Bisschop Ernst verbaasd over
snelle verandering in kerk
KERKDIENSTEN
«jjuijiiijmij»
"Zonder elkaar gaan we voor
de bijl"
Geloofsgemeenschap behouden een zware
Ds. Kwast over gereformeerde achteruitgang
ZATERDAG 23 MEI 1981
BREDA (GPD) - "Het is kortzichtig als men zegt dat er niets gebeurt. Er gebeurt wel
degelijk iets, maar niet iedereen heeft dat in de gaten. Het gaat zelfs niet zo heel traag.
Blader nu eens in een boek over het roomse verleden. Zo'n boek is eigenlijk helemaal
nog niet oud. Je bent dan alleen maar verbaasd dat alles zo snel is veranderd".
Het was de enige keer in een twee
uur durend gesprek dat bisschop
Ernst met een lichte stemverhef
fing zijn antwoord op een vraag
formuleerde. Hij weegt zijn
woorden in de regel op een goud
schaaltje, voordat hij ze aan de
openbaarheid prijsgeeft.
Toch komt hij regelmatig met
vooruitstrevende standpunten
voor de dag, bijvoorbeeld met
betrekking tot de vrouw in het
ambt, de pastorale benadering
van homofielen, huwelijk en sek
sualiteit en het gezamenlijk dra
gen van verantwoordelijkheid in
zijn eigen bisdom. Het zijn alle
maal pogingen van bisschop
Ernst om de kerk meer 'eigen
tijds' te doen zijn. De bisschop is
niet al te pessimistisch over de
ontwikkelingen binnen zijn
kerk, ook niet als het gaat om de
rol van de vrouw.
"De bewustwording onder vrou
wen over hun verantwoordelijk
heid zowel in als buiten de kerk
is aanzienlijk verbreed en ver
diept. De weerstanden zijn dui
delijker geworden. Er is een stel
lingneming gekomen van de
congregatie voor de geloofsleer,
die weliswaar negatief is met be
trekking tot het ambt van pries
ter en bisschop, maar niet van
diaken. Zelfs van het ambt van
priester en bisschop wordt niet
gezegd: het is onmogelijk. Maar:
wij zien niet in, dat het mogelijk
is. Een zeer omzichtige formule
ring dus. De feitelijke verant
woordelijkheid van de vrouw in
de kerk is juist groeiende, en wij
zijn een heel stuk verder dan ten
tijde van het concilie".
Verdeeld
Meer moeite heeft bisschop Ernst
met het functioneren van het bis
schoppencollege. "Maar de ver
deeldheid in de geloofsgemeen
schap was er eerder dan binnen
het college van bisschoppen".
"Door de vrij grote meningsver
schillen onder de bisschoppen is
een gemeenschappelijk beleid
zeer bemoeilijkt. De opgave is
nu, met die verschillen - die ei
genlijk het karakter van gewe-
tensstandpuntcn aannemen - zo
om té gaan, dat ze de gemeen
schap binnen de kerk niet ophef
fen maar juist integreren. Trou
wens, we treffen die verschillen
in de hele samenleving aan en
ook in andere kerken".
"De synode van januari 1980 heeft
juist voor die gemeenschap een
basis proberen te leggen, althans
wat de bisschoppen betreft. Zou
den zij daarin onderling slagen
en zou datzelfde proces van toe
nadering - met respect voor de
verscheidenheid - ook op gang
komen in de geloofsgemeen
schap als geheel, dan zouden we
voor een groot deel uit de moei
lijkheden zijn. Dat is een heel
zware opgave".
In het gewone gezin ziet bisschop
Ernst een goed voorbeeld daar
van. "Daar staan ook dikwijls
verschillende opvattingen onver
enigbaar tegenover elkaar. Maar
de mensen moeten er toch met el
kaar leven. Het gaat erom, crea
tief met de verschillen om te
gaan, en wat óns betreft op een
manier die bij het niveau van de
kerk past".
Dat de kerk haar 'greep' op het
maatschappelijk gebeuren heeft
verloren, beaamt mgr. Ernst
maar ten dele. "De kerk is meer
kerk geworden, terwijl het maat
schappelijk gebeuren meer in
handen is gekomen van de men
sen zelf, christenen samen met
anderen. Dat is een goed ding.
Tegelijk zie je dat de kerk op
maatschappelijk gebied actief
blijft, en wel in de publieke opi
nievorming".
Men denke aan de kwestie van oor
log en vrede, de wapenwedloop,
het atoomvraagstuk. de ontwik
kelingshulp en het vormingspro
ces naar de mensen toe.
