Aantrekkelij ke
expositie van
Leidse ateliers
f/MÏ^rögmmma]
OOT*~
Werkteater naar Londen
(^^vandaaq
toegelicht
iJH-aï'flU'üwt
'De Lakenhal' presenteert
Belangstelling voor
kunstonderwijs groeit
If
W. Saroyan overleden
Dezeweek
bijdemelkmó.
DINSDAG 19 MEI 1981
PAG1N A 5
LEIDEN - Voor de tweede maal wordt er in het Stede
lijk Museum 'De Lakenhal' een tentoonstelling gehou
den onder de titel 'Leidse Ateliers'.
Het is daarbij de bedoeling dat er elk jaar drie kunste
naars uit Leiden en omstreken hun meest recente werk
aan het publiek presenteren. Dit idee van de conserva
trice moderne kunst van de Lakenhal, Doris Wintgens,
sloeg verleden jaar bijzonder goed aan, toen Kees
Buurman, Pieter Geraedts en Koos van de Water, de
eerste atelierexposanten waren.
Ook nu is het haar gelukt een interessante expositie te
maken met het werk van Gea Kalksma, Fred van der
Linde en Frans van Nieuwenborg/Martin Wegman. De
ze laatste twee werken altijd samen, en zijn zodoende
als eenheid op de tentoonstelling gepresenteerd.
Deze expositie is tot 15 juni te bezichtigen, eigenlijk een
veel te korte tijd voor dit soort tentoonstellingen, te
meer daar het voor Gea Kalksma en Fred van der Linde
hun eerste expositie is in Leiden.
DEN HAAG (GPD) Bijna 17.000 studenten xx>lgden vorig sei
zoen een opleiding aan één van de 60 scholen voor kunstonder
wijs. Bij de opleidingen voor beeldende vormgeving zaten circa
7300 studenten, bij kunstzinnige akten 1800. bij het muziekvak
onderwijs 5200, bij het theateronderwijs 1100. bij de academie
voor museumwerkers 160, bij de academies voor beeldende kun
sten 240 en bij de academies van bouwkunst 900
Deze cijfers staan in een publikalie van het Centraal Bureau voor
de Statistiek (CBS). Het blijkt dat de deelname aan het kunston
derwijs vergeleken met het jaar daarvoor met 4 procent is toege
nomen. Die toename doet zich voor bij beeldende vormgeving.
kunstzinnige akten, het muziek- en theateronderwijs. de mu
seumwerkers en de bouwkunstacademies. De belangstelling voor
de academies van beeldende kunsten nam af.
Het totale aantal mannelijke studenten bedroeg ruim 9300. Bij de
academies van bouwkunst bestond het aantal studenten voor 96
procent uit mannen; het theateronderwijs werd daarentegen
voor 73 procent door vrouwen gevolgd.
Itiili
De grondgedachte van de atelie
rexpositie om het meest recente
werk van een kunstenaar of kun
stenares te tonen, waarbij het
vroegere werk goed gedocumen
teerd wordt in een catalogus en
een video, is ook hier weer ten
uitvoer gebracht. De eerste zaal
toont namelijk een overdekte
ruimte, een rechthoekig gebouw
de ruimte, met aan de plinten
spiegels en op de vloer rode stre
pen die in de breedterichting ge
plaatst zijn.
Alleen de spiegels en de rode lijnen
hebben een funktie, die van een
bepaalde oneindigheid, van een
landschap bijvoorbeeld. Waarom
er zo'n heel huis omheen ge
bouwd moest worden, is mij niet
helemaal duidelijk. Alsof er
angst bestaat dat de spiegels en
de rode lijnen anders niet genoeg
op zouden vallen. Dit idee is af
komstig van Frans van Nieuwen-
borg en Martin Wegman die men
in populaire bladen kan tegenko
men als ontwerpers van sieraden
en lampe, en in
Stijging van
het aantal
bibliotheek-
uitleningen
DEN HAAG (GPD) - De openbare
bibliotheken hebben vorig jaar
aanzienlijk meer' boeken en pla
ten uitgeleend dan het jaar daar
voor. Het totale aantal uitlenin
gen nam met 6 procent toe tot
161 miljoen. Dit blijkt uit cijfers
van het Centraal Bureau voor de
Statistiek.
De werkgelegenheid in het open
bare bibliotheekwerk nam in
1980 toe met bijna 7 procent. Het
merendeel van het werk wordt in
deeltijdfuncties verricht. Omge
rekend gaat het om 6361 arbeids
jaren.
kunstenaars van een spiegel/lij
nen projekt.
