Communicater haalt
gehandicapten
uit isolement
Nieuw tuinhekje maken
Gietklei voor
de keukenoven
Kakkerlakkenval
Miniatuur schrijfmachine Nederlandse vinding
Snoerloze
poets
machine
voor allerlei
klussen
i-machine in op mars
«BH -
Zo doe je dat
Combi-rek...
niet zo gek
Een tweede camera
Onderdeken
De kleinste schrijfmachine ter wereld is van oorsprong een Nederlands idee. Het
apparaat blijkt - al is het niet bekend in grote kring - een uitkomst te zijn voor zwaar
gehandicapten. Voor mensen met een spraak- en -of gehoorstoornis is het vaak de enige
mogelijkheid om met de omgeving te communiceren. De fabrikant noemt het apparaat
dan ook terecht "communicator".
MAANDAG 11 MEI 1981
Het oorspronkelijke concept is niet
afkomstig van technici, maar van
twee Nederlandse psychologen,
drs. J.M.A. van Mierlo en dr. A.
van Uden. Wat zij voor hun
patiënten wensten was een
apparaat waar meervoudig
gehandicapten toch de mensen
in hun omgeving mee konden
bereiken. Zij dachten in de
eerste plaats aan mensen die zich
moeilijk verstaanbaar kunnen
maken en aan hen die de pen niet
kunnen hanteren. Het toeval
wilde dat de oprichter van hel
Japanse optische concern
Canon, dr Takeshi Mitarai, van
huis uit zelf een gespecialiseerd
arts was. Als gynaecoloog had hij
een grote belangstelling voor
gehandicapten. Het idee van de
twee Nederlanders sprak hem
direct aan toen hij met ze in
contact kwam. Er bleken echter
jaren van research en
ontwikkeling nodig te zijn voor
het apparaat zijn huidige
gedaante kreeg. Gelukkig kwam
ook hier IC-techniek (het
samenpersen van veel
electronische componenten in
een chip) van pas.
Lichtgewicht
Toch heeft het apparaatje maar
geringe afmetingen: 13 cm
breed. 8,5 cm hoog en 3 cm dik.
Het weegt 280 g., waardoor het
makkelijk mee te nemen is. De
communicator kan op een
standaard bevestigd worden
(ook aan een rolstoel) of aan de
pols worden meegedragen. Er
zijn 52 tekens beschikbaar die
gerangschikt zijn na een
uitvoerige frekwentie-analyse
van Engels, Duits, Frans, Spaans
en Nederlands. Daarbij werd
vastgesteld hoe vaak bepaalde
letters in de talen voorkomen.
Het apparaat geeft geen kleine
letters, alleen kapitalen. De
bediening is uiterst eenvoudig
en dat moet natuurlijk ook. Al na
korte tijd kan men een snelheid
van 83 tekens per minuut
makkelijk halen. De
"uitgetypte" tekst wordt via een
thermische schrijfkop afgedrukt
op een speciale papierstrook. De
maximum snelheid is tien tekens
per seconde. Omdat de papierrol
vijftig meter lang is kunnen er
zo'n 12.500 tekens op worden
afgedrukt voordat hij vol is.
Medische toepassingen
De Communicator wordt gebruikt
in verpleeghuizen (bij logopedie.
ergo- en fysiotherapie),
ziekenhuizen (beademing,
neurologie, KNO-afdelingen),
revalidatiecentra, scholen voor
meervoudig gehandicapte
kinderen, doveninstituten,
psychiatrische ziekenhuizen en
diverse tehuizen. Maar ook thuis
en in de maatschappij kan, de
anders geisoleerde
gehandicapte, met zijn
medemensen in contact treden.
Het gaat dus om mensen, oud of
jong, die zich niet of moeilijk
verstaanbaar kunnen maken en
niet duidelijk kunnen schrijven.
