FDP-leider Genscher dreigt SPD
Reagan zeer
te spreken
over missie
van Habib
Plaatje Franse
nationalisatie
niet duidelijk
Amerika: relatie met
Zuid-Afrika verbeteren
"Olie genoeg'
Bijna miraculeus
Hoesch krimpt in: 8.000
arbeidsplaatsen verloren
De Nederiandse kiezer bedeelde D'66 meteen
winst van 112,5%. U kunt D'66 helpen dat
vertrouwen in daden om te zetten: WORDT UD!
IA, IK WORD D'66-LID
Solidariteit eist
duidelijkheid over
voedselvoorraden
Gele koorts
steekt haar
kop weer op
ZATERDAG 30 MEI 1981
(Van onze correspondent)
BONN - De Westduitse FDP-leider
en minister van buitenlandse za
ken, Hans-Dietrich Genscher,
heeft gisteren op het congres van
zijn partij gezegd dat kanselier
Helmut Schmidt wat betreft de
uitvoering van het zogenaamde
raketten besluit van de Navo on
voorwaardelijk kan rekenen op
de steun van de liberalen. Net als
Schmidt enige tijd geleden, ver
bond ook Genscher zijn politieke
lot met dit besluit (modernise
ring van middellange afstandsra
ketten n onderhandelingen met
de Sowjet-Unie).
Omdat er in de FDP echter een
grote meerderheid voor het Na-
vo-besluit staat, betekent deze
j uitlating van Genscher in feite
een waarschuwing aan de so
ciaal-democratische partij van
Schmidi. Als de SPD op een of
andere manier aan het dubbelbe-
sluit wil tornen, zo heeft Gen
scher duidelijk gemaakt, zal de
FDP daaruit de consequenties
trekken en de regeringscoalitie
met de SPD opzeggen.
Hans-Dietrich Genscher, die zeer
zelfbewust optrad, legde in zijn
toespraak meer dan ooit de na
druk op het feit dat de FDP een
onafhankelijke partij met een ge
heel eigen gezicht is. Volgens de
minister van buitenlandse zaken
is het de allereerste plicht van de
liberalen te voorkomen dat er via
toenemende belastingen de in
komens „meer vrijheid en ont
plooiingsruimte voor het indivi
du verloren gaan". Hij zei dat het
met het oog op de begroting voor
het volgend jaar onvermijdelijk
is de overheidssubsidies rigou
reus te verminderen en het mes
te zetten in de sociale uitkerin
gen. „Het sociale net mag geen
sociale hangmat worden", hield
Genscher het 32ste congres van
de liberalen voor.
In hoeverre deze wensen in over
eenstemming kunnen worden
gebracht met de opvattingen van
de coalitiepartner SPD staat op
dit moment allerminst vast. De
meeste politieke waarnemers
gaan er vanuit dat de Westduitse
regeringscoalitie juist wat betreft
de onderhandelingen over de be
groting een zeer moeilijke tijd te
gemoet gaat, die eventueel kan
eindigen met een uit elkaar spat
ten van de huidige regering
Schmidt-Genscher.
Genscher liet er geen twijfel over
bestaan dat de FDP in Bonn zich
niet onder alle omstandigheden
aan de SPD gebonden acht Dat
kwam ook (versluierd) tot uit
drukking toen hij opmerkte dat
de grote winst van de FDP by de
bondsdagverkiezingen in okto
ber 1980 misschien wel net zo
veel te danken was aan mensen
die ondanks de coalitie met de
SPD op de FDP hebben gestemd
als aan mensen die dat vanwege
de band met de SPD hebben ge
daan. De liberale voorman gaf
daarmee te kennen dat hij ge
looft dat in elk geval de FDP-
aanhang een coalitiewisseling
niet afwijst als de SPD niet meer
in staat is om te regeren.
Reorganisatie
van Britse
defensietop
LONDEN (DPA) De Britse pre
mier Thatcher heeft gisteren de
top van het ministerie van defen
sie gereorganiseerd. Het stelsel
van aparte staatssecretarissen
voor marine, leger en luchtmacht
is afgeschaft en Peter Blaker is
tot staatssecretaris voor de strijd
krachten benoemd.
Daardoor zijn voortaan twee
staatssecretarissen en twee ju
nior-ministers onder minister
van defensie John Nott beschik
baar voor bepaalde taken. Me
vrouw Thatcher wil op deze wij-
i ze blijkbaar vermijden, dat
staatssecretarissen slechts voor
hun eigen onderdeel opkomen.