"We zijn op een andere manier dan
vroeger actief naar buiten, waar
bij de eigen verantwoordelijk
heid van de gelovigen meer tot
haar recht komt. De kerk is ook
meer kerk geworden doordat de
mede-verantwoordelijkheid van
de niet-ambtsdragers - maar
dan samen met de ambtsdragers
gestalte heeft gekregen. Deze
ontwikkeling heeft bevredigend
gewerkt, maar tegelijk een crisis
situatie opgeleverd, omdat ze
zich voltrekt in een tijd van diep
gaande veranderingen. En die
roepen altijd crises op".
Samen
Bisschop Ernst wil deze gezamen
lijke verantwoordelijkheid bin
nen zijn kerk blijven stimuleren.
"Zondereen groep van betrokken
mensen kun je heden ten dage
geen kerk meer zijn, noch op het
terrein van de kerk zelf, noch op
dat van het maatschappelijk ge
beuren. De mensen zullen in de
komende jaren het gebrek aan
priesters steeds meer aan den lij
ve ondervinden. Het is goed dat
de kerk niet alleen meer draait
op de priesters. Maar zonder
priesters kan het evenmin. Dat
gegeven is ook een zaak van ge
zamenlijke verantwoordelijk
heid".
Wat de jeugd betreft, meent de ju
bilerende bisschop, dat zij in de
kerk begrip zal moeten vinden
voor de toekomst, die nu al bij de
jonge mensen leeft. De verschil-
Bisschop Ernst
feest.
len tussen de generaties gaan te
diep dan dat men hier gemakke
lijke oplossingen zoil mogen ver
wachten.
"Ik heb de indruk dat in de wester
se samenleving de weg voor de
jeugd om zichzelf te vinden lan
ger is dan vroeger. Ook binnen
de kerk moet er dus ruimte zijn
waarin dat proces zich kan ont
wikkelen". In Indonesië en ande
re landen van de Derde Wereld
trekt de kerk jongeren juist heel
sterk aan.
Hoe slaagt bisschop Ernst erin, de
Breda. Hij viert op 7 juni zijn veertigjarig priester-
Ik heb een zwaar werkprogram
ma, maar tot nog toe is het mij
gelukt, er gezond bij te blijven. Ik
zorg goed voor voldoende nacht
rust. Lezen is mijn liefhebberij.
Mijn recreatie gebruik ik meestal
in profane zin. Vakanties breng
ik in de regel door in Frankrijk.
Kortom, tot nu toe heb ik overver
moeidheid kunnen voorkomen.
Daar houd ik voorzover mogelijk
zelf de hand aan".
Zweedse gasten. Morgen werkt
een jongerenkoor uit Zweden
('Guldhedskören') mee aan de
dienst van de Leidse lutherse ge
meente die om kwart over 10 in
de kerk aan de Hooglandse
Kerkgracht begint. Na de dienst
en de koffie, omstreeks 12 uur,
geeft het koor nog een kort con
cert van oude muziek en negros
pirituals.
Het 45 leden tellende jeugdkoor,
opgericht in 1969, bezoekt deze
maand ons land. Elk jaar maakt
het een buitenlandse reis voor
medewerking aan kerkdiensten
en concerten. Het was al in Fin
land. Duitsland, IJsland, Grie
kenland, Engeland, Polen, Oos
tenrijk en Frankrijk. Hoewel zelf
protestants verleende het in Pa
rijs medewerking aan een mis in
de Notre Dame.
Morgenavond treedt het koor op in
de streekmuziekschool te Woer
den, dinsdag werkt het mee aan
een lunchpauze-dienst van de
stichting 'Alledagkerk' in de
Laurenskerk te Rotterdam en
woensdagavond geeft het een
concert in de Amsterdamse
'Wester' ter gelegenheid van het
350-jarig bestaan van deze kerk.
Op Hemelvaartsdag, 28 mei, 7
uur, zingt het nog in een oecume
nische jeugddienst in de Grote
Kerk van Monnickendam.
Cantatedienst. De laatste canta
tedienst in Leiden van dit sei
zoen wordt morgenmiddag om 5
uur in de Hooglandse kerk ge
houden. Het koor 'Cantate Deo'
uit Zoetermeer zingt het eerste
deel van het oratorium 'Paulus'
van Felix Mendelssohn Marthol-
dy, met medewerking van Jorine
Samson sopraan, het Baroken-
semble en de organist Joop
Brons. Sander van Marion diri
geert.