Zulke stoornissen kunnen
aangeboren zijn of zich bij een
ziekte manifesteren. Er is een
enquête ingesteld naar de
belangrijkste gebruikersgroepen
in verscheidene klinische
situaties. Daarbij bleek dat
patiënten die spastisch zijn, of
lijden aan doofheid,
spierstijfheid, spierdystrofie,
multiple sclerose en allerlei
aandoeningen van de
luchtwegen, baat bij de
Communicator kunnen hebben.
Ook voor patiënten die tijdelijk
niet kunnen spreken bij
kunstmatige beademing of
kinderen die met een
nierdyalyse-apparaat zijn
verbonden, heeft het zijn nut.
Hulpmiddelen
Daarom wordt het apparaat ook
geleverd met allerlei
hulpmiddelen. Bijvoorbeeld een
dunne dekplaat, die zorgt dat de
toetsen iets verdiept komen te
liggen, zodat maar één toets
tegelijk ingedrukt kan worden.
Vooral bij motorisch
gehandicapten van veel belang.
Als er helemaal geen
handfunctie meer is, kan een
dikkere kap worden opgezet,
zodat de toetsen kunnen worden
bediend door middel van een
stokje of potlood in de mond.
Voor wie bediening met de
mond nog een probleem is
(ademhaling) is in Amerika een
speciale hoofdsprict ontwikkeld,
die als een bril of met een band
kan worden bevestigd. Ook aan
bijbehorende loep is gedacht om
het letterbeeld te vergroten.
Diverse standaards zijn
verkrijgbaar. Voor slechtziende
of blinde mensen is een
braille-toetsenbord ontworpen.
Hoewel de Communicator in de
medische wereld wel bekend is,
blijkt telkens dat veel mensen
daarbuiten ook met het apparaat
uit een geïsoleerde positie
geholpen kunnen worden. De
miniatuur schrijfmachine, kost
volledig uitgerust: 1.100,-.
Canon Nederland, die 'het
toestelletje in de handel brengt,
heeft als adres: Cruquiusweg 29,
2102 LS Heemstede.
Op de beurs Karwei zagen we
een handige en veelzijdige
poetsmachine, voorzien van
vele accessoires en geschikt
voor allerlei poets- en po-
lijstklusjes. Deze nieuwe Ma-
kita-machine wordt gevoed
door een batterij-unit, die
door middel van een bijgele
verde oplader snel aan het
stopcontact kan worden 'bij
getankt'. Niet alleen het ont
breken van een aansluitsnoer
is een praktisch voordeel; ook
de elektrische veiligheid die
snoerloze machines nu een
maal in zich hebben, vormt
een pluspunt.
Overigens is dit nieuwe appa
raat natuurlijk niet alleen een
gemechaniseerde schoen
poetser: meubels, vloeren,
spiegels, kortom, alle opper
vlakken die met enige kracht
gereinigd en daarna glanzend
moeten worden opgepoetst
kunnen ermee worden be
handeld. Dank zij de uitge
kiende set hulpstukken kun
nen er ook roest, hardnekkige
aanslag, oude verf enz. mee
verwijderd worden. De ma
chine wrijft bij een poetsbe
handeling niet alleen uit,
maar zet de te behandelen op
pervlakken (met de poets
mop) ook in de was, waarna
deze met de schapewollen
vacht kunnen worden uitge-
Het lichte gewicht van de
machnne (1 kilo) maakt het
werken, ook voor kinderen,
moeiteloos.
In de ijzerwaren- en gereed-
schappenhandel is deze me
chanische poetser voor f319
(adviesprijs) te koop.
Onder de naam 'Ovenklei' van
Westwood is sinds kort een
gietklei in de handel, die op
een lage temperatuur (180
graden Celcius) in elke keu
kenoven kan worden gebak
ken. Het resultaat is dan een
keramisch hard produkt. De
hardheid ervan kan men ver
gelijken met die van kunst-
klei (Darwi, Das Pronto).
De techniek van het kleigieten
is niet nieuw; op deze manier
vervaardigt de keramische in
dustrie kopjes, schotels, bor
den enz. in serie- of massapro-
duktie. Wel nieuw is het feit,
dat u deze professionele tech
niek gewoon aan de huiska-
mertafe 1 kunt doen en u zelfs
geen speciale oven nodig
heeft. Snel maar zeker maakt
u net zoveel van dezelfde pop-
pekopjes, (tuin)kabouters,
dierfiguren, schaakstukken
en dergelijke als u nodig heeft.
