Mauroy nieuwe
Franse premier
Beëdiging
Mitterrand
leek wel
panskroning
Amerikanen in Laos op zoek naar vermisten
Britten ongerust over heilige koe marine
Benoeming geen verrassing
Misscliien eerder overleg VS Moskou
SKODA
VRIJDAG 22 MEI 1981
PARIJS (GPD) - De 64-jarige
socialistenleider Francois
Mitterrand is donderdag met
alle eerbetoon voor zeven
jaar in zijn ambt van presi
dent van de republiek geïn
stalleerd. De dag stond in de
hoofdstad in het teken van
velerlei manifestaties, waar
van het hoogtepunt kwam
toen de nieuwe president in
het 'quartier latin' een bezoek
bracht aan het Panthéon - de
officiële begraafplaats voor
Frankrijks helden - en er
door tienduizenden jonge
i bejubeld werd.
Meteen na zijn installering
wees Mitterrand zijn rechter
hand Pierre Mauroy aan als
premier.
De plechtigheden rond de in
stallering van Mitterrand ver
toonden voor de Fransen alle
aspecten van een poppekast
met dubbele bodem. Dat
kwam omdat de nieuwe pre
sident als eerste socialisti
sche president van de vijfde
republiek nog aan alle kanten
omringd was door hoogwaar
digheidsbekleders uit een
nog maar nauwelijks afgeslo
ten en lange historie.
BUITENLAND
(van onze correspondent
Henk Colb)
WASHINGTON (GPD) - Kleine
groepen voornamelijk Laotiaan-
se huursoldaten zijn in januari en
enkele weken geleden met Ame
rikaanse medewerking Laos bin
nengedrongen om te zoeken naar
vermiste Amerikaanse militai
ren, die daar sedert de Vietnam-
oorlog nog zouden gevangen
worden gehouden. De VS zou
den de operaties hebben gefinan
cierd en bij de training van de
huurlingen hebben geassisteerd.
Een eerste expeditie in januari zou
zijn mislukt omdat zij werd on
derschept. Kort geleden werd
een tweede poging gewaagd, die
wel slaagde. De ..expeditie" zou
fotografisch bewijsmateriaal
hebben meegebracht en tot de
conclusie zijn gekomen dat de
aanwezigheid van Amerikanen
onwaarschijnlijk is.
De laatste tijd zouden nieuwe aan
wijzingen zijn verzameld om
trent de mogelijkheid dat een
aantal van de 2528 Amerikanen
die sedert de Vietnam-oorlog als
vermist te boek staan, nog zou
den leven. Gevluchte Laotianen
verklaarden bij herhaling ..ze
ker" te zijn van het feit dat VS-
onderdanen gevangen werden
gehouden. Experts van de CIA
vonden steun voor die veronder
stelling in foto's, die met satellie
ten en spionage-vliegtuigen wer
den gemaakt
Op een der satellietfoto's zou het
getal 52 zijn ontdekt, dat in de
grond was gestampt. In de be
treffende nederzetting waren bo
vendien schaduwen te zien, die
langer waren dan de schaduw
die de kleine Laotianen veroor
zaken. Bovendien werd de aan
wezigheid vastgesteld van werk
tuigen. die voor Laotianen te
groot leken. Bovendien maakte
de nederzetting geen „typisch
Laotiaanse" indruk.
De Amerikaanse minister van de
fensie Weinberger keurde per
soonlijk een verklaring van zijn
ministerie goed. waarin staat dat
de VS gegevens omtrent overle
vende Amerikanen in Zuidoost-
Azic zullen blijven controleren
op hun waarheidsgehalte. ..Als
een van die rapporten waarheid
blijkt te bevatten kan worden
verwacht dat de VS passende
maatregelen zullen nemen Vol
gens Weinberger krijgen deze in
spanningen de hoogste prioriteit
Het getal „52" dat op de satellietfo
to's de aandacht trok (andere
bronnen, zoals de Washington
Post, zeggen dat het was ge
vormd van boomstammen of li
chamen) was opmerkelijk, om
dat de Amerikanen met bom
menwerpers van het type B-52
vele aanvallen hebben uitge
voerd. Een andere verklaring
omtrent overlevende gevange
nen kwam van een vroegere pi
loot van de Laotiaanse lucht
macht die meedeelde dat er nog
veertig tot vijftig gevangen zou
den worden gehouden in jungle-
kampen. Op andere foto's zou
den een wachttoren en aarden
wallen te zien zijn geweest rond
een kampement.
