Ook =*t=- volbloed BMW
Blik in de weekbladen
Britse fabriek
bouwt auto van
een op veertig
HP
rs?. samengesteld door Koos Post
Vijf miljoen Fiats 127
Opel komt
volgend
jaar met
kleine
voorwiel-
aandrijver
Proto
type
van
Fords
stads
auto
KLSEVIERS
ixn
DONDERDAG 11 JUNI 1981
BMW heeft vorig jaar bijna net
zoveel winst geboekt als in
het recordjaar 1979. Ondanks
alle ellende in de autobran
che. Het is nauwelijks meer
te geloven dat datzelfde
BMW nog niet zo bar lang ge
leden op de rand van de af
grond balanceerde. Toch
moest zo'n twintig jaar terug
een ingrijpende verandering
van modellenpolitiek het
Beierse merk van een echec
redden.
Dat dat voortreffelijk is gelukt
weten we nu. Vooral op het
gebied van de grotere auto's
staat BMW ijzersterk. Maar
voor een groot deel is de
kracht van de huidige positie
ook te danken aan het succes
van de kleine karretjes.
Eerst was dat de 1600-twee
deurs, het sportieve wagentje
dat velen zo diepgaand aan
sprak. Negen jaar heeft dat
model - met de latere 2-liter
varianten - het uitgehouden.
In 1975 besloot de directie deze
2-serie te laten aflossen door
de 316. 318. 320 en 320i. Een
tikkeltje minder sportief dan
de voorgangers maar wel met
een grein meer comfort.
Deze nieuwe 3-serie (later naar
boven uitgebreid met een 6-
cilinder motor in de 320 en
323i) is een schot in de roos
gebleken. Ondanks zijn niet
geringe prijs. "Maar men
krijgt veel waar voor dat
geld", schreef ik een kleine
zes jaar geleden.
Velen dachten er net zo over.
Voor de eerste maal in de ge
schiedenis van BMW heeft
een model de produktie van
een miljoen exemplaren
overschreden. Kortgeleden is
men in Beieren welgemoed
aan het tweede miljoen
"drietjes" begonnen.
Het bereiken van die miljoen
mijlpaal viel ongeveer samen
met het verschijnen van de
jongste loot aan deze drie-
stam: de 315. Tijdens een
persconferentie ter gelegen
heid van de personenauto-
RAI in februari jongstleden
werd zijn komst al aangekon
digd maar het heeft tot nu ge
duurd alvorens hij in de
showroom kwam te staan.
De serie was in de loop der ja
ren als het ware iets opge
schoven. De laagst genum
merde, de 316, was al uitge
rust met een 1800 cc motor
met een vermogen van 90 pk.
Dezelfde krachtbron die men
in de 318i kan vinden. Maar
daarin heeft men het vermo
gen kunnen opvoeren tot 105
pk.
Dus was er aan de "bodem"
van de serie ruimte gekomen
om weer eens terug te grijpen
naar de bij BMW zo bekende,
vertrouwde en betrouwbaar
gebleken 1600 cc motor van
75 DIN-pk. En die zit nu in
die nieuwe 315
Er is ook uiterlijk enig verschil
met de 316. Wat minder
chroom. Geen halogeen-kop
lampen. Een niet van binnen
uit verstelbare buitenspie
gel. En nog enkele in feite vrij
ondergeschikte zaken. Het
belangrijkste verschil schuilt
onder de motorkap.
Toevallig heb ik dat verschil
goed kunnen ervaren. BMW
Nederland in Den Haag kon
namelijk de met mij gemaak
te afspraak voor de 315 niet
volgens de letter nakomen.
De beloofde wagen was niet
op tijd gereed.
Daarom kreeg ik voor korte tijd
een 318i mee. Een machtig
stuk mechaniek met een als
een spinnend katje snorren
de krachtbron die dank zij
zijn elektronische inspuiting
onder alle omstandigheden
soepel zijn werk bleef doen.
Maar wat mij het meest van al
les opviel was toch de betrek
kelijke zuinigheid van de wa
gen. Zo'n zes jaar geleden
schreef ik dat men blij mocht
zijn als men met een 316 één
op tien zou kunnen halen.
