Haig wil Cuba
wind uit de
zeilen nemen
Haast Mauroy met
nationaliseringen
Geen kernwapens op zee
CIAgenoemd in vrijmetselaarsscharidaal
Werk in Poolse
havens uur stil
Na vondst rapport niet stempel inlichtingendienst
Ierse regering
bereid tot
onderzoek van
r.k. voorstel
Thatcher biedt geen
hoop voor werklozen
India: ruim
tweehonderd
doden door
giftige drank
VS en Bonn houden vast aan besluiten
118EIBI2SIEHB
DONDERDAG 9 JULI 1981
ROME (AP) De Italiaanse
politie, belast met het on
derzoek naar de vrijmetse
laarsaffaire, heeft een rap
port over een internatio
nale samenzwering ge
vonden dat vermoedelijk
afkomstig is van de CIA.
Het rapport, alsmede afschriften
van Zwitserse bankrekeningen
werden aangetroffen in de dub
bele bodem van de koffer van
Maria Gracia Gelli. de 25-jarige
dochter van de voortvluchtige
grootmeester van de geheime
vrijmetselaarsloge P-2 die ver
wikkeld is in een groot corruptie-
en spionageschandaal. De vrouw
werd afgelopen zaterdag aange
houden toen de politie de docu
menten in haar koffer aantrof.
Haar vader, Licio Gelli, wordt ge
zocht wegens spionage, politieke
samenzwering en fraude, en
houdt zich vermoedelijk in Zuid-
Amerika verborgen.
Het bericht dal afkomstig was van
twee Italiaanse kranten, de Mila
nese Corriere Delia Sera en het
in Rome verschijnende La Repu-
blica maakte slechts melding
van een Engelstalig dossier over
een internationaal complot dat
een CIA stempel droeg. De kran
ten gaven geen nadere details.
Volgens de kranten zocht de poli
tie nog uit of het een authentiek
document van de Amerikaanse
inlichtingendienst betrof.
Maria Gelli zou tevens afschriften
bij zich hebben gehad van Zwit
serse bankrekeningen die haar
vader waarschijnlijk had ge
opend op naam van niet nader
genoemde Italiaanse politici.
De vrijmetselaarsloge wordt ervan
beschuldigd een staat binnen de
staat te hebben willen vormen en
betrokken te zijn geweest bij
massale belastingontduiking,
omkoping en de in scène gezette
ontvoering van de Italiaanse
banker Michele Sindona.
De opperbevelhebber van de Ita
liaanse strijdkrachten admiraal
Giovanni Torrisi. heeft zich gis
teren teruggetrokken omdat zijn
naam veelvuldig wordt genoemd
in verband met het vrijmetse
laarsschandaal. Vorige maand
was Torrisi al geschorst nadat de
autoriteiten zijn naam waren te
gengekomen op de lijst die werd
aangetroffen in de woning van
grootmeester Gelli.
Minister van defensie Lelio Lago-
rio heeft verklaard de ontslag
aanvraag van Torrisi te aanvaar
den en prees het "realistische be
sluit" van de admiraal.
Franse premier kondigt wetsontwerp aan
PARIJS - Premier Pierre Mauroy heeft in het parlement zijn regeringsprogram ont
vouwd, dat in feite een kopie is van de plannen van president Mitterrand. Tot de eerste
initiatieven die zullen worden genomen behoort de nationalisatie van een aantal grote
Franse industriën, waarvan de lijst al tijdens de presidentsverkiezingen van dit vooijaar
bekend was gemaakt.
De eerste minister kondigde ver
der aan dat de doodstraf zal wor
den afgeschaft, dat zal worden
gestreefd naar een 35-urige werk
week en een pensionering bij
zestig jaar. In het algemeen be
vatte de regeringsverklaring
geen verrassingen. Het debat zal
48 uur in beslag nemen, waarna
stemming volgt. In het nieuwe
Franse parlement beschikken de
socialisten over de absolute
meerderheid.