Het bewijsmateriaal was kennelijk
niet hard genoeg voor een recht
streeks Amerikaans ingrijpen en
om die redenen zou het Penta
gon hebben besloten eerst huur
soldaten polshoogte te laten ne
men. In Washington wordt het
waarschijnlijk gevonden dat ook
een aantal Amerikanen aan de
actie heeft deelgenomen. Het is
niet bekend of de mislukking
van de eerste expeditie met een
vuurgevecht gepaard is gegaan
en of daarbij eventueel slachtof
fers zijn gevallen.
De VS heeft zouden financiële en
operationele steun aan de actie
(waarvoor zo n 20 tot 30 man wa
ren gerecruteerd) hebben ver
leend. nadat families van vermis
ten zelf pogingen hadden gedaan
een kleine privé-strijdmacht op
de been te brengen. Zij ronsel
den 26 man. voornamelijk oud
commando's van de zogenaamde
„groene baretten" en Vietnam -
veteranen. De groep zou in het
jungle-kamp ten minste één
Amerikaanse gevangene moeten
bevrijden en zou dan de Ameri
kaanse marine vragen de groep
met helikopters op te halen.
Nadat de training in de VS was vol
tooid. bleken er met genoeg
fondsen te zijn voor de uitvoe
ring van het plan. dat door een
vele malen gedecoreerde Viet-
nam-veleraan was ontworpen
De mannen zouden aan do grens
tussen Thailand en Laos verdeel
punten voor rijst hebben willen
vestigen, als dekmantel voor een
snelle uitval naar het „gevangen
kamp" 75 kilometer van de
grens Zij zouden ook puur goud
bij zich moeten hebben om de
bewaarders en andere autoritei
ten om te kopen
In de VS. in Florida met MUM
onlangs een twintigtal in unifor
men geklede en flink bewapende
mannen opgepakt door de plaat
selijke politie nadat zij geen re
delijke verklaring hadden kun
nen geven voor hun activiteiten.
In Florida oefenen ook Cubanen,
die de illusie koesteren hun ge
boorteland te bevrijden van Fi
del Castro's communistisch regi-
Tijdens de plechtigheid in het
Elysée kwam het hoogtepunt
toen de nieuwe president
Mitterrand langdurig de
hand schudde van zijn grote
leidsman en vroegere pre
mier Pierre Mendes-France.
Na afloop van het gesprek
kuste Mitterrand de oude
staatsman naar Franse aard
op beide wangen. In de
kransleggingsceremonie bij
de Are de Triomphe wist Mit
terrand zich door meer vrien
den omringd dan eerder die
ochtend op het Elysée. Op de
voorste rijen stonden spe
ciaal uitgenodigde gasten als
de vroegere bondspresident
en Westduitse socialistenlei
der Willy Brandt en er waren
de Griekse zangeres Melina
Mercouri en de Griekse so
cialistenleider Papandreou.
De minuut stilte aan het graf
van de onbekende soldaat
was voor Mitterrand maar
een etappe in een lange rit
langs velerlei kerkhoven.
Meteen na zijn verkiezing be
zocht hij het graf van zijn ou
de strijdmakker Dayan.
Daarop richtte hij zijn schre
den naar de laatste rustplaats
van zijn ouders. En tenslotte
culmineerde deze weg terug
zich in een dramatisch opge
zet bezoek aan de graven van
de oude socialistenleider
Jean Jaurés en dat van de
verzetsheld Jean Moulin in
het Parijse Panthéon. Deze
momenten van inkeer en
rust, die van tevoren ruim
schoots waren aangekon
digd. werden dan ook door
de media met veel lawaai ver
slagen.
