Terrorist schiet op
paus
Afschuw en ontzetting over aanslag
Pans wilde
geen
scherpe
bewaking
Snel vertrek Franse premier
Onbegrijpelijk
Kerkvorst en twee omstcniders gewond
''If
V.d. Klaauw sluit
bezoek Israël af
Aftreden na
ongeluk in
kerncentrales
Classe Royale. Pils van grote
DONDERDAG 14 MEI 1981
DEN HAAG (GPD) - Diep geschokt heeft
de wereld gereageerd op de berichten
over de aanslag op paus Johannes Pau-
lus II. Uit alle delen van de wereld
stroomden gisteren telegrammem bin
nen bij het pauselijk paleis in Vaticaan
stad. In geheel Itali onstond na het ver
nemen van het nieuws grote onrust. Om
de laatste ontwikkelingen te weten te
komen werden krantegebouwen be
stormd. kerken stroomden vol met
mensen die wilden bidden. De Italiaan
se bisschoppenconferentie sprak van
„een waanzinnige en heiligschennende
misdaad".
De aartsbisschop van Utrecht, kardinaal
Willebrands. verklaarde zeer geschokt
te zijn. „Ik kan mij niet voorstellen dat
iemand de Heilige Vader zou willen ver
moorden. om welke reden dan ook". Hij
riep de Nederlandse rooms-katholieken
op te bidden voor de Paus, een man
„van wie ik veel van verwacht". Ook an
dere Nederlandse bisschoppen reageer
den. Bisschop Ernst van Breda noemde
het „gruwelijk dat een man die zich zo
inzet voor vrede in kerk en wereld, nu
slachtoffer is geworden van geweld".
De Nederlandse regering zei in een ver
klaring met gevoelens van diepe af
schuw kennis te hebben genomen van
de aanslag op het leven van de paus. De
regering spreekt de hoop uit dat de
kerkvorst spoedig zal herstellen, en dat
hij snel „zijn belangrijke taak zal kun
nen voortzetten".
De Amerikaanse president Reagan, zelf
nog aan het bijkomen van een aanslag
zes weken geleden, zei „diep geschokt"
te zijn toen hij het bericht hoorde. „Ik
zal voor hem bidden", was zijn eerste
reactie volgens een woordvoerder van
het Witte Huis. Reagan vroeg uitgebreid
op de hoogte gehouden te worden over
de verdere ontwikkelingen.
In Parijs stroomden gisteravond al dui
zenden mensen naar de Notre Dame om
te bidden voor Johannes Paulus II Veel
van hen konden hun tranen niet be
dwingen. Aartsbischop Lustiger van
Parijs, die een mis opdroeg, verklaarde
dat de mensheid moet begrijpen dat het
helemaal de verkeerde kant opgaat. Het
geweld neemt toe, en keer op keer wor
den onschuldige mensen slachtoffer
van aanslagen. Overigens is elk slacht
offer van een aanslag onschuldig, aldus
de Franse bisschop, want „niemand ver
dient het te sterven".
Ook de nieuwgekozen Franse president
Francois Mitterrand, en zijn voorganger
Giscard d'Estaing. die nog formeel aan
het bewind is. hebben van hun afschuw
en afkeuring laten weten.
Premier Begin van Israël noemde de
moordaanslag op de paus „vreselijk,
vreselijk nieuws". Hij zei tegenover ver
slaggevers ..Dit is een wereld van af
schuwelijk geweld en als dit kan gebeu
ren, kan alles gebeuren". Hij zei te zul
len bidden voor het welzijn van de paus.
De Westduitse bondskanselier Schmidt
stuurde een telegram naar Rome om
zijn afkeer over de aanslag uit te druk
ken.
Het Spaanse parlement onderbrak zijn zit
ting om de laatste berichten over de
aanslag te kunnen volgen. De Spaanse
bischoppenconferentie onderbrak haar
vergadering over de politieke situatie in
Spanje Voorzitter monseigneur Diaz
Mcrschan bracht telefonisch de af
schuw van het college over. De Paus zal
in het najaar een bezoek aan Sparge
brengen.
Koningin Elizabeth van Groot-Brittani
stuurde enkele minuten na de aanslag al
een telegram van medeleven. Ook van
de leider van de Anglikaanse Kerk. de
aartsbisschop van Canterbury, dr Ro
bert Runcie. kwam een verklaring, dat
hij „met de christenen van de hele we
reld" zal bidden.
