Nieuwe normen rechtshulp Ontslag 320 mensen mag Formeren in dikke mist Gehele Eerste Kamer wordt opnieuw gekozen Bijstand gratis bij inkomen beneden 2000 Treinkaartje voor actie niet vergoed A^t)- Niet-cao inkomens gaan er op voorruit Rechter geeft groen licht voor Texas Instruments: ZATERDAG 30 MEI 1981 DEN HAAG (ANP) - Maandag 1 juni zijn er verkiezingen voor de Eerste Kamer. Door de op han den zijnde wijziging van de 1 Grondwet is het volgens diezelf de wet nodig dat de Eerste Ka mer in zijn geheel tussentijds wordt ontbonden. Alle 75 senato ren treden dus af, in plaats van zoals gebruikelijk om de drie jaar, beurtelings de helft. De ene keer vertrekken 37, de an dere keer 38 leden zodat ieder Eerste-Kamerlid voor zes jaar wordt gekozen. De laatste ver kiezingen waren in juli 1980. De toen gekozen leden hebben van hun periode zodoende nog geen jaar uitgezeten. De Eerste-Kamerleden worden ge kozen door de 705 leden van de Provinciale Staten. Een nieuwe verkiezing van de Senaat leidt nooit tot politieke verrassingen omdat de samenstelling van de Provinciale Staten immers vast BINNENLAND Maandag a.s. treden 75 senatoren af ligt. De huidige statenleden heb ben zitting sinds maart 1978. De uitslag van die verkiezingen weerspiegelt na maandag voor het eerst geheel in de samenstel ling van de Senaat. De statenverkiezingen van 1978 le verden winst op voor de PvdA, het CDA en D'66 terwijl ze ver lies gaven te zien voor WD, PPR, CPN en Boerenpartij. De SGP, het GPV en de PSP bleven nagenoeg gelijk in percentage. In de huidige Senaat is de zetelver deling als volgt: CDA 27, PvdA 26, WD 13. PPR 3. D'66 2 en SGP, GPV en PSP ieder één ze tel. Groepen Het zijn steeds groepen van Pro vinciale Staten die de nieuwe Eerste-Kamerleden kiezen De leden van de provincies Noord- Brabant. Zeeland, Utrecht en Limburg kiezen als groep 21, Gelderland, Overijssel. Gronin gen en Drenthe samen 19, Noord-Holland en Friesland sa men 17 en die van de provincie Zuid-Holland brengen hun stem uit voor 18 leden van de Senaat. De leden van de Provinciale Staten komen maandagochtend provin- ciegewijs bijeen om hun stem uit te brengen. De huidige senatoren ontmoeten elkaar voor het laatst in oude samenstelling in een ver enigde vergadering van de Sta- ten-Generaal op dinsdag 9 juni. Met ingang van 10 juni wordt de oude Eerste Kamer ontbonden en diezelfde dag treedt de nieu we Senaat om 11.00 uur aan in een verenigde vergadering met de deze week eveneens nieuwge- kozen Tweede Kamer Onder de Eerste-Kamerleden die na de verkiezingen niet terugke ren, is een aantal oudgedienden als oud-minister dr. I. A. Diepen horst, CDA-fractieleider dr. J. W. van Hulst, oud-minister dr. W. F. de Gaay Fortman en WD-sena- tor ir. J. Baas In totaal keren 14 senatoren op 10 juni in ieder ge val met terug in de Kamer. Zy zijn geen kandidaat. DEN HAAG (GPD) - Met ingang van 15 juni wordt een landelijk standaard-systeem voor rechtsbijstand aan on- en minvermogenden van kracht. Tot nu toe werden door de bureaus voor rechtshulp verschillende normen ge hanteerd voor de verlening van de rechtsbijstand. Wie nu minder dan 2000 gulden per maand verdient, behoeft niets meer te betalen. Wie tussen de 2000 en 2125 gulden verdient, betaalt een eigen bijdrage van 150 gulden. Deze eigen bijdragen lopen gelei delijk op. Bij een inkomen tus sen f2125 en f2250 moet f275 worden betaald, bij een inkomen van f2250 tot f2375 wordt de ei gen bijdrage f 400 en bij een in komen van f 2375 tot f 2500 moet f525 worden betaald. Bij onge- huwden worden de inkomensbe