Stopera wordt een
ramp voor de stad
DE GROENE MASKERS
V
DONDERDAG 9 JULI 1981
Architecten blijven ageren
AMSTERDAM (GPD) -
Niets lijkt de gemeente
Amsterdam meer in de
weg te staan om een begin
te maken met de bouw
van het stadhuis annex
muziektheater op het Wa-
terlooplein. Gedeputeerde
Staten hebben de vereiste
vergunningen afgegeven
en alle nog aanwezige hui
zen op het plein zijn met
de grond gelijk gemaakt.
Het bouwrijp maken van
het terrein is in volle gang
en de stadsarcheoloog
heeft nog maar beperkt
tijd om diep in de bodem
te wroeten naar overblijf
selen van historisch Am
sterdam.
Het bouwwerk dat de verschrikke
lijke naam stopera heeft gekre
gen moet binnen vijf jaar staan.
Het betekent overigens niet dat
de discussie rond de schepping
van de architecten Wilhelm Holz-
bauer en Cees Dam (de laatste als
opvolger van Holt en Bijvoet)
verstomd raakt. Integendeel.
Amsterdammers blijven ageren
tegen het monstercomplex dat
de volledige oppervlakte van het
Waterlooplein zal beslaan. De ge
schiedenis herhaalt zich voor de
zoveelste keer.
Ook betonnen giganten als Bijl
mermeer en metro zijn voor en
tijdens de bouw weggehoond. Ze
zijn toch tot stand gekomen, net
zoals de stopera tastbaar zal wor
den. Het wil niet zeggen dat het
stadsbestuur of de projectont
wikkelaar altijd zijn zin krijgt in
Amsterdam. Vierbaanswegen
door woongebieden als Nieuw-
marktbuurt en Haarlemmer
Houttuinen zijn door toedoen
van de bevolking geschrapt en
ook diverse kantoorkolossen zijn
nooit gebouwd na luid protest
van de burgerij.
De niet aflatende kritiek op het
stadhuismuziektheater is duide
lijk bedoeld om te redden wat er
nog te redden valt. Architecten
zijn in de clinch gegaan met Hun
collega's Holzbauer en Dam om
de vorm van het totale complex
veranderd te krijgen. Bouw
meesters van naam als Aldo van
Eyck, Herman Herzberger, Jan
Rietveld en Piet Blom behoor
den tot de 55 ondertekenaars van
een brief aan de gemeenteraad
waarin de stopera 'een ramp voor
de stad' wordt genoemd. Het
blijft wel vreemd dat de architec
ten pas in april van dit jaar in be
weging zijn gekomen. De werk
tekeningen worden nu betiteld
als 'knutselwerk, levenloos en
dor', terwijl dat op de grove
schetsen van twee jaar geleden
ook al duidelijk was te zien.
Ruzie
Niet lang daarna lieten 80 stede
bouwkundigen in dienst van de
gemeente Amsterdam weten ook
geen heil te zien in de huidige
plannen. De Amsterdamse
Kunstraad liet hetzelfde geluid
horen en zelfs de stadhuis-amb
tenaren zeiden grote bezwaren te
hebben tegen het ontwerp van
het stadhuisgedeelte waarin zij
straks zelf moeten werken. De
zwaar bekritiseerde architecten
zeiden als verweer op de kritiek
nog wel wat aan de plannen te
kunnen veranderen, hoewel de
Haarlemmer Dam daar meer toe
genegen is dan de Oostenrijker
Holzbauer.
Het tweetal toog aan het werk
maar kwam er niet uit. Al snel
werd bekend dat ze onderling ru
zie maakten over welke verande
ringen wel en niet aangebracht
konden worden. In grote trekken
heeft de groep van 55 architecten
gevraagd het bouwwerk minder
massief te maken door het aan
brengen van passages. Hierdoor
ontstaan binnenruimten die voor
allerlei zaken gebruikt kunnen
worden.
Dam wil met het aanbrengen van
deze binnenruimten verder gaan
dan Holzbauer die niet zoveel wil
veranderen. Het gevolg was dat
beide architecten met verschil
lende plannen zijn gekomen in
de apart ingestelde raadscom
missie Stadhuis.
Deze kring van deskundigen onder
voorzitterschap van oud-wethou
der Wim Sinnige vergaderde af
gelopen vrijdag. Duidelijk werd
dat wat B en W betreft aan de be
staande plannen niet zoveel ver
anderd hoeft te worden. Dam
maakt niet veel kans met zijn
veranderingen en Holzbauer kan
op de oude voet voortgaan. Ar
chitecten van de groep van 55 be
toogden voorzichtig dat het veel
beter zou zijn als het stadhuisge
deelte op een heel andere m
wordt aangepakt. Zet die ambte
naren in de bestaande kantoor
kolos Maupoleum aan de Joden
breestraat vlak naast het Wa
terlooplein en bouw alleen het
muziektheater met wat extra
voorzieningen, waardoor het Wa-
terplooplein tenminste nog een
plein blijft, zo luidde het voorstel
van de architecten.