Toegegeven, ik heb uiterst rus
tig gereden met die 318i. In
feite niet overeenkomstig het
pittige karakter van de auto
(met een top boven de 170 km
per uur). Maar dat alleen kan
toch niet de verklaring zijn
dat ik aan de benzinepomp
tot één op 11,5 kwam. De
technici hebben duidelijk
niet voor niets hun aandacht
op zuiniger motoren gericht
gehad.
Dat bleek mij ook bij de test
met de 315. Vijfduizend gul
den goedkoper dan de 318i.
met 200 cc minder cilinderin
houd en 30 paardekrachten
minder vermogen. Met de
vroegere BMW's met 1600 cc
motor moest ik bijzonder op
mijn tellen passen als ik één
op tien wilde halen. Dan
moest ik al mijn snelheidsin
stincten op een laag pitje
plaatsen.
Met deze 315 (op papier dezelf
de motor) bleek dat geen
moeite. Goed, ik heb niet het
onderste uit de kan willen
vissen, maar zelfs zonder een
sponsje onder het gaspedaal
of andere trucjes die in zui-
nigheidsritten schering en in
slag zijn haalde ik toch de één
op 11,9..
Toen BMW in eerste jaren ze
ventig met de 1502 op de
proppen kwam een wat uit
geklede versie van de 2-serie
tegen een tamelijk zacht
prijsje betekende dat het
begin van het einde van dit
model. Kort daarop werd de
3-serie geïntroduceerd.
Nu de 315 is gelanceerd krijgt
men de neiging te verwach
ten dat deze geschiedenis
zich zal herhalen. Maar
BMW's woordvoerder Jan
Evert van Seggelen heeft mij
met nadruk verzekerd dat dit
niet het geval is: "De 315 is
gewoon een afronding van de
3-serie naar beneden. Om het
publiek een handje te helpen
de overstap naar ons merk te
maken".
Trouwens, de 315 is ook geen
echt koopje. Weliswaar dui
zend gulden goedkoper dan
de 316 maar dat betekent dat
men er toch nog altijd 21 mil
le voor moet neertellen. Dat
bedrag moet men dus betalen
voor de "goedkoopste"
BMW
Dat is slechts de constatering
van een feit, niets denigre
rend. Want ook deze 315 is
een echte BMW, Dat wil zeg
gen een auto met voortreffe
lijke rij-eigenschappen en
een prettige hoeveelheid
comfort. Dat laatste wordt
gevormd door rust in de be
sturing. goede wegligging en
minimaal geluid. Helemaal
geluidloos is deze 315 ook
niet. Dat is geen enkele mid
denklasser
Maar het is een lekker zoemend
geluid dat de motqg maakt.
Oneffenheden in het weg
dek komen nauwelijks naar
boven in de cabine en zelfs
op topsnelheid (ruim boven
de 150 kilometer per uur) is
het nog aangenaam toeven m
deze BMW
Goede stoelen, gemakkelijke
schakeling, kostelijk directe
besturing, het zijn de feiten
die ik jaren geleden al noem
de om het plezier te onder
strepen waarmee ik de 316
had gereden. Plezier dat ik in
deze 315 bijna volledig heb
teruggevonden.
Het Beierse merk heb ik meer
malen arrogant genoemd.
Het verbluffende gemak
waarmee het zijn produkten
heel hoog prijst heeft mij tel
kens weer verbaasd. "Zeker,
we zijn duur", geven ze grif
toe. "Maar niet té duur. Alle
waar is naar zijn geld", voe
gen ze er zonder blikken of
blozen aan toe.
De ruimte achterin is bij deze
315 net als bij de hele 3-sene
verre van royaal. Ik miste een
handgreep boven het rechter
portier. En het feit dat de ach-
terraampjes niet meer open
kunnen vind ik een gemis
ook al beweert BMW dat de
ventilatie voldoende is.
Maar dat zijn de weinige op
merkingen die ik kan plaat
sen. Ik heb persoonlijk het
verschil tussen de 318i en de
315 goed kunnen constate
ren Maar wie zal die auto's zo
vlot achter elkaar kunnen ry-
den^ En zonder die ervaring
blijft de 315 een machtige au
to. Niet goedkoop. Maar wel
goed voor een fiks stuk ryple-
Ford heeft een "denk-tank" bij
Ghia in Turijn. Daar heeft
men nu het prototype van een
ééncilinder stadsauto uitge
broed. Een wagentje op drie
wielen met twee zitplaatsen
in tandemopstelling zoals
eens bij de legendarische Mes-
serschmidt.