dragen met f 175 verlaagd. Als inkomen wordt gerekend het inkomen na aftrek van belasting, sociale verzekeringspremies en pensioenpremie. Van de inkom sten worden niet in aanmerking genomen o.m. de kinderbijslag, studietoelagen van kinderen, Tbr geëist wegens doden man en zoontje UTRECHT (ANP) - Terbeschik kingstelling van de regering en ontslag van rechtsvervolging. Dat eiste de officier van justitie mevr.mr. A. van Breukelen giste ren tegen een 32-jarige vrouw die zich voor de rechtbank in Utrecht moest verantwoorden omdat zij vorig jaar december in een zwaar gestoorde, psychoti sche toestand haar man (38) en haar twee-jarig zoontje met een enorme dosis slaappillen om het leven bracht. Omdat ze de wereld zo slecht vond en ze voor zichzelf en haar naaste omgeving geen perspectief meer zag, kwam de vrouw, die al lang aan ernstige depressies leed, tot haar fatale daad. Ze diende niet alleen haar man en haar zoontje maar ook zichzelf een grote dosis slaappillen toe, die normaliter dodelijk zou zijn geweest. Alleen door een toevallige samenloop van omstandigheden werd haar leven op het nippertje gered. vakantie-uitkeringen, huursubsi dies en inkomsten uit een gering vermogen. Bovendien worden afgetrokken premies van vrijwil lige ziektekostenverzekering en verschuldigde alimentaties. Voorzover ze niet uitgaan boven de f 630 per maand, zullen ook worden afgetrokken de woon kosten, die boven de 20 percent van het inkomen uitgaan. De minister van justitie moet vol gens de wet de inkomensgrenzen jaarlijks bijstellen aan de hand van het loonindexcijfer (voor de aanpassing aan de prijzen) per 30 september. Ook het eigen vermo gen speelt een rol bij de vaststel ling van het inkomen per maand. Van het vermogen blijft buiten beschouwing de waarde van de eigen woning voorzover die, na aftrek van het nog open staande hypotheekbedrag, minder dan f75.000 bedraagt, de waarde van de echtelijke woning voorzover die, na aftrek van het nog open staande hypotheekbedrag, min der beloopt dan f150.000 als rechtsbijstand wordt gevraagd in verband met geschillen tussen echtgenoten. Rechtsbijstand, kosteloos of met betaling van een eigen bijdrage, zal niet worden verleend indien het vermogen hoger is dan f 20.000 voor een echtpaar of een een-ouder-gzin en f13.000 voor een ongehuwde. Tot nu toe moest men, voordat de hulp van een advocaat of een deurwaarder werd verleend, bij de gemeente een zgn. bewijs van onvermogen halen. Dat bewijs wordt binnenkort vervangen door een 'verklaring betreffende inkomen en vermogen'. Deze verklaring moet door de aanvra ger zelf worden ingevuld. Aan de hand van de ingevulde gegevens beoordeelt het bureau voor rechtshulp of iemand in aanmer king komt voor toevoeging van een advocaat of deurwaarder. De demissionaire minister van binnenlandse zaken en WD-fractieleider Wiegel in uitbundige stemming bij het Paleis Lange Voorhout in Den Haag waar hij gistermiddag een drie kwartier durend onderhoud had met koningin Beatrix over de kabinetsformatie. Ambtenaren verliezen procedure UTRECHT (GPD) - Het Algemene Comité van Overheidspersoneel (ACOP) krijgt van het Ambtena ren Centrum (AC) geen f60.000 aan gederfde reiskosten. Dit blijkt uit een dezer dagen gewe zen schriftelijk vonnis in de zo genaamde „treinkaartjeskwes tie", een procedure die drie jaar heeft gelopen. Het ACOP (waarvan onder meer de bonden van overheidspersoneel ABVA en KABO deel uitmaken) meende dit bedrag als kosten voor gereserveerde treinplaatsen te moeten eisen van het AC. Het ging hierbij om de grote manifes