Het
ten koste
van de liefde
Mooi weer maar harde wind voor Laura-fietsers
Roel van Duyn stopt met boeren
Interview
Jm POSTCODE I
VEELE - Voor Saar is het toch
ook wel heel wat. Vier en een
half jaar geleden was ze de
eerste koe van Roel van Duyn
en zijn vrouw Josti. Nu is ze
samen met Marie en nog tien
andere koeienplus 12 bunder
land en de boerderij te koop.
Wat begon als idealisme is
nu koopwaar gewordenzegt
Roel somber. Het hele spul
moet anderhalve ton opbren
gen.
Roel van Duyn zelf wilde nog
wel doorgaan als kleine mi
lieu-minnen de boer. Het be
drijfje liep, en hij knapt uit
menige blouse want ook zijn
lijf nam agrarische vormen
aan. Maar Josti, zijn zelfka-
zende boerin, is er hardstikke
zat van. Ze kaast al drie
maanden niet meer, wil
graag terug naar Amster
dam. Roel gaat mee, samen
met de twee kinderen, van wie
de oudste spastisch is: dat
heeft het bestaan ten platte-
lande er ook niet simpeler op
gemaakt.
De stemming is gedrukt maar
niet klaaglijk als we in de so
bere kamer rond de tafel zit
ten. Er is aan het interieur
weinig veranderd, vier en een
halfjaar geleden zaten we hier
in dezelfde opstelling. Josti
heeft intussen twee kinderen
gebaard. „Liefde en brood,
dat is de basis", zei Roel altijd.
Josti: „Ik ben hier van een
meisje een vrouw geworden
en dat is ook al heel wat". Roel
lijkt eigenlijk weinig veran
derd, alleen wat minder opge
wekt.
Verjaagd
De Grote Denker van provo was
hij destijs, in 1970 werd hij ka
bouter. De eerste ambassa
deur van Oranje Vrijstaat en
tenslotte PPR-wethouder van
Amsterdam, bedeeld met een
uiterst karige portefeuille met
alleen wat gemeentelijke be
drijven zoals de boekbinderij
en de kerkhoven erin.
Begin 1976 werd hij na een be
wind van zestien maanden
door zijn collega-wethouders
en de gemeenteraad verjaagd.
„Ik wens u alle goeds toe,
maar op afstand, want voor
het besturen van een stad
bent u niet geschikt", zei bur
gemeester Samkalden ten af
scheid.
Woorden die Roel van Duyn
niet haatdragend hebben ge
maakt, want in het boek over
zijn wethouderstijd „En tra
nen" voert hij zelfs enige ver
zachtende omstandigheden
aan waardoor Samkalden „na
de revolutie misschien niet
eindeloos asfalt hoeft om te
spitten".
Hij verliet de grote stad, „weg
uit de zieke soepzooi". Zelfs
het mooie plan om op autoda
ken tuintjes aan te leggen,
„waardoor het autopark een
echt park wordt", was niet
van de grond gekomen. Zijn
archief, en daarmee zijn verle
den, verkocht hij aan de Uni
versiteit van Amsterdam en
in Veele, een gehucht achter
in Groningen, kochten ze een
bouwval dat nog vaag de
countouren van een boerde
rijtje vertoonde.
Dat was de lente van 1977. „Op
het platteland willen we ver
wezenlijken wat goed is. Di
rect contact met de natuur,
melk bij mijn vrouw komen, die er kaas van maakt.
Roel van Duyn, voorma
lig provo en kabouter,
zestien maanden PPR-
wethouder van Am
sterdam, is vier en een
half jaar boer geweest
in het Groningse Veele.
Hij de hele dag op het
land, terwijl zijn
vrouw Josti de kaas
maakte.
Wil dat met stadse men
sen? Ten dele. Het be
drijf rendeerde, de
koeien gaven gul, maar
Josti knapte af. Het be
drijf is nu te koop. Roel
en Josti willen terug
naar Amsterdam, dat
zij vanwege „de zieke
soepzooi^ eens ont
vluchtten.
Een interview vol me
lancholie.
Roel en Josti ran Duyn:
"We zijn niet failliet,
maar uitgeput".
goeie verhoudingen tussen de
mensen, ze zijn hier allemaal
erg aardig".
Op luchting
Die stemming is nu, vooral bij
Josti, over. Praten gebeurt in
een mengeling van melancho
lie en opluchting. Wat was het
toch fijn en wat is het toch lek
ker dat het straks niet meer
hoeft.
Jost: „Het is allemaal mijn
schuld. Ik kon er niet meer te
gen, alles stond op zijn plaats,
de kaaskamer, de gierput. En
steeds weer dezelfde kar
weitjes: wei aftappen, melk
bussen optillen, leeg gieten.