Op zichzelf is het een zeer oud ide
aal om de verschillende ontwer
pende disciplines in één hand te
kunnen uitvoeren. Was in de
middeleeuwen de timmerman
gelijk beeldhouder en architekt,
in de Renaissance de schilder ge
lijk uitvinder of beeldhouwer en
dichter, in de jaren twintig van
deze eeuw poogde men in het
Bauhaus de disciplines van ar-
chitektuur, beeldende kunst en
toegepaste kunst weer te vereni
gen, zoals bij de Art Nouveau al
gebeurde, maar in de 19e eeuw
volledig zoek was. Dit is even
een vogelvluchtje (in de catalo
gus gaat Dons Wintgens daar uit
voeriger op in), slechts om aan te
geven dat een industrieel ont
werper ook best kunstenaar kan
zijn.
In de catalogus is dan ook te zien
dat Frans van Nieuwenborg en
Martin Wegman op 'het gebied
van de toegepaste kunst of in-
dustrieële vormgeving zoal heb
ben gedaan. Veel sieraden in ei
gentijdse materialen en daardoor
in eigentijdse vormen, treffende
constructies van lampen, met als
hoogtepunt de lamp 'Delight',
een lamp die in een doek van
glasvezel hangt en zo elke desge-
wenste vorm kan aannemen (lig
gend, slap aan de muur etc.). Wat
betreft hun kunstwerken zijn de
ideën vaak verrassend, maar de
vormgeving 'overdone', waar
door de idee niet meer duidelijk
is. Zo is dat ook met de ruimte in
'De Lakenhal', een spiegeltje in
een veel te grote lijst.
De grote foto's van een liggende fi
guur, door Gea Kalksma ge
maakt, doen denken aan politie
foto's van moordaanslagen. De
plaats waar het slachtoffer gele
gen heeft wordt met contouren
aangegeven ten behoeve van de
reconstructie van zo'n moord
aanslag. Dat levert vaak genoeg
grillige contourtekeningen op,
de laatste signalen van een af
schuwelijk gebeuren. De drie
grote fotowerken van Gea Kalks
ma roepen dezelfde beelden en
Eén van de objecten
emoties op, nog in sterkere mate
daar de lichaamsvormen op ex
pressieve wijze bewerkt zijn. In
de catalogus schrijft Gea Kalks
ma dat één van haar geliefde be
zigheden het 'dagdromen' is. Dit
oproepen van een eigen
werkelijkheid laat zich vaak
moeilijk vertalen in beelden.
Het is de kracht van haar werk dat
je zonder moeite kan aanvoelen
wat haar dagdromen zijn ge
weest, terwijl ze gelijkertijd ap
peleren aan eigen dagdromen. In
het geval van de drie grote 'mis
daadfoto's' is de relatie tussen de
innerlijke werkelijkheid van de
kunstenares en de externe
werkelijkheid bijzonder duide
lijk. Ook in de andere fotower
ken op de expositie toont Gea
Kalksma aan over een heldere
beeldtaal te beschikken, die zo
wel visueel als inhoudelijk een
sterke indruk maakt.
Niet minder aantrekkelijk is het
werk van Fred van der Linde, die
behalve één groot ruimtelijk ob-
jekt, een aantal collagetekenin
gen in De Lakenhal heeft han
gen. Van der Linde is geboeid
door ruimte, op welke eenvoudi
ge wijze ruimte kan worden ge
suggereerd en op welke wijze
een ruimtelijk proces kan wor
den verbeeld. De collagetekenin
gen sluiten aan op het eerste, op
de ruimtesuggestie met eenvou
dige middelen. Dat is gewoon ge-
r\ --t;:
i der Linde, die in de Leidse Lakenhal worden tentoongesteld.
FRESNO (UPI) - De Amerikaanse schrijver William Saroyan is op 72-
jarige leeftijd in een ziekenhuis in Fresno in Californië overleden.
Saroyan, winnaar van een Pulitzerprijs, lag in het ziekenhuis sinds hij op
20 april bewusteloos was gevonden in zijn huis, klaarblijkelijk slachtof
fer van een lichte beroerte.
Volgens een woordvoerder van het ziekenhuis stierf de auteur aan kan
ker in een ver gevorderd stadium.