Het principe is zo eenvoudig,
dat bijna een kind de was kan
doen. Allereerst wordt de
vloeibare' Westwood-gietklei
in een gipsmal (de zogenaam
de gietvorm) gegoten. In deze
mal bevindt zich een afdruk
(de gietholte) van het gewen
ste eindprodukt. Eenvoudige
mallen uit èèn stuk kunt u zelf
maken van modelgips; van de
meer ingewikkelde figuurtjes
zijn kant en klare gipsmallen
te koop. Het droge gips zuigt
water uit de gietklei, waar
door zich een vast laagje klei
tegen de gipswand vormt. Na
verloop van tijd is deze laag zo
dik geworden (3 tot 5 mm), dat
de overtollige gietklei uit de
vorm kan worden gegote-
Het dunwandige kleiprodukt,
dat nog tegen de gipswand zit,
moet daarna enige uren dro
gen. Door het verdampen van
het water krimpt de klei, zo
dat het produkt van de gips
wand loskomt en uit de vorm
gehaald kan worden. Als de
gipsvorm is gedroogd, kun
nen we hem opnieuw gebrui
ken. Ondertussen is ook he
kleiprodukt door en door ge
droogd en kan het de keuke
noven (of grill-bakoven) in
Door een speciaal toegevoeg
de verharder is de (in verhou
ding lage) temperatuur van
180 graden voldoende voor
een keramisch-hard eindpro
dukt. Indien gewenst, kan de
klei ook in een pottenbakker
oven en op ongeveer 1000
graden gebakken en vervol-.,
gens geglazuurd worden.
Dat laatste is niet mogelijk wan
neer u de keukenoven ge
bruikt. Maar niet getreurd: na
het bakken maakt u het werk
stuk met hobby-verf, kleur-
vernis of koudglazuur net zo
mooi als u wilt. Het is dan bij
na niet van 'echt' te onder
scheiden.
De gietklei voor de keukenoven
wordt geleverd in potjes van
bijna een halve liter; de ad-
Er is een groeiende belangstelling te constateren voor het „mini-
elektrisch gereedschap" dat al veel eerder ontdekt was door mo
delbouwers en anderen die hun knutselvaardigheid uitleven in
het fijnere werk. Die groep creatievelingen is groeiend, maar
ook „gewone" doe-het-zelvers blijken wel wat te zien in die
piepkleine machinerie. Er zijn diverse uitvoeringen te koop,
waarbij men onder andere de keuze heeft tussen 220 volt en via
een transformator op zwakstroom werkende exemplaren.
Sommige merken beperken zich tot een machine met een (meestal
groot) aantal accessoires, andere leveren desgewenst ook op
spangereedschappen waarin de „mini-boortol" vast kan worden
opgesteld. Daarnaast zijn er nog mogelijkheden dm via een spe
ciale aansluiting op andere kleinschalige machines hetzelfde
werk te doen, zoals bijvoorbeeld met de kleine figuurzaagmachi
ne waarop een flexibele as kan worden aangesloten.
De mogelijkheden van dit mini-gereedschap zijn vele. De machine
kan gemakkelijk in één hand worden gehouden en afhankelijk
van het ingespannen accessoire kan men dan boren (heel kleine
diameters), slijpen, graveren, polijsten, snijden, zagen, schuren,
frezen", ontbramen enz.
Voor de „reeds gevestigde" modelbouwer of beoefenaar van een
of andere precisiehobby is de mini-machine een onmisbaar stuk
uitrusting, voor degenen die zoiets kopen omdat er zo verleide
lijk uitziet vormt het veelal een aanleiding om zich in allerlei
nieuw te ontdekken creatieve bezigheden te storten.