Kreupel
Nog dezelfde avond kon iedereen
in het Parool lezen wat zij precies
bedoelden. In een zelf geschre
ven pagina-groot artikel breekt
de architect professor Aldo van
Eyck de stoperaplannen tot op
de grond toe af. Deze in binnen-
en buitenland toonaangevende
bouwmeester spreekt van 'een
kreupel werkstuk' van Holz
bauer en Dam.
Van Eyck: „Het is de afwezigheid
van maat, mateloosheid dus, die
het stopera-plan kenmerkt. Wat
er groot aan is, is groot op een
nodeloze of afstotende manier,
opgeblazen, pompeus, potsier
lijk. En wat er klein is, is klein op
een afstotende manier - armetie
rig, schriel, bekrompen".
Van Eyck constateert hoe de over
maat van kantoorbouw aan de
Wibautstraat wordt doorgetrok
ken tot op het Waterlooplein.
Daarachter begint de oude stad
die in schril contrast staat met de
overmaat van de nieuwbouw.
Van Eyck stelt concreet voor het
Waterlooplein te behouden voor
de oude stad en de politiek moed
te hebben de plannen dusdanig
te veranderen dat het enorme
stadskantoor naar elders, bij
voorbeeld het Maupoleum gaat.
Het muziektheater kan best op het
Waterlooplein, hoewel ook de
overmaat daarvan teruggebracht
kan worden. Dan nog is er ruim
te op het plein voor publieke
functies als raadszaal, bevol
kingsregister en natuurlijk een
markt. Professor Van Eyck stelt
dat er over de stopera steeds ge
dacht wordt in de trant van 'lie
ver zo dan niet'. Hy vindt dat de
ze fixatie doorbroken moet wor
den door te gaan denken: 'liever
niets dan zo'. Het woord is nu
weer aan de raadscommissie
Stopera. Volgens de plannen
moet de eerste paal voor het
complex begin volgend jaar de
grond in.
THEO v.d. KAAIJ
Maquette van de Stopera, die op het Waterlooplein moet verrijzen.
Schepen
mouth,
Annette 7 rede Callao,
Antares 7 rede Viborg,
Atlantic Coast 7 30 o Port Said nr Ra-
Sfare
!arebeka 6 7 150 o Azoren nr Huelva,
'harolais Express 7 150 w Ouessant nr
Jexandrie,
lombi Spint 7 200 o Terceira nr Azoren,
bi Trader 7 t.a. Port of Spain,
tornelis Broere 7 v Rotterdam nr Hole-
®utch Master 7 3 z Bari nr Swansea,
Terns 7 dw Lissabon nr Le Havre,
Emmely 7 dw Pitomaca nr Mauretanië.
Engelina Broere 7 dw Londonderry nr
Grangemouth,
Eva Danielsen pass 7 Kp Blanc nr Ant
werpen,
Frisian Express 76 85 wzw Scillies nr
Hugo Brinkman 7 v Rotterdam nr Rid-
geham,
Italian Express 7 10 o Tunis,
Jacobus Broere pass 8 Flamborough
Head nr Tees,
Jacqueline Broere 7 v Rotterdam nr
Tees,
Karlsvik 7 50 z Lulea nr Grangemouth,
Leidsegracht 7 100 w Cadiz nr Riga,
Leliegracht 7 130 no Kp Villano nr Casa
blanca.
Pechudo 7 rede Alexandrie,
Philip Broere 8 60 nnw Santander nr
Port Jerome.
Polaris 7 50 nw Gibraltar nr Noordzee,
Rozengracht 7 60 o Kp Degata nr Tripo
li.
Salinke 7 te Amsterdam,
Sertan 7 t.a. Dover,
Singelgracht 7 v Port Harcourt nr Da-
BEAJOE
AAboic, TE^e/0 he 4emeest, j
ÊAJ per waacdeBB. iic y
b hzomOBB 1
EAJ IK heb <?EEAj
WOOPD tepem
y js qez&jpl/
pbecies. ueboeb
heeft IEDERE6AJ
"E urtc,escholt>ek} j
voor srohh&ta/
to IQ
FRED BASSET
De belevenissen van Jommeke
Er is maar één man die dat
mysterie kan oplossen.
