Nieuwe Franse
oppositie is
nu al verdeeld
Libanon worstelt om te overleven
Schmidt bij Thatcher
M Domainedela
Chartreuse Appellation
0tt
Ingeklemd tussen aartsvijanden Israël en Syrië
DINSDAG 12 MEI 1981
PAGINA II
PARIJS - De nieuw verko
zen president Frangois
Mitterrand liet zich de eer
ste dag na zijn overwin
ning niet zien, terwijl de
nieuwe oppositie van gaul
listen en giscardisten el
kaar al in de haren vloog.
De socialisten hebben hun confron
tatie met de communisten nog
uitgesteld. Een akkoord tussen
beide linkse partijen zal noodza
kelijk zijn om Mitterrand het re
geren mogelijk te maken. Intus
sen zijn de speculaties al begon
nen over de parlementsverkiezin
gen die de nieuwe president wil
uitschrijven en die in twee ron
den zullen worden gehouden op
21 en 28 juni.
In het kamp van de nieuwe opposi
tie begint het door te dringen dat
de overwinning van „links" voor
een niet onaanzienlijk deel te
danken is aan traditionele
„rechts"-stemmers, die meer dan
genoeg hadden van het regime-
Giscard. Omdat deze stemmers
afkomstig zijn uit de gaullistische
hoek, doet gaullistenleider Chi
rac nu al zeer snel pogingen zich
tot leider van de nieuwe oppositie
op te werpen.
Eén blok
Oud-premier Chirac zou - naar
werd gezegd - al hebben aange
stuurd op een rol in de oppositie
om zich met meer succes te kun
nen voorbereiden op de presi
dentsverkiezingen over zeven
jaar. Hij heeft nu de aanhangers
van de verslagen president Gis-
card opgeroepen om in de parle
mentsverkiezingen van juni sa
men te werken zodat de nieuwe
oppositie als één blok in het par
lement kan opereren. Het spreekt
in deze theorie vanzelf dat Jac
ques Chirac degene zou moeten
zijn die dit blok in alle exclusivi
teit bespeelt.
Premier Barre hééft gisteren in een
korte verklaring en zonder na
men te noemen een scherpe aan
val op Chirac en zijn gaullisten
gedaan die hij er voor verant
woordelijk stelt de Vijfde Repu
bliek - het geesteskind van gene
raal De Gaulle - in gevaar te heb
ben gebracht. Op het Elysée
broedt de plotseling onzichtbaar
geworden en verslagen president
op nieuwe plannen. Geruchten
willen dat hij denkt over de vor
ming van een „liberale" partij-
In het gezaghebbende dagblad „Le
Monde" verheelt hoofdredacteur
Fauvet zijn tevredenheid over de
verkiezingsuitslag niet. Hij waar
schuwt in zijn hoofdartikel de
nieuwe meerderheid ervoor niet
te denken dat ze op eigen benen
hebben gewonnen. In de eerste
ronde waren het de ecologen, al
dus Fauvet, en nu zijn er afvallige
gisgardisten bijgekomen.
Afgang
Tevens stelt dc hoofdredacteur van|
„Le Monde" dat het verlies voor
Giscard de eerste en tevens gi
gantische persoonlijke afgang
betekent. Zo zelfs dat Fauvet her
innert aan de verslagen De Gaul
le, die meteen de dag volgende op
zijn nederlaag in '69 het Elysée
verliet en zich nooit meer in het LONDEN (DPA) - Bondskanse-
t u'os nogal winderig toen de Westduitse bondskanselier Helmut Schmidt gisteren i
een officieel bezoek aan de Britse premier Thatcher.