VATICAANSTAD (AFP) -
Paus Johanner Paulus 2
heeft steeds geweigerd dat de
lijfwachten die zijn belast
met zijn veiligheid zich op
stelden tussen hem en de me
nigten gelovigen. De Italiaan
se veiligheidsambtenaren die
voor zijn veiligheid moesten
zorgen als de paus zich in Ro
me of elders in Italië bevond,
verzekerden hem dat zij niet
voor een doeltreffende be
scherming konden zorgen als
de paus zich zo openlijk in
het openbaar begaf.
De enige concessie die de paus
aan de wensen van de veilig
heidsambtenaren deed was
dat hij zich 's woensdags tij
dens zijn audiëntie in de
open lucht op het Sint Pie
tersplein in een jeep liet ver
plaatsen. Hij beloofde boven
dien zich minder tussen de
mensen te begeven, maar in
de praktijk was er van een
vermindering nauwelijks
sprake.
De Italiaanse politie is belast
met de veiligheid op het Sint
Pietersplein. Zij beschikt
over een bureau bij de bron
zen poort, niet ver van de
plaats van de aanslag. In te
genstelling tot de Zwitserse
garde zijn de Italiaanse agen
ten wel gewapend, maar zij
hebben opdracht bij het ge
bruik van hun wapens grote
discretie in acht te nemen.
De pauselijke garde is belast
met de veiligheid binnen het
Vaticaan, de Zwitserse garde,
gewapend met hellebaarden,
vormt de lijfwacht van de
paus.
Twee van zijn vertrouwelingen
zijn permanent in de nabij
heid van de kerkvorst: zijn
particuliere secretaris, de
Poolse abt Stanislaw Dzi-
wisz. en zijn kamerheer An-
gelo Gugel.
Op buitenlandse reizen zijn de
autoriteiten van de landen
die de paus bezoekt verant
woordelijk voor zijn veilig
heid, maar dan bevindt zich
ook de Amerikaanse aartsbis
schop Paul Marcinous steeds
in de nabijheid van de paus.
Hij staat bekend als een "ker
kelijke gorilla".
Op een aanslag op de paus staat
volgens het Italiaanse recht
een levenslange gevangenis
straf. Het is zeer waarschijn
lijk dat de dader van de aan
slag op paus Johannes Pau
lus de tweede in Italië zal te
rechtstaan.
Volgens de verdragen uit 1929
over de betrekkingen tussen
Italië en het Vaticaan is de
laatste theoretisch gemach
tigd misdaden te berechten
die op zijn grondgebied wor
den begaan. Echter in de
praktijk worden wetsovertre
ders altijd aan de Italiaanse
autoriteiten overgeleverd. De
paus wordt beschouwd als
een gelijke van de Italiaanse
president en op een aanslag
op ieder van hen, ook al is die
niet dodelijk, staat volgens
het Italiaanse recht een le
venslange gevangenisstraf.
Zelfs wanneer hij bewusteloos
is of onder narcose, blijft de
paus al zijn bevoegdheden
behouden. Het canonieke
recht voorziet in geen enkele
tijdelijke automatische over
gangsregeling van de macht.
De kardinaal-kamerling van de
kerk, de waarnemer van de
pauselijke waardigheid wan
neer de heilige stoel vacant is
(op het ogenblik kardinaal
Paolo Bertoli) treedt pas op
wanneer de paus is overle
den.
Als de paus niet in staat is zelf
zijn functies uit te oefenen,
moet hij schriftelijk de kardi
naal-kamerling de bevoegd
heid geven om in noodgeval
len in zijn naam beslissingen
te nemen. Dit is gebeurd
wanneer de paus op reis ging
en toen paus Paulus de zesde
in het begin van zijn pontifi
caat een prostaatoperatie
moest ondergaan.
ROME (UPI/AFP) - Een jonge Turkse Armeniër heeft gis
termiddag bij een aanslag op het Sint Pietersplein in Ro
me Paus Johannes Paulus II ernstig verwond. De paus
onderging in een vlak bij het Vaticaan gelegen zieken
huis een spoedoperatie van verscheidene uren. waarbij
hij voortdurend bloedtransfusies kreeg.
