Begin vermijdt conflict
Rechts front
tegen linkse
'windmolens'
Den Uyl kritisch over plannen Mitterrand
Duitse partijen:
'Rechtse Turken
beter aanpakken'
Premier België lijkt
crisis te bezweren
Amerikaanse bemiddeling op dood spoor
Veel begrafenissen
in Noord-Ierland
British Leyland:
sluiting weer
stap dichterbij
Frankrijk na strijd
om presidentschap
ZATERDAG 16 MEI 1981
PARIJS (ANP) Als econoom zet
Den Uyl - met de nodige slagen
om de arm - vraagtekens bij de
economische plannen van de
nieuwe Franse president, de so
cialist Francois Mitterrand. Den
Uyl heeft dit gisteren gezegd na
afloop van een bezoek aan Mit
terrand in Parijs. De Nederland
se oppositieleider was meteen na
diens overwinning uitgenodigd
in zijn hoedanigheid van voorzit
ter van de Europese federatie
van socialisten. De twee hebben
ongeveer drie kwartier met el
kaar gesproken.
Eén van de punten, waarbij Den
Uyl bedenkingen heeft, is de ver
meerdering van de koopkracht
in Frankrijk zelf. "Als de ver
overing van de binnenlandse
markt protectionistische trekken
krijgt, wijs ik dat af', aldus Den
Uyl. De binnenlandse Franse po
litiek en de economische proble
men zijn overigehs nauwelijks
ter sprake geweest, aldus Den
Uyl. Hij verwacht van Mitterrand
ook niet, dat de economische
aanpak in het centrum van zijn
belangstelling staat.
Veel meer hebben de twee het ge
had over een nieuwe aanpak en
een nieuw clan om de proble
men, waarmee zowel Nederland
als Frankrijk te kampen hebben,
het hoofd te bieden en tot een op
lossing te brengen.
Den Uyl verwacht van Mitterrand
een minder nationalistische hou
ding binnen de Europese Ge
meenschap. Mitterrand is die
zaak oprecht toegedaan. De op
merkingen van voorzitter Gaston
Thorn zijn bij Mitterrand dan
ook extra hard aangekomen, al
dus Den Uyl. Thörn heeft gezegd
te twijfelen aan de voortduring
van de goede samenwerking met
Frankrijk binnen Europa.
Ook in het kader van de defensie
politiek ziet Den Uyl met het
Frankrijk onder Mitterrand de
toekomst rooskleuriger in. Over
de Franse houding ten opzichte
van de plaatsing van nieuwe
kernwapens in Nederland is niet
gesproken, wel over de benade
ring van een nieuwe discussie
over ontwapening. "In de Franse
pers is Nederland de laatste tijd
wel neutralisme verweten", al
dus Den Uyl. Dat geldt dan voor
al de socialisten. Maar te probe
ren met eenzijdige ontwapening
aan twee kanten resultaat te boe
ken, heeft niets met neutralisme
te maken. "Ik ben geen neutra
list". zei Den Uyl.
Mitterrand is naar zijn mening zeer
goed op de hoogte van de proble
men rond het Rijnzout. Als de
Franse president in functie is
gaat Den Uyl nogmaals met hem
over de problemen rond de kali-
mijnen in de Elzas praten.
"Mitterrand heeft er uitgesproken
ideeën over, die - zonder daar
nu op in te willen gaan - mij
hoopvol stemmen", aldus Den
Uyl.
De Franse constitutionale raad
heeft gisteren officieel Mitter
rand gekozen verklaard als presi
dent van de republiek. Mitter- PvdA-lijsttrekker Den Uyl bracht gisteren een bezoek ai
rand zal donderdag zijn ambt Franse president Mitterrand. Ook de buitenland-specialist van de PvdA,
aanvaarden. Maarten van Traa (achtergrond), was bij dit bezoek aanwezig.
TEL AVIV (Reuter/DPA) De Amerikaanse bemiddeling
in de raketcrisis in het Midden-Oosten is blijkbaar op
dood spoor geraakt, maar premier Begin van Israël zei
gisteren dat hij toch zal blijven trachten een conflict met
Syrië te vermijden.