Engeland arriveerde
openbaar vertoonde. Tot de
komst van Mitterrand zou vol
gens de grondwet opnieuw de
voorzitter van de senaat de rol
van president kunnen oveme-
Premier Barre zal dezer da-
lier Helmut Schmidt van West-
Duitsland en de Britse premier
Margaret Thatcher zijn gisteren
bij Londen besprekingen begon
nen in het kader van het halfjaar
lijkse Brits-Westduitse overleg.
gen zijn ontslag aanbieden. Hij Het belangrijkste onderwerp be-
wenst dit aan de nog zittende pre
sident te doen en niet aan Fran
cois Mitterrand
trof de financiering 1
begroting. De Britten,
drage al in 1980 werd
ADVERTENTIE
Cötes-tlu- Rhone Contrólée
du-Papegebied. Diepe
van kleurinici veel warmte e
Ideaal bij wild en pikante kaasv
it hetChateauneuf-
Import en distributie DEIOWE
fe»l ntS.SftQt^d» I QOQC' 1
derd, willen een verdere verla
ging en zij hopen hiervoor steun
bij de Bondsrepubliek te vinden.
Als grootste financier van de EG-
begroting zou Bonn naar de op
vatting van de Britten meer dan
alle andere EG-landen geïnteres
seerd moeten zijn in een 'redelij
ker' verdeling en een verminde
ring van de financiële lasten.
Aan het slot van de eerste dag ver
klaarde de woordvoerder van de
Westduitse regering dat de
bondskanselier er geen twijfel
over had laten bestaan dat hij
fundamentele veranderingen
verwacht in de binnenlandse po
litiek van Frankrijk onder de
nieuwe president. Dat geldt vol
gens Schmidt vooral voor econo
mische en sociale kwesties. De
Bondsrepubliek verwacht even
wel dat de zeer nauwe betrekkin
gen met Frankrijk, die in het ka
der van het Frans-Duitse verdrag
zjjn ontwikkeld, door de veran
dering aan de top in Parijs niet
zullen worden beïnvloed. Wat de
buitenlandse politiek van Frank
rijk betreft vertrouwt Bonn erop
dat deze praktisch ongewijzigd
zal blijven.
Schmidt hoopt zo spoecug moge
lijk met de opvolger van presi
dent Giscard d'Estaing topover-
leg te kunnen aanvangen.
Premier Thatcher verwacht Mitter
rand op de EG-top van eind juni
in Luxemburg te ontmoeten.
panje:
Onbekend soort
longontsteking
MADRID (AFP Reuter) - De «kk
te waaraan verscheidene mensen
in dc streek rond dc Spaanse
hoofdstad Madrid zijn overleden
is een onbekend soort longont
steking Dit heeft het Spaanse
ministerie van volksgezondheid
gisteravond bekendgemaakt.
Ongeveer honderd personen lijden
aan deze ziekte die tot nog lot
aan vijf personen het leven kost
te. Het ministerie sprak de be
richten in de pers tegen dat de
ziekte iets te maken heeft met de
zogenoemde legionnairsziekte
(ADVERTENTIE»
Alleen cultuurbarbaren
gooien hun oude boeken weg.
Dus brengt xe naar De Slegte.
Zoals wetenschappelijke boeken, ency
clopedieën,literatuur. atlassen, oude pren
ten. enz. Misschien krijgt u er nog meer
geld voor dan u denkt. yW
De Slegte is een goeie
oude boekenUJ
voor uw
Boekhandel J. de Slegte I
Breestraat 73.2311 ('J loeiden. Tel 071 122007
Libanon lijkt niet alleen op weg
naar een nieuwe burgeroorlog,
de spanningen in het Midden-
Oosten maken van het land een
•potentieel slagveld voor Israëli
sche en Syrische legers. Onder
de paraplu van Amerikaanse en
Russische belangen vecht in dit
kleine land schijnbaar iedereen
tegen iedereen. Toch houdt 90
procent van de Libanezen zich
buiten de vele conflicten die da
gelijks tussen de talrijke groe
peringen worden uitgevochten.
