Israël vernietigt
kerncentrale Irak
Polen voor nieuwe krachtmeting
Voorbereidingen gesprek over
wapenbeperking snel op gang
Onrust in Iran:
president steeds
meer in het nauw
mm
Bombardement voert spanning op
Aanslag op
raadslid
Arabische Liga
stemt in met
wapenstilstand
voor Libanon
Verkiezingen Ierland
in teken van Ulster
en de werkloosheid
Frankrijk:
Basken niet
uitgeleverd
Geldmarktrekening:
Slavenburg's Bank
DINSDAG 9 JUNI 1981
PAGINA 9
WARSCHAU (AFP/Reuter) - Het
was volgens goedingelichte krin
gen in Warschau Brezjnjev zelf
die vrijdag namens het centrale
comité van de Russische com
munistische partij in een brief
aan de verenigde Poolse arbei
derspartij (de communistische
partij van Polen) een 'zeer ernsti
ge waarschuwing' liet horen aan
het adres van de leiders van deze
partij.
Brezjnjev verweet de Poolse lei
ders, in het bijzonder partijsecre
taris Stanislaw Kania en premier
Jaruzelski, zich niet in staat te
hebben getoond", het hoofd te
bieden aan de contrarevolutie".
De leiders van Polen hebben vol
gens Brezjnjev de controle verlo
ren over de massamedia die de
zaak van het anti-socialisme
steunen en treden niet krachtig
genoeg op tegen de steeds meer
toenemende anti-Sowjetrussi-
sche betogingen. Bresynjev zegt
dan in zijn brief dat de Poolse ar
beiders gemanipuleerd worden
door de "contra-revolutionairen"
en voegt hieraan toe dat de Sow-
jetrussiche communistische par
tij Polen niet in de steek zal laten
in de moeilijkheden die het land
doormaakt en elk ogenblik be
reid blijft Polen hulp te verlenen.
In de brief wordt op geen enkele
wijze gezinspeeld op eventuele
militaire voorbereidingen van de
kant van de Russen en ook niet
rechtstreeks gezegd dat er wijzi
gingen moeten komen in de top
van de Poolse communistische
partij.
Inmiddels is van goedingelichte
zijde in Warschau vernomen dat
er een vergadering bijeen is ge
roepen van de landen van de ver-
dragsorganistie van Warschau.
De bijeenkomst moet binnen
vertegenwoordigers van de di
verse landen is niet bekend.
Kania en generaal Jaruzelski staan
als gematigd bekend en zijn
daarom diverse keren aangeval
len door de 'haviken' in de Pool
se partij. Ook de radicalen, in
hoofdzaak afkomstig van een
van de twee vleugels van de on
afhankelijke vakbond Solidari
teit, hebben Kania en Jaruzalski
verwijten gedaan. Zij menen dat
het tweetal niet genoeg heeft ge
daan om de eisen voor nog ver
dergaande veranderingen in de
Poolse maatschappij in te willi
gen.
Een groep Poolse intellectuelen
reageerde gisteren op de nieuwe
crisis met een verklaring waarin
gezegd wordt dat er geen alterna
tief is voor de koers naar politie
ke liberalisatie. De groep waar
schuwt voor de 'onberekenbare
gevolgen' als het vernieuwings
proces teruggedraaid mocht
worden.
"De afdeling Huta Katowice van
Solidariteit (Huta Katowice is
een groot staalcomDlex) oefende
in een open brief aan premier Ja
ruzelski felle kritiek uit op diens
'gebrek aan actie' en wees in dit
verband op de zeer slechte eco
nomische situatie in Polen.
Van hun kant eisten de leden van
Solidariteit, werkzaam in de
staalfabriek Lenin in Krakow,
het onmiddellijke ontslag van
minister van justitie Jerzy Bafia
en de Poolse procureur-generaal.