Jazz-dienst. Wie belangstelling
heeft voor een 'oecumenische
jazz-kerkdienst', kan morgen
avond naar de Dorpskerk in
Wassenaar, waar om 7 uur zo'n
dienst begint, in het kader van
een culturele voorjaarsweek en
onder auspiciën van de plaatse
lijke Raad van Kerken. Er is een
keur van medewerkenden. Pas
toor M. Oomens en ds. J. E. van
Veen gaan in de dienst voor. De
Wassenaarse jazzclub is de initia
tiefnemer tot dit experiment. De
dienst is voorbereid in samen
werking met de commissie 'bij
zondere diensten' van de Raad
van Kerken.
Hervormde Kerk: beroepen te
Klazienaveen J. C. Koolschijn
Koekange (Dr.), te Arnhem B. Ja
ger Roden, te Oldemarkt F. A.
van Liere Oppenhuizen. Waalse
Gemeenten: aangenomen naar
Den Haag G. A. Staal Rotterdam.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Nieuwe Pekela kan
didaat J. H. van der Sterre al
daar. Christelijke Gereformeer
de Kerken: beroepen te Sassen-
heim J. Germs Winschoten. Ge
reformeerde Gemeenten: be
dankt voor Genemuiden J. Ka
rens Opheusden.
Turken. De Generale Diakonale
Raad van de Hervormde Kerk
heeft f. 130.000 gegeven voor het
werk ten behoeve van de chris
ten-Turken in ons land. Een hal
ve ton is voor het onderzoek naar
emigratiemogelijkheden voor af
gewezen asielzoekende christen-
Turken. De rest (f80.000) wordt
besteed' aan opvang en begelei
ding van asielzoekers, met name
in Twente. De Gereformeerde
Kerken en de Rooms-Katholieke
Kerk zullen met eenzelfde be
drag in deze activiteiten deelne
men. De stichting 'Oecumeni
sche Hulp' geeft f 25.000.
Verboden. De Zuidafrikaanse re
gering wil niet, dat een kritisch
rapport van de Raad van Kerken
in dit land over de toestand in de
zogenoemde 'thuislanden' wordt
verspreid. Het verboden rapport
('Een lege tafel') beschrijft, hoe
negers moeten leven en wat de
kerken tegen de thuislanden-po
litiek moeten doen.
De Gereformeerde Kerken in
Nederland zijn op dezelfde
weg terechtgekomen als eer
der de hervormden en
rooms-katholieken. Tot die
conclusie komt de gerefor
meerde predikant L. H.
Kwast (Kollum) op de voor
pagina van Centraal Week
blad van deze week als hij
de statistiek van zijn kerk
bekijkt.
Vooral de kerken in de grote ste
den zien hun ledentallen be
denkelijk dalen. Sinds 1974
loopt het ledental van de gere
formeerden terugvan
879.838 tot 866.506. Meer dan
2000 belijdende leden onttrek
ken zich nu per jaar aan de
Gereformeerde Kerken. Bij de
doopleden zijn dat er meer
dan 3500. Iets minder dan de
helft koos voor 'geen kerkDe
anderen sloten zich aan bij
een andere kerk of godsdien
stige groepering.
Ds. Kwast gaat ook in op de
achtergronden.
Een belangrijke factor is de af
nemende aantrekkelijkheid
van het kerkelijke instituut in
het algemeen. Veel mensen
hebben het tegenwoordig
moeilijk met regels en afspra
ken Zij willen niet vastzitten
aan verplichtingen.
Een andere oorzaak is het on
duidelijke beeld van de kerk.
Voor de een is de kerk veel te
weinig betrokken op de mo
derne problemen. Ze laat de
wereld stikken, vindt men.
Anderen missen in de kerk en
haar eredienst juist de geeste
lijke bezieling. Ze zijn op zoek
naar geestdrift.
Uitwerking
van de prediking zichzelf niet
meer herkennen. Het blijkt
moeilijk, de verbindingslij
nen te vinden tussen het
V/oord van God en de wereld
waarin wij leven en werken.
Een oorzaak is ook, dat de kerk
min of meer vanzelfsprekend
het lot van de Westeuropese
cultuur en geschiedenis deelt.
Alle verschijnselen van ontre
geling en ontreddering in de
ze cultuur hebben vroeg of
laat ook hun uitwerking op
de kerk.
Ds. Kwast meent, dat de toe
komst van de kerk ligt in de
plaatselijke gemeente. Daar
zal het moeten gebeuren. "Als
we eikaars broeders zijn, dan
kunnen wij er niet omheen
ook eikaars hoeders te zijn".