Ik kreeg pijn in m'n rug, in
m'n rechter arm. Langzaam
brak ik af, ik kwam mijn bed
niet meer uit. Huilaanvallen.
We zijn op reis gegaan, naar
Frankrijk. Toen we terugkwa
men wilde ik geen kaas meer
maken. M'n laaste kaas heb ik
ook niet bewust beleefd. Ik
had te zeer een black-out. Ik
was een automaat geworden,
zonder gevoel"
Roel: „Terwijl het bedrijf bij
zonder goed ging. Alle inves
teringen gedaan, genoeg
melk om van te leven, alles
deed het, alleen de mensen
niet"
1- Is het dus toch nogal tegen
gevallen?
Roel: ..Nee, het was een bewuste
keus om hier een gezinsbedrijf
van te maken. Maar nu door
zetten zou ten koste gaan van
Josti's gezondheid en van onze
relatie. En Olmen, die spas
tisch is. heeft ook veel aan
dacht nodig"
Stadsmens
Roel: „Ik denk wel dat het een
rol heeft gespeeld. Gesprek
ken met vrienden, dat is in
een stad gemakkelijker dan
hier".
„Maar sinds we de knoop heb
ben doorgehakt, ga ik wel met
een heel ander gevoel naar de
koeien toe. Het leven was: dit
fietstochtje naar de koeien, ik
leef van die spenen: dat ach
terlaten aan andere mensen,
daar word ik wel melancho
liek van".
„We hebben het uitgeprobeerd,
we hebben laten zien dat het
te doen is om van zo n bedrijf
te leven, terwijl we begonnen
zijn met een onooglijk stukje
grond. Het is te doen, maar je
moet wel kunnen doorzette-
Josti: „Maar je hebt soms in zo n
tempo gewerkt dat er weinig
energie overbleef voor onze
relatie".
Roel: „Het was vooral een pro-
Door Tony
van der Meulen
Eigenheimer
- Ben je er door veranderd"*
Roel „Ik ben meer een eigen
heimer geworden. Wat op je
eigen erf afspeelt is goed en
belangrijk, de rest is de onbe
trouwbare buitenwereld. Ik
heb meer boersigheid gekre
gen".
- Ben je daar rouwig om1
„Nee Het is een oogkleppen-
mentaliteit. Maar ik heb er
wel een meer gewone alle
daagse verhouding met vlese
lijke schepselen door gekre
gen. Ik herinner me dat ik tien
jaar geleden in een stal kwam
waar een kalf werd geboren.
Half misselijk trok ik me te
rug. Misselijk van het bloed,
van zwetende lichamen, die
sterke geur. Nu steek ik zelf
m'n hele arm in de baarmoe
der van een koe om er een pil
tegen baarmoederziekte te
deponeren".
Nu is het moment gekomen dat
Josti oprecht boos wordt: „Jij
vraagt alleen maar dingen aan
Roel, want die is een interes
sant persoon. Het is veel be
langrijker dat Roel van Duyn
rotwerkjes doet. dan wanneer
ene Josti rotwerkjes doet Dat
interesseert geen mens, ik sta
weer in de schaduw".
Na
tijdje hervindt Roel de
draad ..Een vriendin van ons
heeft wel eens gezegd' het is
net alsof jullie hier een toneel
stukje aan het opvoeren zijn.
Dat is niet waar, maar het had
wel steeds iets van: dit kan
niet eeuwig duren Ik mis de
gevoelens van mensen die
veertig jaar bij de PTT
werken".
Uitgeput
duktieslag. Weinig slapen,
weining praten".
- Maar voel je je. zoals dat zo
mooi heet, verrijkt door dit be
staan?
Roel „Je ziet hoe alles groeit,
hoe achter elk ding zweet zit.
Dat wist ik wel met m'n
hoofd, maar niet lijflijk. Ik
heb nu de ervaring zelf *'an de
grond te leven, een huis te
bouwen. Ik weet nu ook wat
meer van economie, van de
natuur, en van samenleven,
Maar het is betrekkelijk. Ik
ben er wel tevreden over dat
we dit bedrijf hebben
rcksichtlos. ik ben niet tevre
den over de manier waarop: te
ruckslichtlos. Ik heb veel
energie verspeeld. Het ging
ten koste van de liefde".
Josti „Het was geen spel. Zo'n
spel hou je niet vier jaar vo-
Roel: Dat is het precies Wij zijn
niet failliet maar uitgeput.
Maar mensen die zeggen al
leen een moderne loopstal
kan nog, en jullie gepruts niet,
hebben tóch ongelijk".