PRUIMEN OP B
MANIER
Hrt spreekt byni
1 deze boerpma
een kuilpe van ongc
veer 4 cm middellijn
Lef tn elk kuiltK Kr
halveerde en ontpitte
pruim Roer 3 eetlepel»
bruine suiker door 3 eet
lepel» zeer weke boter
Schep op elke halve
pruim een lepeltje van
dit meng**! Leg de
sneetje» brood op een
beboterde bakplaat
dek af met folie
bakplaat r
i 20 n
Agenda
Westwal 7 in str. v Gibraltar nr Bengha-
Willem Koerts pass 7 Cork.
GROTE VAART
Alamak 7 rede Tripoli,
Alkmaar 8 te Amsterdam.
Amstelvaart 8 te Hiroshima.
Chevron Nederland 7 vn Bahrain nr
Singapore,
Coral Rubrum 7 rede Annaba.
Crania 7 vn Cornerbrook nr Quebec,
Dockexpress-10 7 215 n Socotra nr Bah-
Flevoland 7 vn Amsterdam nr Ham
burg.
Fossarus 7 vn Sal nr Banana.
Honolulu 7 vn Pan kan nr Guayaquil.
Nedlloyd Fukuoka 7 te Conakry,
Nedlloyd Nagasaki 7 vn Yokohama nr
Guatemala.
Nedlloyd Rochester 7 vn New York nr
Port Said,
Nedlloyd Rotterdam 8 vn New York nr
Baltimore.
Nedlloyd Rouen 7 vn Port Said nr Mar-
Nedlloyd Streefkerk 7 vn Callao nr Val
paraiso,
Nedlloyd Talbort 7 vn Antwerpen nr
Leidse bioscopen
LUXOR (071-121239) "Vrydag de der
tiende", da 19.00, en 21.15 uur, zo. ook
16.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee. "Yogi de beer" da.
14.30 uur.
CAMERA (071-124919): "Flying high-
da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur, al.
Nachtvoorstelling "Kentucky fried mo
vie", vr. en za. 23.30 uur, 16.fr.
ook 16.45 uur. 12 jr.
LIDO 3: "Platvoet", da 14.30. 19 00 en
21.15 uur. zo. ook 16.45 uur. 12 jr
LIDO 4: "Private Benjamin", da. 14.30.
19.00 en 21.15 uur. zo ook 16.45 uur, al
STUDIO (071-133210): "The holy grail"
da 19.00 en 21.15 uur. al
Kindermatinee: "Dumbo" da. 14.30
uur, zo. ook 16.45 uur.
TRIANON (071-123875): "A change of
seasons", da 14.30. 19 00 en 21.15 uur,
zo. 14.15. 16.30, 19.00 en 21.15 uur, al.
REX (071-125414): "Een zwoele Zweed
se", da 14.30, 19.00 en 21.15 uur. zo.
14.15. 16.30. 19 00 en 21.15 uur. 16 jr
Ton Menkenhal tentoonstelling Air
rail, t/m 16/8, geopend van 10-18 uur,
zon- en feestdagen van 12-18 uur
Rijksmuseum voor Volkenkunde.
Steenstraat 1. t/m 3/1 '82. "Indianen van
Mexico, Azteken in 't Verleden. Nahuas
van Heden, geopend ma t/m za 10-17
uur; zo- en feestdagen 13-17 uur.
Art Tea House Oude Rijn - expositie
van Doris Groeneveld zeefdrukken. Ma-
riet Schedler keramiek
Stille Mare 4. tel. 146330, van 7/6 t/m 15/
7. geopend van 10-18 uur, zondag van
11-17 uur
Centrale Bibliotheek - Nieuwstraat,
tentoonstelling ter nagedachtenis aan
de Leiderdorpse architect Piet van der
Sterre; tot 1 september te bezichtigen.
d'Ouwe Vest - Oude Vest 81, fototen
toonstelling "Performance", foto's van
Annelies Braker en Wim Lamboo, van
22/6 t/m 22/7 vanaf 16.00 uur.
Hortus Botanicus - Oranjerie, ingang
Rapenburg 73. tot 28/9. tentoonstelling
'Bomen, Beesten. Hout', geopend van
ma t'm za van 10 tot 16.30 uur en zo van
12 30 tot 15.30 uur
Wassenaar - Au berge de Kievit Stoep-
laan 27, expositie van veelkleurige tex
tiele figuren, vervaardigd door de kun
stenares Kea Tan uit Den Haag. van 21/6
t/m 13/8.
Museum Boerhaave Steenstraat la, t'm
15'11. tentoonstrlling "Mooie klokken,
beste kijkers", Sterrenkunde in de 19c
Bioscopen Alphen
da 13.30. 18.30 en 21.15 uur. zo 13.15,
16 00, 18 30 en 2115 uur. 12 jr. in Euro 1
ook zaterdag 24.00 uur, 16 jr.