tatie van bij de FNV aangesloten bonden van overheidspersoneel van 26 juni 1978 op het Malieveld in Den Haag (tegen de Bestek '81- plannen van het kabinet-Van Het Ambtenaren Centrum wilde aan deze manifestatie niet deel nemen, evenmin trouwens als de bonden van overheidspersoneel, die in de Vakcentrale MHP zijn georganiseerd en de CNV-bon- den. Het ACOP had toen een pro cedure aanhangig gemaakt om bij het AC gemaakte kosten in re kening te brengen. Advies van professoren aan Beatrix DELFT (ANP) - Drie hooglera ren en een docent aan de TH in Delft hebben koningin Beatrix gisteren een advies voorgelegd om via een eigen methode te voorkomen dat de formering evenals voor gaande keren een lange tijd in beslag gaat nemen en Ne derland 'zit opgescheept' met een demissionair kabinet. Het viertal, prof.dr.ir. T. Viers- ma, prof.dr.ir. H.G. Stassen, prof.ir. O.H. Bosgra en dr. Sj. Dijkstra, is bij zijn advies uit gegaan van de werkwijze zo als die in de techniek wordt toegepast, namelijk het ge lijktijdig en onafhankelijk van elkaar laten werken van deskundigen. Allereerst zou Beatrix aan Ter- louw (D'66) een informatie- opdracht moeten verlenen voor de regeringsvorming. Ten tweede een informatie- opdracht aan prof. Zijlstra (CDA), voor de problematiek van de economie, werkgele genheid en financiën. Adr. Mansholt (PvdA) zou als ad viseur moeten worden be noemd voor de problematiek van kernenergie en -bewape ning. Tenslotte zou de konin gin H. Vonhoff (WD) als ad viseur voor de herstructure ring van de departementen en de door deze uit te taken moeten benoemen. Albeda komt met aanpassing DEN HAAG (GPD) - Minister Al beda (sociale zaken) heeft de ar beidsvoorwaarden voor de niet- cao-inkomens aangepast na inge wonnen adviezen van de sociale partners. De hoofdregel is nu dat werkgevers voor het personeel dat niet onder een cao valt de zelfde gedragslijn moeten volgen als voor het personeel dat er wel onder valt. Heeft een werkgever voor zijn niet-cao-personeel in het verleden de regels voor het overheidspersoneel gevolgd, dan mogen deze regels ook dit jaar worden gehanteerd. Concreet betekenen de maatrege len van de minister dat voor het niet-cao-personeel de basis vakantie met één dag mag wor den uitgebreid tot 23 dagen. Heeft men meer vakantiedagen, dan komt er dit jaar in ieder ge val een dag bij. Per 1 januari 1981 mag het loon worden verhoogd met 0,4 procent terwijl voor de niet-cao-werknemers die in 1979 geen verhoging hebben gekre gen nog een extra verhoging van 0,25 procent mag worden be taald. Waar deze nog niet bestaan, mogen vanaf 1 januari van dit jaar rege lingen voor vervroegd uittreden voor werknemers van 62 jaar en ouder en regelingen voor verkor ting van de arbeidsduur voor de niet-cao-werknemers worden in gevoerd. De loontoeslag van 26 gulden die in 1980 werd uitbe taald, mag ook in de lonen wor den verwerkt. Kan men op dit punt niet bij een cao aansluiten, dan mag de toeslag worden ver vangen door een loonsverhoging van één procent. Pluygers weg LEIDEN (ANP) - De heer W. Pluygers heeft zijn zetel in de raad van commissarissen bij de IBB-Kondor Groep (bouw) ter beschikking gesteld. Dit houdt verband met de benoeming van Pluygers tot president-commis saris van Ogem en zijn wens ie dere schijn van tegenstrijdige be langen te vermijden, zo is in de jaarvergadering van IBB-Kon dor meegedeeld. Het Leidse bouwbedrijf respecteert het be sluit. In de afgelopen woensdag gehou den aandeelhoudersvergadering van Ogem werd bij het voorstel om Pluygers te benoemen tot