Een andere spectaculaire verto
ning deed zich voor, toen de
nieuwe president op het stad
huis door burgemeester Chi
rac ontvangen werd, zoals de
traditie het wil. Ook hier
werkte de dubbele bodem.
Chirac staat als gaullistenlei
der klaar om op het eerste
nieuws van de parlements
verkiezingen het nieuwe regi
me van president Mitterrand
tot aan de grond toe af te bre
ken. Hij en de aanhang van
de verslagen president Gis-
card zullen alles in het werk
stellen hun huidige parle-
mentsmeerderheid te behou
den. om het Mitterrand als
president zo zuur mogelijk te
maken. Beide mannen spra
ken elkaar echter honingzoet
toe. terwijl de nog even door
functionerende hoogwaar
digheidsbekleders uit het ge
vallen regime stoïcijns toeke
ken. Kenners verlustigden
zich in de bedekte steken, die
met name Chirac listig in zijn
zogenaamd op de historie
gent betoog inlaste. Op dat
moment had zich in verhe-
vigder mate dan eerder op de
dag een soort heilige gelukza
ligheid van Mitterrand mees
ter gemaakt, zodat de gebeur
tenissen eerder het aspect
van een pauskroning kregen.
(Van onze correspondent
Lia van Bekhoven)
LONDEN (GPD) - De Britse
premier Margaret Thatcher
had zich geen slechtere tijd
kunnen bedenken voor het
grote defensiedebat in het
Britse Lagerhuis deze week.
Het moraal van haar eigen
conservatieve kamerleden is
al lang niet meer wat het ge
weest is. En naarmate de eco
nomische voorspellingen
somberder worden, daalt ook
in de veilige Torey-kiesdis-
tricten het enthousiasme
voor de conservatieve partij.
Het defensiedebat had het
geloof en vertrouwen in En
geland als een macht waar re
kening mee gehouden moet
worden, moeten opvijzelen.
Maar het tegenovergestelde
gebeurde. Ongeruste conser
vatieven in het ministerie van
defensie lieten aan de voor
avond van het debat bezuini
gingsplannen uitlekken naar
de pers die er niet om logen.
De conservatieve regering be
raamde besnoeiingen op de
defensiepost ter waarde van
5000 miljoen gulden. De
rechtse pers en de conserva
tieve kamerleden stonden op
de achterste benen. De al
maanden broeiende specula
tie dat vooral de marine het
zou moeten ontgelden, ble
ken bewaarheid te worden.
De Britse kranten brachten
op de voorpagina's de gege
vens uit de „welingelichte
bronnen", dat op dc i
miljoenen guldens bespaard
zouden worden, wat de zee
macht zou reduceren tot
„niet meer dan een kust
wacht" en een „handvol roei
boten in de Thames. De ko
ninklijke marine zou na 317
jaar getrouwe dienst ontman
teld worden.
Op het leger en de landmacht
zou veel minder beknibbeld
worden. Premier Thatcher
heette officieel „furieus" te
zijn over de uitgelekte plan
nen, en ontsloeg op staande
voet de staatssecretaris van
marine, die voor dergelijke
bezuinigingen publiekelijk
gewaarschuwd had. Ze ont
kende dergelijke plannen in
het geheim gesmeed te heb
ben en de minister voor de
fensie, John Nott, wilde niet
meer zeggen dan dat het een
en ander „herzien" moest
worden.
Maar de Tories waren niet tot
bedaren te brengen. De Brit
se koninlijke marine is vooral
„hun" marine. Dc banden
met de zeemacht zijn hecht
en traditioneel en dateren
van eeuwen her. Veel conser
vatieve kamerleden hebben
tijdens hun jongere jaren in
de marine gediend, en zo
niet, dan was het wel een va
der of een broer. Nog steeds
herinnert de marine de con
servatieven aan de dagen dat
Engeland ..rules the waves",
en aan de dagen dat „Enge-
lands zeemacht haar histori
sche wapen was", zoals Lid-
dell Hart zei. „en het dode
lijkste wapen dat een natie in
de geschiedenis gehanteerd
heeft".