De kerkleden die nu nog
langs het randje lopen zijn
bekend. "Waarom zouden wij
ons hun geestelijke vereenza
ming niet extra aantrek
ken?" Hier is niet zozeer de
kerkelijke organisatie' van
belang als wel de 'spontani-
teit van ons christelijke ge
loof en de 'persoonlijke vin
dingrijkheid'.
"Met eredienst en prediking be
reiken we niet meer de men
sen die de kerkgang allang
achter zich hebben gelaten,
maar nog wel degenen die de
wegloop-kandidaten voor
morgen en overmorgen zijn".
Er mag van ds. Kwast heel
veel 'theologie' achter de pre
diking zitten, "als er maar
heel weinig in zit". "Als de
kerkgangers-toehoorders
maar tot de ontdekking kun
nen komen, dat ze zelf in het
stuk meespelen en dat zij iets
gemist zouden hebben als ze
hadden verzuimd".
Vruchtbaar
Ds. Kwast wil de verscheiden
heid ,van opvattingen, zoals
ze vandaag in de kerken be
staan, aanvaarden en
vruchtbaar maken. Zelf er
kent hij, een 'conservatieve
geloofsbeleving' te hebben.
"Maar zou een andere bele
ving minder met Jezus Chris
tus en het heil hebben te ma
ken dan de mijne?"
"Als we deze boze tijd geestelijk
willen overleven, zal dat al
leen samen kunnen gebeuren.
Zonder elkaar gaan we voor
de bijl, één voor één".
LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 10 ds
Bouhuys, 11.45 oecum. dienst, 5 canta
tedienst (zie bericht op deze pagina).
Marekerk 10 dr. Meijers. 5 ds. De Jong
Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds. Kra
mer, 5 ds. Koolstra, avondmaal.
Regenboog (Merenwijk) 9.30 ds. v
Leeuwen, 11.15 ds. v. Leeuwen en pas
toor v. Well;
Bethlehemk. (Driflstr.) 10 ds. Panne
Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 9 ds
v.d. Werff, Voorhout, 10.30 dr. Jonge
neel;
Vredesk. (Burggraven! 10 dr. Lam
ping;
Waalse kerk (Breestr 10.30 ds. Ribs,
Acad. Ziekenhuis 10.15 ds. Bovenberg;
Diakonessenhuis 10.30 dienst;
Endegeest 9.30 ds. Friederich.
Geref. Kerk Zuiderk. (Lammen
schansw.) 10 drs. v.d. Velden, met Petra-
koor;
Petrak. (Surinamestr.) 10 ds. Horten-
Oude Vest 10 ds. Koolstra, 5 ds. Does
burg, L.dorp;
Maranathak. (L. Morsw.) zie herv. gem.;
Bevrydingsk. (Montgomerystr.) 9 ds
v.d. Werff. 10.30 dr. Jongeneel, 5 ds.
Hortcnsius;
bejaardenhuis Groenhoven 10 ds. Lo-
Zie ook herv gem.
Dolerende Geref. Kerk (Lokhorstk.):
8 30 dr Zeegers, 5 hr De Waard.
Geref. K. Vryg. (Herengr.): 10 en 5 ds. v.
Herksen.
Chr. Geref K. (Steenschuur): 9.30 en 5
ds. Den Hflrtog
Geref. Gem. (N. Rijn): 10 leesdienst, 7
ds. De Gier, Den Haag.
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk
Dnftstr.) 11 30 en 5.30
Evang.-Luth. Gem (Hoogl. Kerkgr
10.15 ds. Happee, mmv Zweeds jeugd
koor.
Remonstr.-Doopsgez. Gem. (Lok
horstk 10 prol >ii Kuipa
Buptistengem (O. Rijn 3): 10 ds. Bos-
ld
Evang. Christengem. (Middelstegr. 3)
10 hr. Koehorst. Mijdrecht
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
t. rw singel SU 5 hr V. Duuren
Evangeliecentrum Zijlsingel 2: zond. 10
hr. Zijlstra. di. 8 evang. Meije
Pinkstergem. (O. Vest 13): 10 hr. Eiker
bout.
Leger des Heils (Hooigr.): 10 en 7.30
Nieuw-Apost. Kerk (H. Rund. 24): 9.30
en 4. wo. 8
Zevendedagadventisten (Lokhorstk.)
elke zat. 9.45 bijbelstudie. 10.45 predik
dienst
Christian Science (Steensch. 6) 10.30.
