds bezwerend op; die
schuld was weliswaar niet
laag en daar zal ook wel wat
gecorrigeerd moeten worden,
maar er was geen enkele re
den om van een 'bankroet' of
'geldzuivering' te spreken.
Van dit laatste is ook nu in de
verste verte nog geen sprake,
wat ook de bepaald niet zeer
regeringsgezinde 'raad van
economische experts' (de vijf
wijzen) onlangs bevestigde
Dat de sociaal-liberale coali
tie een jaar geleden echter te
optimistisch was over de eco
nomische toekomst, lijkt
daarentegen onomstotelijk
vast te staan.
In de openb?rc kassen in West-
Duitsland ontbreekt nu 80
miljard nia:k. Volgens de vijf
hooggeleerde economische
raadgevers moet dat tekort in
1985 door drastische bezuini
gingsmaatregelen tot de helft
zijn teruggebracht. De mees
te politici en vertegenwoordi
gers van belangengroeperin
gen - waaronder ook de vak
bond TGD - zijn het erover
eens dat er inderdaad bezui
nigd moet worden. In een tijd
bedreigd. Duizenden inwoners
be ti Uden hkr de branden, ge
holpen door militairen
Alleen al maandag zjjn als gevolg
van de bosbranden vijf mensen,
onder wie dne kinderen, om het
leven gekomen.
Gistermiddag was de brandweer
een enorme brand meester die in
48 uur duizenden hectare bos
heeft verwoest in de omj 1
van Bunco. Enige tfyd bt 1 R hi t
vuur een nationaal park en een
kasteel bedreigd die beroemd
zijn geworden door de veldsla
gen tussen Wellington en Junot
in de Napoleontische tijd.
De omgeving van Lissabon, die
weliswaar minder dichtbebost is,
is echter ook niet gespaard
Branden kwamen achtereenvol
gens voor in de buurt van Sintra,
ten westen van Lissabon, en
waarin sprake is van een ne
gatieve economische groei
kan de staat het zich niet per
mitteren het stijgingsauto
matisme van haar uitgaven te
handhaven. Dan moet er na
melijk over niet al te lange
tijd meer aan rente en aflos
sing op geleend geld worden
betaald dan er aan krediet
kan worden opgenomen.
Het grote probleem is uiteraard
waar geschrapt moet worden.
In het verleden zijn de sociale
voorzieningen buitengewoon
sterk gestegen van 1960 tot
1980 zevenvoudig: van 63 tot
449 miljard mark. Het bruto
nationaal produkt, dus datge
ne dat de maatschappij pro
duceert. steeg echter slechts
met de factor vijf van 302 tot
1494 miljard mark. Anders
uitgedrukt: twintig jaar gele
den maakten de sociale voor
zieningen 20 procent van het
volksinkomen uit, nu is dat al
30 procent. Die expansieve
groei, zo wordt beweerd,
moet worden gestopt. Maa*-
vrijwel niemand wil daarover
concrete uitspraken doen En
zo gaat het overal. Besparen
is in de alledaagse politiek
kennelijk hard. bijna uit-
zichtsloos werk. Iedereen is
in principe wel bereid - maar
eerst moet de ander maar in
leveren
Nu al stapelen de protesten en
dreigingen zich in West-
Duitsland op De bond van
ambtenaren heefi verklaard
een klacht in te dienen bij het
Bundesverfassungsgencht
als de staatsdienaren 'een bij
zonder offer' moeten bren
gen. De boeren beweren dat
zij al meer dan genoeg heb
ben moeten prijsgeven. De
stad Berlijn, die grote subsi
dies van de Bondsrepubliek
krijgt, waarschuwt voor de
fatale gevolgen van een toe-
draaien van de geldkra in
Het leger bedient zich van
soortgelijke argumenten.
Tussen de beide regeringspar
tijen SPD en FDP bestaan
eveneens verschillen van me
ning als het om het schrap
pen van staatsuitgaven of het
verhogen van staatsinkom
sten gaat. Dit laatste willen
de liberalen eigenlijk hele
maal niet en zij wensen ook
geen extra offers van bepaal
de groepen burgers. De so
ciaal-democraten vinden
daarentegen dat mensen met
hoge inkomens best een aan
vullend bedrag aan belasting
kunnen betalen
Vaststaat dat zogenaamde
schoonheidsoperaties zoals
het terugdringen van mis
bruik en oneigenlijk gebruik
van overheidsvoorzieningen -
bij lange na niet voldoende
zijn om de financiën van de
Bondsrepubliek weer in orde
te brengen Daarvoor is een
grote krachtsinspanning ver
eist, de grootste sinds het be
gin van de regeringstijd van
bondskanselier Helmuth
Schmidt. In de bondskanse-
ïanj is men bet enn er - en
het lukt 01 het lukt mot Een
onbevredigend compromis
zou een nederlaag betekenen,
die op de iets langere duur
zou kunnen leiden tot het uit
eenvallen van de regerings
coalitie.
HANS AMESZ
langs de kust van Capanca ten
zuiden van de hoofdstad aan de
ander kant van de rivier de Taag.
waarbij zaterdag een moment in
stallaties van de Navo gevaar lie
pen Gisterochtend streden
brandweerlieden tegen een
brand die in enkele uren tijd 180
hectare naald- en pijnboomwou
den bij Santarcm. 100 kilometer
ten noorden van Lissabon, heeft
verwoest.
De droogte die sinds het begin van
het jaar Portugal heefi getroffen,
verklaart voor een deel de bran
den. die elk jaar in deze tijd voor
komen. Maar de gelijktijdigheid
van de brandhaarden doet de po
litie vermoeden dat er opzet in
het spel is. Een van brandstich
ting vi rdachte man is maandag
in het noorden van het land aan
gehouden.
ADVERTENTIE
13 en aan de heroïne. Een reportage
over jonge verslaafden. Dan het vervolg
van Nieuwe Revu's sex-enquête: sexuele
gevoelens bij kinderen onder de 10.
Voorts een interview met Ton Harmsen,
ordelievende Ajax-voorzitter. En ook nog
de bloei van oude Ferrari's en de ondergang
van de Nederlandse beek
WARSCHAU (AFP) - Het ziet er sterk naar uit
dat Polen opnieuw wordt geconfronteerd met
een dreiging van ernstige sociale onrust. In ver
band met de grote schaarste in het land heeft de
afdeling van de vrije vakbond Solidariteit in
Czestochowa voor het Zuidpoolse district sinds
gisteren het stakingsparool uitgeroepen.
LONDEN - De meest vreemdsoortige hoofddeksels zijn gefabriceerd om het huwelijk van de Britse kroonprins
Charles en Lady Diana luister bij te zetten.
