VARA amuseert
zich met taboes
Bertholt Brecht rechtstreeks op tv
TV-rubriek
{f^^programma i
dy) weekeinde
Ltöëgëjicht
SATERDAG 27 JUNI 1981
De laatste keer dat een stuk van
Bertolt Brecht rechtstreeks,
'live', zonder tussenkomst
van kunstmatige middelen
als telerecording, film en
bandopname, door de Neder
landse televisie werd uitge
zonden was ruim twintig jaar
geleden, toen Willy van He-
mert 'De Driestuiversopera'
uitzond, met Joop Doderer in
de rol van Mackie Messer.
Dat gebeurde deels in de
openlucht. Het was een ope
ratie die nog het beste met D-
Day vergeleken kan worden.
Als je Van Hemert er zelf over
leest, over alles wat mis ging
en nog veel meer dat net niet
mis ging. en dat vergelijkt
met wat Cornelius Ryan in
'De Langste Dag' over de in
vasie van 6 juni 1944 schreef,
dan weet je dat beide opera
ties op hetzelfde vlak lagen,
met alleen een verschillend
aantal slachtoffers. - de kij
kers even niet meegerekend
Dit laatste is overigens meer
een grapje om het grapje, het
was alles bij elkaar toch een
indrukwekkende prestatie
van Van Hemert c.s., boven
dien was die Driestuivers
opera de directe aanleiding
voor mijn carrière als tv-re-
censent, zodat u en ik het ei
genlijk aan Willy van Hemert
en Bertolt Brecht te danken
hebben dat ik woensdag
avond naar 'De heilige Jo
hanna van de slachthuizen'
heb gekeken: ook een stuk
van Brecht, en ook recht
streeks uitgezonden, zij het
ditmaal vanuit een besloten
ruimte: de beurs van Berlage
in Amsterdam.
Een uitgelezen lokatie voor dit
stuk, dat, zoals zo vaak bij
Brecht. een aanklacht wil zijn
tegen het grootkapitaal, dat
dezelfde beurs als thuishaven
heeft. In Bochum speelt het
Schauspielhaus hetzelfde
stuk in een oude, leegstaande
fabriek ('oude' moet er tegen
woordig bij, ook nieuwe fa
brieken kunnen tegenwoor
dig leegstaan), maar een kapi
talistische tempel waar de
wisselaars eerst even wegge
jaagd zijn, is natuurlijk nog
door
Nico Scheepmaker
Toen ik donderdagmiddag met
mijn kapitalistische auto
door Amsterdam reed, werd
ik tegemoet gereden door de
vrachtwagencombinatie
waarin Schauspielhaus Bo
chum blijkbaar het decor
voor 'De heilige Johanna van
de slachthuizen' vervoerde:
een hele lange verhuiswagen
voorop, met daaraan vastge
koppeld nog eens zo'n hele
lange verhuiswagen er ach
ter. Tegen het grootkapitaal
werd dus wel degelijk het
groottheater in stelling ge
bracht. Geen moderne Neil
Simons-fratsen, waarbij de
zeven hoofdrollen makkelijk
door één dame en één heer
vervuld kunnen worden.
De bezetting met tientallen ac
teurs en actrices (er worden
vijftien mensen genoemd, 'en
anderen') werd bovendien,
naar de aard van de spelop
vatting van Schauspielhaus
Bochum, aangevuld met het
welwillende publiek, waar
van verwacht werd dat het
zich gedurende de drie uur
van de voorstelling in de kol
kende gebeurtenissen mee
liet slepen van de ene plek in
de beurs naar de andere, om
daar dan weer, vaak met een
programma in de hand en
met blije verwachtingsvolle
blik (Daaraan herkende je de
toeschouwer, te midden van
het morrende volk van ac
teurs), de sombere onheil
sprofetieën van Brecht gade
te slaan.
Een vriend van me heeft het
Schauspielhaus Bochum
eens, in Berlijn, Shakespeare
op ongeveer dezelfde manier
zien uitvoeren, dus ook met
staand, ronddrentelend pu
bliek, dat een bescheiden
taak vervulde in de mise-en-
scène en zelfs bij Shakespea-
reaanse schranspartijen mee
mocht pfpn van wat er aan
smakelijks op tafel was gezet.