Kerk van J. Chr. v.d. Heiligen der L. Da
gen (Brahmsl): 9.30. 10.30 en 11.20.
Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel): 10
Rooms-Kath. K.: Haugweg zat. 7, zond. 9
en 10.45,
Herensingel zat. 7. zond. 8.30,9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-V.schoten) zat. 7, zond.
9.30 en 11.
Steenschuur zat. 7, zond. 8.30, 10, 11.30,
6 en 7;
Boshuizerkade zat. 7. zond. 9.30 en 11;
Lammenschansweg zat. 7, zond. 10.30
en 12;
Haar).straat zat. 7. zond. 9 30. 10.45 en
12.15.
H. Rijndijk (zie Zoeterwoude).
ABBENES: Herv. Gem 9.30 ds
AARLANDERVEEN Herv Gem. 10
ds. Westera, 7 hr. Christ, Leiden.
Geref. K.: 10 ds. Modderaar, 6.30 ds.
Stolk
Chr. Geref. K 9.30 dienst, 6.30 ds. Wal
let.
Rk Kerk: zat. 7, zond. 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem.
Adventskerk 9.30 ds. De Jonge, 5 ds.
Oosthoek, met verstandelijk gehandi
capten; Kruisk. 9.30 ds. Visser, Katwijk
aan Zee; Opst.kerk 9.30 ds. v.d. Heiden,
6.30 ds. Haakman; Nabij 9.30 ds. Bogers,
G. Herderkerk 10 ds. Verheul, 6.30 ds.
v.d. Ree; De Bron 9 en 10.30 ds. Oost
hoek, 6.30 ds. Mulder; Ashram (Mars
diep) 9.30 dr. v.Santen; Albanianae (Dia-
man'str.) 10 ds. Moll; 'Onderweg' (Lij-
sterl 10 ds. Oort, Sionskerk 9.30 en 6.30
ds. Ouwendijk.
Geref. K. Mar kerk 9.30 ds. Stolk. 6.30
dr. Vlijm, Leiden; Salv.kerk 9.30 ds. El-
derman. 6.30 ds. Modderaar. Zie ook
herv. gem.
Geref K. Vrijg.(Rijnstroom): 8.45 ds. De
Graaff. 6.30 dienst.
Ned Geref K. (school Willemstr 9.30
br. Kleingeld, 4.30 prof. Troost. A.dam.
Chr. Geref. K: 9.30 en 4.30 ds. Hamstra
Oud-Geref. Gem. (Hooftstr. 240): 9.30 en
Bapt.gem (Molenwerfstr. 1): 10 en 6.30
ds. Koekkogk.
Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw.
62) 10 hr Schud
Volle-evang.gcm (school Westprelu-
dew.): 10 hr. v. Putten
Leger des H. (Corn, de Vlamingstr.): 10
en 6 30.
Rk Kerk: Bonifaciusk. zat. 7. zond. 9.45
en 11.30.
Piusk. zat. 7, zond. 9 en 10.30;
De Bron zat. 7. zond. 9.30 en 11
BENTHUIZEN Herv Gem 9.30 ds
Van Eyk, Gouda. 6 ds. Exalto.
Geref Gem. 9.30 en 6 student Burg
graaf, R.dam.
BODEGRAVEN Herv Gem Dorps
kerk 9.30 ds. Vermaas. Huizen, bevesti
ging ds. Wieman, -.30 ds. Wieman, intre
de;
Salv kerk 9.30 ds. Van Ede, legerpred
Apeldoorn,
Bethl.kerk 9,30 ^is. Richter. 6.30 ds. De
Vreugd.
Geref. K: 9.30 ds. v.d. Berg. 6.30 ds. El-
derman.
Geref. K. Vrijg.: 9.30 kand. Driest, 4 ds.
Hordijk.
BOSKOOP: Herv. Gem. Dorpskerk 9.30
dr. Haitsma. 6.30 ds. Stelwagen;
De Stek 9.30 ds. Omta.
Geref. K.: 9.30 prof. Verkuyl, A.dam, 5
ds. Omta.
Chr. Geref. K.: 9.30 en 5 ds. v. Lange.vel-
de, avondmaal.
Rk Kerk: zat. 5.30 (De Stek) en 7, zond.
8.30 en 11.
HAZERSWOUDE Herv. Gem 9 30 ds.
Stelwagen, 6.30 ds. Ravesloot, Heemse.
