'De jongens waren te
goed'
"Leidse universiteit
verzetsumver siteit'
Gemeente-afdeling Economische aangelegenheden
leeg
'Handtekeningen voor
kieslijst in stadhuis'
•>n
Rolverdeling man
vrouw ook in verzet
Leidse stadsrubriek
WOENSDAG 6 MEI 1981
LEIDEN
Honger ncicir
wittebrood
LEIDEN - Veelal met van kou
vertrokken gezichten stonden
de meeste wittebrood-eters
gistermiddag rond twaalven
op de Koornbeursbrug te luis
teren naar de muziek van
"The Old Black Horse Saloon
Band".
Evenals vorig jaar bracht deze
groep dixieland muziek ten
gehore. Dat het weer niet mee
zat mag overduidelijk blijken
uit het feit dat één van de
standhouders de grootst mo
gelijke moeite had om te voor
komen dat zijn overkapping
wegwaaide.
Regen en wind waren overigens
niet in staat om de honger te
bederven. Vooral de school
jeugd viel gretig op het witte
brood aan.
Vooral de schooljeugd viel gretig op het wittebrood
Prof. Cohen in rede:
LEIDEN - "De Leidse universiteit
is een verzetsunivcrsiteit bij uit
stek. Als een doorlopende lijn
loopt het verzet van 1575 naar het
verzet uit de Tweede Wereldoor
log". Dit betoogde professor di
A Cohen gistermiddag in het
Academiegebouw aan het Ra
penburg. "De nazificatie van de
Leidse universiteit is mislukt"
Cohen vertelde dat het toen nog
kleine universitaire wereldje de
Duitse bezetting in mei '40 aan
vankelijk vooral verlamd en ver
ward aanschouwde "Wat gaat er
gebeuren? Houdt Engeland
het?". Bijvoorbeeld de controle
op het nieuws liet zich echter al
snel voelen. Toen de bezetters in
het najaar van '40 joodse ambte
naren wilde kenmerken om hen
op don duur uit de weg te rui
men. "was het verweer tegen de
ze smerigheden groot", zoals een
student in zijn dagboek schreef
Dan valt uiteraard de naam R Cle-
vcringa Dese rechte* lecnk
nam nel ten koste van gevangen
schap met name op voor zijn
joodse collega E Meijers Het
protest van de gehele juridische
faculteit hiertegen was overigens
groot. Cleveringa verwoordde
het protest op een openbare en
drukbezochte bijeenkomst in het
Academiegebouw. De nazi's wil
den behalve Meijers nog eens vijf
assistenten, een lector en een bij
zonder hoogleraar ontslaan.
"Studenten typten dezelfde dag
nog, 20 november 1040, de toe
spraak van Cleveringa uit en ver
spreidden de protestrede via de
ondergrondse over Nederland"
Een studentenstaking die de vol
gende dag zou uitbreken was
niet meer nodig De bezetters
sloten op 27 november de Leidse
universiteit.
Cohen "Cleveringa wiste de smet
ten van de rector magnificus
Muller uit die zich al meteen na
de bezetting 'Deutschfreundlich'
uitliet
De universiteit ging op 1 mei '41
weer gedeeltelijk open voor exa
mens. promoties en practica, om
in het najaar definitief dicht te
gaan (afgezien van de instituten
zoals het natuurkundig laborato
rium en het academisch zieken
huis waar men door bleef
werker.».
"Onder de studenten had je een
groep die de loyaliteitsverklaring
aan de bezetter tekende en daar
door elders kon blijven studeren
tot de zomer van '44. een groep
die in de arbeidsinzet kwam of
zich eraan ontrok en een gNM p
die onderdook" Cohen roemde
het studentenblad "De Geus" als
een vorm van "autonoom stu
denten verzet".
"Vierhonderd tot vijfhonderd
Leidse studenten lieten hun Ie
ven voor het verzet. Leiden werd
een universiteit van docenten
zonder studenten. Sommige
hoogleraren zochten ondergedo
ken studenten op en namen ten
tamens af'.