De gestroomlijnde vorm van het
stadswagentje levert een bij
zondere zuinigheid op en een
relatief hoge snelheid. Het
ontwerp zou in stadsgebruik
niet meer verlangen dan één
op 33,3.
Hel is mogelijk de 12 pk. 200 cc
luchtgekoelde benzinemotor
die het enkele achterwiel
aandrijft - te vervangen
door een elektromotor of an
dere krachtbronnen die op dit
moment door Ford worden
onderzocht.
Pedalen en besturing zijn het
zelfde als in een normale per
sonenauto. Met uilzondering
van de achteruit. Die wordt
in werking gesteld door het
indrukken van een beveiligde
knop, welke een elektromotor
bedient die op het achterwiel
is aangesloten.
De wagen weegt 350 kilogram
heeft een lengte van 3,28 me
ter en een breedte van 1.43
meter.
Zoals het wagentje nu is kan
het de weg nog niet op. "In
zijn huidige vorm voldoet de
Cockpit niet aan alle wettelij
ke veiligheidsaspecten", geeft
men in Turijn toe. "Maar er
kan redelijkerwijs worden
aangenomen dat in een tijd
van energiebeperking de hui
dige wetgeving zal worden
aangepast".
De fabriek is gloednieuw. De eerste auto moet nog
van de band komen. Toch zijn er al honderden
stuks besteld.
Waaraan is die verrassend grote
belangstelling te danken?
Aan het feit dat die auto naar
verwachting een gemiddelde
van één op veertig(l) zal kun
nen halen. Als men dat verge
lijkt men de gangbare model
len en de daarin genoteerde
verbruiken dan kan men zich
de lawine van bestellingen
voorstellen.
Want de nieuwe Engelse auto-
fabriek "Wainwright Motor
Company" gaat geen kleine
karretjes bouwen. Integen
deel. De "Butterfly" zoals
de auto gaat heten - zal
plaats bieden aan zes perso
nen: drie naast elkaar voorin
en drie achterin. Deze "But
terfly" gaat 7000 pond kos
ten.
De wagen heeft vier deuren
met grote kofferruimten voor
en achter. Dat is mogelijk
omdat het nu nog geheime
wapen - de motor midden
onder de wagen wordt ge
monteerd. De kleine één-liter
motor zou niet groter zijn dan
een flinke diplomatenkoffer.
Deze motor - ontworpen door
Frederick Stidworthy
loopt op benzine met het zeer
lage octaangehalte van 87.
Dat is praktisch zonder enige
loodtoevoeging. Stadsver-
bruik zou 1 op 30 zijn, gemid
deld gebruik dus 1 op 40 en
bij constant 90 kilometer zou
zelfs 1 op 43 zijn te halen....
Een grote onderhoudsbeurt is
slechts om de 75.000 kilome
ter of eens in de vier jaar no
dig. De fabriek zegt ervan:
"Het zal de eerste automotor
zijn die een levenlang mee
gaat".
Nog een bijzonderheid van de
ze kunststoffen auto: binnen
drie minuten kunnen het
stuur en de pedalen van links
naar rechts worden ver
plaatst.
De fabriek is begonnen met c-en
particulier stichtingskapitaal
van acht miljoen pond. Aan
het hoofd van het bedrijf
staan elektronisch ingenieur
Basil Wainwright en de voor
malige Raleigh-adviseur
Maurice Reynolds.
Zij verwachten dat er zo'n vier
honderd nieuwe banen zul
len worden geschapen en dat
er een aanzienlijke opleving
zal zijn in de toeleveringsbe
drijven.
De fabriek van Wainwright Mo
tor Company staat in Red-
ditch-Worchestershire.
Flat verwacht in september de
vijfmiljoenste 127 te produ
ceren. Dat zou dan ongeveer
tien jaar na de introductie
zijn.
Het kleine kittige wagentje
van Fiat heeft destijds een
feestelijk onthaal gekregen.
Het werd in februari 1972 tot
"Auto van het jaar" gekozen.