Beide mannen worden door de
vakbondsleden beschouwd als
zijnde voornamelijk verantwoor
delijk voor de vertraging bij het
onderzoek naar de incidenten in
Bydgoszcz van 19 maart.
De Poolse vakbondsleider Leeh
Walesa noemde gisteren in Genè-
ve de toestand in zi]n land "moei
lijk maar niet hopeloos". Hij is
inmiddels naar Polen terugge
keerd.
De landen van het Sowjetblok stel
len zich bij de perskritiek op Po
len niet in één lijn op achter de
Sowjet-Unie. Tsjechoslowakije.
Bulgarije en Oost-Duitsland val
len de Russische pers direct bij.
maar Hongarije en Roemenie
zijn wat terughoudender. De vo
rige week nog sloot Hongarije
zich aan bij het standpunt van
Joegoslavië dat elke communi-
sche partij onafhankelijk van
Moskou moet kunnen opereren.
Ook president Ceausescu van
Roemeniè liet de vorige week
nog weten dat de Polen hun ei
gen zaakjes moeten opknappen.
JERUZALEM, BAGDAD, WASHINGTON (GPD) Negen Israëlische gevechtsvliegtui
gen hebben zondagavond Iraks vrijwel voltooide kerncentrale Osirak, bij Bagdad, to
taal vernietigd.
TEHERAN (Reuter) - In Tehe
ran hebben moslim-demon
stranten gisteravond betogin
gen gehouden waarby vooral
president Bani-Sadr het
moest ontgelden. Er werden
leuzen geroepen als "dood
aan Bani-Sadr" en portretten
van het staatshoofd werden
verscheurd. In verscheidene
delen van de stad waren op
de dag al schoten gehoord en
Volgens de Franse televisie is bij
de aanval een Franse technicus
omgekomen. Israels actie heeft
tot een stroom van negatieve
reacties geleid, omdat zij de toch
al grote spanning in het Midden-
Oosten nog verder zou kunnen
aanwakkeren. Amerikaanse
zegslieden achten het niet waar
schijnlijk dat grote hoeveelhe
den radio-activiteit zijn vrijgeko
men, maar de VS hebben Irak
hulp toegezegd om de stralings
activiteit nauwkeurig te kunnen
vaststellen.
Iraks reactor was, met onder meer
Italiaanse bijstand, voornamelijk
door Frankrijk geleverd. Zij zou
uitsluitend voor wetenschappe
lijk onderzoek bestemd zijn,
doch van Israëlische zijde wordt
beweerd, dat Irak bepaalde vei
ligheidssystemen, die de Fran
sen met het oog daarop hadden
aangebracht, hadden verwijderd,
zodat de reactor plutonium zou
kunnen produceren. Volgens de
Israëlische bekendmaking van
het bombardement en Ameri
kaanse zegslieden zou de reactor
begin juli worden geactiveerd.
Israël zegt met het oog daarop juist
nu te hebben aangevallen, omdat
bij een aanval op een produce
rende kerncentrale zeer grote
hoeveelheden radioactiviteit
zouden zijn vrijgekomen. De
centrale werd in de beginfase
NAPELS (UPI) Drie gewapende
mannen hebben zaterdag een lid
van de gemeenteraad van Napels
in zijn auto klemgereden en in de
benen geschoten. Het slachtof
fer, de communist Uberto Siola,
is belast met de woningbouw in
de Zuiditaliaanse stad, die vorig
jaar door een zware aardbeving
werd getroffen.
Siola is in het ziekenhuis geope
reerd. De artsen zeggen dat hij
het redelijk maakt.
De aanslag wijst in de richting van
de Rode Brigades. Dezelfde
groep ontvoerde op 27 april een
lid van het regionale bestuur van
Campania.
van de oorlog tussen Irak en Iran
al eerder door vliegtuigen aange
vallen en beschadigd. De Irake
zen zeiden toen dat de Phantom
toestellen, van Iraanse kente
kens voorzien, uit Israël kwa
Hoewel Irak niets heeft meege
deeld omtrent de omvang van de
schade wordt te Bagdad ver
klaard dat de wetenschappelijke
ontwikkeling niet door het bom
bardement achterop zal raken.