Ook de monarchie heeft zich al
tijd, en nog steeds, sterker
geïdentificeerd met de mari
ne dan met enig ander onder
deel van de krijgsmacht. De
echtgenoot van de koningin,
de hertog van Edinburgh,
diende in de zeemacht, even
als prins Charles en zijn
broer. Onder de beschermen
de laag van Engelands ari-
strocratie kon de marine eeu
wenlang haar liederlijke gang
gaan. Koningin Elisabeth de
Eerste ging zelfs zo ver dat ze
de admiraal van de zeemacht,
Francis Drake, ridderde voor
zijn bewezen diensten aan de
natie ten tijde van Engelands
koloniale expansie, wetende
dat Drake zich verre van keu
rig gedroeg. Zijn diensten
aan de natie bestonden meer
dan eens uit illegale overval
len op Spaanse en Portugese
schepen die goud en zilver
vervoerden.
De Britse autoriteiten waren
maar al te bereid om deze ac
tiviteiten van de „Koninklij
ke Piraat" door de vingers te
zien. Ze sloten eveneens de
ogen voor de zeeroverij tegen
de Nederlandse vloot in de
17e eeuw en de Fransen in de
18e De Engelse zeekapiteins
werden volgehangen met de
coraties en beschouwd als
nationale helden, ook al
druiste hun gedrag regel
recht in tegen de internatio
nale verdragen van die tijd
Vanaf de Eerste Wereldoorlog
begon de macht van de Britse
marine al te brokkelen cn zo
ook die van het imperium. De
zeeoorlogen veranderden van
karakter en Engeland was er
nauwelijks op voorbereid De
dominante Engelse vloot
bleek niet bestand tegen de
U-boten Het belang van de
marine werd later bovendien
overschaduwd door de op
komst van de luchtmacht
De huidige minister Van defen
sie staat onder zware druk
van de staatssecretaris voor
de luchtmacht. Geoffrey Pat
tie. is er heilig van overtuigd
dat de luchtmacht in Enge
lands defensie de komende
jaren de enige rol van beteke
nis kan spelen na de nucleai
re afschrikwapens. Andere
adviseurs geloven dat daar
om de marine zich alleen zou
moeten concentreren op de
onderzeeers. Dat zou beteke
nen dat 29 van de 63 grote
oorlogsschepen geschrapt
zouden worden. De marine
zou daarmee bijna gehal
veerd worden van de huidige
66.000 mannen en vrouwen
tol niet meer dan S6JOO.
Zoals elders heeft ook in de ma
rine het accent zich verlegd
op kernwapens. Het parade
paardje van de marine, ook
wel onbeleefd haar status
symbool genoemd, is de Tn-
dent-onderzeeer De Britse
regering, onder aanvoering
van de IJzeren Maagd, be
sloot vorig jaar af te rekenen
met de verouderde Polaris
ten gunste van de Trident,
die meer kernraketten heeft
en 30 miljard gulden kost
Met vuur verdedigde premier
Thatcher destijds dat de Brit
se defensie zich uit moest
breiden Niemand in de con
servatieve gelederen, ook zij
HU rm t had vrnp m r. k.-nd
dat de economische situatie
de regering gaat dwingen om
al binnen twee jaar zulke
drastische bezuinigingen
door te moeten voeren op de
fensie en met name de man
nepost
Geconfronteerd met een enorm
financieel tekort, zullen
al de conventionele wapens
het moeten ontgelden. Het
kernwapenarsenaal, waaron
der de Tndent-onderzeeer, is
de heilige koe die absoluut
niet geslacht mag worden
Voor de trotse marine is het
een bijzonder schrale troost.