Na de oorlog was. aldus Cohen, er
meer saamhorigheid onder do
centen. studenten en universitair
personeel dan voorheen. "Maar
1945 was geen scheidslijn De de
mocratische vernieuwingen wer
den pas rond '69 ingevoerd".
Ook Cees Floor verlaat de gemeente-afdeling "economi
sche aangelegenheden en bedrijven". De afdeling is nu
"leeg".
De ambtenaren Ewalt Keijscr en
Jack Verschoor gingen hun chef
Floor vorige maand al voor. Zij
kozen voor een baan bij hogere
overheden. Hun vacatures zijn
nog niet opgevuld. Floor wordt
per 1 juli of per 1 augustus ad
junct-secretaris van de Kamer
van Koophandel in Amersfoort.
De gemeente-afdeling bestaat
dan nog 'slechts' uit een secreta
resse. zeven uur per dag.
Juist nu een als "belangrijk" aan
gekondigde symposium voor de
deur staat waarbij bedrijven wor
den uitgenodigd om te profiteren
van de Schiphollijn en worden
gelokt zich te vestigen aan het
Schuttersveld is de afdeling eco
nomische aangelegenheden leeg
gelopen. Raadsleden vroegen
wethouder Jos Fase van econo
mische zaken eerder al met de
nodige kritiek of het geringe aan
tal van drie ambtenaren de be
langstellende bedrijven zouden
kunnen opvangen. Dat wordt nu
dus helemaal twijfelachtig. "De
drie ambtenaren komen terug
om de contacten met de bedrij
ven op het symposium te leg
gen". verklaart Fase. "Maar de
opvang van kandidaat-bedrijven
zal ik zelf moeten doen. samen
met ambtenaren van de afdeling
"stadsontwikkeling, verkeer, en
grondwerken".
"Andere afdelingen zullen de be
drijven op moeten vangen",
meent ook Floor. Die afdelingen
moeten voorlopig ook andere
"essentiële" zaken voor hun re
kening nemen. "Die zaken moe
ten doorgaan, of de politieke wil
moet niet aanwezig zijn. Die is er
wat de Schiphollijn en het
Schuttersveld betreft in elk ge
val wel", zegt Floor.
Evenals voor Verschoor en Keijscr
noemt Floor het voortdurende
avondwerk en de enorme druk
van de "mensen van ruimtelijke
ordening" op de te kleine "eco
nomische" afdeling een oorzaak
van zijn vertrek. Maar daarnaast
speelden bij Floor "wat interne
dingen" bij de gemeente een rol.
Hij wil ons niet zeggen wat voor
dingen dat dan wel zijn. Sneller
dan gedacht was zijn nieuwe
baan bij de Kamer van Koophan
del al binnen drie weken rond.
Terugkijkend op vier-en-een-half
jaar ambtenaar economische za
ken in Leiden meent Floor dat de
belangstelling van de andere
ambtenaren voor het econo
misch gebeuren is toegenomen.
"Als het besef gegroeid is dat
werken en wonen elkaar kunnen
aanvullen is dat meegenomen.
Volmaakt is het dan nog niet.
"Dat "het economische" het wo
nen niet hoeft te bijten betoog
den de ambtenaren van econo
mische zaken bijvoorbeeld bij de
voorbereiding van verbeterings-
en bestemmingsplannen. Vooral
Keyser en Verschoor liepen van
hot naar her. achter de "jongens
van ruimtelijke ordening" aan.
Bovendien moest ook nog een
economisch beleidsplan gepro
duceerd worden, contacten on
derhouden worden met het be
drijfsleven, subsidieregelingen
uitgelegd worden enzovoorts.
Floor zegt: "Als ambtenaar eco
nomische zaken kun je op dit
moment niets anders doen dan
signaleren. Ik kom aan niet veel
meer toe dan vergaderingen aflo
pen. Een zaak tot het eind toe be
geleiden zit er niet in. Zelf het
initiatief te nemen bij een zaak.
kan al helemaal niet. Gewoon
geen tijd voor!".
Is het dus een rot baan om op de
afdeling economische aangele
genheden te werken? "Integen
deel", meent wethouder Fase.
