Ook al een
atoomvrije
schuilkelder
in de tuin..?
"RMS onder druk
KNIL-militairen
geproclameerd"
tl HELE DAG
ZIER in
duinrell
Rij n-conferentie
wordt uitgesteld
BBK geïrriteerd
over snoeiplan
DONDERDAG II JUNI 1981
ZOETERWOUDE - Ge
loof je door een atoom
bom aan je einde te
zullen komen en heb je
zo'n 50 tot 60.000 gul
den achter de hand,
dan kun je tegenwoor
dig bij diverse bedrij
ven in Nederland een
atoomvrije schuilkel
der aanschaffen, voor
in je achtertuin.
Oosthoek Beton in Zoe-
terwoude is zo'n be
drijf. Daar bouwt men
in licentie atoomvrije
schuilkelders van vijf
bij zes meter. Volgens
directeur C. Hofland
doet Oosthoek dat niet
alleen om „een stuk
werkgelegenheid te
scheppen", maar zeker
ook om een gat in de
markt op te vullen.
De belangstelling voor
zo'n schuilkelder van
gewapend beton, voor
in je achtertuin, is voor
al de laatste jaren sterk
stijgende. Berichten
over een verkoeling
van de oost—west ver
houdingen, de nucleai
re bewapeningswed
loop en het tekort aan
algemene schuilkel
ders, doen bij een
groeiend aantal men
sen het hoofd op hol
slaan. Ten einde raad
beginnen die dan maar
te prakkizeren over de
aanschaf van zo'n stuk
je postnucleair welbe
hagen.
Brand
Maar ook met zo'n familiekluis
van 60 mille in je achtertuin
ben je niet helemaal uit de
brand. Want mocht zo'n
atoombom nou op minder
dan 600 meter van de schuil
kelder vallen, dan vermag
zelfs al dat gewapende beton
geen lieve cent aan je leven
helpen.
Toch was dit voor minister Wie
gel van binnenlandse zaken
geen aanleiding om jongstle
den maart de handel in parti
culiere atoomschuilkelders
te verbieden. „Ik vind niet",
zo antwoordde hij toen op
vragen van het PSP-kamer-
lid Van der Spek, „dat de
handel in die atoomschuil
kelders de indruk wekt, dat
mensen een atoomoorlog
kunnen overleven."
Of koningin Beatrix die indruk
wèl heeft gekregen, kan di
recteur Holland van het Zoe-
terwoudse betonbedrijf niet
vertellen. Wel weet hij. dat
onze vorstin nog niet zo heel
lang geleden in het konink
lijk paleis Huis Ten Bosch
een atoomschuilkelder heeft
laten bouwen, die drie keer
zo sterk is als de schuilkel
ders van zijn bedrijf, die veel
eer voor huis-, tuin— en keu
kengebruik zijn.
Beunhazerij
Bijster verwonderlijk zou Hof
land het overigens niet heb
ben gevonden, wanneer mi
nister Wiegel de handel in de
ze particuliere overlevings-
bunkers aan banden had ge
legd. „Want", verzucht de
Zoeterwoudenaar, „het is
niet te geloven, zo groot als
de beunhazerij in deze bran
che nu al is."
Volgens Hofland is dat te wij
ten aan het volledig ontbre
ken van normen, waaraan
zo'n schuilkelder zou moeten
voldoen. „In Zwitserland",
weet hij, „is dat allemaai kei
hard vastgelegd. In Zwitser
land hangt de atoomschuil
kelder ook niet in een waas.
zoals bij ons, maar is het een
must. Op sommige plaatsen
is de aanleg van een schuil
kelder zelfs verplicht, wi! je
een bouwvergunning krij
gen."
Dit jaar, zo weet Hofland, wor
den er in Zwitserland alleen
al een kleine 80.000 atoom
schuilkelders gebouwd,
waarvan sommige gebouwd
met overheidssubsidie. De
angstindustrie tiert er welig,
maar dat is de clou van ons
westerse vrije markt-mecha
nisme: waar vraag naar is. dat
wordt verkocht
Zottigheid
Zo redeneert de Zoeterwoudse
beton-directeur in beginsel
ook, zij het dat hij daarbij niet
uit het oog wil verliezen, dat
de handel in atoómschuilkcl-
ders bovenal een vertrou-
wenszaak is. Zijn bedrijf
bouwt de schuilkelders dan
ook naar Zwitsers voorbeeld;
een land dat op het vlak van
atoomschuilkelders nu reeds
een naam heeft op te houden.