De Israëlische kerngeleerde Yu-
val Ne'eman meent dat wanneer
de reactor is vernield, inclusief
de reactor-kern, Irak van voren
af aan zal moeten beginnen, een
tijdverlies van minstens drie
jaar.
Spoedbijeenkomst
Irak heeft inmiddels om een
spoedvergadering van de Arabi
sche Liga gevraagd. De bijeen
komst, op het niveau van minis
ters van buitenlandse zaken, zou
in Beiroet moeten plaatsvinden.
De internationale reacties op Is-
raëls aanval waren onmiddellijk,
scherp en negatief. In Washing
ton sprak een woordvoerder van
het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken van „een
zeer ernstige kwestie en een re
den voor de grootste bezorgd
heid".
Behalve de door Franse bron ge
melde technicus, blijkt uit de
verdere berichten niet dat er
meer buitenlandse slachtoffers
zijn gevallen. Israëls premier Be
gin zei dat juist met het oog daar
op een zondag voor de actie was
uitgekozen. Frankrijk heeft on
geveer 150 technici bij de reactor
aan het werk. Zij waren eerst
eind april naar Irak terugge
keerd, nadat zij met het oog op
de vijandelijkheden tussen Irak
en Iran waren geëvacueerd. Ook
nabije Russische installaties zou
den geen schade hebben opgelo
pen.
Het Franse kernproject Osirak. op
zo'n twintig kilometer van Bag
dad, werd al eerder aangevallen.
Saboteurs (Israëlische, zeggen
de Irakezen) hebben in april 1979
de kern van de reactor opgebla
zen vlak voordat die van een op
slagplaats aan de Franse Middel
landse Zeekust naar Irak zou
worden gebracht. Dat bezorgde
de Fransen een achterstand van
enkele maanden. In juni 1980
werd in Parijs een Egyptische
kerngeleerde die voor de Fran
sen aan het project in Irak werk
te, vermoord. In augustus van
het vorig jaar dreigde een organi
satie die zich aandiende als „Be
waker van Irans Islamitische re
volutie" met vergeldingsmaatre
gelen tegen vijf Franse bedrijven
die aan Iraks kernreactor werk
ten.
In Frankrijk rezen ook ernstige
protesten tegen het regeringsbe
sluit om Irak van hoogverrijkt
uranium te voorzien als brand
stof voor de reactor. Volgens de
Fransen kon dit gebeuren omdat
Irak het non-proliferatie verdrag
had getekend en het project
nauwkeurig werd gecontroleerd
door het Internationale Agent
schap voor Atoomenergie.
De aankomst van de Arabische ministers
weekeinde een wapenstilstand voor dit land overeenkwamen.
zij tijdens het pinkster-
TURKEY
300
dit kaartje toont de plek waar de kerncentrale van Irak is gelegen:
vlakbij de hoofdstad Bagdad. Negen Israëlische gevechtsvliegtuigen ver
nietigden zondagavond deze centrale.
r-par-
BEIROET (UPD-
tijencommissie van de Arabi
sche Liga voor Libanon heeft
gisteren bekendgemaakt dat
alle partijen die bij het con
flict in dat land betrokken
zijn, hebben ingestemd met
een algemene wapenstil
stand.
Dit werd bekendgemaakt door
president Elias Sarkis van Li
banon, die de vergadering die
de vier-partijencommissie
zondag en gisteren in Beited-
din ten zuiden van Beiroet
heeft gehouden, heeft voort-
gezeten.