Geref. K.: 8.45 ds. Bovenberg, Leiden,
9.45 ds. Welbedacht, 5 dr. Bade.
Rk Kerk: dorp zat. 7. zond 9.30 en 11.30;
Anker zat. 7, zond. 8.45 en 11.15;
Rijndijk zond. 10.
HILLEGOM: Herv. Gem. 9.30 ds. De
Gelder, 11 kand. Westmaas, 7 ds. v.d.
Geref. K.: zie herv. gem.
Chr. Geref K.: 10 en 5 ds. Biesma.
Rk Kerk: Mart. zat. 7, zond. 8.30. 10 en
11.30;
Jozefk. zat. 7, zond. 10 en 11.30.
HOOGMADE: Herv. Gem. 10 ds. v.d.
Hoek.
Rk Kerk: zat 7. zond. 10.
DE KAAG: Herv. Gem. 10 ds. Van 't
Hof.
'Rk Kerk: zat. 7, zond. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN Herv
Genv Dorpsk. 9.30 ds. v Niel. 6 as Ge-
Ontm.kerk 10 ds. Gebraad, 6.30 ds. v
Niel.
Geref. K. 9.30 dr. Schouten, Den Haag,
5 ds. Vrolijk.
Rk Kerk zat. 7, zond. 9.30 en 11.15
KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem. N
Kerk 10 ds. v. Roon, 6 ds. Visser.
O. Kerk 10 ds. De Jong. 5.45 zang, 6 ds.
Jonkman, Berkel. jeugddienst.
Ichthusk. 10 kand. Zuijderduijn, 5 ds
Vink;
Pniëlk. 9.30 ds. Schuurman, 6 ds. De
Jong;
Gr. v. Pr.schoo! 10 ds. Vroegindewey.
Overduin 2 ds. Baas; wijkgeb. Hoek
steen 10 dovendienst.
Geref. K. Vr.kerk 9.30 ds. v.d Horst.
Triumfatork. 9.30 ds. Vrolijk, 5 ds. v.d.
Horst.
Heida.
Ned. Geref. K.: 8.45 dienst, 7 ds. Bie-
Chr. Geref. K: 10 en 5 ds. Slagboom
Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal): 10 en 5
ds. Den Boer. Twijzel.
Geref. Gem. (Remisestr.): 10 en 5
Volle-evang.gem. (Voorstr. 100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN: Herv
Gem. 10 ds. Bronsgeest, Nieuwkoop, 7
ds. Oort.
Geref. K. 10 ds. Welbedacht. 7 dr. Bade
LEIDERDORP Hgrv. Gem en Geref.
K Dorpsk. 10 ds. Knorth, 6.30 ds. Geur-
Hoofdstr. 10 ds. Doesburg;
Scheppingsk. 9 en 10.30 ds. Geursen.
Elis.ziekenhuis 10 rector Vijftigschild
en ds. Brommet.
Bapt.gem. (wijkgeb.Zijlkw.): 10 br. De
Vries, 3.30 liefdemaal.
Rk Kerk: zat. 7. zond. 9. 10.30 en 12
LEIMU1DEN Herv. Gem 9.30 ds
Schalk.
Geref K.: 9.30 ds. Jaspers Focks. 7 ds.
Los.
Rk Kerk zat. 7. zond. 7.30. 9.30 en 11 15
LISSE: Herv. Gem. Dorpskerk 10
dienst;
Pauluskerk 10 hr v. Stam. 7 ds. De Gel
der.
Geref. K.. 10 ds. Wierda, Zaandam, 7 ds.
Fcrwerda.
Geref K. Vryg 10.30 en 4 30 ds De Put
Ned. Geref. K. (Salvaton): 10.45 ds
Schuurman. 4 ds. Busstra.
Chr. Geref. K.: 10 en 4.30 ds. v. Dijken.
Geref Gem.: 10 en 4 ds. Hakkenberg.
Rk Kerk: Agathakerk zat. 7, zond. 10 en
11.30;
Poelpolder zond. 9 en 11.30;
Mariakerk zat. 7. zond. 8.30, 10 en 11.45;
Engelbew. zat. 7, zond. 8, 9.30 en 11.
NIEUWKOOP: Herv Gem. 9.30 ds. La-
gerweij, Den Haag, 6.30 ds. Bronsgeest.
Geref. K.: 9.30 en 6.30 ds. Nooteboom.
Chr. Geref K.; 9.30 dienst, 7 ds. Beek
huis, R.dam.
Reraonstr. Gem.: 10 mevr. ds. Bosman.