een hoogte van ruim dne me
ter, zijn zo'n 50.000 kilo zwaar
en voorzien van een gepant
serde deur van ruim 1200 ki
lo. Deze schuilkelders zijn
bedoeld voor de opvang van
pakweg een weck. Verse
lucht en licht is allemaal ge
regeld en voor grote en ki- int
boodschappen is er een che
misch toilet. Ook zijn deze
schuilkelders voorzien van
een apparaatje, waarmee de
hoeveelheid radio-activiteit
buiten kan worden gemeten.
Directeur Hofland „Een Hiros-
jima-bom kunnen ze heb
ben. Maar dan moet het geen
voltreffer zijn. Verder zie je
dat alleen de meest noodza
kelijke voorzieningen in onze
kelders zijn aangebracht. In
spelen op allerlei zottigheid
doen we niet, want zo n kel
der is al duur genoeg."
Gasbom
Wat volgens Hofland de prijs zo
opschroeft, zijn het tf ll
en de plaatsingskosten
..Maarzegt hij, „heb je zo n
ding eenmaal in je tuin, dan
ben je verzekerd van een stuk
veiligheid. En dan praat ik
niet alleen over atoomgevaar
maar ook over conventionele
schermutselingen. Een gas
bom of zo."
Maatstaven voor zo'n atoom
schuilkelder zijn in ons land
echter nog niet gesteld
Bouwvergunningen zijn er in
ons land ook nog niet voor af
gegeven. Toch zijn ze er wel
in Nederland de particuliere
atoomschuilkelders. Maar de
eigenaars hebben die privë-
bunkers niet laten registre
ren en gebouwd onder het
mom van een nieuwe olie
tank of iets van dien aard
Mede door het ontbreken van
een overheidsprogramma
ztjn zij namelijk bang op het
moment des onheils de hele
dorpsgemeenschap voor de
ingang van hun schuilkelder
aan te treffen Dan krijg je
pijnlijke situaties als wie er
wel in mag .-n wir niet I).'
ruimte in zo'n kelder is im
mers maar beperkt.
Broodjes
Zulke netelige confrontaties
kun je volgens Hofland
voorkomen, door genoeg
atoomschuilkelders te bou
wen. Desnoods met over
heidssubsidie. Maar of daar
in ons land genoeg financië
le middelen voor zijn...?
„Ach", weet Hofland, „in Is
raël is ook geen geld. maar
evenzogoed barst het daar
van de schuilkelders."
„Ik ben ervan overtuigd", zegt
Hofland dan. „dat als wij de
prijs van zo n schuilkelder tot
ongeveer 20 mille konden
drukken, ze dan als zoete
broodjes hier het terrein af
gingen." Waarmee Zoeter-
woude weer een stuk werk
gelegenheid had gehad.
Conclusie historisch onderzoek:
DEN HAAG (ANP) - Re
bellerende Ambonese
KNIL-militairen hebben
in april 1950 de burgerlij
ke leiders op de Zuid-Mo-
lukken zodanig onder
druk gezet dat ze geen an
dere keus hadden dan de
proclamatie van de Vrije
Republiek der Zuid-Mo-
lukken te tekenen.
Dat staat in een archief-onderzoek
van de historicus mevrouw drs.
E.I. van der Meulen dat met mid
delen van het ministerie van bin
nenlandse zaken (minderheden
beleid) tot stand is gekomen. Het
dossier 'Ambon 1950 - De hou
ding van Nederland ten opzichte
van de RMS' is vandaag gepubli
ceerd.
Twee missies, die probeerden te
bemiddelen in het conflict tus
sen de RMS en de Indonesische
regering, hebben het militaire
karakter dat op de achtergrond
de RMS-proclamatie zou hebben
bepaald, geconstateerd.
Terreur
Allereerst was dat de missie-Lei-
mena, die namens de fedcerale
regering in Djakarta (RIS) een
vreedzame oplossing wilde zoe
ken. Dr. Leimena. minister van
volksgezondheid van de RIS,
constateerde in zijn verslag dat
'de proclamatie van de RMS, die
volgens haar autoriteiten geba
seerd was op het recht van zelf
beschikking van de bevolking, in
feite niets anders was dan een
KNIL-affaire'. Vooral het Regi
ment Speciale Troepen (RST) oe
fende een terreur op allen die
hun inzichten niet deelden, zo
blijkt uit de bronnen-studie.
