Minister zwakt
rede Reaganaf
Moord op Surinaamse hoofdredacteur roept vragen op
Debat Bani-Sadr zaterdag
VS voor dilemma
in Midden-Oosten
Kritiek op VS in
OESO valt mee
"Geen verdediging Israël"
Nederland
maakte
slechte
beurt bij
"Europa
Classe Royale. Pils van grote klasse.
DONDERDAG 18 JUNI 1981
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van onze medewerker Ruud de Wit)
DEN HAAG (GPD) - Met de moord op
Humphrey J. Keervelt in Georgetown,
de hoofdstad van Surinames wester-
buur Guyana, lijkt een nieuw hoofd
stuk toegevoegd te zijn aan de recente
gewelddadige geschiedenis van Suri
name. Volgens informatie van de poli
tie van Georgetown is Keervelt door
drie gemaskerde mannen ontvoerd en
vervolgens vermoord. Hij zou het
laatst gesignaleerd zijn in gezelschap
van een vrouw die de politie op het
spoor zegt te zijn.
De politie van Georgetown deelde ver
der mede, dat Keervelt sinds een week
in de Guyanese hoofdstad bezig was
huurlingen te ronselen, met de bedoe
ling de regering-Chin a Sen omver te
werpen. Keervelt was de laatste de
cennia een belangrijke vertegenwoor
diger van de linkse beweging in Suri
name. Hij begon zijn politieke carrière
in Nederland als voorzitter van de lan
delijke organisatie van Surinamers
LOSON. In Suriname was hij oprich
ter van de Communistische Partij Su
riname.
Tijdens de stakingen van 1973 tegen de
toenmalige regering-Sedney, die indi
rect leidden tot de onafhankelijkheid
in 1975, speelde hij een voorname rol,
vooral toen hij poogde met de oprich
ting van het Democratisch Volksfront
(DVD de linkse partijen te bundelen
tegen de gevestigde politieke partijen.
Keervelt, die zich in die tijd een mar-
xistisch-leninist noemde, had bij de
verkiezingen van 1973, die op de sta
kingen volgden, evenwel met zijn
DVF weinig succes. Hij kreeg slechts
676 stemmen.
In 1977 probeerde hij met zijn DVF op
nieuw een derde blok te vormen, maar
succes bleef uit. Keervelt wendde zich
daarop tot de NPS van minister-presi
dent Henck Arron, blijkbaar vanuit de
visie, dat als een linkse bundeling tot
geen enkel concreet resultaat leidt,
slechts een infiltratie binnen de geves
tigde politiek uitkomst kan bieden.
Na de staatsgreep van 25 februari 1980
ging Keervelt in tegenstelling tot de
politici van de oude garde ongestoord
door zich te keren tegen de militairen
en de regering Chin a Sen, die hij ver
weet op ondemocratische wijze aan de
macht te zijn gekomen. Deze openlijke
oppositie bracht hem enige malen in
moeilijkheden en leidde zelfs tot een
arrestatie. In het najaar van vorig jaar
verdween Keervelt voor enige tijd
naar Nederland om zich te wijden aan
zijn activiteiten als hoofdredacteur
van hel Surinaams Persbureau.
Begin dit jaar keerde Keervelt opnieuw
terug naar Nederland om zijn achter
ban zijn ommezwaai naar de NPS te
verklaren en op te roepen tot „burger
lijke ongehoorzaamheid tegen de rege
ring-Chin a Sen.
Over zijn onverwachte dood doen ver
schillende speculaties de ronde Het
bericht als zou Keervelt een samen
zwering tegen de regering-Chin a Sen
organiseren, wordt op dit moment in
Suriname ontkend. Volgens de meest
recente informaties zou zijn lichaam in
een zodanige toestand zijn aangetrof
fen. dat het hier om een ordinaire
moord door een prostituee zou gaan
Toch achten insiders het met onmoge
lijk dat Keervelt wel degelijk bezig is
geweest steun te verwerven in Guyana
voor het organiseren van een staats
greep in Suriname. Gezien de geweld-
Oadige praktijken van de Guyanese
dictator, Forbes Burnham. en do uit
stekende contacten die er het laatste
jaar zijn geweest tussen de Guyanese
en Surinaamse regering is het niet on
waarschijnlijk dat Keervelt in op
dracht van Burnham uit de weg is ge
ruimd of dat dc Guyanese regering
een Sunnaams liquidatie-commando
behulpzaam is geweest bij zijn dood.