Staatssecretaris van marine Keith
Speed is onlangs ontslagen om
dat hij de bezuinigingsplannen
van de regering voor de vloot
openlijk kritiseerde.
Bomaanslagen
op centrum
van Bhagwan
NEW DELHI (AP) De politie in
de Indiase stad Poona heeft de
veiligheidsmaatregelen rond het
i hoofdkwartier van de Bhagwan
verscherpt na twee bomaansla
gen met benzinebommen in twee
gebouwen die door de groepe
ring worden gebruikt.
Een politiefunctionaris in Poona,
(150 km ten zuidoosten van Bom
bay), zei dat de volgelingen van
sekteleider Rgjneesh Chandra
Mohan, die ook wel "Bhagwan"
of "god" wordt genoemd, zelf om
extra bescherming hadden ge
vraagd.
Over de daders van de bomaansla
gen was nog niets bekend. Er
werd geen melding gemaakt van
aangerichte schade of gewon
den.
Het pleidooi van de beweging voor
vrije sex en het omstreden cen
trum voor groepsgedragsthera-
pie heeft de woede opgewekt van
de Hindoes uit de hoogste kaste
die de stad domineren.
DJAKARTA (ANP) - De wereld zal
zeker tot het midden van de vol
gende eeuw voldoende olie heb
ben, althans als er pogingen wor
den gedaan om nieuwe reserves
te vinden en te ontsluiten. Deze
optimistische visie hebben des
kundigen op het gebied van de
olievoorziening vrijdag gegeven
in een bijeenkomst van het Indo
nesische Oliegenootschap in
Djakarta. Tegelijk waarschuw
den ze ervoor dat de kosten van
winning en ontsluiting bijzonder
hoog zullen zijn en dat het erg
moeilijk en ook gevaarlijk zal
worden om toegang tot sommige
winningsgebieden te krijgen.
WASHINGTON/JERUZALEM/BEIROET (Reuter, AFP,
UPI) - De Amerikaanse president Ronald Reagan is zeer
enthousiast over het werk dat de speciale afgezant voor
Het Midden-Oosten, Philip Habib heeft verzet.
President Reagan en zijn speciale afgezant Habib nemen afscheid ir
tuin van het Witte Huis, nadat Philip Habib verslag had uitgebracht o
zijn missie naar het Midden-Oosten.
Reagan noemde de missie van Ha
bib "enorm succesvol, bijna mi
raculeus". De afgezant probeert
een oorlog tussen Israël en Syrië
tegen te houden. Habib keert
volgende week terug naar het
Midden-Oosten om zijn werk
voort te zetten.
Israëlische functionarissen uitten
gisteren hun voldoening over
een luchtaanval tegen een raket
installatie in Libanon, die door
Libiërs zou zijn bemand. Zij zei
den te hopen dat dit de Syrièrs er
toe zou bewegen hun raketten
uit Libanon weg te halen. PLO-
In ruil voor regeling Namibië
vaardbare" oplossing
kwestie-Namibië zijn de Ver
enigde Staten bereid een "nieuw
hoofdstuk" te openen in hun be
trekkingen met Zuid-Afrika. Dit
blijkt uit documenten van het
Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken.
De anti-apartheidsorganisatie
"Transafrica" heeft de hand we
ten te leggen op de documenten,
rikanen en Zuidafrikanen be
dreigd door de Sowjet-Unie.
In de documenten staat verder dat
de Verenigde Staten tevens zul
len proberen een einde te maken
aan het slechte beeld dat in de
wereld bestaat van Zuid-Afrika
als de Zuidafrikaanse regering
meewerkt aan een Namibië-rege-
ling.
Deze hebben betrekkingen op de Volgens de documenten heeft Bo
Botha: Swapo-bewind vol gevaar.
DORTMUND (ANP) - Hoesch, de Westduitse tak van het Nederlands-
Duitse staalconcern Estel, zal de fabrieken Phonix sluiten, waardoor
8000 van de 21.000 werknemers van Hoesch in de komende jaren hun
baan zullen verliezen.
Het besluit is éénstemmig genomen door de raden van commissarissen
van Estel Hoesch Werke AG en Estel Huttenwerke Dortmund, dus met
instemming van de werknemerscommissarissen. De federale overheid
in Bonn en de regering van de deelstaat van Noordrijnland-Westfalen
zullen volgens de bekendmaking van Hoesch bij de reorganisatie hel
pen met "flankerende" maatregelen.
Volgens deskundigen betekent dit dat er financiële hulp komt.
besprekingen die Chester Croc
ker, Amerikaans onderminister
van buitenlandse zaken belast
met Afrikaanse aangelegenhe
den, heeft gevoerd met de Zuid
afrikaanse minister van buiten
landse zaken, Roelof Botha in
Pretoria en in Washington.