Ook de Nederlandse missie van ko
lonel Schotborgh - vergezeld
van twee leden van het Hoge
Commissariaat voor Indonesië
(UNU), Van Hoogstraten en Van
Deinse kwam tot eenzelfde
conclusie. In hun rapport staat:
'Op 23 april stelden de 'groenpet-
ters' (leden van het RST. met
groene baretten) de eis dat bin
nen 24 uur de onafhankelijk
heidsproclamatie van de RMS
zou worden uitgevaardigd'. Op
25 april was het zover, 'maar het
staat vast dat districtshoofd Ma-
nuhutu en vice-voorzitter Wairi-
sal van de Zuid-Molukkenraad
met tegenzin hun handtekening
plaatsen'. Hun zou echter geen
andere keuze zijn gelaten, naar
zij zelf verklaarden, aldus het
rapport van Van Hoogstraten en
Van Deinse.
KPM
Van Hoogstraten en Van Deinse
halen ook de rol van dr. Soumo-
kil, de latere RMS-leider op de ei
landengroep, aan. "Hij zette alles
in het werk om de Ambonese
KNIL-militairen voor zijn zaak -
proclamatie van de souvereine
RMS - te winnen. Dit streven is
voorlopig met succes bekroond".
Overigens faalden beide missies.
Dat deden ook alle andere Ne
derlandse pogingen om de
"kwestie Ambon" vreedzaam op
te lossen.
Drs. van der Meulen heeft in haar
dossier ook de rol van de Ko
ninklijke Pakketvaart Maat
schappij (KPM) bij het vervoer
van Indonesische troepen naar
Ambon in het najaar van 1950 op
genomen. De KPM vervoerde in
opdracht van Djakarta 13.000
man naar Ambon om daar de op
stand de kop in te drukken. Hoe
wel Nederland hiermee weinig
was ingenomen, vond Den Haag
niet dat het op haar weg lag in te
grijpen. Wel heeft de regering de
KPM gewezen op de mogelijk
heid om op wettige wijze van
haar verplichtingen af te komen.
De KPM deed dat niet
Het dossier 'Ambon 1950' is het re
sultaat van een archief-onder
zoek. waaraan werd begonnen
onder toezicht van de gemengde
Zuidmoluks-Nederlandse com
missie Koebben-Mantouw. Die
commissie werd ingesteld na de
eerste treinkaping in 1975, maar
viel in 1978 weer uit elkaar om
dat de Molukse leden meenden
dat de regering niet naar Moluk
se adviezen luisterde. De com
missie Koebben-Mantouw had
toen reeds een studie gereed,
over de Rondetafelconferentie in
1949. Minister Wiegel (minderhe
den) stelde echter de middelen
beschikbaar om de historische
studies af te ronden. De commis
sie-voorzitters prof.dr. A.J.F.
Koebben en L.Ch. Mantouw heb
ben het werk van drs. Van der
Meulen nog wel begeleid.
Wilde staking
RSV-dochter
LEEUWARDEN - Onder de 140
werknemers van het metaalbe
drijf Electron Friesland bv in
Leeuwarden is vanmorgen een
wilde staking uitgebroken. De
stakers willen dat de directie van
het bedrijf, een onderdeel van
het RSV-concern, op korte ter
mijn met de ondernemingsraad
en de vakbonden gaat praten
over de opname van de vaste rei-
surencompensatie in het basissa
laris.
Over deze wens van het personeel
is al regelmatig contact geweest
tussen de directie van het bedrijf
en de bonden, zonder tot een op
lossing te komen. De dag na
Pinksteren zou er weer zo'n ge
sprek plaatsvinden, maar dit
werd door de directie op tweede
Pinksterdag plotseling afgezegd
Over de handelwijze van de di
rectie vond gisteravond een per
soneelsvergadering plaats. Daar
werd tot de spontane actie beslo
ten. De industriebonden FNV en
CNV overwegen de actie over te
nemen Electron Fries
land bv is gespecialiseerd in het
leggen van elcctriciteitskabels.
zowel boven- als ondergronds.