De verwondingen van de paus be
staan uit een kogelwond in de
onderbuik, een in de rechter arm
en een in de linker hand. Vooral
de eerste wond is ernstig. Aan
vankelijk vreesde men dat de al
vleesklier was geraakt, doch la
ter werd vastgesteld dat de dar
men op enkele plaatsen door
boord waren. De drie chirurgen
die de paus behandelen moesten
enkele stukken van de darm
wegnemen.
De toestand van de paus is ernstig,
maar de artsen verwachten dat
hij zijn verwondingen te boven
zal komen. Vanaf het moment
dat hij het ziekenhuis werd bi-
nengebracht tot de narcose was
paus Johannes Paulus. van wie
bekend is dat hij een goede licha
melijke conditie heeft, voortdu
rend bij bewustzijn.
Schoten
Het drama begon toen de 60-jarige
paus Johannes Paulus II, die op
18 mei zijn verjaardag viert, het
Sint Pietersplein opreed in een
witte open jeep om de duizenden
gelovigen te begroeten, zoals hij
wekelijks pleegt te doen. Terwijl
hij, staande in de auto, een
vrouw de handen wilde drukken
vielen plotseling enkele schoten.
De paus, die door drie kogels
was geraakt, viel voorover en
werd door lijfwachten in de auto
ondersteund. De chauffeur gaf
meteen vol gas en reed naar het
pauselijke paleis, waar de getrof
fene even later door een ambu
lance werd opgehaald. Deze
bracht hem naar het Gemelli-zie-
kenhuis, vlak bij het Vaticaan.
De dader van de aanslag, naar later
bleek een 23-jarige Turkse Arme
niër, werd onmiddellijk na zijn
daad door omstanders overmees
terd en aan de politie overgele
verd. Hij bleek in het bezit te zijn
van een 9 millimeter revolver. Bij
het verhoor bekende hij Moha-
med Ali Aqca te heten. Uit Tur
kije werd gemeld dat de man een
rechtse terrorist is. die in februa
ri 1979 de journalist Abdi Ipeksi,
hoofdredacteur en directeur van
het onfhankelijke Turkse blad
'Miliyet' had vermoord. Hij was
gearresteerd, maar wist later uit
een militaire strafgevangenis te
vluchten. Hij zou al plannen heb
ben gekoesterd de paus te ver
moorden toen deze op 28 novem
ber 1979 een bezoek aan Ankara
bracht. Om onbekende redenen
kon hij dat plan niet uitvoeren en
week hij naar West-Duitsland
uit. In 1980 werd hij bij verstek
ter dood veroordeeld.
Speuractie
De politie begon direct na de aan
slag een uitgebreide speuractie,
omdat ooggetuigen een tweede
man met een vuurwapen hadden
zien wegrennen. Aanvankelijke
berichten dat ook deze man was
gearresteerd konden later niet
worden bevestigd.
Bij de schietpartij werden ook
twee omstanders gewond. Het
waren een vrouw uit de Verenig
de Staten en een van Jamaica.
De Amerikaanse kreeg een kogel
in haar borstkas. Volgens het zie
kenhuis waar zij is opgenomen
verkeert zij niet in levensgevaar.
De Jamaicaanse vrouw werd
licht aan haar rechter arm ge
wond.
In Polen besteedden radio en tele
visie uigebreide aandacht aan de
aanslag. De paus is een Pool. Hij
werd als Karol Wojtyla geboren
in het Poolse plaatsje Wadowice,
in de buurt van Krakow. Op 16
oktober 1978 werd hij tot ieders
verrassing tot paus gekozen.
De gewonde paus werd in de jeep.
ziekenhuis gereden. Daar onderging hij een spoedoperatü
hij het St. Pielerplein was opgereden, in hoog tempo naai het
(Van c
correspondent Jaap van Wesel)
De dader van de aanslag op paus Johannes Paulus 2. de Turkse Armeen
Ali Agca, werd direct gearresteerd.
JERUZALEM - Minister Van der Klaauw heeft zgn bezoek aan Isral als
voorzitter van de EG afgesloten met een reeks van besprekingen met
Palestijnse burgemeesters en notabelen van de westelijke Jordaanoc-
ver en de Gazastrook. Onder hen de twee invalide burgemeesters Sha
qa van Nablus en Khalaf van Ramalla, slachtoffers van een aanslag
bijna een jaar geleden. Van der Klaauw zei na afloop toch wel enige
verschillen in benadering te hebben kunnen waarnemen bij de burge
meesters en de PLO. met name Jassar Arafat De burgemeesters, die
met de dagelijkse problemen worden geconfronteerd, vond hij veel
pragmatischer in hun aanpak en benadering dan Arafat, die meer op
langere termijn denkt.