Na een gesprek met de Amerikaan
se bemiddelaar, Philip Habib, zei
Begin dat Syrië zelfs geen teken
gegeven heeft bereid te zijn tol
verwijdering van de Sam-raket-
ten uit Libanon.
Op de vraag wat de volgende stap
zal zijn antwoordde hij: "Dat we
ten we eenvoudig niet".
De crisis is nu drie weken oud en
Begin ondervindt in zijn land
steeds meer kritiek. Bladen be
schuldigen hem ervan, Israël op
de rand van een conflict ge
bracht te hebben zonder goede
reden, studenten dringen er bij
hem op aan beheerst te handelen
en de militaire correspondent
van de Jerusalem Post, Hirsh
Goodman, herhaalde de beschul
diging dat Begin vitale geheimen
BELFAST (AFP/DPA) - De vader van de overleden Noordierse
hongerstaker Francis Hughes is een van de dragers van de kist
met het stoffelijk overschot van zijn zoon.
Gisteren vonden in Noord-Ierland verscheidene begrafenissen
plaats. De meeste belangstelling trok de begrafenis van Hughes
die in zijn geboortedorp Bellaghy ter aarde werd besteld. Hij
kreeg een 'militaire begrafenis' volgens het gebruik van de IRA.
Ongeveer duizend mensen waren in Belfast aanwezig voor de
rouwplechtigheid van de protestantse melkboer Eric Guiney.
Toen zijn melkwagen door stenengooiende jongelui werd beko
geld, was hij in paniek tegen een paal gereden. Zijn 14-jarige
zoon, die eveneens dodelijk verongelukte, was drie dagen gele
den al begraven. De predikant die de plechtigheid leidde, zei dat
Ulster in een groteske situatie was beland, waarin degenen die
doden steun en sympathie krijgen, terwijl de slachtoffers snel in
de vergetelheid raken.
Ook in Belfast werd gisteren de 14-jarige Julie Livingstone begra
ven, die dodelijk was getroffen door een plastic kogel van de
politie. Elders in deze Noordierse stad vond de begrafenis plaats
van de 21-jarige Joseph McLaron, lid van de IRA, die dodelijk
was getroffen in een schietpartij met het leger. Hij kreeg even
eens een 'militaire begrafenis'. Gemaskerde IRA-leden brachten
met pistoolschoten een eresaluut aan zijn graf.
(Van onze correspondent)
BONN - Na de moordaanslag op de
paus door de Turkse rechts-ex-
tremist Mehmet Ali Agca eisen
in de Bondsrepubliek zowel de
regerings- als de oppositiepartij
en maatregelen tegen het Turkse
rechtsextremisme in de Bonds
republiek. Volgens de Duitse
binnenlandse veiligheidsdienst
zijn 26.000 rechtsextremistcn
(„Grijze Wolven") actief in 200
vanuit het buitenland geleide
„culturele verenigingen". De
voorzitter van de commissie bin
nenland van de Bondsdag, Axel
Wernitz (SPD) vindt het nodig
dat zowel de regering in Bonn als
de deelstaatregeringen maatre
gelen treffen die naast uitwijzing
BRUSSEL (ANP) - Mark Eys-
kens, de man die sinds 6 april de
Belgische regering leidt, lijkt de
politieke spanningen die deze
week in zijn kabinet zo hoog wa
ren opgelopen dat er al van nieu
we verkiezingen in België werd
gesproken, weer bezworen te
hebben.
Gistermiddag ging Eyskens in con-
ADVERTENTIE
SOCIAUSTIESE PARTIJ
Vi|vernolsiraat 65 3032 SC Rotterdam
Te! 010068068
claaf met een aantal van zijn top
ministers. Het schaarse nieliws
dat sinds het begin van die bij
eenkomst uit de Brusselse Wets-
straat (het regeringscentrum) is
gekomen, wijst erop dat de rege
ringspartijen een compromis
kunnen bereiken. Daarmee zou
dan een dreigende regeringscri-
cis van de baan zijn.
De spanningen binnen de Belgi
sche regering werden veroor
zaakt door enerzijds de eis van
de Waalse socialisten dat er on
middellijk besloten diende te
worden tot maatregelen om de
Waalse staalindustrie te redden.