BEIROET - De verdeeldheid in het
Midden-Oosten, tussen mqslims,
joden en christen van velerlei op
vattingen en overtuigingen is op
kleine schaal terug te vinden in
het relatief nietige Libanon. Door
de eeuwen heen heeft het land zo
veel bezettingen gekend, volks
verhuizingen en vluchtelingen
stromen ondergaan, oorlogen en
burgeroorlogen meegemaakt dat
er sprake is van een smeltkroes
van godsdiensten, politieke am
bities en financiële belangen. In
geklemd tussen de aartsvijanden
Israël en Syrië dreigt de al lang
niet meer onafhankelijke repu
bliek vermalen te worden onder
druk van de toegenomen span
ningen tussen Arabieren en Is
raeli's.
Hoewel het land sinds de stichting
van de onafhankelijke republiek
in 1926 doorging als het Zwitser
land van het .Midden-Oosten,
speelden al sinds de oudheid de
onderlinge tegengestelde belan
gen een grote rol in de landspoli-
tiek. Sinds de komst van de Pale-
stijnen, bijna tien jaar geleden
lijkt definitief de klad gekomen
te zijn in de leefbare onenighei-
De komst van de Syriërs als Arabi
sche vredestichters en de openlij
ke steun van Israël voor opstandi
ge christelijke leiders als majoor
Haddad maakt dat een internatio
naal conflict op Libanees grond
gebied tot de mogelijkheden be
hoort. Over de hoofden van de
strijdende partijen en vredes-
stichters in Libanon heen woedt
inmiddels een diplomatieke oor
log, waarbij crisisteams in Was
hington en Moskou de troefkaar
ten in handen lijken te hebben via
hun bondgenoten, Israël en Sy-
Beide landen, Syrië en Israël, heb
ben historische aanspraken op
Libanon maar leken beide tot
dusverre bereid zich min of meer
neer te leggen bij de bestaande
krachtsverhoudingen in Liba
non. Het Syrische leger, met een
mandaat van de Arabische Liga
als vredesmacht naar Libanon
gestuurd, syrrtphatiseerde open
lijk met de linksgerichte Libane
se Nationale Beweging en de Pa-
lestijnen. Israël steunt daarente
gen de christelijke milities van
velerlei pluimage en wel in de
eerste plaats de Grieks-
orthodoxe deserteur uit het Liba
nese leger, majoor Haddad, die
langs de grens met Israël een vrij
staat heeft uitgeroepen.
Ook in het noorden spelen christe
nen en de Falange-partij een be
langrijke rol terwijl de PLO zich
meer in het Zuiden heeft ge
nesteld. Om confrontaties tussen
christenen en Israël enerzijds en
Palestijnen en moslims ander
zijds zo veel mogelijk tegen te
gaan wordt een deel van Zuid-
Libanon vervolgens gecontro
leerd door eenheden van het Uni-
fil, het vredesleger van de Ver
enigde Naties waarin ook Neder
landse contingenten deelneme-
Bij het opstellen van de Libanese
grondwet in 1926 is terdege reke
ning gehouden met de religieuze
verdeeldheid van de bevolking.
De president zou rechtstreeks ge
kozen worden, maar al snel werd
het traditie dat een Maronitische
christen deze post ging vervullen.
Het uit een kamer bestaande par
lement kreeg een evenredige ver
tegenwoordiging van de verschil
lende geloofsgemeenschappen:
Maronieten, Grieks-orthodoxen.
Grieks-katholieken van christe
lijke zijde en Soennieten, Shi'ie-
ten en Droezen van islamitische
zijde (alhoewel de geleerden het
niet eens zijn over de vraag of
Droezen nog islamieten genoemd
kunnen worden).