William Saroyan. die de Pulitzerprijs verwierf voor zijn toneelstuk "The
time of your life", was uit Armeense ouders geboren Hij was kranten
jongen en telegrambesteller, klerk op een advocatenkantoor, journalist
en wijnplukker. Hij legde zijn ervaringen hierover vast in de roman
"The human comedy" uit 1943.
Saroyans debuut als schrijver werd in 1934 gemaakt met de bundel "The
daring young man on the flying trapeze".
De twaalfde James-Bond-
film wordt volgende maand
in Londen in première ge
bracht Behalve hoofdrolspeler
Roger Moore zal zeker ook de
19-jarige Kim Mills de aan
dacht trekken. Blonde Kim zit
hier op de motorkap van een
glanzend sportkarretje dat
ook een belangrijke functie in
de film vervult
Voor toneelfestival in augustus
scheurd papier, karton, stroken
die op een bepaalde manier ge
componeerd worden, gevoelig
en esthetisch, zonder dat daarbij
de zeggingskracht verloren gaat
Het grote objekt in de ruimte be
staat uit een grote stapel takken
bossen die ingeklemd liggen tus
sen stalen platen, waarvan de
eerste twee aan weerszijde van
de takkenbossen rechtop staan
en de anderen plat op de grond
liggen, gestrekt tot aan de zijmu
ren van de zaal. Een beeld van
spanning tussen hout en staal in
een ruimte, en tegelijk een tijds
proces daar het hout een vergan
kelijk materiaal is en het staal
niet.
Een ruimtelijk proces derhalve,
met net zulke eenvoudige mid
delen tot stand gebracht als de
collagetekeningen Zonder meer
een aantrekkelijke poging om
aan de tijd-ruimte struktuur
vorm te geven. Het werk van
Fred van der Linde, maar ook
van Gea Kalksma, laat zien dat er
hoopvolle ontwikkelingen in de
kunst te verwachten zijn.
Oude Rijn
In theehuis 'De Oude Rijn' aan de
Stille Mare is er meer sprake van
een galeriegebeuren dan voor
heen. vooral nu er een jaar lang
uitgegaan wordt van een bepaal
de thematiek. Dat is het realisme
in de beeldende kunst, en de ex
posanten van het moment beant
woorden daar in alle opzichten.
Het zijn Ans Wortel, met nog
steeds dezelfde mensjes,
hoofden en benen vergezeld van
poëtische invallen die zo langza
merhand een stijl is geworden,
het wortelisme of zoiets, en Yvet
Thunnissen, die haar visie op de
werkelijkheid verbeeld in kera
mische popvrouwtjes, in of op
doosjes, kistjes e.d. gezeten. Ook
van dit genre keramiek gaan er
zo ongeveer 20 van in een dozijn.
Tot 3 juni.
Kunstcoöperatie
In de Koppenhinksteeg 2b expo
seert tot en met 31 mei. de Leidse
kunstenares Itta Smeets abstrak-
te tekeningen. Subtiele lijnvoe-
ringen in minieme existentie.
Nog eens wat anders dan de let
terlijkheden van popvrouwtjes
of poëtische groepsfoto's in de
lucht.
Documentatie
beeldende
kunst moet
verbeterd
DEN HAAG (GPD) - De documen
tatie op het gebied van de beel
dende kunst moet hoog nodig
verbeterd worden. De huidige te
kortkomingen zijn groot, doordat
veel gegevens ontbreken, elkaar
overlappen of over talloze instel
lingen versnipperd zijn.
Minister Gardenicrs van CRM heeft
een werkgroep in het leven geroe
pen die de problemen moet in
ventariseren en oplossingen
moet zoeken. Voor het eind van
het jaar moet advies zijn uitge
bracht. De werkgroep zal binnen
kort instanties die over documen
tatie beschikken en gebruikers
van die documentatie benaderen.
De werkgroep bestaat uit L D.
Couprie uit Leiden, N H M. Tum-
mers uit Heerlen en J. van der
Wolk uit Amsterdam.
(ADVERTENTIE)
DEN HAAG (GPD) - De Neder
landse toneelgroepen Werktea-
t« iDe Horde en Grifteater zijn
uitgenodigd om nemen deel aan
het van 3 tot 15 augustus in Lon
den te houden Internationaal
Theaterfestival. Het evenement
is opgezet door drie jonge thcate-
rimpressario's. De produkties
worden gespeeld in het National
Theatre, het Royal Court, het
Round House, het Instituut voor
Hedendaagse Kunsten, de New
Half Moon en het Tricycle.