Dat stimuleerde de vraag
fiks en reeds na drie jaar
was het eerste miljoen vol-
gemaakt.
Er zijn vele varianten op de
oorspronkelijke uitvoering
gevolgd: een driedeurs in
1972, de vierdeurs vier jaar
later en in 1978 kwamen
daar nog een sportieve ver
sie en een bestelautootje bij.
En begin dit jaar was er in
eens de Fiat 127 diesel.
Tien jaar na de geboorte is de
127 nog steeds een goed mee
draaiend karretje. Zijn for
mule (dwarsgeplaatste mo
tor, voorwielaandrijving,
onafhankelijke wielophan
ging) komt men nu ook bij
vele concurrenten tegen.
Opel zal - waarschijnlijk twee
de helft volgend jaar - met
een kleine voorwielaandnj-
ver op de markt komen. Het
wagentje zal worden geas
sembleerd in de fabriek die
thans in de Spaanse stad Za-
ragossa wordt gebouwd
Ook de mannen van Opel heb
ben het Japanse lesje ge
leerd: het assemblageproces
in Zaragossa zal voor 95 pro
cent zijn geautomatiseerd.
En daarmee zal de fabriek de
modernste ter wereld zijn.
Nog een nieuwtje van Opel: de
Kadett is nu ook verkrijgbaar
met automatische transmis
sie. De in de Kadett geplaat
ste automaat is speciaal voor
dit op de voorwielen aange
dreven model ontworpen.
Een nieuwe vleugel-oliepomp,
een glad functionerende kop
pelomvormer en drie versnel
lingen zorgen voor een doel
matige krachtoverbrenging
van het motorvermogen
waardoor het altijd iets hoge
re benzineverbruik tot het
minimum beperkt blijft. In
het stadsverkeer zou de auto
maat zelfs nog iets zuiniger
zyn.
De meerprijs voor deze auto
maat - leverbaar op de 1.3 li
ter motoren - bedraagt 1814
gulden.
De Haagse Post heeft deze week
een uitgebreid verhaal dat veel
feiten geeft over de hegemonie
van de oliemaatschappijen Shell
en Esso. Deze twee bedrijven
verrijkten zich dc afgelopen vijf
tien jaar al behoorlijk aan de ex
ploitatie van Nederlands aard
gas, maar staan nu ook goed
georganiseerd klaar om aan de
omschakeling op kolenstook te
verdienen. Een omschakeling
die nodig is omdat olie steeds
duurder wordt en men voorzich
tiger wordt met het opstoken van
de Nederlandse gasbel.
Volgens de Haagse Post hebben
overheid en elektriciteitsbedrij
ven veel te lang gewacht met in
spelen op de grotere behoefte
aan kolen. Dc oliemaatschappij
en zijn wat dat betreft slagvaardi
ger geweest. Exxon (de Ameri
kaanse eigenaar van Esso) heeft
al immense voorraden kolen in
de Verenigde Staten opgekocht.
Exxon is met onderzoek naar
methoden om kolen te vergassen
of ze vloeibaar te maken ook zeer
ver gevorderd.
De Haagse Post komt tot dc con
clusie dat over tien jaar Neder
land nog veel afhankelijker zal
zijn van de oliemaatschappijen
dan nu. Nü is de "olielobby" nog
afhankelijk van de OPEC. straks
kan zij zelf haar voorraden
grondstof beheren.
Het is trouwens onthullend om te
lezen hoe (bij de winning van Ne
derlands aardgas en de verkoop
daarvan naar het buitenland)
Shell en Esso zichzelf hebben
weten te verrijken door zowel bij
de verkoop als bij de aankoop
commerciële belangen in het ge
ding te brengen. Het artikel over
Shell en Esso leest aanvankelijk
wat moeilijk, maar is interessant
en goed gedocumenteerd.
In het weekboek van John Jansen
van Galen een verslag van een
debat tussen de schrijver Her
mans en de literatuurcriticus
Jaap Goedegebuure. Het publiek
vermaakt zich, maar vindt Z.E.
Hermans niet meer zo scherp als
vroeger. Eerder bot.