Een 'theatergebeurtenis', gaf
hij toe, alleen raakte je op den
duur bezeten van maar één
gedachte: waar kan ik even
ergens zitten"7 Dat probleem
was voor de kijkers in Neder
land en Duitsland (de recht
streekse uitzending werd ook
rechtstreeks door Duitsland
2 uitgezonden), door de mise-
en-scène in de huiskamer (ta
fel. drie fauteuils, zitbank)
automatisch opgelost, maar
die kampten weer met een
heel ander probleem, dat in
de beurs zelf misschien min
der nijpend was.
Het stuk namelijk, en de ma
nier waarop het gespeeld
werd. Je moet wel heel erg
van de Duitse taal houden,
om haar op zo'n geschreeuw
de manier langer dan zeg een
half uur te kunnen verstou
wen. En je moet wel heel erg
van Brecht en van toneel in
het algemeen houden, om het
soort toneelspel waarbij van
dik hout planken worden ge
zaagd die een hele vrachtwa
gencombinatie kunnen vul
len, meer dan drie kwartier
voor lief te nemen. Het is zon
de dat ik het zeg, maar mij is
het niet gelukt, - ik geef het
toe, al is het niet iets dat ik
graag in de kranten zou zien
vermeld.
Ik heb, ik zeg het maar eerlijk,
om half elf overgeschakeld
naar Veronica, waar Hitch
cock in de serie Alfred
Hitchcock presents' het ver
haal van Roald Dahl over de
bontmantel vertelde die de
kolonel aan Mrs. Bixby had
gegeven. U weet wel, ze
moest hem verpanden om
geen argwaan te wekken bij
haar man, en toen, en toen,
enfin dat verhaal van 18 blad
zijden uit de bundel 'Kiss
kiss', dat ik nu voor de derde
keer op de televisie zag: één
keer in de Nederlandse versie
bij de TROS, een keer in de
Amerikaanse versie die door
Roald Dahl werd ingeleid, en
nu de oudste variatie, van
Hitchcock. Die had het ver
haal vrij aardig op de voet ge
volgd, alleen zei de tandarts,
Mr Bixby, niet dat het van
avond wel wat later zou wor
den, half negen of negen uur,
maar half elf. of wie weet wel
elf uur. Blijkbaar maken
Amerikanen, als ze later van
hun werk komen, het toch
nog een paar uur later dan de
Engelsman Roald Dahl ver
moedde...
p
s
■l
J [HILVERSUM (GPD) Taboe-doorbreker Johan Anthierens, die in Nederland vooral
bekendheid kreeg doordat hij enkele jaren geleden in het BRT-praatprogramma Noord-
Zuid, samen met Mies Bouwman, verbaal de vloer aanveegde met Pierre Kartner, alias
j Vader Abraham, keert even terug op de buis. Niet bij de BRT, maar bij de VARA-
televisie.
Anthierens is door de VARA uitge
nodigd zondag een belangrijk
deel van de thema-avond samen
te stellen en te presenteren, die
handelt over taboes. In totaal
brengt de VARA deze zomer vier
thema-avonden op het scherm.
Telkens zal eerst een film wor
den uitgezonden die betrekking
heeft op het te behandelen the
ma, daarna een montage van te
levisiebeelden uit het VARA-ar-
chief, die eveneens slaan op dat
onderwerp en ten slotte voigt in
de studio een rechtstreeke dis-
Vaste presentatoren van de volgen
de drie thema-avonden zijn Kees
Schelling, die het op 26 juli zal
hebben over werk en arbeidsver
houdingen, mr. Geertsema, op 23
augustus, over gezag en schrijf
ster Mies Bouhuys, die op 20 sep
tember praat over oorlogswon
den en trauma's.
Anthierens is eigenlijk tweede
keus. De VARA had voor het the
ma taboes namelijk liever caba
retier Freek de Jonge aangetrof
fen, maar die heeft het zondag op
het andere net bij de VPRO al
druk genoeg met het neerhalen
van heilige huisjes.