Aan de andere kant hielden de
Vlaamse christen-democraten
vast aan de eis dat er gelijktijdig
maatregelen genomen dienden
te worden om het Belgische be
drijfsleven meer lucht te ver
schaffen. Een van de hete hangij
zers daarbij was dat de christen
democraten vonden dat men in
België het systeem diende te ver
laten, waarbij de lonen automa
tisch aangepast worden aan de
gestegen kosten van levenson
derhoud ("indexkoppeling") een
zaak die de socialisten in de
rooms-rode regering afwezen.
Eyskens heeft volgens officieuze
bronnen nu een compromis
voorgelegd dat er in hoofdlijnen
als volgt uit ziet: de steun aan de
Waalse staalindustrie wordt ge
regeld, maar tegelijkertijd wor
den de sociale lasten voor het
Belgische bedrijfsleven aan-
zienlk verlaagd en bovendien
gaan de belastingen voor het be
drijfsleven omlaag. De lastenver
laging voor dat bedrijfsleven
wordt gedeeltelijk opgevangen
met een btw-verhoging op pro-
dukten zoals meubels, benzine,
alcohol en tabak, terwijl die btw-
verhoging niet zal meetellen in
de berekening van de kosten van
levensonderhoud
ZWEDEN - Na een week van on
derhandelingen lijkt er een op
lossing in zicht voor de rege
ringscrisis in Zweden. De con
servatieven, die verleden week
uit de coalitieregering stapten uit
onvrede met de belastinghervor
mingen, willen een terugkeer
van Faelldin als premier moge
lijk maken door zich in het parle
ment van stemming te onthou
den.
De regering van Faelldin trad vori
ge week vrijdag af.
en visum weigering ook een ver
bod op ongewenste verenigingen
en organisaties van vreemdelin
gen omvatten.
Volgens Wernitz kunnen extremis
ten zich in de Bondsrepubliek
vrij bewegen. „Wanneer zij uit
Turkije in de Bondsrepubliek
komen, worden zij hier door een
zeer goede en een zeer efficinte
infrastructuur opgevangen. Ik
zelf', zei Wernitz, „heb een tijd
geleden drie keer inlichtingen
gekregen dat door Turkije ge
zochte extremisten, waaronder
ook Agca. zich in de Bondsrepu
bliek ophielden. Ik heb bij deze
aangelegenheid een brief aan de
minister van binnenlandse zaken
geschreven. Daarop heeft deze
mij alleen maar geantwoord dit
vermoeden niet te kunnen be
vestigen".
Inmiddels wordt door de politie
niet uitgesloten dat Ali Agca be
halve de moord op de hoofdre
dacteur van het Turkse dagblad
Millyct en de aanslag op de paus
ook twee moorden in de Bonds
republiek heeft begaan. Daarbij
gaat het om de moord op 3 mei
1980 op de Turkse journalist Ti-
relli in het Zuidduitse Reutlin-
gen, die door twaalf messteken
werd omgebracht, en de moord
op 25 november 1980 op een an
dere Turk in Kempten in het
Beierse Allgau, die door pistool
schoten om het leven kwam.
De beschrijvingen van de vermoe
delijke dader lijken sterk op het
uiterlijk van Mehmet Ali Agca
De politie wacht nu op vingeraf
drukken van Agca uit Rome om
deze met die bij de twee moord-
plaats< n gevonden afdrukken te
vergelijken. Beide moorden wer
den in een periode begaan dat de
Turkse regering de Bondsrege
ring om opsporing en uitlevering
van Agca had verzocht
De oppositionele christendemo
craten hebben kamervragen ge
steld aan de minister van binnen
landse zaken waarom onderzoe
kingen naar de verblijfplaats van
de terrorist Agca in de Bondsre
publiek. ondanks vele aanwijzin
gen dat hij in Zuid-Duitsland zou
zijn ondergedoken, zonder suc
ces zijn gebleven ..Je stelt je dan
de vraag", aldus CDU-afgevaar
digde Jentseh, „of de overheid
wel een overzicht heeft van de
activiteiten van buitenlandse ex
tremisten in de Bondsrepu
bliek".
had prijsgegeven toen hy zei dat
op 30 april een Israëlische lucht
aanval op de Sam-raketten we
gens slecht weer niet kon door
gaan.