Henk Holland schrijft over de his
torische vergissing van de PvdA
om steeds weer te hopen op een
linkse meerderheid. Ook het tu
mult rond de Stichting Christo-
foor, een organisatie die zich be
zighoudft met de opvang van
geestelijke gehandicapten. Een
van de direkteuren zou zich ille
gaal hebben verrijkt. De Haagse
Post viert ook tien jaar ministe
rie van volksgezondheid en mi
lieuhygiëne, met een interview
met minister Ginjaar: "Mag ik dt>
geluidsemissie van een gras
maaier alsjeblieft zelfbepaletC".
Verder een artikel over de oplei
ding van vrouwelijke soldaten in
Amerika. "Sinds een Amerikaan
se rechter besliste dat sekse geen
beletsel mag zijn om als vrijwilli
ger in het leger te gaan. nemen
hoe langer hoe meer meisjes
dienst".
hervormd
nederland
Hervormd Nederland belicht dc
achtergronden van de man die
de aanslag op paus Johannes
Paulus II pleegde, de Turk Meh-
met Ah Agca. Agca pleegde een
moord op een Turkse liberale
journalist, ontsnapte uit een
Turkse gevangenis, verbleef lan
ge tijd in Europa en pleegde toen
de aanslag op de paus. Een aan
slag die hij al eerder had aange
kondigd.
Hervormd Nederland gaat vooral
in op de rol in het geheel van de
Turkse MI IP. de Nationale Actie
Partij, een uiterst rechtse partij
die op haar beurt weer de gewa
pende jeugdorganisatie Grijze
Wolven heeft opgezet. Daar
kwam Agca mee in contact. Het
is een organisatie, schrijft de
Haagse Post. die kan opbloeien
op een voedingsbodem van
werkloosheid, een slechte toe
komst voor de jeugd en het wo
nen in sloppenwijken. "Dan
trekt een organisatie die de na
druk legt op nationale trots, het
streven naai een Groot Turks
Rijk(...)". Maar wat precies de
aversie tegen de paus heeft ver
oorzaakt blijft onduidelijk.
Jan Goossensen beschrijft het ge
drag van de Nederlandse multi
national Deli-Mij uit Rotterdam.
Dit bedrijf (dat in Brazilië in de
tabakshandel zit) ontliep lange
tijd fiscale verplichtingen in dat
Zuid-Amerikaanse land. maar
kwam daar toch mee in moeilijk
heden Uitgebreide "reorganisa
ties" waren nodig om de Deli-
Mij-praktijken te* "witten". Goos
sensen boassert zijn verhaal op
gegevens die binnenkort gebun-
acia worden aangeboden aan de
Tweede Kamer, en die zijn verza
meld door het oecumenisch stu
die- en actiecentrum voor inves
teringen in Amsterdam. Van de
acties die dc Tweede Kamdr tot
nu toe heeft ondernomen tegen
dit soort bedrijven heeft het cen
trum blijkens het artikel geen
hoge pet op.
Verder komt in HN aan het woord
de Italiaanse psychotherapeut
Piero Ferrucci, die pleit voor
"zelfgenezing" van de westerse
mens. Ferrucci doelt op de pro
blemen die een volledige zeifont-
plooing van dc mens kunnen
verhinderen. Ook een artikel
over de zwarte Afrikaanse
schrijfster Bessie Head, inwoon
ster van Botswana Ook de situa
tie in Botswana wordt belicht.
Machthebber Mobutu wordt een
rampzalig bewind verweten.
MACA71NE
Automatisering moet, elke dag
Die indruk zou je tenminste kun
nen krijgen uit het artikel over
de automatisering van dc melk
en pluimveehouderij dat Else-
viers Magazine deze week als
"cover itory" brengt Het blad
stelt het toenemende gebruik
van computers door boeren aan
de orde. Een enkele boer is al
zeer ver gevorderd met deze au
tomatisering. maar hoe het nu in
het algemeen met de automatise
ring in het boerenbedrijf is ge
steld, daar geeft Elseviers eigen
lijk helemaal geen indruk van.
Het blad gaat er waarschijnlijk
van uit dat de lezer eigenlijk niet
in achtergronden is geïnteres
seerd, maar gewoon in een ver
haal in de trant van: Neeltje 14
heeft geen naam meer, maai al
leen een nummer, en zij krijgt
haar krachtvoer via de computer
enzovoorts.