president-commissaris, door aandeelhouders kritiek geleverd op het feit, dat Pluygers ook commissaris was bij IBB-Kon dor. De vrees werd uitgesproken, dat er sprake zou kunnen zijn van belangenverstrengeling. ADVERTENTIE KEN VOOR PINKSTERfcN Hm mm ^\f\ ^cSnMERVAKANTIj-- t0 BUNGALOWPARKEN op Texel, Veluwe, aan het Veluwemeer, bij Medemblik aan het IJsselmeer. m Zeeland etc. MOTELS Texel en Loosdrecht. REK RE ATIE VILLA'S eventueel voor 2 gezinnen. Texel, Veluwe, Drenthe, Noordzeekust etc iaff I ®fl li I ALMELO (ANP) - De pre sident van de rechtbank in Almelo, mr. H.J.J. van den Biesen, heeft gisteren bij vonnis in kort geding bepaald dat de directie van Texas Instruments in Almelo niet kan worden belet een ontslagaanvrage in te dienen voor 320 van de 938 personeelsleden. De industriebonden CNV en FNV hadden het kort geding aange spannen om op die manier te be reiken dat het ontslag werd uit gesteld tot het beleid van de be drijfsleiding goed is onderzocht. De bonden wilden gebruikma ken van het zogenaamde enquê terecht waarvoor de onderne mingskamer van het Gerechts hof in Arnhem kan worden inge schakeld. Op 13 mei heqft de rechtbankpresi dent de bonden en de directie van Texas veertien dagen de tyd gegeven om te praten over de reorganisatieplannen. Afgelopen woensdag hebben de partijen mr. van den Biesen verslag uitge bracht van een vijftal gesprek ken die in die periode hebben plaatsgehad. Hierin is geen over eenstemming bereikt. De president vindt dat de directie van Texas heeft voldaan aan de bepalingen die er over ontslag en reorganisatie in de cao zijn opge nomen. Als gevolg hiervan mag de directie van Texas, volgens mr. van den Biesen. de ontslag procedure op gang brengen Volgens de rechtbankpresident hebben de bonden en de onder nemingsraad van Texas sinds 11 februari, toen de reorganisatie plannen bekend werden, de tijd gehad om zich tot de onderne mingskamer te wenden. Overi gens betwijfelt mr. van den Bie sen of het beleid van de directie van Texas zodanig is geweest dat de ondernemingskamer zou heb ben ingegrepen Volgens distactsbestuurder Been hakker van de Industriebond FNV is het niet uitgesloten dat de bonden zich alsnog tot de on dernemingskamer zullen wen den. hoewel hu vreest dat het MD verhaal achteraf zal worden. De twee andere mogelijkheden zun volgens hem de directie van het gewestelijk arbeidsbureau te vragen geen vergunning voor ontslag te verlenen en het voeren van acties in het bednjf Over beide punten wordt de komende dagen overleg gepleegd met de leden Dc directie van Texas Instruments heeft inmiddels aangekondigd de ontslagaanvrage voor 320 mensen volgende week te zullen indienen. Na de verkiezingsuitslag van 26 mei zal het fenomeen van de kabinetsformatie de komen de tyd de media ongetwijfeld weer volledig gaan beheer sen. Wie de formatieperiode van 1977 nog enigszins in de herinnering kan terugroepen, weet tot welk een lijdensweg dat kan leiden. De koppenmakers van krante redacties weten dat in elk ge val wel, want zij maakten in die tijd vrijwel dageluks kop pen die op den duur - zo zij zich al met gingen herhalen - de lezer toch zeker grot. ver veling en alkeer gingen in boezemen ten opzichte van alles wat ook maar enigszins met de kabinetsformatie te maken had. Koppen als "Formatie stukge lopen", Formateur doet nieuwe lijmpoging", en "For matie buna rond" kwamen dagelijks op de lezer af en ook de radioluisteraar en tv- kijker werden in die penode in weerzinwekkende mate met formatie-informatie vol gepropt Die bewuste formatieperiode, die vooraf ging aan