Het is tupisch huiskamergereedschap, waarmee je aan tafel bezig
kunt zijn zonder de huisgenoten met lawaai te storen. Het kan
veelal ook zonder bezwaar in handen van wat grotere kinderen
worden gegeven; het zal hun handvaardigheid en expressiemo
gelijkheden zeker bevorderen.
Daarnaast is dit gereedschap vaak ook erg praktisch, bijvoorbeeld
bij reparatie of opknappen van heel kleine voorwerpen. Gespe
cialiseerde gereedschappenzaken hebben minstens één merk in
huis. Misschien zelfs wel éen folder waarin alle mogelijkheden
worden omgeschreven.
Last van kakkerlakken? Iemand heeft een handige, milieuvrien
delijke manier bedacht om die beestjes die een vies klinkende
naam paren aan een nu ook niet bepaald smakelijk gedrag, te
vangen. De val lijkt op een modern gebouwtje; er zit een ope
ning in waardoor kakkerlakken, aangetrokken door een verlei
delijke lokstof, nieuwsgierig naar binnen gaan om dan een snel
einde te vinden.
De val is onder de merknaam Roatel onder andere bij drogisten te
koop, voor 15 gulden (adviesprijs) en als je echt last van kakker
lakken hebt is dat geen geld. En als uw drogist er nog nooit van
gehoord heeft, vraag dan aan importeur Biquantro in Wieringer-
werf (tel. 02272-2609) of hij een leverancier in de buurt kan opge
ven.
viesprijs bedraagt f7,35 per
potje. Het materiaal - evenals
gipsmallen en dergelijke -
wordt geleverd door handen-
arbeidwinkels en zaken, wel
ke zijn gespecialiseerd in ke
ramische produkten. Voor
verkoopadressen kunt u bel
len naar de importeur^Ve-Ka
te Dreumel, telefoon 08877-
1667.
(1) Als het tuinhekje
ging toe is, maak dan dit voorjaai
eens een nieuw. En dan zó dat het
niet na korte tijd weer van ellende
uit elkaar zakt en er haveloos uit
gaat zien. Het kan van gewoon
vuren, maar grenen is beter en
dat maakt (bij deze geringe hoe
veelheid materiaal) niet zoveel uit
in prijs. Zaag de delen die even
lang worden tegelijkertijd op
maat.
(2) Schuur alle delen goed glad
(vlakken en zijkanten) en besteed
vooral veel zorg aan het 'dicht-
schuren' van de kopse kanten.
Vervolgens zorgvuldig alle scher
pe kanten 'breken', dat is: met
schuurpapier een heel klein
beetje afronden. Wanneer u dat
mooier vindt, kunnen de zijkan
ten ook halfrond worden ge
schaafd. Daarna vanzelfsprekend
ook weer zorgvuldig schuren.
(3) Om te verhinderen dat de kopse
kanten, die immers het gevoe
ligst zijn voor opname van vocht,
op den duur tot houtrot aanlei
ding geven, strijkt u ze dun in met
tweecomponentenlijm, goed
'dicht' smeren en overtollige lijm
wegvegen. Wanneer de tweecom
ponentenlijm hard is, zijn de kop
se kanten volledig afgesloten.
Het transparante lijmlaagje
vormt visueel beslist geen sto
rend element.
(4) Maak als laatste deel de diagona
le schoor op maat. Teken de
schuine kanten nauwkeurig af,
zaag ze af en behandel dit deel
precies zoals alle overige delen:
schuren en de kopse kanten af
sluiten met tweecomponenten
lijm. Nu even nagaan of alles pre
cies klopt (het hekje 'droog' in
vorm leggen) en behandel alle de
len (los!) tweemaal met een im
pregneermiddel.
(5) Wanneer de delen droog zijn,
lijmt u het hekje definitief in el
kaar. Doe dit eveneens met die
tweecomponentenlijm; dat de
delen al behandeld zijn met een
impregneermiddel is bij dit soort
lijm geen bezwaar. Strijk de raak
vlakken in, leg het hekje op een
vlakke ondergrond en verzwaar
de verbindingen enigszins ('pers
kracht' is niet nodig). Gebruik
geen spijkers of schroeven, die
veroorzaken bij zo'n aan weer en
wind blootgesteld object juist
houtrot, op den duur.