"De jongens waren te goed. Key
ser is weggekocht door het mi
nisterie van volksgezondheid.
Verschoor schreef zich met zijn
economisch beleidsplan in de
belangstelling (bij de provinciale
planologische dienst) en Floor
heeft een baan op maat gevon
den. Ze zijn te goed Er mag dan
wat kritiek geweest zijn op het
aconomisch beleidsplan maar
voorlopig zijn wij de enige ge
meente met zo'n plan".
Tot nu toe hebben zich slechts vier
kandidaten aangemeld voor de
vacatures van Keijser en Ver
schoor. "Gezien de noodsituatie
hebben we in het college van B
en W afgesproken dat ik alle be
schikbare middelen mag gebrui
ken om de afdeling weer op peil
te brengen". Een reorganisatie
zit in de pen: een samenvoeging
van de afdeling "economische
aangelegenheden en bedrijven"
met de afdeling "economische
zaken en energie" (nu, vier men
sen). Na zo'n fusie moeten er ze
ven mensen op de nieuwe afde
ling economische zaken werken
LEIDEN - Handtekeningen onder
een kieslijst moeten de mensen
voortaan maar komen zetten in
het stadhuis. Geknoei met hand
tekeningen is dan niet meer mo
gelijk. Deze suggestie deed
PvdA-kamerlid Patijn gistermid
dag in het Academiegebouw tij
dens een forumdiscussie over
fascistische partijen.
Volgens Patijn zou een wijziging
van de kieswet in deze richting
zeer snel tot stand kunnen ko
men Patijn haakte met zijn voor
stel in op de recente gebeurtenis
sen rond de Nederlandse Volks
unie en de Centrumpartij, die on
der valse voorwendsels de beno
digde handtekeningen verzamel
den en die later door het stembu
reau ongeldig werden verklaard.
In het forum pleitte met name de
Haarlemse advocaat Boekman
(CPN) voor een verbod en ont
binding van racistische en fascis
tische partijen. "Het gaat om par
tijen die stelselmatig rassen- en
vreemdelingenhaat propageren
Het is niet een kwestie van uit
schakelen waar je het niet mee
eens bent. maar om het bestrij
den van misdadige elementen in
de politiek aldus Broekman
CDA-kamerlid Van Dam noemde
als nadeel van het verbieden, dat
organisaties dan ondergronds
gaan. Hij zei het 'relatief de
meest verkieslijke weg' te vin
den om dergelijke partijen niet te
verbieden. Maar dan moest vol
gens Van Dam justitie zeer alert
zijn. de voedingsbodem zo veel
mogelijk worden weggenomen
en de minderheidsgroepen so
ciaal weerbaar worden gemaakt.
Volgens Kappëijne van de Coppel
lo sr. moet een verbod niet in de
politieke sfeer worden getrok
ken. maar worden overgelaten
aan de rechter. "De partij van
Glimmerveen is in strijd met de
openbare orde en moet dus door
de rechter verboden worden", zo
oordeelde Kappeijne van de
Coppcllo.
Dok Patijn (PvdA) vond dat fascis
ten en racisten streng gestraft
moeten worden. Maar het verbie
den van dergelijke organisaties
vond Patijn een moeilijke zaak.
"Moet de kraakbeweging met
het motto 'Jullie rechtsorde is de
onze niet' dan ook verboden wor
den? De Franse communistische
partij?", zo vroeg Patijn zich af
Van den Bergh van het anti-faScis-
me comité aan de Vrije Universi
teit in Amsterdam tenslotte, was
het hartgrondig met Boekman
eens. Een verbod van deze partij
en is volgens hem echter niet ge
noeg. Er zou een uitgebreid anti
fascistisch programma, met na
me in het onderwijs, moeten
worden opgesteld en uitgevoerd.
V)
LEIDEN - Het Roemeense volksmuziekorkest Miorilza speelde gisteravond van half acht tot half elf op de
Koornbeursbrug. Aanvankelijk liep het niet zo'n stormlater kwamen er wat meer mensen.