Dit naakte protest was te zien bij het plaatsje Fessenheim nabij de Frans-Duitse grens, waar Westduitse milieugroeperingen
ageerden tegen de bouw van een Franse kerncentrale. De politie weerhield het gezelschap ervan de grens te overschrijden, waarna de
broeken massaal omlaag gingen.
LUXEMBURG (ANP) - Onder
druk van Frankrijk is de minis
tersconferentie over de Rijn, die
in juli in West-Duitsland zou
worden gehouden, uitgesteld tot
het eind van dit jaar.
De Franse regering wil eerst de
verkiezingen voor de Nationale
Vergadering in september af
wachten alvorens tot overeen
stemming te komen inzake een
nieuw zoutverdrag. Het uit 1976
daterende verdrag kwam vorig
jaar te vervallen, omdat de Fran
se regering voor de onderteke
ning ervan geen meerderheid in
het parlement meende te kunnen
vinden.
Het uitstel werd gisteren in Lu
xemburg besproken door de ver
antwoordelijke ministers van de
Rjjnoeverstaten (Nederland,
Duitsland, Frankrijk, Luxem
burg en Zwitserland). De Neder
landse regering, die sterk heeft
aangedrongen op een spoedige
oplossing van het zoutprobleem,
is zeer teleurgesteld over dit uit
stel. Omdat de bewindslieden op
de vorige Rijn-conferentie begin
dit jaar in Den Haag niet tot over
eenstemming konden komen
over de wijze van opslag van het
afvalzout uit de Franse kalimij-
nen en Frankrijk nadere studie
eiste, had Nederland aan een
tweede conferentie de voorwaar
de verbonden dat nog vóór de zo
mer van dit jaar een definitieve
beslissing zou worden genomen.
Op de Ryn-conferentie volgende
maand in Duitsland zouden de
bewindslieden een keuze maken
uit drie mogelijkheden van op
slag. waardoor een groot gedeel
te van het afvalzout niet meer in
de Rijn geloosd hoefde te wor
den.
DEN HAAG (GPD) - De bezuin
gingsvoorstellen die de commis
sie van topambtenaren in het
zgn. Heroverwegingsrapport
heeft gedaan ten aanzien van de
Beeldende Kunatenaai Regi
ling (BKR), worden door de
BBK. de Beroepsvereniging van
Beeldende Kunstenaars, vol
strekt onaanvaardbaar en hypo
criet genoemd.
„Het is opvallend, hoe steeds op
nieuw gepoogd wordt de kunste
naars aan te pakken als het gaat
tionale economie", aldus Nico
Klous. woordvoerder van de
BBK „Zodra er geld moet wor
den ingeleverd, komt de over
heid bijna automatisch bij ons te
recht. Alsof kunstenaars een
enorme beroepsgroep vormen,
waar flink te halen valt
De ambtelijke nota signaleert een
mogelijkheid om op de BKR (de
voormalige „contra-prestatie"-
rcgeling) in de komende vier jaar
een bedrag van maar liefst 80 tot
85 miljoen te bezuinigen door
strengere toelatingseisen en In
korting van de duur van de voor
ziening
Klous zegt zich te realiseren dat
het voorstel uiteraard „maar"
een van de vele besnoeiingsaller
naticven is die worden aangege
ven en waaruit een nieuw kabi
net op een bepaald moment een
ptcp kan doen Nktli n i
hi t volgens Klous de beeldende
kunstenaars steeds erger irrite
ren dat voortdurend zij onder de
loep worden genonv-n „Elke
aantasting van de regeling, ook
in deze tijd. is voor ons onaan
vaardbaar Wij lopen met andere
groepen vergeleken al jarenlang
achter De normen voor de mate
naai en beroepskosten met na
me zijn sinds het bestaan van de
BKR nauwelijks aangepast
De BBK gaat zich bp korte termijn
bezinnen op een reactie naar aan
leiding van deze laatste „aanval"
op de kunstenaars voorziening
INRELL WASSENAAR MINIMAAL ENTREE (6,-), MAXIM
l Annabel» LibeWe de Klkkerahow met Ritmo, Kik»»
bbelfietsen roleki'a treintje» (de minitrein rijdt dooi
it en filmvoorstelling airwaffc dwrenkamo Sportland I *3*9?"
verkeerslum speurtocht fantas» doolhof en» en/
DUINRELL WASSENAAR VOOR UN ONVERGETELIJKE OAO! 1
iAeuxüüuuL