Tot de meest spectaculaire natio
nalisaties die „onmiddellijk" - in
de woorden van premier Mauroy
- zullen worden doorgevoerd be
helst die van het vliegtuigimpe-
rium Marcel Dassault. Het 15.000
werknemers tellende bedrijf, dat
over drie grote centra in Frank-
BELFAST (UPI/AP) - De Noord-
ierse minister Humphrey Atkins
heeft gisteren gezegd dat de re
gering van Ulster de voorstellen
van rooms-katholieke bemidde
laars tot versoepeling van de
reglementen in de Maze-gevan
genis zal onderzoeken. Verbete
ring kan echter alleen worden
bereikt wanneer de hongersta
kers hun actie opgeven, zei hij.
Gisterochtend was de vijfde hon
gerstaker, Joseph McDonnell,
gestorven nadat hij zijn actie 61
dagen lang had volgehouden.
Een republikeinse woordvoerder
beschuldigde de regering ervan,
de Ierse commissie voer
rechtvaardigheid en vrede, die
een formule voor regeling van
het gevangenenprotest had op
gesteld, te misleiden. I lij zei dat
het regeringsinitiatief geen eind
zal maken aan de hongerstakin
gen.
In Belfast en Londonderry heeft de
dood van McDonnell geleid tot
de ernstigste ongeregeldheden
sinds 5 mei. toen de eerste hon
gerstaker Bobby Sands na 66 da
gen overleed. Volgens een leger-
woordvoerder werd de 16-jarige
John Dempsey doodgeschoten
toen een groep mannen een aan
val met benzinebommen uitvoer
de op een busstation in Belfast.
Tientallen auto's en bussen wer
den in brand gestoken en door
sluipschutters werd op leger en
politie geschoten. Twee demon
stranten raakten ernstig gewond,
terwijl twee Britse soldaten en
een politieman lichte verwondin
gen opliepen.
Intussen heeft de Ierse katholieke
bemiddelingscommissie ver
klaard dat de Britse regering een
grote kans heelt laten liggen om
het conflict tot een oplossing te
brengen. Volgens de commissie
hebben de Britse autoriteiten 24
uur te lang gewacht met het zen
den van een afgevaardigde naar
de Maze-gevangenis. Volgens de
hulpbisschop van Dublin, Der
mot O'Mahoney, had de Engelse
regering beloofd om dinsdag
morgen al met de hongerstakers
te gaan praten, maar Engelse
woordvoerders hebben ontkend
dat er een tijdschema overeenge
komen was.
De afgevaardigde is een half uur na
de dood van McDonnell in de
Maze-gevangenis aangekomen
en heeft aan de zeven overgeble
ven hongerstakers een verkla
ring voorgelezen van ondermi
nister Atkins voor Noordierse za
ken. Volgens de verklaring van
Atkins ligt de enige kans van de
hongerstakers in het beëindigen
van hun actie omdat de regering
niet bereid is om "onder druk" te
onderhandelen.
rijk is verdeeld, is de producent
van de bekende gevechtstoestel
len van het type Mirage en van
de laatste loot aan de stam: de su-
per-etendard. De bijna 90-jarige
Marcel Dassault is het oudste lid
van het Franse parlement en als
zodanig had hij de eerste zitting
vorige week geopend.
Hij zat glimlachend in de zaal toen
onder luid applaus van socialis
ten en communisten de nationa
lisatie van zijn levenswerk door
premier Mauroy bekend werd
gemaakt.
President Mitterrand had door
de nieuw gekozen president van
de Franse Tweede Kamer een
boodschap laten voorlezen,
waarin hij stelde „de republiek
behoort niemand toe". Mitter
rand beloofde zijn verkiezings
program nauwgezet te zullen uit
voeren en voor maatregelen die
daarboven uit zouden gaan het
volk - waarschijnlijk door middel
van volksstemmingen - te zullen
raadplegen.
