Realistische 'Huisbewaarder'
ntwerper wil zelfstandig blijven
toegelicht
-lif.W-HïaH'liH*
Werkteater benadrukt karaktertekening in Pinters stuk
Ringo Starr getrouwd
Popfestival
in Alioy
Vertaalwerk Gerard
Kruisman bekroond
Dezeweek
bij de melkman:
r/Üil WögmmMj
ifülNSDAG 28 APRIL 1981
«LVERSUM (GPD) - „Dit vak
heb ik gekozen om mensen
mooie dingen te kunnen geven.
Spullen waar ik achter sta. Ik
wou in die troep namelijk twee
dingen doen: of iets maken
waar je net honderd procent
mee eens bent, of het vak verla
ten". Aan het woord Bruno Ni-
naber van Eyben, industrieel
vormgever, die vanavond cen
traal staat in het NOS-program-
ma Beeldspraak.
runo Ninaber van Eyben is een
van de weinige ontwerpers die
geheel zelfstandig het hoofd bo
ven water weten te houden. Hij
deed in 1971 eindexamen aan de
kunstacademie in Maastricht.
Zijn examenstuk leverde hem de
Henriëtte Hustinx-pnjs op en
acht jaar later, in 1979, won hij
als eerste de Kho Liangprijs voor
industriële vormgeving. De on
derscheiding wordt toegekend
door het Amsterdamse Fonds
voor de Kunst.
De 30-jarige vormgever heeft zijn
ontwerpen altijd in eigen beheer
moeten produceren. Dit omdat
het bedrijfsleven weinig belang
stelling voor zijn produkten had.
Een stoelontwerp heeft hij nu
kunnen onderbrengen bij Arti-
fort. Dit mede dankzij een hals
horloge dat hem enige roem
heeft gebracht. Het uurwerk is
opgenomen in de Design-collec
tie van The Museum of Modern
Art in New York.
De stoel die Bruno Ninaber van
Eyben heeft ontwikkeld, is bij
uitstek geschikt voor massapro-
duktic. Dat is nu juist het „indus
triële" aan het ontwerp.
Het zelf produceren van ontwer
pen heeft voor de vormgeving
zowel voor- als nadelen. Voorde
len omdat alles in eigen hand ge
houden kan worden. „Een na
deel van dat zelf produceren is
dat ik niet erg produktief ben.
Dat beangstigt mij weieens".
Bruno Ninaber van Eyben vindt
dat er grote relaties te vinden zijn
tussen zijn manier van werken
en beeldende kunst. „Ik werk
met machines, zoals een schilder
met zijn penseel".
Al is een ontwerp pas interessant
als het in massaproduktie ge
maakt kan worden. Ninaber van
Eyben weigert zich op doelgroe
pen te richten, zodat een grote af
zet gewaarborgd is. „Ik probeer
naar individuen te luisteren. Ik
ben zelf zo n individu en maak
dus dingen die ik als individu
mooi vind. Ik word weieens door
een slechtlopend bedrijf ge
vraagd iets te ontwerpen wat
goed zal verkopen, zodat ik moet
optreden als een soort wonder
dokter. Zoiets kan ik niet doen.
Goede produkten horen bij goe
de bedrijven".
„Bij elk produkt dat ik maak, gooi
ik alles wat ik heb in de waag
schaal. Nu heb ik nog wel de leef
tijd dat ik failliet kan gaan. maar
wat ik wil zeggen is dat je in dit
beroep niet op zekerheid kunt
spelen. Als je dat eenmaal gaat
doen, omdat je bijvoorbeeld een
gezin hebt. moet je meteen met
dit werk sloppen".
Ondanks de enorme hoeveelheid
goederen die in onze welvaarts
staat te koop zijn. vindt Ninaber
van Eyben toch dat mensen geen
of weinig keus hebben. „De in
dustriële bedrijven gaan steeds
meer samenwerken, waardoor
de keus alleen maar kleiner
wordt. Daardoor kunnen de
mensen niet kopen wat ze echt
willen. Ze schaffen zich allemaal
„het-kan-er-mee-door-d ingen"
aan. Volgens mij ga je dan ook op
zo'n manier leven.
(Beeldspraak, Nederland 1. 22.10
uur).
Donderdagavond brengt hel
Werkteater 'De huisbewaar
der' van Harold Pinter in het
LAK-theater.
De toneelgroep Sater staat een
dag later in hetzelfde LAK
met 'Zal ik je moeder even ge
ven'. Een stuk geschreven en
geregisseerd door Peter de
Baan met als thema de teleur
stelling onder vele 'dertigers
van nu' over het doodbloeden
van de hoopvolle politieke
verwachtingen in de jaren
'60. Er is. zo stelt Peter de
Baan, sprake van weinig po
litiek perspektief weinig sa
menhang in de linkse bewe
ging en een nog steeds falend
systeem.