de verras sende totstandkoming van het kabinet-Van Agt (dat overeenkomstig de verkie zingsuitslag eigenlijk een tweede kabinet-Den Uyl had moeten worden), was dan ook de langdurigste in de na oorlogse parlementaire ge schiedenis. Zij duurde name lijk 208 dagen. Een goede tweede is de formatie die leidde tot het kabinet-Den Uyl in 1973 (163 dagen) en op de derde plaats komt de pe riode die vooraf ging aan het vierde kabinet-Drees in 1956, waarbij een voor die tijd on gekende score van 121 dagen werd bereikt. Nog afgezien van de duur zal ook de kabinetsformatie zelf het vertrouwen van de kiezer in de parlementaire democra tie gemiddeld genomen zeker niet vergroten Er komt wel iswaar een heleboel informa tie op die kiezer af, maar er wordt nog veel meer bin nenskamers gehouden. Bo vendien heeft de kiezer geen enkele greep - of zo men wil: invloed - op de formatie De koningin - in het staatsrecht heet zij staatshoofd - heeft dat wel Zij wijst immers de informateur en formateur aan nadat zij daarover heeft gesproken met de fractielei ders van de politieke partij en, de voorzitters van Eerste en Tweede Kamer, de vice- voorzitter van de Raad van State (waarvan zij zelf voor zitter is) en - voor zover zu dat nodig vindt - één of meer des kundige buitenstaanders Dat is gisteren al voor een deel gebeurd en vandaag zou dat overleg op het Paleis Lange Voorhout in Den Haag wor den voortgezet, zodat ver wacht mag worden dat maan dag bekend is wie de (eerste) informateur zal zun. Hu (waarom geen zij?) zal de op dracht krijgen om de moge lijkheden voor een nieuw ka binet te onderzoeken. Hy praat daartoe met de leiders van de politieke partijen die voor regeringssamenwerking in aanmerking komen, pro beert tegenstellingen te over bruggen. "informeert" zich en brengt vervolgens de ko ningin verslag uit van zijn be vindingen en resultaten. Gaat dat allemaal goed, dan wyst zij daarna een formateur aan die het kabinet moet gaan "formeren", dat wil zeggen: samenstellen. Die volgorde kan trouwens ook omge keerd zijn (eerst formateur, dan informateur) en kan bo vendien een ont kend keren worden herhaald. Gek Dat de taak van een (informa teur van groot gewicht is, staat buiten kuf. En daarom is het eigenlijk ook w. I g. k dat dc aanwijziging van (in formateurs en de hele ver dere formatieperiode zich in belangrijke mate aan het oog van de kiezer onttrekken. De (informateur is aan de volks vertegenwoordiging tenslot te geen verantwoording schuldig, terwijl hu toch al of niet direct - grote invloed kan hebben op de nieuwe club die straks het volk moet gaan regeren Daar komt bij dat ook de koningin ruimte genoeg heeft om haar (poli tieke) invloed te doen gelden, wat in het verleden dan ook wel eens aanleiding hacfl p geven tot kritiek. Zelfs de fanatiekste orangist, te weten wulen WD-senator Harm van Riel. heeft zich hiertoe wel eens laten verlok ken Toen dc formatie van het kabinet Den Uyl aan de gang was. liet Van Riel zich ondubbelzinnig uit over de rol van koningin Juliana, die hij - onbetwist aanhanger van de monarchie van partydig heid beschuldigde Zij zou al te zeer haar sympathie voor Den Uyl hebben getoond door hem nog een extra duw tje in de richting van het Catshuis te geven. En dat kon in de ogen van Van Rfc door de beugel, misschien ook wel niet omdat het een politieke party betrof, waar hy als rechtgeaard conserva tief op z n minst een pï kei aan had. De irrationele verbondenheid die Van Riel met het oranje huis had. leidde overigens weer niet tot wat vervolgens het meest logische voorstel