"De meeste mensen hielden het door de kou niet langer uil dan een half uur", zegt een lid van het orkest "Dat is
natuurlijk wel jammer, want het is een mooi punt om te spelen".
leiden waarom wordt er onvoldoende rekening gehouden met vrouwen
in de geschiedschrijving van het verzet? Historica M Schwegman stel
de deze vraag gistermiddag tijdens haar lezing over "Vrouwen en an-
ti-fascisme in Nederland van 1930 tot 1945" in het Academiegebouw
aan het Rapenburg. Het antwoord kwam even later van haar zeil Om
dat veel mensen in de veronderstelling verkeren dat vrouwen geen
belangrijk werk deden".
M. Schwegman begon haar lezing met een zeer korte verhandeling over
de ideècn uie fascisten er over vrouwen op nahielden "De man. dat was
de kracht en de vrouw symboliseerde het gevoel". Ook een uitspraak
van Goebbels. die werd aangehaald, laat niets aan duidelijkheid te wen
sen over. "Bestaat er een gedachte die ons sterker kan verenigen dan
die van het moederschap'
Hierna sprak M. Schwegman over de manier waarop verschillende Ne
derlandse vrouwengroepen reageerden op de fascistische ideeen over
vrouwen. "De socialistische en liberale vrouwen wezen die gedachten
direct af. Anders was het gesteld met de confessionelen Die stelden
zich aanvankelijk zeer aarzelend op. omdat ze wel wat herkenden in de
moederschapscultus".
Veel moeilijker is het volgens M Schwegman om nu precies te vertel
len met welke motivering vrouwen nu in het verzet terecht kwamen.
"Humanitaire overwegingen waren vaak de reden. Maar de groepen
hadden meestal een bonte samenstelling, met relatief gezien veel gere
formeerde vrouwen".
Ook niet makkelijk is het volgens de historica om te bepalen hoeveel
vrouwen er in het verzet zaten
In het verzet was er. net als m het dagelijkse leven, volgens Schwegman
een scheiding tussen werk dat vrouwen deden en werk dat mannen
deden "Uitzonderingen daargelaten hielden vrouwen zich bijvoor
beeld bezig met het verbergen van onderduikers. Je zou dus kunnen
stellen dat de rolverdeling in het verlengde van de huiselijke sfeer lag".
door René van der Velden Jaap Visser
Autoleipen
Autoleipen en motorgekken
kunnen over anderhalve
weck hun hart ophalen in en
om de Grocnoordhallen. On
der de verzamelnaam 'Cus
tom Car Show' staan daar
drie dagen lang de meest
waanzinnige twee—, drie— en
vierwielige motorvoertuigen
te kijk.
De veehallen zullen gedurende
deze show, die op vrijdag
middag begint, uitpuilen van
de driewielige motoren met
een zogenaamde V-8 als mo
tor. T-fordjes met een 12 ci
linder Jaguar-motor en fraai
beschilderde Bedfords Dit
alles voorzien van heel, heel
veel chroom.
De Custom Car Show is een
idee van ex rock'n'roll zanger
Roy Inca. Deze Amsterdam
mer. geboren uit een Neder
landse vader en een Indiaan
se moeder, is, zoals hij het
zelf uitdrukt, "helemaal maf
van Amerikaanse bakken
Hoe langer en breder, des te
beter".
Aan de overzijde van de grote
plas. maar ook over de kleine
plas. in Engeland, heelt Rby
al jaren geleden kennis ge
maakt met 'Custom Cars De
Amsterdammer raakte hele
maal in de ban van deze op
gekalefaterde bolides. Terug
in Nederland is Roy meteen
zijn eigen Ford gaan 'custo-
"Customisen betekent eigen
lijk dat de eigenaar zijn auto
of motor gaat aanpassen naar
eigen smaak en wensen. Dat
kan dus variëren van een
beetje verven tot het com
pleet ombouwen van een au
to of motor. Zelf ben ik be
gonnen met m'n auto hele
maal te beschilderen Toen ik
voor het eerst met dat ding de
weg opging werd ik bijna
klemgereden door allerlei
wild enthousiaste mensen
die vroegen waar ik dat had
laten doen".