Behalve Dassault zullen ook „on
middellijk" de staalindustrie en
het Rhone-Poulenc (chemie en
textieb-imperium benevens
Thomson-Brandt (de makers van
elektronica) door de staat wor
den overgenomen met de over
weging dat dit de produktie zal
bevorderen en dat Frankrijk er
„sterker en trotser" (in de woor
den van de socialistische pre
mier Mauroy) van zal worden.
Onderhandelingen zullen worden
geopend over de nationalisatie
van buitenlandse bedrijven in
Frankrijk, zoals ITT en Honey- Aan °e Protestactie
well-Bull. De laatste nog niet ge-
nationaliseerde Franse banken
zullen eveneens in staatshanden
overgaan. Van werkgeverszijde
is opgemerkt dat Frankrijk na af
loop van deze operaties het enige
land in West-Europa zal zijn met
een dermate doorgevoerde natio
nalisatie-politiek.
Ingrijpende belastinghervormin
gen werden aangekondigd, even
als een 35-urige werkweek en
pensioenering bij 60 jaar. Deze
plannen zullen echter nog heel
wat voeten in de aarde hebben.
Aanval leger
El Salvador
op stellingen
guerrillero's
SAN SALVADOR (AP) - Door
militaire eenheden zijn giste
ren op vijf plaatsen aanvallen
gedaan op stellingen van
guerrilleros in El Salvador.
Daarbij is gebruik gemaakt
van vliegtuigen, helicopters,
tanks en infanterie, aldus is
door een militaire woord
voerder bekendgemaakt.
De gevechten zijn gevoerd in
de provincies Cabanas en
Cuscatlan, ten noordoosten
van de hoofdstad San Salva
dor.
In de hoofdstad San Salvador
zijn gisteravond twee bom
men ontploft. Een ervan was
geplaatst in een schakelhuis
van de telefoon in de oostelij
ke buitenwijk Siyapango, dat
er geheel aan ging.
De tweede bom ging ergens af
in het noordoosten van de
stad en heeft volgens de poli
tie nagenoeg geen schade
veroorzaakt.
San Salvadoriaanse veilig
heidstroepen en legereenhe
den hebben vorige week vrij
dag met geweld een vluchte
lingenkamp bij de stad Su-
chito ontruimd, zo heeft het
guerrillafront "Farabundo
Marti" (FMLN) in een com
muniqué bekendgemaakt.
In het kamp verbleven driedui
zend personenen, voorname
lijk vrouwen, kinderen en be
jaarden, die het strijdgewoel
in het centrum van het land
waren ontvlucht. Vijftien
honderd vluchtelingen zijn
overgebracht naar de gevan
genis van Santa Tecla in San
Salvador. Volgens het FMLN
is een onbekend aantal
vluchtelingen die weigerden
te vertrekken doodgescho
ten.
WARSCHAU (Reuter) - Poolse havenarbeiders legden gisteren een uur
lang het werk neer op minstens 60 schepen in de havensteden aan de
Oostzee. De havenarbeiders hebben daarnaast gedreigd een algemene
staking te houden, tenzij de Poolse regering hun eisen volledig inwil
ligt.
de havens van Szczecin in het westen tot Gdansk
het oosten namen 46.000 havenarbeiders deel. het was de eerste grote
staking in Polen sinds drie maanden. Ze ging gepaard met waarschu
wingen dat industriële protesten een nadelige schaduw vooruitwierpen
naar het Poolse partijcongres van volgende week. De actie werd ge
voerd uit protest tegen wat genoemd wordt het falen van de regering in
het gestand doen van de belofte dat havenarbeiders een handvest over
werkomstandigheden en rechten te verlenen voor 1 juli. In een commu
niqué dat later door een stakingscommissie werd verspreid wordt 15
juli vastgesteld als uiterste termijn voor de regering om de eisen in te
willigen. "Anders zal in alle Poolse zeehavens een algemene staking
worden gehouden", aldus het communiqué. De waarschuwingsstaking
werd gevoerd met volledige steun van Lech Walesa, de leider van de
vrije vakbond Solidariteit. Op het moment van de staking waren werk
nemers van Polens nationale luchtvaartmaatschappij Lot in bespre
king over de vraag of zij vandaag doorgaan met een voorgenomen sta
king van vier uur.