In de documenten staat onder
meer dat een mogelijke toekom
stige samenwerking, wat het
Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken betreft, afhangt
van de houding van Zuid-Afrika
in de kwestie-Namibië. "Als de
Zuidafrikanen samenwerken bij
het tot stand komen van een in
ternationaal akkoord (over Na
mibië), dan zal dat in hoge mate
de pogingen vergemakkelijken
om de Sowjet-dreiging (in
zuidelijk Afrika) te beantwoor
den", zo staat in een memoran
dum. Er wordt gewezen op het
gemeenschappelijk belang van
de twee landen bij de verdedi
ging van de "welvaart, veiligheid
en stabiliteit van zuidelijk Afri
ka". Dat wordt volgens de Ame-
tha tegenover Crocker in april de
gevaren geschilderd die in de
ogen van Pretoria kleven aan een
mogelijk Swapo-bewind in Na
mibië. Naar de mening van Bo
tha zal de Swapo als zij in Nami
bië aan de macht is gekomen,
vervolgens proberen pro-Russi-
sche regeringen te installeren in
Botswana, Lesoto en Swaziland,
voordat zij zich direct tegen
Zuid-Afrika zal keren.
leider Arafat erkende gisteren
dat Libiërs aan de zijde van de
Palestijnen in Libanon meevech
ten.
Volgens Amerikaanse zijde heeft
Philip Habib van betrokken par
tijen de informele toezegging ge
kregen dat zij tijdens zijn verblijf
in Washington geen nieuwe mili
taire acties zouden ondernemen.
Gezegd werd dat de Amerikaan
se regering hoopte dat de jongste
Israëlische aanvallen aan de Mid-
dellandse-zeekust geen negatie
ve invloed zou uitoefenen.
Israël beschuldigde Syrië ervan de
afwezigheid van de Amerikaanse
afgezant te gebruiken voor oor
logsvoorbereidingen. In militaire
kring in Tel Aviv heette het dat
Syrië langs zijn grenzen met Li
banon en Israël alle voorberei
dingen voor een offensief had ge-
troffpn. Er zouden duizenden re
servisten opgeroepen zijn.
Sowjet-Unie
De Sowjet-Unie en Jordanië heb
ben zich uitgesproken voor een
internationale conferentie over
het Midden-Oosten. Zij deden dit
in een gemeenschappelijk com
munique dat aan het slot van een
vierdaags bezoek van koning
Hoessein aan Moskou is uitgege
ven. Aan zo'n conferentie zou de
PLO op voet van gelijkheid met
de deelnemers moeten deelne-
Partijleider Brezjnjev had het
denkbeeld van een intenationale
conferentie geopperd op het par
tijcongres van februari en vorige
week herhaald. Hoessein be
groette het initiatief met instem
ming en steunde het "evenals elk
ander oprecht voorstel om een
rechtvaardige alomvattende vre
de te bereiken".
Wat de Libanese kwestie betreft
verklaarden zij de Israëlische
agressie tegen Libanon, te ver
oordelen. Zij spraken zich uit
voor normalisering van de toe
stand in Libanon op basis van de
bescherming van zijn onafhan
kelijkheid en soevereiniteit.
ADVERTENTIE
In een klap is D'66 van een
kleine partij een grote geworden
De vierde stroming kan niet meer
ingedamd worden Alle leden van
D'66 geven samen de invulling aan
dat vertrouwen van de kiezer. Want
in D'66 heeft elk lid echte zeggen
schap Hebt u gestemd op D'66'
Doe dan ook de volgende stap en vul
uw eigen stem in door deze bon in
te vullen en toe te treden tot D'66.
de partij waar u bij hoort, waarin
uw stem gehoord wordt, waarin u
welkom bent als meedenkend lid
OngefrankeerJ opsturen naar
D'66. A ruw-oordn timmer 1966. Gk,c
2500 ZM Den Haaf; Handtekening
Of bellen Tel 070-858305
na
WARSCHAU (AP) - De onafhan
kelijke Poolse vakcentrale Soli
dariteit wil duidelijkheid over de
vraag hoe groot de voedselvoor
raden in het land zijn en waarom
zij in de winkels schaars voor
handen zijn. Het officiële persbu-
LONDEN (Reuter) - De dodelijke
ziekte gele koorts, die door mus
kieten wordt overgebracht en de
lever aantast, steekt volgens een
Brits medisch tijdschrift de kop
weer op vooral in Bolivia, Brazi
lië, Columbia, Ecuador. Peru.