Zaterdag presenteert de groep
F-ACT de uitgestelde voor
stelling van 22 november jI.,
'Boesman en Lena'. F-ACT is
een onderdeel van de Toneel-
raad Rotterdam, die per sei
zoen aankomende regisseurs
de mogelijkheid biedt kleine
produkties te realiseren.
Boesman en Lena is zo'n pro-
duktie over twee kleurlingen
die voortdurend rondtrekken,
opgejaagd door de blanken.
Het zijn vergeten mensen, die
nergens thuis horen, geen mo
ment zeker zijn van hun be
staan en toch kans zien te
overleven.
In de Leidse Schouwburg is za
terdagavond de 'Gouden Vij
ver' te zien, een vrije produk-
tie met o.a. Mary Dresselhuys.
Jan Retèl. Rudy Falkenhagen
en Carola Gijsbers van Wijk.
Zij spelen een komedie van
Érnest Thompson over de
vakantie van een bejaard
echtpaar aah een meer in
Maine.
Tenslotte is er zondag in het
LAK een kindervoorstelling
van de groep Ratjetoe. Het be
treft een reprise van 'Huis ge
vonden', een voorstelling die
12 april in het LAK in pre
mière is gegaan.
LEIDEN Na de Engelstalige WIKOR-voorstelling en de
produktie van de Leidse groep De Stoel is aanstaande
donderdag voor de derde keer dit seizoen in Leiden Ha
rold Pinters "De huisbewaarder" te zien. Ditmaal brengt
het Werkteater het verhaal over de machtsstrijd tussen
twee broers, Mick en Aston, en een zwerver. De zwerver
tracht de twee broers tegen elkaar uit te spelen, maar
delft het onderspit door hun onverwachte solidariteit.
Deze tweede tekstproduktie, kort
na Tsjechovs "Oom Wanja" sug
gereert een nieuwe lijn in de
Werkteatertraditie van eigenge
maakte stukken. Die opeenvol
ging is echter louter toeval vol
gens acteur Helmert Wouden
berg. Hij speelt de rol van de
zwerver en heeft ook de regie op
zich genomen. De twee broers
worden gespeeld door Frank en
René Groothof. Het stuk is over
gezet naar Nederland, wat voor
namelijk resulteert in andere na
men: Aston heet Anton, Davies
is Jongkind geworden en Sitcup
is nu Breukelen.
Pinters teksten zijn niet realistisch,
evenmin als zijn personages. De
dialogen dienen gezien te wor
den als metaforen voor de ver
houdingen tussen de persona
ges. Alledaagse logica in tekst en
verhaal zal men niet snel vinden.
Dat wilde Woudenberg juist wel
naar voren brengen. Hij heeft ge
tracht in "De Huisbewaarder",
dat zich van Pinters stukken
daartoe inderdaad het meest
leent, alle handelingen in een
psychologisch correct kader te
plaatsen. De eenkennige Anton
neemt de zwerver mee uit, de
Première Haagse
Comedie uitgesteld
DEN HAAG (GPD) - De Haagse
Comedie heeft de première van
Carlo Goldoni's stuk "Een van
de laatste avonden van het carna
val", die op 10 mei zou zijn gege
ven, tot 23 mei moeten uitstellen.
Oorzaak is vertraging die ont
staan is in het repeteren voor de
bewerkelijke produktie door
ziekte van Eric van Ingen en
Sjoukje Hooymaayer.
Van Ingen heeft tien dagen in het
ziekenhuis gelegen wegens een
blessure aan zijn been, die hij op
liep toen hij in Brecht's "Dries-
tuiversopera" een collega-acteur
een te harde schop gaf.
De Haagse Comedie heeft een aan
tal extra voorstellingen van de
"Driestuiveropera" ingelast.
wens zijn broer te provoceren,
meent Woudenberg Jongkind is
dan niet langer het slachtoffer
van zichzelf, maar van de twee
broers, van wie Anton de sterk
ste blijkt.
"De huisbewaarder" van het Werk
teater is een realistische voorstel
ling geworden, waarin grote
plaats is ingeruimd voor de ka
raktertekening. Dit gaat wel ten
koste van de onderlinge span
ning tussen de personen, waar
door ook de machtsstrijd minder
fel en uitgesproken wordt.