(6) Aan het gebruik van schroeven
voor het beslag (die wat ouder
wetse 'hengen' doen het erg leuk
op zo'n hekje) is moeilijk te ont
komen, maar als u dat wilt, kan
het ook wel met tweecomponen
tenlijm. De achterkanten dan vet
vrij schuren en iets opruwen. En
als u liever schroeft: neem dan
koperen schroeven. Niet te lang:
de schroefpunt mag er niet aan de
andere kant uitkomen!
Een heel praktische, niet zo 'op de
luxe toer' gerichte manier van
woninginrichten is het toepassen
van simpele houten rekken. Ze
hebben in al hun eenvoud toch
een bepaalde charme.
Een al zo'n eeuw in het houtvak
opererende Nederlandse fabri
kant (Halbertsma, onder andere
bekend van'de deuren) heeft on
langs een compleet uitgewerkt
rekkensysteem gelanceerd. Ge
maakt van vurehout, ongelakt,
dus alle mogelijkheden voor af
werking naar eigen smaak bie
dend.
Dit 'Combirek-systeem' is verkrijg
baar in de vorm van complete
pakketten, maar alle onderdelen
zijn ook los verkrijgbaar. Er kun
nen hele interieurs voor woon-,
slaap- en werkvertrekken mee
worden opgebouwd. Aan alles is
gedacht: de jukken voor het op
bouwen van de stellingen, leg
borden, deuren (ook schuiven
de), laden, bureaubladen, platen-
rekken, tafels, bedden.
Om een adres in de omgeving kan
worden gevraagd aan de fabri
kant in Grouw, telefoon 05662-
2941.
Een „tweede camera" is helemaal
niet zo onzinnig. Niet alleen op
vakantie, maar ook voor de gewo
ne huiselijke fotografie.
Stel dat je in Spanje een hele dag
hebt lopen fotograferen, met een
„laaggevoelig gewapende" came
ra. Dan ga je even rustig voor een
drankje zitten, de zon zakt snel
weg en er doet zich een leuk foto
object voor. Handig om dan een
gevulde camera met een hoogge-
voelige film bij de hand te heb
ben.
Nog een overweging, met twee ca
mera's heb je altijd de mogelijk
heid bij de hand om zowel direct
kleur als zwart-wit te kunnen
schieten. Of negatief- en diafilms.
Zo'n tweede camera hoeft hele
maal niet duur te zijn. Naast de
doodgewone pocketcamera is
bijv. een compactcamera (niet in
gewikkeld, niet duur) een prakti
sche aanvulling.
Ook de „direct-klaar-camera" kan
als uitbreiding van het fotografi
sche arsenaal dienen.
Een vederlichte onderdeken die
onze nachtrust nog beter helpt
verzorgen dan de oude,
vertrouwde molton. Doordat de
kapokmatras steeds meer plaats
maakt voor kunststof produkten
is een luchtige maar toch
isolerende onderdeken die
tevens vocht absorbeert van
groot belang voor een gezonde
slaap. Onder de merknaam
Medialana is er sinds kort zo'n
deken op de markt. Een produkt
dat alle goede
"slaap-eigenschappen" in zich
verenigt.
Om een klam bed te voorkomen
moet vooral dat vocht goed
worden weggeventileerd,
waarbij niet te veel
warmteverlies mag optreden.
Die regulering gaat via de lakens
en de dekens of het dekbed,
maar ook naar onderen via
onderbed en matras. Wat een
schuimrubber of polyether
matras in beperkte mate doet,
doet de Medialana onderdeken
optimaal. Omdat hij is
samengesteld uit natuurlijke
materialen.
Hij heeft een dikke vulling van
zuiver scheerwol en een tijk van
zachte, poreuse katoen.
Deze deken neemt de
lichaamswarmte snel aan en
houdt die goed vast. Daarbij
wordt het lichaamsvocht
afgevoerd, zodat het bed droog
blijft en gelijkmatig warm.