De Britse premier heeft ge
probeerd hen gerust te stel
len met de mededeling dat de
kranteberichten over be
snoeiingen overdreven zijn
en dat nog geen enkele be
slissing genomen is Pas in
juli wordt verwacht dat de re
gering met een definitief be
zuinigingsplan voor de dag
al kon
Maar de marine vreest dat de
dagen van Nelson de meest
legendarische zeeheld, voor
goed voorbij ztjn. Van Nelson
weet ieder Engels schoolkind
hoe hij bijna blind, met een
arm en op sterven na dood,
het bericht uitzond naar zijn
vloot tudens de slag van Tra
falgar dat „Engeland van
daag verwacht dat iedere
man zyn plicht zal doen" De
Britse conservatieven prefe
ren niet meer herinnerd te
worden aan die woorden.
Maar Nelson heeft, vanaf zijn
standbeeld op Trafalgar
Square, al eeuwenlang een
goed uitzicht op de parle
mentsgebouwen Hij weet
waarschijnlijk al lang wat
voor bezuinigingsplannen de
regering daar achter gesloten
deuren beraamd heeft
(Van onze correspondenten)
WASHINGTON. BONN (GPD) -
Dc Duitse bondskanselier Hel
mut Schmidt heelt tijdens zijn
eerste gespreksronde met de
Amerikaanse president Ronald
Reagan dc toezegging losge
weekt dat de VS eerder zullen
willen beginnen met onderhan
delingen over de Europese kern
wapens als het gesprek tussen
minister van buitenlandse zaken
Haig en znn Sowjet-ambtgenoot
Gromiko. dat voor september bij
dc VN op het programma staat,
daartoe aanleiding geeft
Dit lijkt een 'compromis' dat voor
al is ontworpen om de door de
linkervleugel van zijn socialisti
sche partij en een verkiezingsne
derlaag in Berlijn geteisterde
bondskanselier een steuntje in
de rug te geven aan zun binnen
land-front. Schmidt, met groot
vertoon van praal en saluutscho
ten te Washington ontvangen, is
op dit moment de sleutelfiguur
voor dc verhoudingen tussen de
VS en Europa Omtrent het be
leid en de kwaliteiten van de
nieuwe Franse president Mitter
rand verkeren de VS nog in onze
kerheid Reagan heeft tegenover
Schmidt kennelijk uitdrukking
gegeven aan bezorgdheid over
dc kans dat in dc Franse regering
eventueel communistisch.- be
windslieden zouden moeten
worden opgenomen om Mitter
rand een betrouwbare meerder
heid in het parlement te ver
schaffen.
Amerikaanse zegslieden hebben
niet duidelijk gemaakt in hoever
re Schmidt heeft gepleit voor een
snelle aanpak van het vooral po
htick belangrijke gesprek over
de Europese kernwapens met de
Russen, maar ook voor nieuwe
SALT-onderhandelingen (over
de beperking van intercontinen
tale strategisch, kernraketten)
nu de VS het SALT 2 akkoord
dat Carter bereikte niet zullen ra
tificeren.
^Van onze correspondent
Rudolph Bakker
PARIJS (GPD) Pierre Mauroy is door president Mitterrand tot eerste minister be
noemd als opvolger van de demissionaire Raymond Barre. De in 1928 geboren Mauroy
is zoon van een onderwijzer. Hij was altijd sociaal-democraat en daarmee deel van een
minderheidsgroep in het Franse socialisme.
Met zijn robuuste gestalte, zijn goe
de manieren en zijn vlot overko
mende toespraken kan Mauroy
bij veel Fransen het vertrouwen
wekken dat president Mitterrand
in zijn eerste regeringsleider
zoekt. Ten slotte gaat het de pre
sident er nu om ook nog de parle
mentsverkiezingen te winnen,
die hij hoogstwaarschijnlijk te
gen midden volgende maand zal
uitschrijven.