Dit centraal stellen van het per
soonlijke past helemaal in de
Werkteateraanpak. die de
scheidslijn tussen akteur en per
sonage opheft. Indien er met een
tekst gewerkt wordt, dan voegt
die zich naar de akteurs, en niet
andersom. Hetzelfde geldt voor
theatrale hulpmiddelen als be
lichting, muziek, kostuums en
rekwisieten, die aanvankelijk
overboord waren gezet. In het
werken bij andere gezelschap
pen ervoeren de spelers dat zij
aan de techniek ondergeschikt
werden gemaakt. Na hun jaren
lange training waarin zij geleerd
hebben een stuk naar hun hand
te zetten en het persoonlijke
overal in te laten doordringen,
komen ook bovengenoemde
hulpmiddelen weer terug, maar
nu ter ondersleuning van de ak
teurs.
Voor het Leidse publiek was dit
het eerste zichtbaar in hel pro
gramma "Etiketten plakken",
waarin muziek, zang en belich
ting een grote rol speelden. In de
voorstelling "Bosch en lucht",
vorig seizoen in Leiden, werd
voor het eerst gebruik gemaakt
van hve-muziek.
Deze voorstelling heeft ook in het
buitenland grote aandacht ge
trokken, zodat van de zomer het
Werkteater op toernee gaat langs
een aantal Duitse en Zwitserse
theaters. Want hoewel "Bosch en
lucht" oorspronkelijk een tent-
produktie was, bleek door een
optreden in Carré dat het stuk
ook uitstekend in een theater te
brengen is. Door de toernee is
echter gebroken met de traditie
in de zomer met de tent door het
land te trekken. Volgend seizoen
wordt die traditie echter weer
voortgezet.
Evenals de tent. is ook de film een
vast onderdeel geworden van het
Werkteaterpakket; in augustus
worden opnamen gemaakt van
de tentproduktie "'n Zwoele Zo
meravond". Verder wordt er ge
werkt aan twee nieuwe stukken:
"Niettegenstaande", "over twee
vrouwen die elkaar hebben; en
een man die zijn muziek heeft",
met Olga Zuiderhoek, Yolanda
LONDEN Ex-Beatle Ringo Starr (41) is gisteren getrouwd met de
30-jarige actrice Barbara Bach. Ringo en Barbara hebben elkaar leren
kennen tijdens de opname van de film "Caveman" Toen het paar sa
men op wonderbaarlijke wijze kort geleden een auto-ongeluk overleef
de. was dat voor hen een vingerwijzing van hel lot en besloten de twee in
het huwelijk te treden.
LEIDEN - Zaterdag 23 mei or
ganiseert de NCRV een
groots opgezet muziekfestijn
in het Rotterdamse Ahov-
complcx. Een groot aantal
bekende binnen- en buiten
landse artiesten is voor dit
'NCRV-Festival '81' uitgeno
digd. Aanwezig zijn onder
meer Massada, de Urban He
roes, de New Adventures,
Ekseption. The Mo, Kayak,
Billy Preston. Earth and Fire,
en de zangeres Judie Tzuke.
Grote trekker moet worden
het optreden van Van Morri
son, zanger van de legendari
sche groep Them Kaarten
voor dit popspektakel (dat de
hele dag duurt van 10.00 tot
21.00 uur) zijn landelijk ver
krijgbaar. De toegangsprijs
bedraagt dertig of veertig
gulden, afhankelijk van het
aantal concerten dat men wil
bijwonen.
Bertsch en de gastspeler Ernst
Boreel, en "Kleren" met Cas
Enklaar en de stagiaires Dorijn
Curvers, Arjan Ederveen en
Kees Prins.
Van "De huisbewaarder" worden
dit seizoen nog drie voorstellin
gen gegeven; het is nog onzeker
of het volgend seizoen wordt
doorgespeeld. Op dit moment is
ank Groothof len Helmert
de voorstelling in het LAK al uit
verkocht. maar men kan het nog
op de twee overige data probe
ren 29 april Theater Assumburg
in Heemskerk, (02510-36942) of.
wat dichterbij, op 1 mei in Thea
ter aan de Haven in Schevenin-
gen (070—547104).
JACQUELINE MAHIEU
AMSTERDAM (ANP) - De Alcid^Schotprijs voor literaire verta
lingen is gisteren in Amsterdam uitgereikt aan Gerard Kruis
man, die ëën van de veelbelovendste jonge slavistenvertalers
wordt genoemd. De prijs, een geldbedrag van vijfduizend gul
den, wordt dit jaar voor het eerst toegekend.
Gerard Kruisman, die publiceert onder de naam Gerard Cruys.
wordt in het juryrapport een waardig voortzetter genoemd van
de door de in 1969 overleden vertaalster Aleida Schot ingezette
vertaaltraditie.