WASHINGTON (Reuter/AFP) De Amerikaanse president Ronald Reagan probeerde
Israël niet te verdedigen toen hij dinsdag op een persconferentie verklaarde dat de
Israëlische regering "oprecht gedacht kan hebben" dat de aanval op het Iraakse atoom
centrum een "defensieve actie" was. Dit heeft het Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken gisteren laten weten.
de argumenten van de Israëli
sche regering aanhaalde". Vol-
(Van onze correspondent
Jaap van Wesel)
JERUZALEM (GPD) - Is Israël
voor Amerika een waardevol
le bondgenoot of een blok
aan het been? Een vraag die
niet nieuw is, maar die met
de Libanese raketcrisis en
het bombardement op de
Iraakse kernreactor opnieuw
actueel is geworden.
Er zijn twee historisch gegroei
de redenen waarom Israël
door Amerika gesteund
wordt. Alle Amerikaanse pre
sidenten spreken over een
morele verplichting van het
Amerikaanse volk ten aan
zien van Israël als enige ver
tegenwoordiger van de wes
terse democratien in een on
democratisch deel van de we
reld. En tevens wordt Israël
een belangrijke strategisch-
militaire bondgenoot ge
noemd, een mogelijke waak
hond voor de Amerikaanse
belangen in het Midden-Oos
ten.
In de filosofie van president Reagan en zijn adviseurs wordt juist
de nadruk gelegd op de militaire en strategische waarde van
Israël. Het vervelende voor Amerika is dat het in beide kampen
van het Israëlisch-Arabische conflict 'goede vrienden' heeft, met
Saoedi-Arabië als beste vriend voorop.
De nieuwe Amerikaanse regering hinkt ten aanzien van Israël
vaak op twee gedachten want de verdeling in Oost West, goed-
slecht gaat gepaard met grote zakelijke belangen van de republi
keinen in de Arabische wereld. Veel meer dan de Democrati
sche Partij zijn vooraanstaande republikeinen zakelijk met de
Arabische wereld verbonden. De grote vraag dus: wat zal bij het
uitstippelen van de Amerikaanse Midden-Oostenpolitiek de
doorslag geven.
Die Midden-Oostenpolitiek is er nog niet. Reagan en zijn advi
seurs besloten al snel dat het Midden-Oosten geen topprioriteit
moest krijgen, en dat met name de Israëlische verkiezingen af
gewacht moesten worden. Tot meer dan verbale verplichtingen
aan het proces van Camp David is de Amerikaanse regering dan
ook niet gekomen. Maar wel liet de regering in Washington via
minister van buitenlandse zaken Haig aan alle betrokkenen in
het Midden-Oosten weten dat de prioriteiten van de Midden-
Oostenpolitiek anders zouden komen te liggen dan bij Carter
het geval was.
Niet het Palestijnse vraagstuk werd als de sleutel tot de oplossing
van dc belangrijkste problemen gezien, maar het buiten de deur
houden van de Russen. Voor dat doel zouden al Amerika's
vrienden in het Midden-Oosten, Egypte, Israël, Jordanië, Saoe
di-Arabië en de Golfstaten ingeschakeld moeten worden. Niet in
een formeel pact natuurlijk, maar wel in een soort alliantie met
Amerika als tussenschakel.
Voor premier Begin en de zijnen was dat allemaal een bevestiging
dat er in de betrekkingen met Amerika nu gouden tijden zouden
aanbreken. Nu eens niet een president die over de onwettigheid
van nederzettingen zat te zeuren, die de 'vredestaak' van Syrië in
de Libanon positief beoordeelde, en die voortdurend met de
PLO zat te flirten. Syri en de PLO werden in Washington tot
terroristische agenten van Moskou, en de Libanese christenen
werden positiever gewaardeerd dan voorheen.
Die vage en niet doordachte Amerikaanse filosofie heeft al direct
tot onvoorziene problemen geleid. De christenen in Libanon en
de Israëli's dachten de Syriërs nu een lesje te kunnen leren - zo
niet met Amerika's instemming, dan toch met Amerika's gedo
gen. En de Israëli's besloten de Iraakse atoomreactor te bombar
deren. De pretentie van Begin op één lijn te zitten met Washing
ton heeft echter via die militaire escalatie het Amerikaans-Israë
lische bondgenootschap veel onzekerder gemaakt.