Behalve uit Nederland worden er
gezelschappen uit West-
Duitsland. Frankrijk, Zweden,
Japan. Brazilië, Peru.' Polen,
Amerika, Maleisië en Engeland
zelf verwacht. Polen zal het Thea
ter van de 8e Dag en Provisorium
sturen, die een ongeëvenaard
soort sociaal en politiek toneel
brengen Zweden is present met
het Pistolteatern-gczelschap.
ness, Sir Ralph Richardson en
Dame Peggy Ashcroft, is moge
lijk gemaakt door financiële bij
dragen van de overheid en parti
culiere bedrijven. De deelnemen
de groepen werken in hun eigen
taal Dat hoefl volgens de organi
satoren voor de bezoekers geen
probleem te zijn, omdat de mees
te gezelschappen het visuele ele
ment in hun voorstellingen door
middel van gebaar, mime, dans
en enscenering benadrukke-
18 25
18 30
1836
18 50
18 59
19.10
19.30
2020
21 00
21.37
21 55
22 05
22 20
23 25
23.30
Nederland 2
Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
Jeugdjournaal (NOS)
Sesamstraat (NOS)
Paspoort voor Joegoslaven en Italianen (NOS)
Kop en staart (EO)
EO-kinderkrant (EO)
Grizzly Adams (EO)
Ronduit-themadag (EO)
God wil wonen by de mensen (EO)
Journaal (NOS)
Uitzending van de PSP (P P
Den Haag Vandaag (NOS)
Portret van Gidon Kremer (NOS)
Journaal (NOS)
Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.27 Microprocessors (TELEAC)
18.57 Journaal (NOS)
18 59 Lucy en Mr. Mooney (NCRV)
19.25 - Zweden, bijvoorbeeld (NCRV)
20 00 - Journaal (NOS)
20 27 De gezusters Bennet (NCRV)
2120 - Minivoetbalshow-finale (NCRV)
22 15 - Hier en nu (NCRV)
22.55 Kerken, wat doe je ermee (NCRV)
23.15 - Journaal (NOS)
23.20 Journaal (NOS)
WOENSDAG 20 MEI
15.30 - Bolke de beer (NCRV)
15 40 - Kleine Isar (NCRV)
15.50 - De grote klok (NCRV)
16 35 Professor Balthazar (NCRV)
16 40 De familie Knots (NCRV)
17.05 - Maggie en David (NCRV)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Regionaal progr NDR 1800 Auf
Achse 18 30 Aktualiteiten 18 45
Kleuterscrie 1855 Auf Achse
WDR 18 00 Freundinnen 18 30 In
formatief progr 18 40 Cafe Wernic
ke 19.25 Sport. 20 15 Journaal. 20 30
Sport. 21 25 Reportage 22 00 Nirk
DUITSLAND II
18.20 Tekenfilmserie 19.00 Jour
naai 19.30 An de Eek von de Herr
lichkeit 21.20 Informatief progr
DUITSLAND III WDR
Journal.! 20 00Journaal 20 15Gale
rie. 21 00 Portrait 21 15 Informatief
progr. 21 45 Vor Ort 22 30 Informa
lieve serie. 23 00 Journaal
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18 00 Kinderfilmsenc I 05 Kleu-
terprogr 18 35 Amusement* pro gr
18 40 Jeugdver!.- 1907 Int r
progr 19 37 Lotto, mededelingen en
morg. n 19 45 Journaal Aan lui
tend Informatief progr 20 10 Show-
progr 20.40 Doe 21 30 Spelprogr
22 00 Klassieke muz 22 45 Toto en
joumid.
NET II
18 40 Jeugdserie 19 07 Informatief
progr 19 37 Iaitto. mededelingen en
morgen 19 45 Journaal Aanslui
tend Informatief progr 20 10 Doe
20.35 Harold and Maude 22.05 Open
School.
Jn de televisie-actualiteitenrubriek Hier en Nu van de NCRV
wordt vanavond in het kader van de komende verkiezingen ge
sproken over de sociale uitkenngsproblematiek. De NCRV heeft
hiervoor opnamen gemaakt met de lijsttrekkers van de vier grote
partijen. Voorts maakt men een keuze tussen twee onderwerpen
het plan om de Turkse christenen te laten emigreren en anderzijds
het idee van de directeur van hel Leger des Heils om de gevange
nissen in ons land af te schaffen. (Nederland 2, 22.10 uur
Teleac herhaalt morgenmiddag het programma over ontstaan,
functie en activiteiten van een buurthuis dat zondag al werd uit
gezonden. De opnames voor deze uitzending zijn opgenomen tn
buurthuis het Spoortje aan de Bemhardkade in Leiden (Ned. I.
woensdag 14.30).