Hans Emmering, een van de sa
menstellers van het programma
en ook gespreksleider van de dis
cussie aan het slot van de avond,
meent dat Anthierens een goede
keus is, omdat hij enige afstand
kan bewaren tot de Nederlandse
problematiek. Bovendien staat
de Nederlandstalige Belg, zoals
die zichzelf in een interview in
Televizier noemt, te boek als ie
mand die niet schuwt bestaande
opvattingen in twijfel te trekken
en gevestigde orders op allerlei
gebied tegen de schenen te
schoppen.
Johan Anthierens
Nederland, daarover zal Anthie
rens zeker spreken. Hij doet dat
aan de hand van door hem uitge
kozen fragmenten uit program
ma's als „Zo is het toevallig ook
nog 'es een keer". „Hadimassa"
enz. Maar de uitzending wordt
geen frontale aanval op de taboes
die na de jaren '60 en begin '70
nog overeind zijn gebleven. ..Het
is bedoeld als een onderhoudend
programma", vertelt Hans Em
mering. „Uit de uitzending zal
blijken dat sommige dingen nog
steeds een beetje kunnen schok
ken en er zal ook uit naar voren
komen dat taboe een erg per
soonlijk begrip is".
De studiodiscussie zal rechtstreeks
worden uitgezonden. Tegenstan
ders en medestanders van An
thierens praten daarin over „ver
boden onderwerpen". Maar zoals
gezegd, een harde satire wordt
het niet. Tot ongenoegen van
Hans Emmering overigens, die
graag een programma zou bren
gen dat te vergelijken valt met
het vroegere „Zo is het toevallig
ook nog 'es een keer". De VARA
wil echter geen taboe-doorbre
kend programma meer. Angst
voor ledenverlies is volgens Em
mering de hoofdreden.
De thema-avond wordt begonnen
met de uitzending van de Franse
film „Bof, wat betekent „kan
me niet schelen". Deze film van
Claude Faraldo gaat over twee
vrouwen en twee mannen die ie
der op hun eigen manier in strijd
met „de goede zeden" handelen.
Ze willen zich niet aanpassen
aan de normen die de hen omrin
gende maatschappij aanlegt, ze
vinden dat alles mag en moet
kunnen.
(Nederland 1. van 20.05 tot 23.00
ZATERDAG 27 JUNI
HILVERSUM I
VARA18.11 (S) dingen van de dag
19.02 Metropole Orkest. 19.30 (S)
Zing zomaar simpel een melodie.
20 03 (S) Muziek uit eigen huis. NOS:
20.30 (S) Langs de Schiphollijn. VA
RA 22.30-24.00 (S) Wachten op mid
dernacht met Herman Stok. (NOS:
22.55 Tour-Journaal. 23.02 Meded
SOS- en oolitieber.).
HILVERSUM II
18.00 (S) Licht verteerbaar OVER-
HEIDSVOORL 18.40 Leven en
welzijn. Uitz. Min. van Volksgez.
TROS: 18.50 (S) Een mondje Frans.
19.30 (S) De andere en ik 20.28 (S)
Landelijke concertagenda. EO:
21.00(S) De rustdag wijden 21 45(S)
Zomer Bijbelschool 1. 22.30 Nws.
22.40 Achter de horizon van het zo-
mergebeuren. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
19.02 (S) Elpee-pop. 20.02 (S) Elpee
pop-special. 21.02 (S) Country Style.
22.02 (S) Weekend-blues. 23.02-24.00
(SI Jazztime.