Van der Klaauws bezoek aan Isral had een routinebezoek moeten zijn in
het kader van de Europese pogingen om een Europees vredesinitiatief
voor te bereiden. De Libanese crisis heeft er voor gezorgd dat het be
zoek meer aandacht heeft gekregen dan normaal, vooral toen de Syri
sche regering via Van der Klaauw een boodschap aan Isral stuurde dat
het een confrontatie met Isral wenst te vermijden
De vraag is natuurlijk waarom de Syrische regering Van der Klaauw
inschakelde, terwijl de Amerikaanse bemiddelaar Habib beroepsmatig
met die zaak bezig was Het antwoord is waarschijnlijk dat de Synrs de
Amerikanen te pro Isral vinden Maar de Isralische regering liet weten
dat voor Van der Klaauw en Europa in dit conflict absoluut geen rol is
weggelegd. Van der Klaauw verklaarde dan ook terstond dat hij geen
bemiddelende rol voor Europa zag
ADVERTENTIE
Je zou toch denken, dat ze bij zo'n keurig
Holland International Reisburo alleen maar Vlieg
vakanties hebben. Blijken ze ook een fantastische
Eigen-Autovakantie te hebben naar Kirchberg in
Oostenrijk voor maar f256,- voor een week. Daar
staat je verstand toch even van stil.
Alphen a/d Rijn, Van Mandersloostraat
01720-73341
Leiden, Breestraat 36.071-130234.
Haarlemmerstraat 227. 071-143541
(Van onze correspondent Rudolph
Bakker)
PARIJS Premier Barre heeft gis
teren zijn ontslag aan pre sident
Giscard aangeboden en. hij zal
verder niet veel doen dan de za
ken afwikkelen Hij en zijn kabi
net zullen tegelijk met het offici-
le aftreden van president Gis
card van het toneel verdwijnen.
Premier Barre had een extra-re
den voor zijn haastig ontslag
Zijn trots de afgelopen jaren is ge
weest dat hij ondanks alle stor
men de Franse franc overeind
heeft weten te houden Deze nu
is na het bekend worden van de
socialistische overwinning
enorm op de tocht komen te
staan. Alleen dankzij het ingrij
pen van de bank van Frankrijk
kon de koers binnen de grenzen
van de monetaire „slang" wor
den gehouden. Premier Barre
voelt er echter niets voor het
straatje schoon te vegen voor
president Mitterrand, die geen
goed woord voor zijn politiek
heeft over gehad Vanaf vandaag
is de franc dus aan zijn lot over
gelaten en zal he' eerste socialis
tische kabinet zelf aan het lijmen
moeten gaan
Op de beurs keert de rust enigszins
terug. Dit komt niet alleen door
de bezweiende woorden van Mit-
terrands secundanten die. an
ders dan de komende president,
bereid zijn enige indruk te geven
van hetgeen komen gaat Deze
indruk is er over het algemeen
een van gematigdheid
Een andere reden voor de beurs
om te kalmeren is de poging van
de beide oppositiepartijen - de
gaullisten en de giscardijnen -
om het met elkaar te vinden over
een gemeenschappelijk optre
den tijdens de parlementsverkie
zingen van eind juni. Deze sa
menwerking. die geschiedt zeer
tegen de bedoelingen van presi
dent Giscard. sluit de mogelijk
heid niet uit van een nieuwe
rechtse meerderheid.
De pogingen van de president om
een liberale partij op te richten
worden als mislukt beschouwd
ook zijn felle aanval op zijn rivaal
Jacques Chirac is. gezien de pe
nibele omstandigheden, door
zijn aanhang afgekeurd. Sommi
gen gaan zover te zeggen dat Gis
card na zijn verkiezingsneder
laag een tweede en nog grotere
nederlaag geleden heeft, name
lijk dat zijn volgelingen hem in
de steek laten om te vluchten
naar het kamp van Chirac, die
ten slotte de lang voorbereide rol
kan spelen van de grote binden
de kracht in moeilijke dagen
De nog zittende regering heeft de
Frans-Duitse lening van zes mil
jard dollar van zyn kant overge
laten aan zgn opvolger Ze werd
hier als een verkiezingstruc ge
zien. In Bonn heeft men echter
laten weten van zijn kant door te
zullen gaan met het plaatsen van
de lening op de internatiale geld
markt.