Venezuela en West-Afnka. Dit
komt volgens het blad doordat
vele ontwikkelingslanden de du
re bestnjdingsmethoden hebben
gestaakt en veelal zijn gestopt
met de nodige massale inentin
gen.
reau PAP verspreidde onlangs
het bericht, dat de Polen meer en
meer beginnen te geloven dat le
vensmiddelen en andere artike
len doelbewust uit de winkels
worden gehouden om maat
schappelijke spanningen op te
roepen.
Een woordvoerder van Solidariteit
verklaarde dat een onderzoek zal
worden verricht door deskundi
gen, die met de vocdselverwer-
kende industrie bekend zyn. Zy
zullen vragen stellen over de pro-
duktie en verspreiding van het
voedsel en de oorzaken van het
huidige tekort aan levensmidde
len. dat geleid heeft tot de rant
soenering van vlees, meel en an
dere artikelen. De resultaten van
het onderzoek zullen worden af
gedrukt door de vakbond, aldus
de woordvoerder.
Ondanks de rantsoenering, waarop
voortdurend kritiek wordt gele
verd, is de schaarste toegeno
men. In de meeste staatswinkels
zijn de schappen nauwelyks ge
vuld. terwijl op de "vrije markt"
en bij open stalletjes heel hoge
prijzen worden gevraagd
PARIJS - Een reeks nationali
saties staat bovenaan op de
agenda van de socialistische
president Francois Mitter
rand. Tijdens zijn verkie
zingstournees heeft hij her
haaldelijk verklaard met na
tionaliseren niet lang te zul
len wachten, als hij eenmaal
gekozen zou zijn. Intussen is
Mitterrand gekozen en begon
hij de eerste dag van zijn ze
venjarige ambtstermijn met
de voorbereidingen voor de
ontbinding van het parle
ment. Dat zal tot nieuwe ver
kiezingen in juni voeren en
pas daarna - aangenomen
dat de nieuwe president in de
volksvertegenwoordiging
een meerderheid vindt - kan
in werkelijkheid over natio
nalisatie worden gedacht,
want dat heeft de goedkeu
ring van het parlement nodig.
Zoals met zoveel van Mitterrand's ruim-gestelde vooruitzichten,
kost het enig knip- en plakwerk om er achter te komen hoe die
veel-omstreden nationalisaties er uit zullen zien. Twee teksten
bieden hulp. De eerste is het zogenaamd gemeenschappelijk
program van communisten en socialisten uit '72. dat schipbreuk
leed tijdens de parlementsverkiezingen van '78 De andere is
voorstel nummer 21 in het socialistische manifest dat de socia
listische partij aan zijn congres in Crcteil op 24 januari van dit
jaar voorlegde.
Het gemeenschappelijke program noemde negen namen uas-
sault. Roussel-Unclaf. Rhóne-Poulenc, ITT-France, Thomson-
Brandt. Honeywell-Bull. Péchiney Ugine Kuhlmann. Saint-Go-
bain-Pont-a-Moussin, Compagnie Génerale d'Electricité In het
manifest van januari van dit jaar wordt gesteld dat "de publieke
sector zal worden uitgebreid met de negen groepen van het ge
meenschappelijk program plus het socialistisch program voor
de staalindustrie. De nationalisering van het krediet- en verzeke
ringswezen zal worden voltooid". De twee industriële groepen
die op basis van deze tekst aan de lijst moeten worden toege
voegd zijn Usinor en Sacilor. Mitterrand heeft dat nooit met
zoveel woorden gezegd, maar zijn entourage heeft het bevestigd.
En wat de laatste zin in het manifest betreft die heeft betrek
king op het volledige Franse bank- en verzekeringswezen.
Wat Mitterrand wel heeft gezegd is dat de lijst "de waarde heeft
van een contract" en hieruit kan worden geconcludeerd dat de
nationalisatie zich niet zal uitstrekken tot de voornaamste finan
ciële holdings. In het gemeenschappelijk program zoals dat in
de zomer van '77 met het oog op de parlementsverkiezingen
van het jaar daarop - werd herzien, eisten de communisten nog
eens extra de nationalisatie van alle filialen van de bedrijven op
de lijst, waarmee het totaal op 1400 zou komen. Het was ook op
dit punt dat verdere samenwerking tussen socialisten en com
munisten niet langer mogelijk bleek en het gemeenschappeiyk
program aan de grond liep.