Anders commentatoren zeggen dat
hij teveel handelt met het oog op
de algemene verkiezingen die op
30 juni in Israël worden gehou
den.
Het Amerikaanse ministerie van
defensie bevestigde gisteren Is
raëlische persberichten dat het
vliegdekschip "Forrestal" zich
ophoudt in het oosten van de
Middellandse Zee. Van een Sow-
jetrussische vlooteenheid die
zich bij de Libanese kust zou op
houden was volgens een woord
voerder niets bekend. Het minis
terie wijst erop dat de Forrestal,
die deel uitmaakt van de Ameri
kaanse zesde vloot, al sinds jaar
en dag in het oosten van de Mid
dellandse Zee vaart.
Een zegsman van het Pentagon
vond het niets bijzonders dat in
dat gebied ook dertig Sowjet-
schepen varen.
In de Israëlische haven Haifa lig
gen voorts de torpedobootjager
Ingram en het Fregat Truett, al
dus de zegsman.
De Israëlische rdio maakte gister
avond bekend dat de Ameri
kaanse bemiddelaar, Philip Ha-
bib. vandaag naar Saoedi-Arabië
gaat en vervolgens weer naar Da
mascus. De radio zei ook dat Sy
rië gisteren waarschijnlijk een
van zijn eigen Mig-straaljagers
meteen Sam-raket heeft neerge
schoten. Het toestel kwam in de
Bekaavallei neer, de piloot land
de per parachute.
Radio Damescus beschuldigde Is
raël gisteren van oorlogsvoorbe
reiding en zei dat Syrië aan een
aanval vastbesloten het hoofd zal
bieden.
LONDEN (Reuter) - British Ley
land zal dit jaar waarschijnlijk
evenveel verlies lijden als de 387
miljoen pond sterling (2,06 mil
jard gulden) van vorig jaar Slui
ting van het bedrijf is niet uitge
sloten als er over drie jaar nog
met rode cijfers wordt gewerkt,
zo heeft Sir Michael Edwardes,
voorzitter van de raad van be
stuur van het staatsautoconcern,
verklaard tijdens de jaarvergade
ring Volgens hem heeft M feeil
zin meer geld in de onderneming
te pompen als de opbrengsten en
de kosten in 1984 niet met elkaar
in evenwicht zyn.
Volgens Edwardes moeten er ont
slagen vallen en sluitingen
plaatsvinden wil er eventueel
winst worden gemaakt Vorig
jaar gingen er 56.000 arbeids
plaatsen verloren, waardoor er
110.000 overbleven. Eerder deze
week liet BL weten dat er nog
5000 banen moeten verdwijnen
en dat de produktie van de
Triumph TR-7 wordt stopgezet.
Deze weck werd bekendgemaakt
dat er by de produktie van de Ja
guar 1300 arbeidsplaatsen moe
ten verdwynen.
Het ziet er naar uit dat Valéry
Giscard d'Estaing na het ver
lies van zijn presidentschap
een tweede, nog smadelykcr
nederlaag zal lyden.
De gaullisten, nog steeds ver
bolgen over Giscard vanwege
diens optreden tegenover
hun leider Jacques Chirac,
dreigen hem ook na de ver
kiezingen in de wielen te ry-
den.
Toen Francois Mitterrand vlak
na zyn verkiezing tot eerste
socialistische president van
de Vyfde Republiek parle
mentsverkiezingen aankon
digde. was de algemene ver
wachting dat Giscard zich
voor die verkiezingen zou op
werpen als leider van rechts.
Een mooie rol als oppositieleider scheen voor hem weggelegd
Dat leek afgelopen donderdag ook te gebeuren toen de partij van
Giscard (UDF) en die van Chirac (RPR) een verbond hadden
gesloten om samen zo sterk mogclyk de komende parlements
verkiezingen in te gaan.
Maar op dat moment werd duidelijk dat Giscard zyn tweede ne
derlaag had geïncasseerd Niet de voormalige president name
lijk, maar het hoofd van de politieke coalitie van Giscard. Jean
Lecanuet. had met Chirac tot dit pact besloten. Giscard is duide
lijk naar het tweede plan verwezen en kan nu op zyn lauweren
gaan rusten, terwijl zyn aartsvyand Chirac lysttrekker van het
rechtse front voor de parlementsverkiezingen zal zijn.