Rk Kerk: zat. 7, zond. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN: Herv. Gem. 9.30 ds. Mo
lenaar, 6.30 ds. Heykoop, IJmuiden.
Geref. K.: 9.30 ds. Schouten, Koeken-
gen, 7 ds. Verheul.
Rk Kerk: zat. 7, zond. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP Herv. Gem. 9.30 ds.
Bergsma, 7 ds. Goverts.
Geref K 9.30 ds. Rang, 6.30 ds. Wijn
gaarden.
Chr. Geref. K.: 9.30 en 3 ds. Visser,
avondmaal.
Rk Kerk zat. 7. zond. 9.30 en 11.
NOORDEN: Herv Gem. 9.30 en 7 ds.
Zoutendijk, avondmaal.
Geref K.( W. Verlaat): 9.30 ds. v.d. Steen.
Baarn, 7 ds. Schouten, Kockengen.
Rk Kerk: zat. 7.30. zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK: Herv Gem. Voorstr-
(Binnen) 10 ds. Keuning, 5 ds. Van Eyk,
Gouda, 7 dr. Van Egmond, Utrecht;
Hoofdstr. (Zee) 10 ds. Brokerhof. Buurt
kerk 7 ds. Hanenburg; Sole Mio 9 ds.
Keuning.
De Rank (Golfbaan) 10 ds. G H. van
Kooten.
Geref. K Buurtkerk (Zee) 10 kand. De
Waard, 7 ds. Hanenburg. Voorburg.
Vinkenl. (Binnen) 9.30 en 7 ds. Elgers-
Stichtingskerk 11 ds Bouma.
Ned. Prot. Bond (aula O.Zeew.) 10.30 ds.
Kuipers. Leiden.
Rk Kerk: Zee zat. 7. zond. 9.30 en 11.
Binnen zat. 7. zond. 8, 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT: Dorpsk. 10 hr
Hoffenaar, Voorhout.
De Zilk 10 ds. Kalkman, avondmaal.
Rk Kerk Victork. zat. 7, zond. 9.30 en
11. i
Jozefk. zat. 7. zond 8.30 en 10
OEGSTGEEST Herv.Gcm. Groene of
WiU.kerk 11 ds. Ter Linden:
Pauluskerk 9.30 ds. Ter Linden;
Gemeentecentrum (Lijtw.) 10 ds. De
Haan, jeugdkerk, 10.30 ds. Stenfert
Kroese, Bilthoven, 7 ds. Heemskerk.
Geref. K.: 10 ds. Heemskerk.
Geref. K. Vryg.: 8.45 ds. De Putter. 4.30
Ned. Geref. K. (Gem.centrum): 8.45 br.
Stahlie, 4 br. Nugteren
Van Wijckerslooth: 4.15 ds. Oegema.
Endegeest: zie Leiden.
Volle-evangeliegem. (Gem.centrum): 4.
Rk Kerk: Will.kerk zat. 7, zond. 9 en
10.30;
Bonaventurakapel zat. 6.30, zond. 9 en
11.
OUD-ADE: Rk Kerk zat. 7, zond. 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem. 9.30 ds. De Kruyf
Geref. K.: 9.30 ds. Los, 6.30 ds. Jaspers
Focks.
Remonstr. Gem.: 7.15 nam. dr. Cramer.
Rk Kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN: Rk Kerk
Mar. Pres. zat. 7, zond. 8, 9.30 en 11;
Petrus-B. zat. 7, zond. 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem. 9 30
ds. Pettinga, Utrecht, 7 ds. De Kruyf
Chr. Geref. K.: 9.30 dienst. 2.15 ds.
.RIJNSBURG: Herv. Gem. Voorhof 10
dr. Van Oeveren;
Bethelkerk 8.45 en 10 drs. Kattenberg, 5
ds. Romein.
Geref. K.: Petrak. 9 dr. v. Oeveren, 5 ds.
Snel;
Imm.kerk 9 ds. Veenstra. Leiden, 10.30
ds. Romein, 5 ds. Kersten;
Mar.kerk 9.30 ds. Damsma. 5 dr v. Oe-
Geref. K. Vrijg.: 10 en 5.15 ds. Zomer.
Chr. Geref. K 9.30 en 5 ds. De Joode.
Evang. Christengem. (aula mavo): 10 ds.
Zoer, Ter Apel.
Rk Kerk. zat. 7, zond. 10.30.
RIJPWETERING. Rk Kerk zat. 7. zond
7.30. 9 en 10.30.