Want als Begin met die twee crises iets heeft bewezen is het wel
dat het Israëlisch-Arabische conflict wel degelijk bijzonder cen
traal staat, en de sleutel is voor stabiliteit in het Midden-Oosten.
Amerika's Arabische vrienden zijn nooit onder de indruk ge
weest van het 'rode gevaar' in het Midden-Oosten, en achtten het
zionistische gevaar veel groter. Haig heeft dat op zijn rondreis in
het Midden-Oosten twee maanden geleden zovel in Amman als
Riad mogen horen. En het is alweer Begin die de Arabische
argumenten bewaarheid heeft.
Er is daarom een onverwachte crisis ontstaan in de Amerikaans-
Israëlische betrekkingen die geen precedent kent bij vorige, wat
Begin dan noemt, minder bevriende Amerikaanse regeringen:
voor het eerst heeft. Amerika wapenleveranties aan Israël opge
schort en daarmee een indicatie gegeven dat deze regering be
reid is Amerikaanse militaire steun aan Israël als politiek pres
siemiddel te gebruiken, iets waarvan Carter had bezworen dat
hij daar nooit gebruik van zou maken.
Het Amerikaanse dilemma komt goed tot uiting in de manier
waarop president Reagan in zijn laatste persconferentie reageer
de op de Israëlische aanval op Bagdad. Aan de ene kant begrip
voor de Israëlische motieven, maar aan de andere kant zei hij dat
nader onderzocht wordt of Israël een wet van 1952 geschonden
heeft die het gebruik van Amerikaanse wapens beperkt tot zelf
verdediging. Ook in de Veiligheidsraad heeft Amerika het moei
lijk: meewerken aan een veroordeling van Israël, en dus de stra
tegische bondgenoot tegenwerken, of de Arabische belangen
zwaarder laten wegen?
De strijd is binnen de Amerikaanse regering nog niet beslist. Het
schijnt dat Haig meer op de hand van Israël is. terwijl minister
van defensie Weinberger ervoor is om Israël te straffen. Maar
voor Israël is wel het belangrijkste dat zijn positie bij de regering
van president Reagan hoogst onzeker is geworden, ondanks alle
vriendelijke woorden en ferme taal over de gemeenschappelijke
strijd tegen Moskou.
gens Passage heeft Washington
zijn diplomatieke vertegenwoor
digingen in de Arabische landen
geïnstrueerd de Arabische rege
ringen mee te delen dat Reagan
niet de indruk heeft willen wek
ken zich op het standpunt van Is
raël te stellen.
Tegenover de commissie voor bui
tenlandse zaken van het Huis
van Afgevaardigden verklaarde
onderminister van buitenlandse
zaken Walter Stoessel gisteren
nogmaals dat de regering-Rea-
gan ontzet is over de schade die
door de Israëlische actie is toege
bracht aan de pogingen om tot
een vredesregeling te komen in
het Midden-Oosten. Volgens
Stoessel heeft de aanval op de
Iraakse kernreactor "allerlei pro
blemen" opgeroepen.
Zo heeft Israël met de actie de
spanning in het Midden-Oosten
doen toenemen en is de Egypti
sche president Sadat, die on
danks felle weerstand van de an
dere Arabische landen een vre
desverdrag met Israël heeft ge
sloten, in een moeilijk parket ge
raakt. Ook heeft de Israëlische
aanval de missie van de speciale
Amerikaanse afgezant Philip Ha-
bib bemoeilijkt, aldus Stoessel.
Habib probeert de rakettencrisis
tussen Syrië en Israël te bezwe-
Sowjet-Unie
5?
Volgens Van Aardenne
Op de vraag of de Israëlische aan
val de Sowjet-Unie de mogelijk
heid zal bieden om haar invloed
in het Midden-Oosten te vergro
ten, zei Stoessel dat die kans er
zeer zeker in zit. De Sowjet-Unie
zal volgens hem waarschijnlijk
de banden met Irak willen aan
halen nadat de betrekkingen met
dit land het afgelopen jaar leken
te verslappen.