Giscard is dus ook in zyn eigen party afgevallen. Dat komt in de
eerste plaats omdat hy de presidentsverkiezingen heeft verlo
ren. een 'wapenfeit' dat hem niet populair maakt als lijsttrekker
Ten tweede ligt hy traditioneel verkeerd bij de 'gaullisten. Niet
alleen vanwege zijn persoonlijke vijandschap met Chirac, maar
meer nog omdat hij indertijd de euvele moed had de grote leider
De Gaulle naar huis te sturen.
Dat giscardisten en gaullisten hun onderling gebakkelei vergeten
en zich samen tot één rechts front vormen, komt voort uit de
gemeenschappelijke angst die zij hebben voor de vermeende
chaos die een links bewind van Mitterrand zou veroorzaken
Mochten zij by de parlementsverkiezingen in juni een meerder
heid behalen, dan kunnen zij het Mitterrand knap lastig maken.
Al moeten zij zich er weer met te veel van voorstellen, want een
Franse president heeft meer bevoegdheden dan een dergclyke
functionaris in een ander land.
Zo kan Mitterrand zijn stokpaardjes erdoor jagen, ook al krijgt hij
de volksvertegenwoordiging niet achter zich Hy kan dan voor
de televisie, waar hij op elk moment zendtyd kan opeisen, het
volk in een referendum oproepen hem te steunen. En mocht
rechts punten op de agenda van de Assemblee opvoeren die
hem niet zinnen, dan kan hij die tot in lengte van dagen blokke-
Dat het rechtse verbond erop uit is een rechtse meerderheid in het
parlement te behouden is ingegeven door een soort lacht op
windmolens Het linkse bewind zou een doodklap zyn voor het
land Maar de waarheid ligt iets anders.
Het links van Mitterrand is namelijk niet zo links De communis
ten weet hij vooralsnog buiten de regering te houde n Boven
dien ziet het er niet naar uit dat de communisten van George
Marchais het de socialist erg moeilijk zullen maken. De eerste
overwinning van links sinds drieëntwintig jaar is voor de com
munisten reden genoeg om een graantje van de triomf mee te
pikken. Er is geen goede aanleiding om Mitterrand de voet
dwars te zetten.
En de factor die rechts angst inboezemt, namelijk het naUonalise-
ringsprogramma van Mitterrand, is ook al aan de overdreven
kant.
Tijdens hot bewind van Giscard was al twaalf procent van de Fran
se bedrijven tot staatsbedrijf omgetoverd Dat kon toon zonder
slag of stoot, zonder dat diezelfde rechtse partijen daartegen
morrend in opstand kwamen. Nu wil Mitterrand daar nog vyf
procent aan toevoegen. En dan zyn ineens de rechtse poppen
aan het dansen. Ook al belooft de socialist dat de aandeelhou
ders van de te naasten bedrijven keung hun centjes krygen uit
betaald
In het op dit gebied achtergebleven Frankrijk is de verhoging van
de minimumlonen zoals Mitterrand die voorstaat, wél een factor
van ingrijpende betekenis. Al haalt die op geen stukken na het
bedrag dat Marchais ervoor zou willen uittrekken
Wat het buitenlands beleid betreft is er van Mitterrand al evenmin
een grote omwenteling te verwachten. Hij is. evenals zyn voor
ganger Giscard, een voorstander van een sterke eigen Franse
atoom macht De escapades van het Kremlin slaat hij argwanend
gade en zelfs de wapenleveranties waarmee Giscard zo kwistig
was in ruil voor olie. is hij niet Van plan terug te draaien
Voorlopig is er dus geen aanleiding voor het spelletje paniekvoet
bal dat gaullisten en giscardisten deze week samendreef in de
vorm van een rechts pact.
Het enige motief dat tot nu toe voor hun samenwerking tegen wil
en dank is te vinden, is ontleend aan de stelregel dat je samen
sterker staat.
ANNEMIEK RUIJGROK