EURO 3: "Buddy goes West", da. 13.45,
18 45 en 21 00 uur. zo ook 16.15 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Handlanger van de
duivelza. 24.00 uur, 16 jr
EURO 4 "Convoy", da. 19.00
Kindermatinee "De bende van hier
naast", da 14 00 uur
Nachtvoorstelling "Sweet surrender",
za. 24 00 uur. 18 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY 101717-4354) To heli and
back", vr. 19 00 uur. za. 16.00 en 19 00
uur. zo. 16.00 uur. woe 20 15 uur
"American gigolo", do. 20.15 uur. vr. en
za. 21.15 uur. zo., ma. en di. 20.15 uur, 16
jr-
Kindermatinee "Peter en de vliegende
autobus", da. 14.00 uur
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrqdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diacones senhuis:
Middagbezoekuur. 13.45-14 30 uur
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18 30 uur Kinderafdeling dage
lijks van 14 00-19.00 uur (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt)
Sportmedisch Advies Centrum, blessu
respreekuur: Elisabethziekenhuis, Lei
derdorp, 's maandags van 19.30-20.30
18.30-19.30
15.00-
C.C.U 'hartbewaking) dagelijks
14 15-14 45 en van 19 00-19 30 uur.
Intensieve verpleging dagelijks
14 00-14 30 en van 19 00-19 30 uur
Academisch Ziekenhuis
Voor olie paden ten /behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag-
14 15-15 00 uur
18.30-19 30 uur
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18 00 19.00 uur
Praematurenafdelmg dagelijks van
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken
Bezoektijden Kinderkltniek
Dagelijks.
15 00-1545 uur
18 30-19 00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
Alphen aan den Rijn
Ri*>oord: le en 2e klas 111130,
13 30 14 15 en 18 3M9 30 uur 3e klas
13 30-14 15 en 18 30-19 30 uur Kraamal-
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur Kinderafdeling voor ou-
Geluidshinder
Schiphol
Klac htrn over geluidshinder van VÜg|
R ,K' en n.tar S< hiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip-
*>1 (020-175000)
«üudcyi ieucus-
9 juli 1981.
Honder jaar geleden stond in
de krant:
Omtrent den toestand van
den Amenkaanschen president
Garfield wordt gemeld, dat hij
in het Witte Huis door twaalf
geneesheeren wordt verzorgd.
De broeder van den dader Gui-
teau moet verklaard hebben.
dat hij hem sedert lang voor
krankzinnig hield. Te Washing
ton is de militaire macht opge
roepen om de orde te handha
ven. Men vreesde zoozeer, dat
het volk beproeven zou Guiteau
te "lynchen", dat deze thans
naar een kanonneerboot zou
zijn OMvytbvaeta Op
plaatsen werden Zaterdag bij
eenkomsten gehouden om aan
den afschuw en de verontwaar
diging der natie lucht te geven.
In de kerken werden Zondag
gebeden opgezonden voor het
behoud van den president. De
volksfeesten, welke Maandag
11., den onafhankelijkheidsdag
hadden moeten plaats hebben.
werden afgezegd De Beurs te
Nitmw-Yoru beantunxirdde de
treurige tijding met eene aan
merkelijke daling Generaal
Grant, generaal Hancock - de
candidaat der Democraten te
genover Garfield - en tal van
andere aanzienlijke personen
zonden telegrammen van deel
neming naar Washington.
jaar geleden
Uit verscheidene deelen van
Oost-Afrika komen berichten
over schade, die daar is aange
richt door ongekend groole
sprinkhanen. In het
gebied van den Boven-Nijl
moesten zelfs de godsdienstoefe
ningen worden afgelast, nadat
het ongedierte tn de kerken.
scholen en woningen was bin
nengedrongen In de streek van
de Midden-N ijl is op oppervlak
ten van duizenden vierkante
kilometers geen groen blaadje
meer te ontdekken En voorts
zijn in Tanga tij ika (thans Tan
zania, red bijna geen planten
door de insecten bespaard ge-
bleven
In het Poolsch-Lithausche
grensgebied zijn de Poolse au
toriteiten een wijdvertakte
sp tonnage-or ga nisa t te op het
spoor gekomen Elf personen
zijn gearresteerd en meuuie ar
restaties zijn te verwachten
Van Poolsche zijde is geweigerd
mede te deelen of de gearres
teerden in Lithauschen of m
Bussischen dienst stonden.
5'MÉ*
MÊ!> JU MUN £AM?
v\
?AT