Stoessel zei over het Israëlische ar
gument dat Irak bezig was een
kernwapen te ontwikkelen, dat
de Irakezen in de toekomst zeker
in staat zouden zijn geweest zo'n
wapen te produceren als zij "op
de ingezette weg zouden zijn
voortgegaan".
De uitspraken van president Rea
gan hebben in Irak tot een bitte
re reactie geleid. Irak verklaarde
dat de uitspraken aantonen dat
de Verenigde Staten een Israë
lisch offensief tegen de Arabi
sche wereld zullen steunen.
Een Iraakse regeringswoordvoer
der liet via het officiële Iraakse
persbureau INA weten, dat Rea-
gans uitlatingen de Amerikaanse
verbondenheid bevestigen met
de "zionistische eenheid". Irak
en de Arabische wereld moeten
beseffen dat de Israëlische-Ame-
rikaanse samenwerking gericht
is tegen de Arabische natie, al
dus de woordvoerder.
Hij is van mening dat president
Reagan door de Israëlische aan
val te rechtvaardigen, het feit ne
geert dat Israël kernwapens bezit
en weigert het verdrag tegen de
verspreiding van deze wapens te
ondertekenen, hetgeen Irak wel
heeft gedaan.
Nederzettingen
Israël zal meer nederzettingen bou
wen in het bezet gebied. Dat
heeft premier Begin gisteren aan
joods kolonisten beloofd. Hij
voegde er echter aan toe dat het
verboden is land van Arabieren
te onteigenen. Begin sprak bij de
inwijding van Beit Arye, een ne
derzetting op een heuvel 29 kilo
meter van Tel Aviv.
"Het is niet alleen verboden maar
het is ook niet nodig Arabieren
van hun land te zetten, er is ruim
te voor duizenden in Samaria en
Judea" (de bijbelse namen voor
de bezette westelijke Jordaanoe-
ver), zo zei Begin tot een enthou
siaste menigte.
Uit kringen van kolonisten ver
luidde gisteren dat Israël op de
westelijke Jordaanoever 800
apartementen wil bouwen die de
komende drie maanden woon
ruimte aan 3000 joodse kolonis
ten moeten bieden. De regerings
commissie voor nederzettingen
zou hiertoe op de laatste verga
dering voor de verkiezingen van
30 juni hebben besloten.
PARIJS (ANP/Reuter) - Minister
van Aardenne van economische
zaken vindt niet dat de Franse en
de Amerikaanse opvatting om te
komen tot een economisch her
stel, zo erg ver uit elkaar liggen.
Hij heeft dat gisteren desge
vraagd gezegd in Parijs, waar hij
de ministerraad van de OESO
(Organisatie voor Economische
Samenwerking en Ontwikke
ling) bijwoont.
De Amerikanen hebben daar een
vrij hard standpunt verkondigd:
eerst thuis orde op zaken stellen
door te beginnen met de inflatie-
bestrijding. Probleem daarbij is
de elders doorwerkende hoge
rentevoet. Maar de Amerikanen
gaan ervan uit, dat de wereldeco
nomie ermee gebaat is, als het in
de VS goed gaat. De Verenigde
Staten zijn per slot "bewaker van
de basis van het internationaal
monetair systeem", aldus woord
voerder McNamara, de Ameri-
ADVERTENTIE
T&nAUJ)
SHOv/arss///
/4/&E GX&SFn/V
VAA/lMQ...
op&WAte/fl?
Op De Nieuwe Rijn
kaanse onderminister van finan-
Voor dat standpunt bestaat vol
gens Van Aardenne begrip onder
de andere geïndustrialiseerde
landen, ook bij de nieuwe Franse
socialistische regering. Frankrijk
heeft echter geen goed woord
over voor het economische be
leid van de Verenigde Staten.
Dat bleek gisteren toen de Fran
se Minister van economische za
ken, Jacques Delors, verklaarde
dat de economie van de Ameri-
kanse bondgenoten op kwaad
aardige wijze wordt aangetast
door het hardnekkige volhouden
van de strijd tegen de inflatie in
de VS.