SASSENHEIM: Herv Gem. 9 en 10.30
ds. v.d. Meer. 7 ds. Baas, jeugddienst.
Geref. K.: 9.30 ds. Ferwerda, 7 zie herv
Chr. Geref. K.: 10 en 5 kand Peels
Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17) 10.30 hr
Klijnsma.
Rk Kerk: zat. 7, zond. 9.30 en 11.
TER AAR: Herv. Gem. 9.30 en 6.30 ds.
Klein Kranenburg.
Geref. K.: 9.30 ds. Mulder, 7 ds. Beze-
Rk Kerk: Aardam 9 en 12;
kerk Langeraar zat. 7, zond. 8.30, 9.30 en
11.30.
VALKENBURG Herv Gem 10 ds
Vermeulen, 6.30 ds. Romein
Geref. K 9.30 kand. v Vliet. 6.30 ds v.d
Horst.
Geref. K. Vryg.: 9.30 en 5 ds. Heida.
VOORHOUT: Herv. Gem. 10 prof. dr.
Berkouwer.
Rk Kerk: zat. 7, zond. 9. 10.30 en 11.45.
VOORSCHOTEN Herv Gem. Dorps
kerk 10 ds. v.d. Schoot, 7 zie geref. kerk;
aula Noord-Hofl. 9.30 ds. v. Achterberg,
Leiden;
Hulp en Heil (Schakenbosch) 10 ds.
Lentz.
Geref. K.: 9.30 ds. De Zeeuw, 7 ds. De
Zeeuw, avondmaal.
Geref. K. Vrijg.: 10 leesdienst, 5 ds. Slig-
gers.
Rk Kerk: Laur.kerk zat. 7, zond. 10 en
11.30;
aula Noord-Hofl. zond. 11;
M. Godskerk zat. 7, zond. 8.30 en 10.30.
WADDINXVEEN Herv.Gem. Brugk.
9.30 ds. Maasland, 5 ds. Verboom;
Hoeksteen 9.30 ds. Noordegraaf, 6.30 ds.
Maasland;
Bethelk. 9.30 ds. Verboom, 5 ds.
Schaap;
Imm.kerk 9.30 en 5 ds. Hulst.
Geref. Kerk: Kruisk. 9 ds. v.d. Berg, 5
ds. Vliegenthart;
Ontm.kerk 10.15 ds. v.d. Berg.
Rk Kerk: Victork. zond. 10;
Ontm.kerk zond. 8.30 en 11.45.
WARMOND: Herv.Gem. 10 ds. Den
Tonkelaar.
Rk Kerk zat. 7. zond. 8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR: Herv. Gem. Dorpsk. 10
ds. Steenstra, 4.30 ds. Wolters, 7 jazz-
dienst. pastoor Oomens en ds. Van Veen
(zieook bericht op deze pagina);
Kievietk. 10 ds. v. Bruggen;
Messiask. 10 ds. v. Heerden;
Dorpscentrum 9.30 ds. Bultman.
Geref. K: Zijllaan 10 ds. Helderman,
Badhoevedorp, 7 ds. Vrolijk, Katwijk.
Zuid 10 ds. Vegter, O.geest.
Ned. Prot. Bond (Kerkdam): 10.30 ds.
Spijker. Den Haag.
Rk Kerk: Will zat. 7, zond. 10 en 11.30;
Jozefk. zat. 7. zond. 9.30, 11 en 6.30;
G. Herderk. zat. 5. zond. 9 en 11.30.
WOUBRUGGE Herv Gem. 9.30 ds.
Kempenaar. Werkendam, 6.30 dr. Haits-
Geref. K.: 9.30 ds. v.d. Kamp, Wasse
naar. 6.30 ds. Priemsma. Zoetermeer
Rk Kerk: zat. 7, zond. 10.
ZEVENHOVEN: Herv. Gem. 9.30 ds.
De Leeuw. Maarn.
Geref. K.: 9.30 ds. Bakker, Amstelveen,
7 dr. v Oeveren.
Rk Kerk: zat. 7, zond. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE Herv Gem. 10 ds.
Wolthaus
Rk Kerk St. Jan 9.30 en 11;
Chr. Dienaark. zat. 7, zond. 10;
H. Rijndijk zat. 7, zond. 9.30 en 11
ZWAMMERDAM Herv Gem. 9.30 ds.
Haakman, 6.30 ds. De Jonge
Geref. K 9 30 en 6.30 ds. v.d. Hof. Hete
Remonstr. Gem. 10 dr. Meyenng.