In de jaren dertig ontstaan eigenlijk
de voorlopers van de huidige pa
ramilitaire organisaties wanneer
de verschillende geloofsgemeen
schappen in navolging van de op
fascistische leest geschoeide Sy
rische Nationale Partij jeugdbe
wegingen in het leven gaan roe
pen. De bekendste daaronder
werd de Falange. opgericht door
de Maroniet Pierre Gemayel, die
op dit moment door zijn zoon
Bashir wordt geleid. Ook de
Droezen bundelden in deze tijd
hun politieke krachten onder lei
ding van Kamal Djoemblatt.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog
ontstond wat genoemd wordt het
Nationale Pact. De moslims er
kenden in feite de zelfstandig
heid en de territoriale or schend
baarheid van het land volgens de
grenzen van 1920 en zagi n af van
hun pogingen aansluiting te krij
gen bij andere islamitische lan
den. De christenen, ethnisch ge
zien eveneens Arabieren, zagen
af van hun traditionele buiten
landse bescherming (die terug
gaat tot de middeleeuwse kruis
tochten) om deel te gaan uitma
ken van de Arabische groep lan
den in het Midden-Oosten, later
de aansluiting bij de Arabische
Liga.
Van groot belang voor het voortbe
staan van de Libanon was de op
richting van de staat Israel in 1948
en de daaropvolgende oorlog en
vluchtelingenstroom. Naar
schatting kwamen er bij deze eer
ste stroom 127.000 Palestijnen Li
banon binnen en werden groten
deels in kampen ondergebracht.
Alleen de gegoede zakenlui en
een aantal intellectuelen kwa
men goed terecht in Beiroet. Te
gen het eind van de jaren vijftig
ontstaan hier de Palestijnse ver
zetsbewegingen als El Fatah (me
de opgericht door de huidige lei
der Jasser Arafat) en het
Volksfront voor de Bevrijding
van Palestina van de Grieks-
orthodoxe kinderarts Georg Ha-
basj.
Van vluchtelingen ontwikkelden
de Palestijnen in Libanon zich tot
verzetstrijders en hun acties te
gen de joodse staat leidden weer
tot repressaillemaatregelen van
Israël. In de Libanese politiek
heerste grote verdeeldheid over
de mate van vrijheid die de Pale
stijnse guerrillastrijders verleend
moest worden en voor- en tegen
standers raakten regelmatig
slaags in de straten van Beiroe-
Libanons interne tegenstellingen
zijn vooral terug te voeren op de
wanverhoudingen tussen chris
tenen en moslims en het alles
doordringende politiek confes-
sionalisme. Alle overheidsbanen
van president tot en met straatve
ger worden toebedeeld op sekta
rische basis en wel in de verhou
ding zes staat tot vijf. Dat wil zeg
gen zes christenen tegenover vijf
moslims. Ook de parlementsze
tels, 99 in getal, zijn zo verdeel-
Dit systeem werkt verregaande cor
ruptie en nepotisme in de hand.
De christenen beheersen traditio
neel het economische, politieke
en sociale leven in Libanon. De
verhouding zes staat tot vijf is ge
baseerd op een volkstelling m
1932. Sindsdien zijn de getalsver
houdingen in Libanon sterk ge
wijzigd. maar dit wordt politiek
nergens tot uitdrukking ge
bracht. Ondanks het feit dat de
christenen op dit moment circa
38 procent van de bevolking uit
maken. nemen zij nog steeds een
bevoorrechte positie in het land
Over het algemeen zijn christenen
in Libanon dus welvarender,
hebben een betere opleiding ge
noten en kunnen die aan hun kin
deren geven, hebben meer kan
sen in het leven dan moshm-
Libanezen. Waarmee natuurlijk
niet gezegd is dat er geen rgke
moslims of arme christenen te
vinden zouden zijn in Libano-
hun interne problemen - s
een moeilijke zaak omdat de
christenen weigeren hun bevoor
rechte positie s op te geven - dan
nog zou de Libanese crisis niet
bezworen kunnen worden en wel
door de enorme invloed op alle
partijen in het land van externe
factoren. Libanon is op de aller
eerste plaats het slagveld van het
Israèlisch-Palestijnse conflict (er
wonen 400.000 sterk gepolitiseer
de Palestijnen in Libanon), en tot
op zekere hoogte van inter-
Arabische en andere Midden-
Oosten -tegenstellingen.