Delors merkte tegenover de minis
ters van buitenlandse zaken en
financiën van de 24 Westerse in
dustrielanden die bij de OESO
zijn aangesloten op, dat Frank
rijk niet de bedoeling heeft zich
met het binnenlandse economi
sche beleid van Washington te
bemoeien, maar zich zeer onge
rust maakt over de kwalijke ge
volgen van de hoge dollarskoers
en het buitensporige peil van de
rente in de VS.
De Franse minister noemde het
merkwaardig dat Washington
van zijn Europese bondgenoten
verwacht dat ze meer betalen
voor de verdediging van de vrije
wereld en tegelijk een beleid
voeren dat de economische posi
tie van die bondgenoten ver
zwakt. Hij waarschuwde voor de
politieke en sociale gevolgen van
de toeneming van de werkloos
heid die het Amerikaanse beleid
in Europa meebrengt en zei dat
dit wel eens zou kunnen leiden
tot wanhoop en opstand
Voorzorgen bij
bezoek Cbarles
aan New York
NEW YORK (Reuter) - De po
litie van New York tast met
verrekijkers de lucht af op
zoek naar eventuele snood
aards die een aanslag op de
Britse kroonprins Charles
zouden willen plegen. Prins
Charles brengt dezer dagen
een officieel bezoek aan New
York.
Demonstranten die pro-Ierse
leuzen schreeuwden hebben
gisteren een voortijdig einde
I an een balletvoor-
i de Metropolitan
irbij de kroonprins
gemaakt
stelling ïi
Opera, wa
aanwezig
Om de vijf minuten stond een
betoger van zijn plaats op en
liep naar voren, onderwijl an
ti-Britse leuzen schreeu
wend.
Toen dit voor de vijfde keer ge
beurde, hadden de uitvoeren
den er genoeg van en staak
ten de voorstelling.
Doden bij
scliietpartij
GERONA (Reuter) - Bij een
schietpartij in een kazerne van
de Guardia Civil bu Gerona in
Noordoost-Spanje zijn gisteren
een man en een vrouw doodge
schoten van wie vermoed wordt
dat zij lid waren van de linkse
guerrilla-organisatie Grapo.
Volgens een woordvoerder van de
politie hadden twee leden van de
Guardia Civil de vrouw en de
man voor ondervraging meege
nomen nadat zij waren gesigna
leerd op een spoorbaan Tijdens
de ondervraging trok de vrouw
een pistool waarmee zij een van
de twee politiemannen neer
schoot. De ander schoot daarop
de \touw en de man dood, aldus
de lezing van de Guardia Civil.
STRAATSBURG (ANP) - Het Eu
ropees Parlement heeft gisteren
in een terugblik het Nederlands
voorzitterschap van de Europese
ministerraad, de ministers van
buitenlandse zaken van de EG.
weggehoond. "Een bedroevende
ervaring" noemde dc voorzitter
van de socialistische fractie, de
Belg Ernest Glinne, het afgelo
pen halfjaar. De Italiaanse com
munist Fanti omschreef het op
treden van het duo Van der
Klaauw - Van der Mei als. "een
dieptepunt in de geschiedenis
van de gemeenschap dat we
maar het beste zo gauw mogelijk
kunnen vergeten" Zelfs de enige
Nederlandse deelnemer aan het
debat, Jean Ponders (CDA), een
geestverwant van de staatssecre
taris. verklaarde slechts enkele
minuten nodig te hebben "om
een tamelijk spijtig oordeel uit te
spreken over het Nederlandse
voorzitterschap: er is nu t vod
uitgekomen".