ZONDAG 28 JUNI
HILVERSUM I
(NOS: Ieder heel uur nws.). NOS
0.02 (S) Metro's Midnight Music. 1.02
(S) Take it easy. 2.02 (S) De NOS-
Nacht. VARA 7.02 (S) Oeroude
toververhalen. 7.20 (S) Muz. voor de
zondagochtend. 8.02 (S) Vroege Vo
gels. 9.30 (S) Tony van Verre ont
moet Herman Krebbers IKON
10.02 Kerkdienst. 10.45 Wilde gan
zen. 10.50 De andere wereld van zon
dagmorgen. AVRO: 12.02 (S) Muzi
kaal Onthaal 13 02 AVRO-
Magazine. 13.45 Miniatuurtje. NOS:
14.02 (S) Radio Tour de France 17.55
Meded. en uitgebreid weerber. 18.00
Nws. en sportuitslagen. KRO 18.12
Echo. 18.22 (S) Nuuhoorjehetook-
eensvaneenander 19.02 (S) Terwijl
de mannen kijken 20.03 (S) Man en
paard. NCRV 20.15 (S) Zondag
avondzang. 2045 (S) Latijns-
Amerikaans Christendom vroeger
en nu. TROS: 21 02 (S) Specialiteiten
a la Carte. NOS 22.55 NOS-
Tourjoumaal 23 00 Nws. en meded
23.04-24.00 (S) Met het oog op mor-
NCRV's Scheepsradio. 9.30 Het ou
de refrein. 10.00 Plein-plus-minus.
11.00 De wereld zingt Gods lof. 12.00
Boer en tuinder. OVERHEIDS
VOORLICHTING. 12.16 Bizascoop.
12.26 Mededelingen land- en tuin
bouw. 12 30 Nws 12.36 Hier en nu
13.00 Nws. 13.11 Kerk vandaag. 13.30
In beweging. 13.45 In gesprek met
NOS 14.30 Nu of nooit - ouderschap
op latere leeftijd. NCRV 15.15 Woord
in de middag 15.30 In 't zilver over
de grens. 16.30 Focus. 16.45 Radio
Kerkepad. 17 00 (S) Tempo giusto.
HILVERSUM III
leder heel uur nieuws. AVRO 7.02
Per Saldo. 7.03 (S) Vol gas 7.30 Ra
diojournaal 8.03 Per Saldo. 8 40 Ka
diojournaal 8 34 (S) Bingo 10 03 (Si
Arbeidsvitaminen. 1103 (S) Cees
van Zijtveld. 12 03 (S) Hollands Glo
ne 12.30 Radiojournaal. 13.57 Per
Saldo 14.03 (S) Muziek met Meta.
16.03 (S) Toppop disco. 17.57 Per
Saldo.
HILVERSUM IV
Ns. 7.02 (S) Aubade 9 00 Nws 9 02
(S) Aan woorden voorbij... 9.10 (S)
Laudate 10 00 (S) Klassieke piano-
muz. 11.30 (S) Moderne kamermuz.
12.00 Nws. 12.02 (S) Rondom Liszt.
14.00 Nws. 14 02 (S) Spektakel maga
zine. 14.30 (S) Kollage van alledaags
en zeldzauöö)s) Antony and Cleo
patra, opera van Barber.
HILVERSUM IV
NOS 8 00 Nws 8.02 (S) Vroeg klas
siek. 9.00 Nws 9 02 (S) Music .1 Heli
giosa. 10.00 (S) Van het Nederlandse
concertpodium 11 10 (S) De contra
bas centraal. 13.00 (S) Operamati-
bouw Orkest met solist: klassieke
muz <14.40-15 00 Praten over
16.00-17.00 (S) Musica Nova.
MAANDAG 29 JUNI
HILVERSUM I
TROS 7.03 (S) Een goede morgen
met Paul van Vliet. 8 03 Aktua 9.03
(S) Continue muz 11.02 (S) Tunes
van toen 12 03 (S) Nederlands Fabri
kaat. 13 03 (S) Aktua 13.20 (S) Raad
een 'ied of niet NOS 14.02 Tour-
flits. TROS 14 05 (S) mvan Putten
draait op verzoek NOS 15 02 SHa
dio Tour de France
HILVERSUM II
NCRV 7 00 Nws. 7 13 Ochtend
gymnastiek 7.23 Het levende
woord 7.30 Nws. 7 36 Hier en nu
8 00 Nws. 8 10 Te Deum Laudamus
8.30 Nws. 8 36 Hier en nu 8 54 Mo
ment 'jon Gymnastiek voor de
vrouw. 9 10 Waterstanden. 9.15
HILVERSUM II
NOS 8 00 Nws. KRO. 8 10 Ter over
weging. 8.25 De hutsgeklutste 9 25
Waterstanden HUM. VERBOND
9 30 Wat ik niet zeggen kan KRO
10.00 10.00 Eucharistieviering 11 00
'n Zondags pak NOS 12 00 Suara
buitenlandse werknemers.