Van het een kwam het ander
Roy besloot 'autospuiter' te
worden. Zelf houdt hij het op
aat
kunstenaar. "Ik ben de t
spuiter in Europa die in
is om een schilderijtje
dertig bij veertig centimetei
tien keer zo groot na te schil
deren op de zijkant van een
vrachtwagen. Zonder ook
i detail te vergeten"
spuiter genoemd
strikken. Onderbande-
De sluw
aker
Roy In
gebruikt zijn Indiaa
komst en zijn verleden als
rock'n'roll zanger als een
soort handelsmerk. Een han
delsmerk dat hem mede tot
de meest bekende vaderland
se 'autospuiter' heeft ge
maakt
Vorig jaar organiseerde Roy In
ca voorzitter van de door
hem zelf opgerichte Eerste
Nederlandse Custom Car
Club. voor de eerste keer een
show in het Bredase Turf-
veel mensen op af dat de
brandweer op een zeker mo
ment moest ingrijpen De
zaal puilde al uit terwijl ei
buiten nog zo'n vijfduizend
mensen in de rij stonden Op
bevel van de brandweer heb
ben we de deur op slot ge
daan".
Dit jaar verwacht Rov Inca
meer dan tWM kftei SOVI el
bezoekers in Leiden dan in
Breda 60.000 De ligging van
Leiden zou gunstiger zijn dan
van Breda en de Leidse hal
ruimte is ongeveer vier keer
zo groot.
Als extra attracties heeft Roy
Inca de Dolly Dots (zaterdag
avond negen uur) en Ma.ss.ida
(zaterdagavond elf uur) we
»egangsbowijs
Car
Sho
kost
twaalf gulden vijftig. Ma;
we moeten volgens Hans
Hofman, de persman van au
tospuiter Inca. vooial niet
denken dat er grote bedragen
aan de Indiaanse strijkstok
blijven hangen Want Wat
denk je dat zo'n sl.owpro-
gramma niet kost? Vergeet
niet dat er heel wat wagens
uit het buitenland kornen De
eigenaren van die wagens n«
men allemaal hun vrouw en
tend genoegen met een ver
blijf in Holiday Inn".
iO.OOOx 12.50 is precies zeven en
een halve ton Zou Roy daar
na aftrek van alle onkosten
nou helemaal niets van over
houden? Niet eens een leuke
'American'...?
Burgervrijdag
De kouwe kak' van de Konink
lijke Njord wil meer begrip
van het 'klootjesvolk Van
daar dat deze legendarische
Leidse roeivereniging in
1979. tijdens het zoveelste
lustrum, begon met het in
stellen van 'burgerijdagen'.
Dagen waarop 'gewone' Lcic-
n.i.ir een kijkje mogen ne
men in het Njord-heiligdom
Mil d> ÜOIIWVg En /rils /i|
het onder deskundige leiding
- een baantje mogen trekken
in een van de Njord-schuiten
Een lofwaardig streven Alleen
jammer dat voor deze burge
rijdagen tot nog toe alleen de
'gevestigde orde' werd uitge
nodigd Zo mochten politie,
wethouders, ambtenaren en
journalisten de afgelopen
twee jaar een ploeg afvaardi
gen voor wedstrijden op de
burgerijdagen
Maar zie, dit jaar doet een echte
Ix'idse familie mee aan de
'burgerij-wedstrijden De fa
milie Nieuwenhuizen uil de
Papengracht werd benaderd
door overbuurman en Njord
er Robert Kuypers Die vond
pa en ma Nieuwenhuizen be
reid om hun zes zoons in
naam van de Leidse bevol
king af te staan voor de bur-
gerijdag van komende vrij
dag (begin twee uur). Vier
van hen mogen vnjdagmid
dag aan de riemen trekken.
De overige twee staan rvscr-
Leuk. zo'n burgerijdag Alleen
jammer dat enthousiast gr
m.iakte burgers geen lid van
Njord kunnen worden. Maar
daar is Die Leythe dan weer