Intussen wordt het wél voorge
steld tlsof verdergaande automa
tisering van het boerenbedrijf
onontkoombaar is. Dat is maar
net de vraag Het woord zuivel
overschot wordt in het artikel
bijvoorbeeld niet genoemd Ook
de vraag of schaalvergroting van
het boerenbedrijf wel z.o nodig is
blijft ongesteld, dus onbeant
woord. Over dierenleed wordt
soepel heengestapt.
Steeds meer mensen, aldus Else
viers Magazine, kunnen een dure
vakantie niet mi beUk n Hel
blad vraagt zich af of de grote
vakantietrek misschien voorbij
is. Elseviers voorspelt in een .ma
lyse van dc formatieperikelcn
dat de PvdA behalve haar leider
ook een fors aantal programma
punten zal moeten inleveren
"Van Agt heeft er geen twijfel
over laten bestaan dat met name
het sociaal-economisch beleid
van zijn huidige kabinet in ver
sterkte mate dient te worden
voortgezet".
Een beetje laat maar ach. conserva
tisme is tenslotte van alle tijden,
geeft Elseviers de Nederlandse
regering nog Boot gelijk dat /n
tegen een olieboycot van Zuid
Afrika is. Zo'n boycot schaadt
vooral de buurlanden van Zuid-
Afrika. is het voornaamste argu-
inrnt
Elseviers G. Philip Mok (vroeger
redacteur van het Nieuw Israëli
tisch Weekblad) belicht de Israë
lische aanval op de Iraakse kern
centrale. In een commentaar zegt
Elseviers dat algemene veront
waardiging over de Israëlische
actie pas zin heefi als "zij ge
paard gaat aan algemene veront
waardiging over hetgeen ander
landen op nucleair gebied
doen(
VRIJ NEDERLAND
Vrij Nederland maakt in het ope
ningsartikel duidelijk dat binnen
de CDA-fractie in de Tweede Ka
mer niet veel parlementariërs
staan te springen om de PvdA
binnen dc regering te halen Van
Tijn en Van Weezei komen tot dc
conclusie dat er nog zeer veel
oud zeer ligt bij de CDA ers Dit
gaat terug tot 1973, toen er door
toedoen van Jaap Burger een ka
binet tot stand kwam dankzij een
scheunng in de confessionele ge
lederen En later, in 1977. stond
een sterke PvdA ook te dringen
om in CDA ogen "te bepalen wat
er moest gebeuren", zodat alleen
een VVD CDA kabinet uitkomst
kon brengen Van Weezei en Van
Tijn geloven dat veel CDA'crs
daarom vastbesloten zijn om.
met de verkiezingsoverwinning
als ruggesteun, ditmaal van de
PvdA te winnen" bij de forma
tie. Dit lijkt niet onaannemelijk.
Een verwarde Piet Pirijns komt
toch tot een indrukwekkende
sfeertekening uit het Vietnam na
de oorlog De "heropovoedings-
kampen" van ex aanhangers van
het Zuid-Victnanicse regime (er
zijn ook massamoordenaars bij)
worden dooi PtrUna bosoi hl
maar hij heeft niet de illusie dat
hij een goed. representatief beeld
krijgt voorgeschoteld "Hoeveel
commissies van het Rode Kruis
bb. i i, i:«4u n l«M i.
Duitse concentratiekampen be
zocht'' En hoe luidde hun con
clusie ook alweer?"
Pirijns bezoekt ook My Lai. het
Vietnamese dorp waar de Amen
kaansc luitenant Calley twijfel
achtige faam verwierf met het
uitmoorden van d«- hele bevol
king De hele bevolking op twee
na. want c-en vrouw en haar kind
<i< htp.i
vrouw woont, dertien jaar na de
gebeurtenissen, nog steeds in Mv
Lai.
Pirijns spreekt met haar Hij
vraagt haar, wanneer z\j naar
My La\ is teruggegaan "De vol
gende ochtend"zegt de vrouw
"Ik wilde mijn vader en mijn
broer begratv» Piryn< "Eu u
bent hier qewoon gebleven?". De
vrouw Natuurlijk De rijst was
nip Iemand moest die toch oog-
De Tijd was gisteren in Leiden niet
verkrijgbaar
HENK VEGTKR