Uit officiële Poolse bronnen in Warschau kon men gisteren vernemen dat
een nieuwe spiraal van industriële onrust schadelijke gevolgen kan
hebben voor het bijzondere partijcongres dat volgende week dinsdag
wordt geopend. Met name voorstanders van de harde lijn zouden er een
aanmoediging in kunnen zien de levensvatbaarheid ter discussie te
stellen van een beleid dat is gebaseerd op dialoog.
LONDEN (DPA/Reuter) - De Brit
se premier, Margaret Thatcher,
heeft de meer dan 2,5 miljoen
Britse werklozen gisteravond in
een onverwachte toespraak voor
de televisie geen hoop gegeven
op een oplossing van hun proble
men en harde tijden in het voor
uitzicht gesteld.
Tegelijk verwierp zij het toene
mende geweld in de steden en
waarschuwde tegen vernietiging
van traditionele waarden.
Met het oog op de gevechten tus
sen jongeren en de politie in
Londen, Liverpool en Manches
ter zei zij dat een vrije gemeen
schap slechts kan blijven be
staan wanneer de wet in acht
wordt genomen. Zij eiste dat aan
de "door niets te rechtvaardi
gen" ernstige onlusten onmid
dellijk een eind zou worden ge
maakt.
Tegelijkertijd zei zij begrip te heb
ben voor het "persoonlijke leed"
van de werklozen, maar maakte
duidelijk dat de ijzeren bespa-
ringspolitiek zou worden ge
handhaafd.
"Gelooft u nu echt dat wij niet de
eenvoudige weg gevolgd zouden
hebben wanneer die juist zou
zijn?" vroeg zij aan haar toe
schouwers. Arbeidsplaatsen
kunnen alleen worden gescha
pen door produktie van meer en
betere Britse produkten en ie
dere enkeling kan daaraan bij
dragen, aldus de premier
De werkloosheid is de laatste da
gen in Engeland veelal als de
oorzaak van de onlusten ge
noemd. In het parlement zei
Thatcher dat dit "wel een factor
kan zijn, maar niet de voornaam
ste".
NIEUW DELHI (AFP/DPA) -
Twee Indiase vrouwen zoe
ken troost bij elkaar, nadat
bekend is geworden dat fami
lieleden aan een alcoholver
giftiging zijn overleden.
Al meer dan 200 mensen zijn in
de Indiase stad Bangalore
omgekomen na het drinken
van giftige zelfgestookte alco
hol. De laatste balans maakte
melding van 231 doden, on
der wie 54 vrouwen. Artsen
vrezen dat het dodencijfer zal
oplopen tot boven de 250, om
dat nog tientallen mensen
met vergiftigingsverschijnse
len in levensgevaar verkeren.
De politie in de Zuidindiase
stad heeft veertig mensen
gearresteerd die ervan wor
den verdacht de giftige
drank, die deze tragedie heeft
veroorzaakt, illegaal te heb
ben gestookt. Vermoed wordt
dat er bij het stoken van de
drank methylalcohol is ge
bruikt.
Illegaal gestookte alcohol eist
jaarlijks in India een hoge
tol. Het aantal Indiërs dat
jaarlijks sterft, blind wordt
of verlamd raakt door het
drinken van illegaal gestook
te alcohol loopt in de duizen
den. De overheid lijkt niet in
staat een einde te maken aan
de illegale praktijken.
MEXICO - De ministers van buitenlandse zaken van de Verenig
de Staten, Canada, Mexico en Venezuela gaan dit weekeinde
rond de tafel zitten om te praten over een speciaal economisch
hulpprogramma voor de Caraibische eilanden en Midden-
Amerika. Het initiatief vor de conferentie is genomen door de
VS, die een soort van mini-Marshallplan op tafel zullen leg
gen. Washington wil door middel van economische bijstand de
stijgende Cubaanse invloed in beide gebieden terugdringen.