"De commissie heeft er nota
van genomen dat alle partijen
met een wapenstilstand voor
het gehele gebied van Liba
non hebben ingestemd", al
dus een verklaring na de ver
gadering van de uit Saoedi-
Arabië, Syrië en de Arabi
sche Liga bestaande commis-
De commissie maakte voorts
bekend dat zij zou blijven bij
eenkomen om te proberen
een duurzame vrede in Liba
non en beëindiging van de
bijna zeven jaar oude burger
oorlog in dat land te berei
ken.
DUBLIN (AFP) - De kiezers van de
Ierse republiek zullen op 11 juni
naar de stembus gaan om een
nieuw parlement te kiezen na
een campagne die in het teken
stond van de toestand in Noord-
Ierland en van de grote werk
loosheid.
Premier Charles Haugney. wiens
partij, de Fianna Fail, de absolu
te meerderheid in de 166 leden
tellende volksvertegenwoordi
ging heeft, besloot op 21 mei het
parlement te ontbinden nadat de
oppositie hem "gebrek aan be
sluitvaardigheid" had verweten.
Haugney werd in december 1979
premier toen hij Jack Lynch op
volgde die na verloren tussen
tijdse verkiezingen aftrad. De re
geringsmeerderheid was toen te
ruggelopen van 20 naar 19 zetels.
Alvorens te besluiten tot het uit
schrijven van vervroegde verkie
zingen verkeerde de premier in
tweestrijd: de grote politieke on
rust in de Britse provincie
Noord-Ierland zou volgens velen
naar de republiek kunnen over
slaan. Anderzijds speelde de gro
te ontevredenheid over de hoge
inflatie (20 procent) en de grote
werkloosheid (11 procent) de op
positie in de kaart.
De republikeinse beweging heeft
negen gevangenen van het Ierse
Republikeinse leger en het Ierse
Nationale Bevrijdingsleger kan
didaat gesteld, onder wie de vier
die in de Maze-gevaneenis bij
Belfast hun hongerstaking voort
zetten. De gevangenen konden
kandidaat gesteld worden omdat
de inwoners van Noord-Ierland
als zij dat wensen aanspraak
kunnen maken op de Ierse natio
naliteit.
PARIJS (AFP) - Premier Pierre
Mauroy van Frankrijk heeft zon
dag te kennen gegeven dat de
militante Basken die in Frank
rijk verblijven, niet aan Spanje
zullen worden uitgeleverd
Spanje heeft om hun uitlevering
verzocht. Premier Mauroy zei dat
"er geen sprake van is dat Baski-
sche terroristen vanaf Frans
grondgebied opereren" De
Franse regering, aldus Mauroy,
zal zeker krachtige maatregelen
nemen. "Maar het bestrijden van
de terroristische activiteiten op
Franse bodem en uitlevering zyn
twee verschillende dingen".
De activiteiten van de Baskische
guerrillastrijders vormen een
van de twistpunten tussen Ma
drid en Parijs Spanje VMfvUt
Frankrijk dat het dient als basis
voor de Baskische terreur.
ADVERTENTIE
Rente. 10V4%
Minimum saldo, f 5.000,-
Opzegtermijn:
3 maanden
Bij opname binnen de
opzegtermijn wordt 2%
van het opgenomen
bedrag aan u berekend.
Rente afhankelijk van de ontwikkeling op de geldmarkt. Aantrekke
lijk als u wel de geldmarktschommelingen wilt volgen, maar met
wilt vastzitten aan de beperkingen van de partikuhere deposito's;
vaste bedragen en termijnen, hoger minimum saldo. U kunt direkt
over het saldo beschikken, zij-het dat er in dit geval een retourrente
wordt berekend. Toevoeging aan uw tegoed is altijd mogelijk.