Zo
Libanon het eerste slachtoffer
van de Israehsch-
EgyptischeAmcrikaanse Camp
David-akkoorden: alle daarvan
buitengesloten partijen (PLO,
Syrië. Sowjet-Unie enz.) botsen
direct of indirect met het opper
machtige Israël dat Libanon be
handeld als een soort „militair oe
fenterrein", zoals een westers di
plomaat het eens in Beiroet uit
drukte.
De partijen
i Liba-
Er zijn 17 erkende christen-e
limkerkgenootschappen u.
non Ze zijn nauw verbonden met
politieke partijen die allen partij-
milities hebben. Daarnaast zijn er
talloze privé legertjes.
je grootste groepering onder de
christenen in Libanon zijn de Ma
ronieten. Ze beschouwen zichzelf
als de elite, voelen zich meer „Li
banees", dan Arabier. Maronie
ten gaan meteen in rap Frans over
wanneer zij merken dat er een
Europeaan in de buurt is.
Christen-rechts
De machtsbasis van de Maronieten
is de Falange-partij. in 1936 opge
richt. op fascistische leest ge
schoeid Militie: 30.000 man. uit
stekend getraind en onder andere
bewapend door Israël met tanks
en artillerie.
In 1980 hebben de Falangisten de
met hen rivaliserende christen-
rechtse Chamoenisten militair
onderworpen De Falange,
machtsbasis Oost-Bciroet en het
centrale bergland, is dus alleen
heerser. De partij is anti-Syrisch,
anti-Palestijns, fel nationalis
tisch. en sympathiseert met Is
rael en Haddad
De Falangisten en Chamoenisten
pretenderen alle christenen in Li
banon te vertegenwoordigen,
maar dat is niet waar Afgezien
van de activisten, is de christen
bevolking in het door de Falan
gisten beheerste deel van Liba
non. passief en wordt geterrori
seerd door de partij, die een staat
in een staat vormt
In Noord-Libanon wonen ook Ma
ronieten. maar deze zijn fel anti-
Falangistisch. Zij scharen zich
rond oud-president Frai\jieh, die
een bloedwraakvete met de Fa
langisten heeft. Franjieh is pro-
Syrisch.
Het christen-rechtse kamp is dus
nogal verdeeld.
Christen-links
De overgrote meerderheid van de
Libanese christenen is machte
loos. Zij sympathiseert met de ge
matigde Maronitische politicus
Raymond Edde. die al tweemaal
tevergeefs geprobeerd heeft om
president te worden. Edde woont
in zelf opgelegd politiek asiel in
Parijs.
Moslim-rechts
- Islamitische vergadering. Tradi
tioneel Soenitische politieke en
religieuze leiders. Kleine privé
milities.
- Groepering rond kamervoorzitter
Kamel al Assaad. Traditioneel
Shi'itische politieke en religieuze
leiders. Kleine privé milities.
Moslim-links
Alliantie van progressieve socialis
ten (Jumblatt junior), communis
ten. baath-isten. aanhangers van
de overleden Egyptische presi
dent Nasser en nationaal Syri
sche socialisten Talloze milities,
totaal circa 15.000 man.
Moslim-links is hopeloos verdeeld,
nog veel meer dan de christenen.
Strijdpunten zijn bijvoorbeeld
gedeelde loyaliteiten ten opzich
te van Irak en Syrië (pro-Irak
baath-isten contra pro-Syrié
baath-isten) en ten opzichte van
het lraaks lraan.se conflict.