En dat is de adder onder het gras, want Mexico, Canada en, in
mindere mate, ook Venezuela willen niet dat dergelijke econo
mische hulpverlening wordt geboden aan politieke voorwaar-
den.Onze correspondent Rob Sprenkels inventariseerde de
standpunten aan de vooravond van de conferentie.
„Een dokter, één enkele
arts kan een heel grote
bijdrage leveren aan
een klein land als het
onze", vindt de met Cu
ba flirtende Maurice
Bishop, premier van
Grenada, een doorsnee
Caraibisch eiland van
334 km2 en nog geen
100.000 inwoners. „Een
enkele arts, voor een
groot land betekent hij
niet veel, maar voor een
klein land als het onze
is hij erg belangrijk".
Uit Bishop's woorden blijkt hoe simpel het eigenlijk is om een van
de kleine Caraibische staatjes op je hand te krijgen. Cuba kreeg
dat idee in de loop van de jaren zeventig. Het Jamaica van Mi
chael Manley kon plotseling rekenen op Cubaanse technici en
onderwijzers, evenals Grenada, nadat Maurice Bishop er in
maart 1979 door een staatsgreep aan de macht was gekomen.
Bishop: „Het belangrijkste wat Cuba betreft is wellicht dat er geen
beter voorbeeld is van hetgeen socialisme in een klein land kan
realiseren op het gebied van gezondheid, onderwijs, werkgele
genheid, en het verbannen van armoede, prostitutie en ziekten".
Cuba
Sinds de val van Michael Manley op Jamaica, bij de verkiezingen
van vorig jaar oktober, is de directe Cubaanse invloed in de
Cariben in feite beperkt tot Grenada. Maar op bijna alle eilanden
brandt de oppositie van het Cubaanse model en elk moment kan
de politieke koers 180 graden overstag gaan, hetzij door middel
van verkiezingen, hetzij door een staatsgreep. Verder heeft Cuba
ook op een handvol naar onafhankelijkheid strevende Britse
kolonies zijn aanhangers. Evenals trouwens op de Nederlandse
Anrtillen, wier politieke toekomst evenmin valt te voorspellen.
De VS, Venezuela, Mexico en Canada zijn alle van mening dat de
tientallen mini-staatjes in de Cariben geholpen moeten worden.
Maar zij worden niet gedreven door dezelfde ideen.
Strategisch
De VS zien de Cariben als een voor hen vitaal strategisch gebied.
De achtergestelde sociaal-economische situatie op de meeste ei
landen moet worden verbeterd om Cuba de wind uit de zeilen te
nemen, aldus Washington. Venezuela is het met die laatste stel
ling eens, maar wil kost wat het kost voorkomen dat een econo
misch hulpprograma tot spanningen zoals die tussen Oost en
West kan leiden, zo vlak voor de Venezolaanse kust. Venezuela
vindt daarom dat er eigenlijk geen enkele staat bij het hulppro
gramma mag worden uitgesloten, hoogstens Cuba, maar zeker
niet Grenada.
Voor Mexico en Canada is de hulpverlening allereerst belangrijk
vanuit humanitaire oogpunten. Beide landen zijn niet van plan
mee te doen aan het programma dat erop gericht is de Caraibi
sche staatjes een westers economische en politiek model op te
dringen. De Mexicaanse minister van buitenlandse zaken, Jorge
Castaneda, heeft laten weten dat hij dit weekeinde bij de top op
de Bahama's ervoor zal pleiten dat ook Cuba wordt opgenomen
in het mini-Marshall-plan van Alexander Haig.
Verrassing
Dat Haig in Nassau ook wil komen tot gezamenlijke hulpverlening
aan Midden-Amerika is op z'n minst verrassend te noemen. Op
voorhand was te voorzien dat Mexico, Canada en Venezuela niet
zullen toestaan dat Nicaragua bij die plannen zal worden uitge
sloten. En voor Washington is het toch een moeilijk verteerbare
zaak om Nicaragua opnieuw te helpen juist nu alle eigen hulp
programma's zijn bevroren of geschrapt.