NAVO belooft
iets "meer'1*
te doen
aan defensie
(Van onze correspondent Jan Ger
ritsen)
BRUSSEL - De NAVO landen zul
len „hun uiterste best doen"
meer geld uit te geven om hun
defensie op te voeren Dit komt
dan bovenop de jaarlijkse verho
ging van de defensie-uitgaven
met drie procent reel (bovenop
de inflatie aanpassing), de be
staande NAVO-afspraak die van
kracht bluft
Dit kwamen de defensieministers
van de NAVO landen overeen,
gezien de „slechter wordende
militaire situatie" en de nood
zaak om rekening te houden met
eventueel militair optreden van
NAVO-landen (Amerika) buiten
het eigenlijke NAVO-verdrags-
gebied (bijvoorbeeld ter bescher
ming van de olievelden in de
Perzische Golf).
Dit staat in het communiqu waar
mee de defensieministers van de
14 NAVO-landen die militair sa
menwerken (Frankrijk doet
daaraan niet mee) gisteren hun
halfjaarlgks beraad besloten. De
Amerikaanse minister van de
fensie Caspar Weinberger zei
„geheel tevreden" te zyn over de
toezeggingen van zijn Europese
collega's.
Weinberger sprak over „substanti-
le taal" in het communiqu over
bekomende uitgaven om de de
fensie inspanning op te voeren
en over een „sterke bevestiging"
dat dit laatste zal gebeuren „Ik
heb er volledig vertrouwen in",
aldus Weinberger, „dat sommige
landen hun beleid zullen veran
deren in het licht van de erken
ning dat zulks nodig is".
NAVO-secretans-generaal Luns
ging minder ver in zijn uitleg
„Het is drie procent en een beetje
erboven". Daarnaast zal op ande
re factoren worden gelet bij de
beoordeling van de defensie-in
spanning. zo spraken de minis
ters af. In het communiqu wor
den genoemd kwaliteit en hoe
veelheid van de huidige en vroe
gere defensie inspanning, de kri
tische tekortkomingen bij de
strijdkrachten en noori/ak. Iijke
verbeteringen die op korte ter
mijn moeten doorgevoerd wor
den
De defensieministers stelden vast
dat ontwikkelingen buiten het
NAVO-gebied de vitale belangen
van het Westen kunnen bedrei
gen IngrUpen van ttn NAVO-
land in zo'n gebied blijft een in
dividu! k bntli bin van dat
land. Wel zal er in de NAVO over
leg worden gepleegd, bijvoor
beeld transitrechten en vergun
ningen om over andere landen te
vliegen.
Minister Weinberger vroeg de Eu
ropese partners om een bijdrage
aan de Amerikaanse Rapid De
ployment Force (RDP). die is ge
vormd om overal ter wereld te
kunnen worden ingezet. Vastge
steld is wel dat Amerikaanse re
serves. bedoeld voor versterkin
gen in Europa, voor de RDP kun
nen worden gebruikt. In hun
planning zouden de landen die
nil aan optreden buiten het NA
VO-gebied deelnemen, daar re
kening mee kunnen houden, zo
staat in voorzichtige termen in
het communiqu
De beslissing van de NAVO raad
in Rome. ruim een week geleden,
om tegen het eind van het jaar
met Moskou te gaan onderhan
delen over vermindering van de
Europese kernbewapening,
werd bevestigd Over de plaat
sing van nieuwe raketten in Eu
ropa (TNF-modernisenngi werd
nauwelijks gesproken Wel gaf
mr Luns toch een kort commen
taar op de uitspraak van de Rus
sische leider Breaynjev. die twee
dagen geleden zei dat de militai
re macht van Oost en West „vrij
wel in evenwicht" is. Luns .Dat
is eenvoudig niet waar"
TOKIO (UPI) President Soe-
zoeki en directeur Sjirasawa
van de Japanse maatschappij
voor atoomenergie hebben
gisteren hun aftreden be
kendgemaakt Aanleiding is
een aantal ongelukken in
kerncentrales, waarbg radio
activiteit vrijkwam De twee
zijn ervan beschuldigd, dat ze
dingen in de doofpot hebben
willen stoppen.
ADVERTENTIE
Even'n mededeling tussen- C-<''
door voor Classe Royale v;'
drinkers: de regering neemt /v^_
in overweging om u in te I
passen in het minderheden-
beleid.