IKON 17.00 Vesper 17 28 Wilde
ganzen. 17.30 Nou. daarom niet, kin-
derprogr 18 00 Liturgie en kerk-
muz 18.30 Brood en spelen NOS
Radio thuisland. 19.30 Verhaal 20 00
De taaishow 20.30 Vonken onder de
20 45 Onder de groene linde
1 21 40 Tussen nu en 1984(1). 22.05
Spiegel van Belgie 22.30 Nws 22 40
Spiegeltje, spiegeltje. (2). documen
taire 23 20 Gastcollege. 23 55
Nws.
HILVERSUM III
(NOS Ieder heel uur nws AVRO:
8 02 (S) Ko de boswachtershow 8 25
(S) AVRO's Sportpanorama 9 02 (S)
Juist op zondag. 10 02 (S) Pim Ja
cops' platenscala VARA 11 02 (S)
Het zondag iv I t ,u VARA
13 02 (S) Dubbellisi. TROS 14 01
(S) De Europarade 16 02 (S) Ferry's
15.32 De poolvos, natuurfilm (AVRO)
16 00 - The winds of Kitty Hawk, documentaire (AVRO)
18.25 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.46 Sesamstraat (NOS)
19 00 - Het circus van Mickey Mouse (TROS)
19 10 - Bassie en Adriaan in het circus, kinderserie (TROS)
20.00 - De Hulk. tv serie (TROS)
21.37 Journaal (NOS)
21.55 Spionnen, tv-sene (TROS)
22.45 In concert Bert Kaempfert (TROS)
23.20 - Journaal (NOS)
23.25 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
23.30 - Studio Sport extra (NOS)
Nederland 2
16.00 - Studio Sport extra (NOS)
18.57 Journaal (NOS)
18.59 - Hier is Boomer, kinderserie (KRO)
19 25 - Cijfers en letters (KRO)
20.00 Journaal (NOS)
20.27 Big Jake, western (KRO)
22.05 - Brandpunt (KRO)
22.40 - Wat geen oog heeft gezien, documentaire serie (KRO)
23.30 Algemene loterij Nederland (KRO)
23.40 - Journaal (NOS)
23.45 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
Zondag 28 juni
Nederland 1
13.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
15.30 Tour de France (NOS)
18.25 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
19 00 - Journaal (NOS)
19.05 Spiegel van Azië, documentaire serie (VARA)
20.05 Thema-avond: taboe (VARA)
23.00 - Journaal (NOS)
23.05 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
Zondag 28 juni
Nederland2
13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
15.30 Journaal (NOS)
15.35 Clowns en acrobaten (VARA)
16.10 - Bejaarden zangconcours 1981 VARA (VARA)
17.05 - Studio Sport I (NOS)
18.45 Sesamstraat (NOS)
19.00 Studio Sport II (NOS)
20.00 - Journaal (NOS)
20-10 Een beetje gek, filmportret (NOS)
20.40 Vijf minuten bedenktijd (Hum.Verbond)
20 45 - Holland Festival 1981 (VPRO)
23.00 Journaal (NOS)
23.05 Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
DUITSE TV
ZATERDAG 27 JUNI
DUITSLAND I
19 58 Progr.overz WDR 19 00 Act.
progr. 19 22 Puhzciinspektion 1,
TV%SERIE.(. 2000 Joum 20 15
Spate Liebe geht ins Geld, komedie
21 45 Trekking lottogetallen Aansl
Joum. Daarna Relig progr. 22.05
Pesthauch des Dschungcls, speel
film. 23.45-23.50 Journ
DUITSLAND II
18 00 Muzikaal progr 19 00 Joum
19.30 Die Stras se, tv-sene 20.15
Spelprogr 21.55 Joum. 22 00 Sport
23 15 Napoleon und Joghurt. mis
daadfilm 0.45 Joum.