DINSDAG 19 MEI
HILVERSUM I
18 11 AVRO's Radiojournaal 1B25
Toppers van toen 19 02 <S> George
Blackmore bespeelt het AVRO Con
certorgel 19.30 (S) Operafragmen
ten uit Giuditta 20 03 (S. Mon
Vieux ma vieille 20.30 (S) Folk live
21 02 Fouche, boorspelsene. 21 4.i
(S) Lichte grammofoonmu/ 22 02
AVH(s Sportpanorama NOS 23 02
(S) Met het oog op morgen VARA
0.02 (S) Elpee tuin 1 02 (S) Groot
licht. 5.02 (S) Truck.
HILVERSUM II
18 10 Verkenning HUM VER
BOND 1H 20 Na vyven en zessen.
KRO 18.50 (S) Lichte grammofoon
muz 19 00 Kom maar in de kring
19 20 Krsuispunt 20.00 SO Concer
ten in het Stedelijk 21 15 Spektakel
22.20 Overweging 22 30 N* s 22 40
(S) Zin in muz 23 30 (S) Muziek op
het spel 23.55 Nws.
HILVERSUM III
NOS 18 03 (S) De Avondspits VA
RA 19 02 (Si Popdonder 21 02 s
Narhville 22 02 (Si and all that jau
23 02 (SI Eloee tuin
WOENSDAG 20 MEI
HILVERSUM 1
Ieder heel uur nieuws VOO 7 03(S)
Ook Goeie Morgen 9 03 (Si Muziek
terwijl u werkt 10 02 (S) Kletskop
VPRO 10 15 (S) Villa VPRO-
maga/me 13 03 (S) Welingelichte
Kringen 13 30 Een klap voor je kop
EO 14 20 (S) Radio Kleuterkrant
15.45 Open Huis 16 00 (S) Lacht en
uitzicht 16 45 (Si EO Metterdaad
17 02 (S) Tijdsein NCRV 17 45(S|
Theaterorgelbespeling
HILVERSUM II
VARA 7 00 Nws 7 10 Ochtend-
gymn. 7 20 I)e Wekkerradio (7 30.
'1 I i' i r
nieuws. 8 11 Actualiteiten i 9 U0
Gymn vd huisvrouw 'j lu Water
standen NOS 9.15 De werkbank
VARA 9 25 De vooruitgang 9 V)
Hoor Haar' 11 05 Nederlandse
Schoolradio 1125 Switch <»n 1135
Losser Centraal O VERHEIDS
VOORLICHTING 12 16 Uit/ vd.
landbouw VARA 12 26 Meded
voor land en tuinbouw 12 30 Nw
12 36 Dingen van de Dag 13 i>0 Nws.
13 11 Losser - Centraal Vervolg
13 30 Kinderen een kwartje* 14 10
Schuurpapier. 14 4u Oude School
liedjes door de Merels 15 00 Leeft yd
genoeg 16 00 Een vreemde ogel ir
liet tuinhuis, hoorspel 16 50Operet
te 17 24 Meded en SOS -ber 17 34
Nws. 17 36 Dingen van de Dag
HILVERSUM III
leder heel uur nieuw KRO 7ü2(S>
Manneke P.,p <Ong 8 30 Opa Ha
ma) 9 03 (Si Van negen tot twaalf
12.03 (S) D< Noen Show 14 03 (Si De
Theo Stokkink Show 17 03 (Si
Stamdii met Hanneb..
HILVERSUM IV
NCMV 7 00 Nw* 7 02 Het levende
woord 7 10 (S) Preludium 8 30iSj
Musica Sacra 9 00 N a s 9Q2Dtvcrti
mento 9 15 (S)Onder de hoogte/on.
10 00 (Sl OrkestpaJet 12 00 Nws.
12 02 (Si Taf» Irnu Plater
nieuws 13.55 Zojuist verschenen
14 00 Nws 14 02 (S) De liederen van
Mousvirgsky 14 30 (S» Concert op
de woensdagmiddag 15 00 (S) In
kleine bezetting I5-3U(S> De karner
muziek van Mozart 16 15 (S) Het
grote werk 16 5» Kunst en vlieg
werk TELEAC 17 00 De wereld van
Brrugcl. Ie» 1 17.30 Nw* 17 36 18 00
Wiskundige modellen les 7