- Als jullie teruggaan naar Am
sterdam. met welk gevoel reis
je daar dan naar toe0
Josti heeft weinig bedenktijd
nodig: „Heel ingehouden lo
pen, het moet een mooie dag
zijn met heel veel zon".
Roel: Gemengde gevoelens.
Jammer dat we alles achterla
ten wat we hier hebben opge
bouwd. Nieuwsgierig wat er
verder gaat gebeuren
Josti „Samen met Roel wil ik
een boek schryven. over de
groei van een relatie. Een
emancipatieboek dus".
Het wordt weer melktijd Roel:
„De melk gaat nu in de bus
sen naar de fabriek Maar
mijn ideaal was: 's ochtends
met de warme melk by myn
vrouw komen, die er kaas van
maakt. Dat was het".
Nog even naar de kaasmakery,
die er proper maar onbenut
bij ligt. Mooie attributen.
Even de opwelling: als m die
kaasvormen straks maar geen
geraniums komen te staan. Er
is een groot verschil met een
openluchtmuseum aan alles
zie je dat hier echt hard is ge
werkt.
Josti „Maar opeens voelde ik
me een hond die enorm ligt te
rukken en te trekken aan zijn
ketting".
ALPHEN AAN DEN RIJN Driemaal is scheepsrecht,
luidt een oud spreekwoord. Ook voor de Laura bleek
gisteren deze wijsheid op te gaan, want na een verregen
de openingsavond en een door regen wat verzuurde eer
ste fietsdag bleek gisteren de zon eindelijk Pluvius te
hebben verdreven.
Is u met vakantie
gaat, vergeet dan uw
adresboekje niet.
En schrijf nu alvast
overal de postcode bij.
I ^m| ml ,m, jtrwmm jat ,m, me Maat
WSr Qeamn evwdoen. I
De goede stemming onder de ruim
1400 deelnemers bleef dinsdag
dan ook moeiteloos behouden.
Vooral het eerste deel van de
tocht - via de bollenstreek naar
Zandvoort - werd een heerlijk
ritje. Met de wederom harde
zuidwestenwind in de rug en een
(zomer?)zonnetje gingen door
velen uit voorzorg aangetrokken
regenpakken al snel uit en kwam
de meer zomerse kleding tevoor
schijn.
Als ook nog de zuidwestenwind
iets minder hard was geweest
zou het zelfs een ideale fietsdag
zijn geweest, nu leverde vooral
het stuk tussen Rijsenhout en
Leimuiden voor velen toch wat
problemen op.
VOETBAL - Johan Cruyff heefl
zich weer gevoegd bij de Was
hington Diplomats, zijn werkge
ver in de Noordamerikaanse
voetbalcompetitie. De terugkeer
van Cruijff, die overigens slechts
25 minuten meespeelde, had
kennelijk een goede invloed op
zijn medespelers, want Washing
ton won met 3-2 van de San Die-
go Sockers.
ZEILEN - De tweede race om het
Europees kampioenschap zeilen
in de laserklasse bij de dames is
gewonnen door de Nederlandse
Wolthuis. De tweede Nederland
se zeilster Steenhuis finishte als
zevende.
De opmerkelijke gebeurtenis van
de dag vond plaats in de duinen
bij Zandvoort, waar René Hoek
man Ter Aar zowel de grootste
pech- als geluksvogel werd.
Voortgedreven door de zuidwes
tenwind reed hij met zijn ploeg
met een snelheid van tegen de
vijftig kilometer per uur over het
duinpad, toen de bout waarmee
zijn achterrem was bevestigd lo-
strilde. Zijn rem schoot tussen
de spaken van zijn achterwiel,
waatdoor de Ter Aardcr een flin
ke valpartij maakte Volgens
ooggetuigen schoof hij zeker der
tig meter over het asfalt, maar de
verwondingen bleven deson
danks beperkt tot schaafwon
den. Van zijn fiets kon dat niet
worden gezegd: die was totaal
vernield.
De beste grap van de dag kon op
rekening worden geschreven
van de twee vrouwen die de uit-
deelpost bij het Hecmsteedse
Groenendaal bc'man'den Zij
legden een aantal neppakjes bo
ter (helemaal echt, alleen in
plaats van boter zat er een blok
hout in het wikkel) en deelden
op besmeerde krentenbollen be
luste Laurianen mee dat ze hun
bol zelf moesten smeren. Met de
zakmessen werden de bollen
door de hongerigen opengereten,
om alras tot de conclusie te ko
men dat deze handeling weinig
zin had. Of ze hadden hun bol
met houtsplinters moeten willen
Ook burgemeester V.d. Krofl van Leimuiden heeft op de Ringdijk windkracht zeven tegen.