Leiden, Kort Rapenburg 20,071-126244
Hoofdkantoor Coolsingel 63. Postbus 1(
Rotterdam, telefoon 010-695911
U spaart heel persoonlijk bij de Zakenbank
WASHINGTON (Reutcr/AFP)
De Verenigde Staten en de Sow-
jet-Unie zullen de komende we
ken in Washington voorberei
dende besprekingen beginnen
om een basis te leggen voor de
onderhandelingen over een be
perking van de kernwapens in
Europa later dit jaar. Dit heeft
een woordvoerder van het Ame
rikaanse ministerie van buiten
landse zaken zondag meege
deeld.
Amerikaanse en Russische rege
ringsfunctionarissen zullen el
kaar geregeld ontmoeten tot sep
tember wanneer de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken
Alexander Haig een ontmoeting
zal hebben met zijn Russische
collega Andrei Gromiko. Haig
liet journalisten zaterdag weten
dat hij en Gromiko elkaar in
New-York zullen spreken om
een datum vast te stellen voor
het officiële begin van de onder
handelingen over de kernwa
pens in Europa.
Verwacht wordt dat de Ameri
kaanse onderminister van bui
tenlandse zaken belast met Euro
pese aangelegenheden, Lawren
ce Eaglcburger. en Alexander
Bessmertnyk, de tweede man
van de Sowjet-ambassade in
Washington, komende week een
eerste voorbereidend gesprek
zullen voeren.
Bij opening van onderhandelingen
over de middellange-afstandsra
ketten in Europa zal de Sowjet-
Unie de ontwikkeling van nieu
we wapens en dc installering er
van stopzetten. Dit heeft Vadim
Zagladin, lid van het centraal co
mité van de communistische
partij van de Sowjet-Unie, ge
zegd in een vraaggesprek met
het Westduitse weekblad "Der
Spiegel".
Zagladin bevestigde dat Moskou
voorstander is van het verande
ren van Europa in een kernwa-
penvrije zóne De plaatsing van
SS-20 raketten was volgens hem
nodig voor de Sowjet-Unie om
Amerikaanse systemen die in
Europa zijn opgesteld bij te blij
ven. Er was een antwoord nodig
omdat de SS-4 en SS-5 systemen
totaal verouderd waren en daar
om zijn ze gemoderniseerd, al
dus Zagladin.
In afwijking van de recente aanval
len op de Westduitse bondskan
selier Helmut Schmidt in de
Sowjet-pers. prees Zagladin de
Westduitse leider als een realist
en als iemand die een belangrij
ke bijdrage leverde aan de Oost-
West-betrekkingen. Een realisti
sche leider als Schmidt zou als
de realiteit dat eist, zijn steun
voor de NAVO-plannen tot sta
tioncring van nieuwe kernwa
pens wel eens kunnen intrekken,
zo geloofde hij.
Zagladin gaf overigens geen ver
dere bijzonderheden over de
voorgestelde stopzetting van
ontwikkeling van nieuwe wa
pens.
De Amerikaanse generaal Bernard
Rogers, de opperbevelhebber
van de NAVO, is bezorgd over
neutralistische ontwikkelingen
in Europa en over de herleving
van de anti-kcrnbomdemonstra-
ties in Groot Bnttannic. West
Duitsland en Nederland In een
zondag gepubliceerd vraagge
sprek noemt de generaal mensen
du- protesteren tegen kernwa
pens "naicf". En neutralisme
speelt volgens hem slechts de
Sowjet-Unie in dc kaart
revolutionaire gardisten
moesten zelfs een keer ingrij
pen met traangas om de beto
gers uiteen te drijven. Het ge
weld in Teheran barstte los
nadat het openbaar ministe
rie een verschijningsverbod
oplegde aan zes kranten,
waaronder islamitische repu
bliek die aan de kant van pre
sident Bani-Sadr staal De
president reageerde op het
verbod met een oproep om te
demonstreren tegen wat hij
noemde een poging om een
dictatuur in Iran te vestigen
Bani-Sadr richtte zich daarbij
vooral tegen dc mohamme
daanse geestelijkheid die een
overheersende positie bin
nen de regering heeft.