Staatssecretaris Durk van der Mei,
hij verving minister Van der
Klaauw die naar Manilla onder
weg is, had de bui kennelijk al
zien aankomen. In zijn balans
van het Nederlandse voorzitter
schap (30 juni loopt het af en
neemt het Verenigd Koninkrijk
over) stelde hij bij voorbaat: "in
de afgelopen maanden heeft de
gemeenschap - en daarmee het
voorzitterschap - de wind niet in
de rug gehad. Veeleer was er
sprake van tegenwind ofwel van
windstilte, die echter nuttig ge
bruikt is voor bezinning op de
toekomst". In zijn drie kwartier
durende rede noemde hij voor
namelijk dc Europese Politieke
Samenwerking (EPS) en dc vele
trips van minister Van der
Klaauw naar het Midden-Oosten
in het kader van het Europees
vredesinitiatief als positieve
punten. Andere zaken waarmee
Nederland eer had ingelegd wa
ren volgens Van der Mei: de jum
bo-raad en di- voorstellen in ver
band met de staalcrisis waarover
overigens nog moet worden be
slist
Hij was bij het Europees parlement
aan een slecht adres. Glinne
wees erop dat de jumbo-raad
"door het Nederlandse voorzit
terschap met heel wat omhaal
aangekondigd, door datzelfde
voorzitterschap niet ernstig werd
voorbereid. Indien dc jumbo
raad dan toch een betrekkelijk
succes is geworden, dan is dit ze
ker niet dankzij het Nederlandse
voorzitterschap, maar wel we
gens de positieve inbreng van de
Franse delegatie". De Belgische
socialist stelde dat de raad onder
Nederlandse leiding zich had be
perkt tot datgene wat de Canade
se econoom Galbraith reeds in
een studie over de ensis van 1929
aanklaagde, "wanneer de zaken
slecht gaan. beperken de verant
woordelijken zich er toe te verga
deren".
TEHERAN (Reuter) - Het parle^
ment van Iran heeft gisteren be
sloten zaterdag te debatteren
over het aanklagen en vervolgen
van president Bani-Sadr. Enkele
afgevaardigden riepen gisteren
al om zijn terechtstelling.
Het besluit van het huis viel toen
de Iraanse radio een oproep tot
het volk richtte van de hand van
de revolutionaire aanklager van
Teheran, "klaar te staan om de
straat op te gaan ter voorkoming
van een samenzwering uitge
broed door agenten van de Ver
enigde Staten".
De zitting van het parlement bleek
een "koppen tellen", met aan
hangers van Bani-Sadr die weg
bleven om bespreking van de po
sitie van de president te voorko-
Maar uiteindelijk waren er meer
dan de noodzakelijke 180 af
gevaardigden - tweederde van
270 - die vóór het bespreken van
Bani-Sadr's bekwaamheid wa
ren en stemde het huis vóór een
debat op zaterdag.
Op het einde van de zitting gingen
de meeste van de 182 aanwezigen
staan en riepen "Allah o akhbar"
(God is groot), de mohamme
daanse uitroep van geloof.
Velen voegden eraan toe "dood
aan Bani-Sadr" en "Bani-Sadr
moet voor 100 procent worden
geëxecuteerd".
De president is al een week niet in
het openbaar gezien, sinds imam
Chomeini hem ontsloeg als op
perbevelhebber van de krijgs
macht.
Bani-Sadr's kabinet is gesloten en
telefoons die rinkelen worden
niet opgenomen.
Het is niet bekend of de 48-jarige
president het debat van zaterdag
zal bijwonen Voorzitter Hasjemi
Rafsandjani bepaalde het begin
van het debat op zeven uur 's
morgens (half 6 bü ons).
In Teheran heerste gisteren betrek
kelijke rust, afgezien van motor
benden van islamitische militan
te jongeren die het verkeer hin
derden en leuzen riepen als "het
Bani-Sadr-idool ligt in gruzele
menten" en Abolhassan is ver
nietigd".
De afgevaardigden die de presi
dent in het verleden openlijk ge
steund hebben, woonden dc par-
lementszitting niet by.
Ongeveer 20 Bam-Sadr-aanhan
gers lieten aantekenen dat zij
aanwezig waren, maar zij betra
den de vergaderzaal niet.
Zij wezen ook een voorstel al dat
de twee grootste politieke riva
len van de president, premier
Mohammed Ali Radjai en opper
rechter en leider van de islamiti
sche republikeinse partij ayatol
lah Mohammed Behesjti, aan het
debat zouden deelnemen Na het
debat van zaterdag zal een stem
ming worden gehouden over Ba
ni-Sadr's politieke bekwaam
heid. Er zal een meerderheid van
tweederde der aanwezigen voor
nodig zijn om die in twijfel te
trekken Een voorstel Bani-Sadr
tien dagen de fijd te geven om
over zijn zaak te denken werd
verworpen.
ADVERTENTIE
DV xit één voordeel aan die iC-;
kleine advertenties. U kunt J1
nooit zeggen dat u door de/v.
reclame aan Classe Royale l
bent begonnen. v ;r