had geleken, namelijk om de aanwyzing van een kabinets formateur voortaan aan de Tweede Kamer over te laten. Toen die gedachte al eerder (in 1971) - ook binnen zyn partij - was geopperd, had hu zich daar al heftig tegen ver zet. Toch kwam er in datzelfde jaar wel een voorstel m die rich ting van de christendemocra ten en liberalen. Zjj wilden de Tweede Kamer kort na de verkiezingen aan de koningin een meerderheids voorstel la ten uitbrengen over de te be noemen formateur, die in principe ook de regering moest gaan leiden Er werd zelfs een motie van die strek- lang aangenomen, maar die werd niet uitgevoerd omdat de nieuwe Tweede Kamer vond dat de kiezers bu de verkiezingen van dat jaar een politiek onduideluke situatie hadden geschapen En daarin ligt ook de bron van alle kwaad. Want die politiek onduidelijke situatie maakt het mociluk zo niet onmoge lijk om via de Tweede Kamer een formateur aan te wyzon. Er is in Nederland nu een maal MB (te) groot j.mtal par tyen die onderling sterk ver deeld zyn. Geen van die par tijen haalt M meerderheid in het parlement. Dus is het ook moeilyk voorstelbaar dat die partijen het vooraf samen eens zouden worden over de vraag wie de formateur zou moeten worden, die hen straks m een nieuw kabinet samenbrengt Daarom is die taak weggelegd voor de ko ningin. In een land als Groot-Bnttan- nié ligt zoiets aanzienlyk een voudiger. Daar is één partij wel in staat een meerderheid te haien. Dus als die partij de verkiezingen wint, dan komt er automatisch een premier en die zoekt op z'n eigen houtje zyn ministers uit, die hy ook zo weer kan ontslaan. Politieke vorst Henry Faas, oud-parlementair redacteur van De Volkskrant, heeft het wel eens kernachtig geformuleerd: "Zolang wy politiek zo verdeeld zyn als nu. zitten we goed met een politieke koningin, althans met een koningin die aan po litiek doet. Zolang wij echter een politieke vorst hebben, doen wij minder aan onze verdeeldheid dan goed voor ons zou zyn". Want - en daar komt het betoog van Faas in feite op neer - er zijn politici die zich ronduit verheugen over het feit dat er in het politiek versplinterde Nederland een koningin is die boven de partyen kan staan en een min of meer ob jectieve keuze (voor een for mateur) kan doen Voor dit soort politici - en dat is waar schynlyk nog steeds de meerderheid - is het niet zo nodig om de versplintering een halt toe te roepen Om de rol van het staatshoofd een beetje van haar politieke lading te ontdoen, werd in 1951 het fenomeen van de in formateur ingesteld. Dat ge beurde onder koningin Julia na. die daartoe mr. D U. Stik ker uitnodigde Hij moest "informatonsch de inogelyk heden onderzoeken van de vorming van een kabinet, dat het vertrouwen heeft van het parlement en haar daarom trent rapport uitbrengen". Later is de aanwyzing van de informateur nog wel eens ter discussie gesteld. Deze zou namclyk wél door de Tweede Kamer kunnen worden aan gesteld, omdat hy met hoeft te formeren, maar alleen maar hoeft te onderzoeken Waarom die gedachte niet vruchtbaar is gebleken, is on- duidelyk In elk geval wyst de koningin nog steeds de in formateur aan Voor menig kiezer, die door partijen als het CDA vóór dc verkiezin gen toch al vaak met het ont breken van een duidelijke politieke keuze wordt opge zadeld. is dat weinig opbeu rend. Het efTect van zyn stem verdwijnt langzaam maar ze ker in een dikke mist. die. zo als de formatie van 1977 heeft laten zien. zeer lang kan bly- ven hangen. WIM WIRTZ

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1981 | | pagina 7