Met name in de bankwereld is de onrust groot. Men ziet er niet
goed in wat de nationalisaties daar voor nut kunnen hebben,
temeer waar de staat al een ferme greep op de bankwereld heeft
via de eerder genationaliseerde Credit Lyonnais. Banque Natio
nale de Paris en Sociéte Générale. AMwtl buitenlandse banken
zullen aan de greep van het nieuwe bewind ontsnappen en het
tijdschrift "Investir" meldt dat maar een bank van Franse af
komst aan de nationalisaties zou ontkomen. Dat is de bank Neu-
flize-Schlumberger-Mallet, die voor 70 procent in handen is van
de Algemene Bank Nederland.
Er bestaat niet alleen onzekerheid over de definitieve lyst, i
ook over de vorm waarin de aandeelhouders voor I
schadeloos zullen worden gesteld. Volgens Pierre Uri, een van
Mitterrand's financieel-economische raadgevers, zullen kleine
en grote aandeelhouders gelijk worden behandeld, en een uitke
ring krygen op basis van het laatst uitgekeerde dividend, het
inflatiecijfer en de groeivooruitzichten Natuurlijk schuilt er een
adder onder het gras in die zin dat "grote" aandeelhouders later
zullen worden gepakt via belastingmaatregelen.
Intussen blijft de vraag onopgehelderd waarmee de Franse staat
onder socialistische leiding dit alles moet betalen, temeer waar
er ook nog andere geldsverslindendc plannen op stapel staan,
zoals de verhoging van de minimum lonen en van de sociale
uitkeringen. Het blad TBVMür" heelt de marktwaarde van de
"nationalisabele" ondernemingen op 60 miljard francs geschat.
Ook op dit punt lopen de schattingen echter ver uiteen.
Een ander probleem waarmee de socialistische machthebbers te
maken zullen krijgen is. dat een aantal van de op de nominatie
staande bedrijven uitermate ingewikkeld in elkaar zitten en dat
men er soms met vergaande herstructureringen bezig is die in
hun kritieke stadium geen ingreep verdragen zonder schade toe
te brengen aan de werkgelegenheid en de winst mogelijkheden
in het bedrijf. Bij Rhóne-Poulenc is men bezig de zware verlie
zen lijdende textiel-sector te liquideren. Zal de nieuwe regering
hiermee nog instemmen'' Bij Matra zouden de afdelingen wa
pens en ruimtevaart worden overgenomen door de staat, maar
dat zijn nu juist de twee winstgevende onderdelen van het be
drijf waaraan de negen andere branches hun voortbestaan te
danken hebben.
Wat een complexe multinational als ITT betreft daarvan bestaat
de Franse sector juridisch niet eens, al zijn er zestien secties,
waaronder het Sheraton hotc-1. met soms maar een handvol ITT-
werknemers. Een ingewikkeld complex als Saint-Gobin is zo
nauw verweven met de grote Duitse partner Hoechst. dat het
moeilijk zal zijn er enige puur-Franse elementen in te ontdekken
die juridisch nationalisabel zijn Zoals de filosoof en geestelijke
leidsman van de Franse intelligentsia Raymond Aron eens in
het weekblad "L'Express' opmerkte "Het project van de natio
nalisaties wordt ritueel lui elk verkiezing herhaald I Het U-
wijst hoe archaïsch het wezenlijke denkproces by de socialisten
verloopt
Het vreemde is echter - en de socialisten hebben natuurlyk niet
nagelaten daar steeds "ritueel" op te wyzen - dat generaal De
Gaulle in eigen persoon een aantal essentiële nationalisaties
heeft doorgevoerd Tenslotte was er de laatste kwart eeuw geen
socialistisch bewind in Frankrijk en toch telt het land e*>n aantal
ferm genationaliseerde bedrijven, zoals de spoorwegen. Air
France, Renault, de Banque de Franco, het Credit Lyonnais. de
Societe Generale, de gas en lichtbednjven. de steenkool indus
trie, 34 verzekeringsbedrijven en tenslotte in '76 Elf Aquitainc
Ook het Franse persbureau Agi-nce France I'ers werd in '44 als
een staatsbedryf in het leven geroepen
De vele tegenstanders van de nationalisatie-plannen vragen zich
af of het nieuwe bewind zyn tyd - en zyn geld - voorlopig niet
beter kan gebruiken.
In de verkiezingen van volgende maand zal het thema door de nu
verslagen rechtse oppositie worden aangewakkerd De uitslag
midden juni zal een stap verder zyn op weg naar helderheid De
vraag of de communisten in hun neergang gevangen blyven.
speelt daarby een rol van betekenis
RUDOLPH BAKKER