De Iraanse leider Chomeini
heeft maandag president Ba
ni-Sadr scherp veroordeeld
om diens verzet tegen het be
sluit van de procureur van de
revolutie zijn krant te verbie
den. Chomeini noemde Bani-
Sadr echter niet bij naam. In
een toespraak in Teheran zei
hij dat "degenen die zich te
gen het parlement verzetten"
hetzelfde lot kunnen onder
gaan als de ex-sjah
"Houdt uw oren goed open", zo
begon Chomeini, "omdat ik
het lot van de sjah zal doen
kennen aan degenen die cor
ruptie willen propageren, die
spanningen scheppen, die
zich verzetten tegen de pro
cureur, tegen het parlement
of tegen andere machtsorga
nen". De geestelijke leider
sprak daarbij van "dictatuur"
en "verzet tegen de islam".
"Als de procureur volgens de
wet wenst te handelen en
men aanvaardt dat niet, dat
heet het juist dictatuur", zo
voegde Chomeini eraan toe
President Bani-Sadr had gister
morgen in Teheran zelf een
blaadje doen verspreiden, na
dat zijn dagblad door de auto
riteiten was verboden
Nu zijn krant verboden is,
schijnt president Bani-Sadr
van Iran zich voortaan met
pamfletten en bandopnamen
te willen richten tot zijn land
genoten. Nauwelijks tweeë
neenhalf jaar na de val van de
sjah heersen er in Teheran
weer toestanden die sterk
herinneren aan de dagen van
de omwenteling in de laatste
periode van 1978.
Het wordt steeds duidelijker
dat er in de komende weken
niet alleen over het lot van
Bani-Sadr, maar ook over dat
van Irans "sterke man", aja-
tollah Ruhollah Chomeini be
slist zal worden. Tot dusver
heeft de 82-jarigc Chomeini
altijd een middenpositie in
genomen tussen de twee gro
te kampen waarin Iran is ver
deeld. Hij poogde voortdu
rend te bemiddelen tussen
Bani-Sadr en de party van de
islamitische republiek
Maar uit zyn jongste verklarin
gen valt op te maken dat Cho
meini nu voor de party van
de islamitische republiek
heeft gekozen. Bani-Sadr
heeft weliswaar steeds be
klemtoond dat hy zich nooit
tegen de ajatollah zal keren,
maar die uitlatingen moeten
toch eigenlyk als tactische
manoeuvres worden opgevat
De Iraanse president heeft
zi< h met zijrl oproep UH vr
zet nu duidclyk tegen de lei
der van de revolutie gekant.
Dit betekent dat er een machts
strijd is ontstaan tussen de
twee populairste mannen van
het land. Ook al zouden de
gemoederen de komende da
gen wat bedaren, dan nog
blijven de tegenstellingen zo
groot dat het smeulende vuur
elk ogenblik weer fel kan op
laaien Bani-Sadr wil blijkens
zyn uitlatingen het beslissen
de politieke gevecht in Iran
zelf uitstellen tot na de oorlog
met Irak, maar of hem dit
lukken zal blijft zeer de
vraag
Dit keer gaat het echter niet om
een stryd tussen een kleine
oligarchie die de macht bezit
en de gehele Iraanse bevol
king. maar om dc mogelijk
heid van een burgeroorlog
waarvan het resultaat nog
volstrekt ongewis is De par
ty van de islamitische repu
bliek controleert nu t
het parlement, dc regering en
het justitiële apparaat, maar
ook circa 100 000 revolutio
naire gardisten en andere mi
litairen eenheden die op een
zekere steun onder de bevol
king kunnen rekenen De
aanhangers van president
Bani-Sadr bezitten nog veel
wapens die in de dagen van
de opstand buit zyn gemaakt
en kunnen volgens hun zeg
gen rekenen op dc steun van
het grootste deel van dc be
volking.
ADVERTENTIE