DUITSLAND III WDR
18.00 Cursus Engels 18 30 Intorm
progr. 19 00 Fazit 19.15 Sport. 19 55
Journal 3 SO00 Joum 10.15 Fiim-
portret 21.15 tv-spcl Aansl Der
Sprung, film. Aansl Journ.
ZONDAG 28 JUNI
DUITSLAND I
9 30 Progr.-overz. 10 00 Documentai
re serie 10.45 Kinderserie 11 15
Filmre portage 12.00 Journalistenfo-
rum 12 45 Joum. met weekspiegel
13 15 Klassieke muz 13 50 Region
magazine. 14.15 Kinderserie 14 45
Bekendmaking van de weekwin-
naars 17.45 Spelprogr 18.30 Joum.
18 33 Sport. 19.15 Meditatie. 19 20
Buitenlandse reportages 20 00
Joum. 20.15 Tatort. tv-serie. 21.50
Verkeerstips 2155 Journ 22 00
Filmre portage 22 45 Aktueel magaz.
23 00 Reportage. 23.45 Joum
DUITSLAND II
tijdsmagaz. 13.15 Aktuelc magazi
ne's 13.40 Inform progr 14.10 Kin-
derprogr 14.40 Joum. 14 45 Repor*
tage 14 50 Reportage 15 20 Sport
17 15 Journ 17 17 Sport 18.10 Reli
gieus progr 18 25 Natuurfilmsene.
19 00 Joum. 19 10 Parlementair nws
19 .iu Die Stra t\ >tii 20 15 K.«
viar und linzen, comedie. 21 45
Joum. en sport. 22 00 Documentai
re 22.45 Klassieke muz. 23 50 Jour-
DUITSLAND III WDR
9.00 Informatieve serie 9 25 Cursus
Engels 9.55 Cursus natuurkunde.
10 25 Cursus wiskunde 16 00 Cur
sus Engels 16 15 Wetenschappclgke
serie 16 30 Progr voor buitenlandse
werknemers. 17 30 Weekmagazine
voor slechthorenden. 18 00 Teken
filmserie. 18 30 Informatieve sene
19 00 Popmuz 19 45 Sport 19 55
Journal 3 20 00 Joum 20 15 Cultu
rele sene 21 00 Aktueel magazine
21 45 Spelprogr. 23 15 Joum.
BELGISCHE TV
ZATERDAG 27 JUNI
BELGIË VLAAMS
18 35 Poppenfilmsene 18 40 Kin
derserie 19.05 Gezangen en kleuren
ui de Afnkaanse rimboe Document
19.35 Lotto-uitsl meded en mor
gen. 19 45 Joum 20 10 Niemand is
perfect Amer tv-sene 20.35 Inform
progr 21.20 Een lange reis terug.
Amer speelfilm 22 55-23 20 Jour-
ZONDAG 28 JUNI
BELGIE VLAAMS
10 00 Kerkdienst. 11 00 Confronta
tie 12 00 Nws -overz voor siechtho-
rwdwi 15 00 Kinderserie 15 30
Sport 16 25 17 20 Jeugdfilm 17 45
Sport 18.45 Kinderserie 18 50 Na
tuurserie 19 40 Meded 19 45 Nws
20 00 Sport 20 30 Een avondje i
"Brandpunt de actualiteitenrubriek pan de KRO. besteedt
vanaiHjnd in elk geval aandacht aan de volgende onderwerpen de
ervaring tan het roken, dit in verband met de aangekondigde
verplichting om met ingang ran I maart volgend jaar een waar
schuwing tegen het roken op de roorztjde van de sigarettenpakjes
af te drukken, en de Belgische plannen een omstreden fabriek voor
kernafval van Eurocfwnue bij de Nederlandse grens, weer in ge
bruik te nemen (Ned 2, 22 0$ uurt
'Een betje gek" is de titel die Daniel Sxngelbcrg na lang zoeken
gaf aan zijnfilmjxirtret van Sirmm Carmiggelt dat morgenavond
door de NOS wordt uitgezonden De film is mef de volledige mede
werking van Carmiggelt. tot stand gekomen (Nederland 2. 20 10