De benoeming van Mauroy was
nauwelijks een verrassing. Ten
slotte had hij vejreweg het langst
van al diens bezoekers met presi
dent Mitterrand in diens Parijse
priv-appartement overlegd, in af
wachting van de aflossing van de
wacht. Mauroy was bovendien
Mitterrands woordvoerder en
rechterhand tijdens de periode
rond de presidentsverkiezingen.
Sinds de socialistische partij in
zijn huidige vorm bestaat en Mit
terrand er de leider van was, fun
geerde Miauroy als de tweede
Interim-regering
De interim-regering die Mauroy nu
zal aanvoeren dient na de parle
mentsverkiezingen te worden
vervangen door een kabinet dat
de uitslag van deze verkiezingen
weerspiegelt. Aller ogen zijn
Tienduizenden aanhangers van de nieuwe Franse president Francois Mitterrand jubelden bij het Pantheon
waar hij de graven van vooraanstaande Fransen bezocht.
mocratische' vleugel van de par
tij-
Een belangrijk hoofdstuk in Mau
roy's partijleven speelde zich in
1971 af. toen hij op het partijcon
gres van Epinay met enige aan
hangers kans zag de in die perio
de wat terzijde geraakte Mitter
rand tot leider van de partij geko
zen te krijgen, op een moment
dat Mitterrand nog niet eens een
partijkaart had. De historie van
deze interne putsch is geen hoog
tepunt van edel spel onder partij
genoten. Mauroy's koers binnen
de partij was overigens veel
rechtlijniger dan die van Mitter
rand en het koste de huidige pre
mier meer dan eens moeite d<-
zig-zagkoers van de nieuwe pre
sident op de voet te volgen
Mauroy is een groot voorstander
van decentralisatie van Frank
rijk. naar het voorbeeld van de
Westduitse Bondsrepubliek
Ook heeft hij zich in de proble
men van het rebellerende Corsi
ca verdiept. Mauroy staat het
dichtst van zijn Franse partijge
noten bij de idealen van de socia
listische internationale.
De nieuwe premier is geen econo
misch en financieel expert als
zijn verguisde voorganger Barre.
Als leider van het kabinet zal hij
in prominente zaken als inflatie
en werkloosheid en in het door
voeren van de eerste beloofde
maatregelen, zoals de verhoging
van het minimumloon
steunen op mannen als Delors en
Rocard. die ongetwijfeld deel
van de regering zullen uitmaken.
Overigens zal de taak van het in
tenm-kabmet er voor een groot
deel in bestaan <1- n.n l.nnnl
verkiezingen van juni voor te be
reiden.
met alles drop en d ran
Mauroy heeft nu tot taak het be
staan van de communisten en
hun roerige leider Marchais even
uit de herinnering van de Franse
kiezer te bannen. Als rondbor
stig socialist uit het ruige noor
den, kind uit een gezin van ze
ven, oprichter van de socialisti
sche jeugdbeweging en sinds
1973 succesvol burgemeester
van Lille, heeft Mauroy veler
sympathie mee. Hij wordt ook
niet gehandicapt door een on
praktisch soort idealisme dat ve
le socialisten eigen is. „De feiten
zijn koppig", zei Mauroy eens en
op het partijcongres van Metz in
1979 veroordeelde hij openlijk
'diegenen in de boezem van de
partij die zich verstoppen achter
een soort mythologie
Het was op dit congres in Metz dat
Mauroy en zijn aanhang het
moesten afleggen tegen de bewe
ging van links, die wordt geleid
door Jean-Pierre Chevenement.
Om tactische redenen diende
Mitterrand zich toen bij deze
linkse meerderheid neer te leg
gen. In Metz had Mauroy zich
openlijk achter Michel Rocard
gesteld, die zich in een eerder
stadium van de presidentsver
kiezingen ook kandidaat stelde,
maar zich terugtrok ten gunste
van Mitterrand. Rocard behoort
met Mauroy tot de 'sociaal-de-
daarbij gericht op de communis
ten en de grote vraag doet zich
dan voor of hun dramatische
achteruitgang tijdens de presi
dentsverkiezingen zich zal con
solideren.
Pierre Mauroy