Trouwens, het Marshall-initiatief van Haig voor Midden-Amerika
heeft nog een opmerkelijk detail. De Amerikaanse drijfveer ach
ter de plannen is namelijk de hoop dat met economische hulp de
Cubaanse invloed in Midden-Amerika kan worden teruggedron
gen. hetgeen in feite een erkenning betekent van het feit dat de
huidige onrust in landen als El Salvador en Guatemala in de
eerste plaats voorkomt uit de sociale tegenstellingen in die lan
den, de jarenlange economische verdrukking van de meerder
heid. En dat staat in schril contrast met de analyses die Haig tot
voor kort de wereld rondbazuinde als zou Cuba de oppositie in
die landen tot geweld hebben aangezet en van grote hoeveelhe
den wapens voorzien.
WASHINGTON (UPI/DPA/AFP)
-De Verenigde Staten wijzen elk
alternatief van de hand voor de
voorgenomen stationering van
nieuwe kernraketten in Europa.
Dit heeft een hoge functionaris
van het state department giste
ren gezegd.
De functionaris reageerde op re
cente Europese suggesties,
der meer aangestipt door PvdA
leider Den Uyl, dat de voorgeno
men stationering van 572 cruise
en pershing-II-raketten in Euro
pa wordt vervangen door een an
der soort wapensysteem, bij
voorbeeld stationering op zee in
de wateren rond Europa.
De
cruise- en pershing-II-raketten
moeten volgens het NAVO-be-
sluit van december 1979 op Euro
pees grondgebied worden gesta
tioneerd, waardoor in bepaalde
landen de vrees is ontstaan dat ze
in geval van oorlog dichtbevolk
te gebieden tot het eerste doelwit
van het Sowjet-leger zouden ma
ken.
Verwijzend naar de zorg die Was
hington heeft om de toekomst
van "pacifisme, neutralisme en
anti-kern-bewegingen", sprak de
functionaris van "een golf van
Europees pacifisme én frustra
tie", gevoed door Sowjet-propa-
ganda over de komende onder
handelingen, die de betrekkin
gen tussen de Verenigde Staten
en hun Europese bondgenoten
verstoort.
"Het probleem is dat
de Europeanen onderdruk staan
van politieke groepen en dat van
de Verenigde Staten wordt ver
wacht dat ze iets doen om deze
druk op te vangen", zo zei hij.
West-Duitsland
De Westduitse regering blijft op
het standpunt staan dat het door
Moskou opnieuw geformuleerde
voorstel voor een moratorium op
de plaatsing van kernraketten
voor de middellange afstand in
Europa, niet in aanmerking kan
komen omdat een dergelijk mo
ratorium het bestaande Russi
sche overwicht onverlet laat. Dit
heeft de woordvoerder van de re
gering in Bonn, Kurt Becker, gis
teren verklaard.
Na de besprekingen die de partij
leider van de Westduitse sociaal
democraten, Willy Brandt, in
Moskou heeft gevoerd, wacht de
Westduitse regering op nadere
preciseringen van de Russische
leiding, aldus Becker. Voorlopig
blijft het standpunt van de West
duitse regering echter ongewij
zigd. Dit behelst de stationering
van pershing-II- en kruisraket
ten in West-Europa en onderhan
delingen tussen de Verenigde
Staten en de Sowjet-Unie over
de beperking van het aantal
kernraketten.
Willy Brandt vindt dat presidenl
Brezjnjev in zijn opnieuw gefor
muieerde voorstellen twee be
langrijke concessies heeft ge
daan. Moskou eist niet meei
als in februari, dat er voor onder
handelingen kunnen beginnen,
een akkoord wordt gesloten over
de bevriezing van de euroraket
ten. Het neemt nu genoegen met
een intentieverklaring van de
Verenigde Staten dat zij bereid
zijn geen nieuwe raketten meer
te plaatsen zodra de onderhande
lingen zijn begonnen. Daarnaast
heeft het bevriezen alleen be
trekking op de plaatsing en niet
meer op de produktie.