UpmcrKeiijK in dit verband is de
opkomst van „Amal". de zeer ge
duchte militie van Shi'itische Li
banezen. Shi'iten vormen de
grootste religieuze groepering in
Libanon (circa 1 miljoen), maar
zijn economisch cn sociaal het
meest achtergesteld. Shi'iten wo
nen vooral in Zuid Libanon, waar
zu voortdurend bloot staan aan
Israëlische strafacties maar waar
van zij de schuld steeds meer bij
de Palestijnen leggen dan bij Is
rael
Het Shi'itische moslim-reveil in Li
banon is ingegeven door Chomei-
ni's Shi'itische revolutie in Iran.
In Libanon wordt op dit moment
het Iraaks-Iraansc conflict op
kleine schaal uitgevochten tus
sen pro-Iraakse baath-istcn en
pro-I raak se Palestijnen tegen
pro Iraanse Shi'iten geholpen
door pro-Syrirsche groepcringc-
Palestijnen
Fatach. de meest gematigde hoofd
stroom onder Arafat voert een
onafhankelijke koers De PLO.
waarin naast Fatach een groot
aantal andere groeperingen zijn
opgenomen, wordt ontkracht
door pro-Syrische en pro Iraakse
Palestijnse vleugels die elkaar
bestrijden.
Zuid-Libanon
- Gedeeltelijk onder Unifil-
controle.
- De Haddad-enclave: christen-
rechtse milities en legermuiters.
Geheel onder militair en politie
ke controle van Israël. Er zijn ook
Israëlische stellingen en militair
personeel in Haddads-land. In de
enclave is 60 procent Shi'itisch-
moslim en 40 procent christe-
israeis claim „de Libanese christe
nen" te verdedigen is nergens op
gebaseerd: het merendeel van dc
bevolking in de Haddad-enclave
is moslim, en wat de rest van de
Libanese christenen betreft (met
uitzondering van dc Falangisten),
stelt deze geen prijs op de „pro
tectie van de joodse staat".
In Zuid-Libanon zijn naast de Pale
stijnen en hun moslim-linkse
bondgenoten ook nog actief 600
man van het zogenaamd Libanec-
s- Arabisch leger, dat zijn moslim-
legermuiters. een soort religieuze
tegenhanger dus van de Haddad-
iHBTriMUn
Al deze opgesomde para militaire
organisaties in Libanon zijn ille
gaal. Direct of indirect zijn er niet
meer dan 300 000 mensen bij be
trokken of er economisch afhan
kelijk van Dat is tien procent van
de Libanese bevolking.
Dat wil zeggen dat 90 procent van
de Libanese bevolking. 3 miljoen
mensen, de gnjze massa dus.
niets van de milities wu.
Legale strijdmachten
in Libanon
Legaal in Libanon zijn
- a Het Libanese leger. 25 000 man.
Vanwcgeistisc he overwegend
chnsten-officierkorps. wordt het
leger door moslim-links gewan
trouwd
- b. Unifil VN macht, 6000 man in
Zuid-Libanon.
- c. Libanese politic cn gendarme
rie (zijn als de dood voor de mili-
tftia i
- d. Arabische vredesmacht. 28.000
man. Is in Libanon onder man
daat van de Arabische liga en op
uitnodiging van de Libanese re
gering De Arabische vredes
macht vertegenwoordigd in
naam dus de Libanese overheid.
Dc vredesmacht bestaat voor 95
procent uit Syrische eenheden en
voor 5 procent uit bataljons van
het zogenaamde Palestijns be
vrijdingsleger PLO
Probleem met dc Syriërs is dat zü.
als het erop aankomt, niet naar
hun commandant in naam - de
Libanese president Sarkis - luis
teren, maar de buitenlandse poli
tiek van de regering in Damascus
uitvoeren. Deze politiek is geba
seerd op een defensieve strategie
ten op/ichte van Israel, op het
handhaven van de status quo in
Libanon, cn op het militair be
strijden van die Libanese milities
die het Libanese staatsgezag on
dergraven en met Israël samen
werken de Falangisten en de
Haddad milities
MARIEN VAN DEN BOS
RIENKO WILTON