De jury prijst in haar rapport vooral de virtuose vertalingen die
Kruisman heeft gemaakt van werken van de Russische schrij
vers Wladimir Wojnowitsj en Sasja Sokolov.
De Aleida Schot Stichting, die de prijs eenmaal in de twee jaar
beschikbaar stelt, stelt zich ten doel het vertalen van literaire
werken te bevorderen door het bekronen van vertalers uit Slavi
sche talen.
(ADVERTENTIE)
18.25 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 - Jeugdjournaal (NOS)
18.36 - Sesamstraat (NOS)
18 50 - Paspoort Informatie voor Joegoslaven en Italianen
(NOS)
19 00 - D'r kan nog meer bij. kleuterprogramma (EO)
19.10 - Oeganda-metterdaad (EO)
19.50 Groot koorconcert (EO)
20 20 - Tijdsein (EO)
21 00 - God wil wonen bij de mensen (EO)
21.37 Journaal (NOS)
21.55 - Den Haag vandaag (NOS)
22.10 Beeldspraak (NOS)
22.45 - Journaal (NOS)
22.50 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
Nederland II
18.27 Microprocessors (TELEAC)
18.57 Journaal (NOS)
18 59 - De kleine zwerver (NCRV)
19 25 - Cum Laude (NCRV)
20.00 Journaal (NOS)
20.27 - De gezusters Bennet (NCRV)
21.20 Showroom (NCRV)
22.30 - Hier en nu (NCRV)
23 00 - Tot besluit (NCRV)
23.15 Journaal (NOS)
23.20 Nieuws voor doven
slechthorenden (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Regionaal progr 18 00 Auf Achse.
18.30 Aktuaiiteiten. 18 45 Kleutersc-
ne 18.55 Auf Achse 19 35 Regionaal
magazine. 19 59 Programmaoverz
WDR: 18.00 Dieienfilmsene. 1830
Informatieve serie. 18.40 Cafe Wer
nicke 19.15 Aktualiteiten. 19 45 Mu
zikaal progr 20 00 Journaal 20 15
Amusementsprogr 21 00 Aktualitci-
ten 21 45 Nick Lewis 22 30 Aktuab-
teiten. 23.00 Amusementsprogr
DUITSLAND II
18.20 Tekenfilmserie. 18.40 Teken
filmserie. 19 00 Journaal 19.30 Ver
haal. Aansluitend Aktuele filmkri
tiek. 21.0 0 Journaal. 21.20 Informa-
DUITSLAND III WDR
18.00 KJeuterprogr 18.30 Cursus
wiskunde 19 00 Licht progr 19 45
Journal 3 20 00 Journaal 20 15 Ak-
tueel magazine. 21.00 Gesprek. 21 45
Discussie. 22.30 Informatieve serie.
23.00 Journaal.
BELGISCHE TV
BELGIE VLAAMS
18.00Kinderfümsene 18 05 KJeuter
progr. 18 35. Doe 19 07 Informatief
progr. 19.37 Lotto-wmnaard. mede
delingen en Morgen 19_45 Journaal
Vanaixmd zendt de NCRV de eerste aflevering uit van een nieuw
Engels tv-spel in vijf delen. De titel luidt 'De zusters Bennett' en het
verhaal is gebaseerd op de roman 'Pride and prejudice' van Jane
Austen. In 1961 werd dit peperen al eens eerder voor de televisie
bewerkt, toen in een eigen produktie van de NCRV. Nu betreft het
een BBC-serie met een keur van Engelse acteurs en actrices
De roman van Austen speelt zich af op het Engelse platteland aan
het begin van de vorige eeuw. Centraal staat het gegoede burger-
gezin Bennett, bestaande uit vader, moeder en vijf dochters De
dochters hebben inmiddels de huwbare leeftijd bereikt. Mevrouw
Bennetts grootste zorg is dan ook haar kinderen op ivrantwoorde
wijze aan de man te brengen. De grootste kracht van de roman ligt
in de sterke karaktertekening In de televisiebewerking levert dat
een reeks boeiende vrouwenportretten op Belangrijkste figuren
zijn Elizabeth Bennett en de vrijgezel Darcy, die voorbestemd lijkt
haar echtgenoot te worden. De \>erwikkelingen en gecompliceerde
gevoelens die tussen hen ontstaan worden weergegeven m de oor
spronkelijke Engelse titel van Austens roman 'I'ndc and prejudi
ce' (Trots en vooroordeel).
(NCRV. Nederland 2. 20.27 uur
In de tv-actualiteilenrubnek van de NCRV 'Hier en nu'tvordf van
avond door de fractieleiders van de vter prote partijen een discus
sie gehouden over kernwapens. In deze uitzending gaat het vooral
om de vraag waarom het CDA de beslissing over het plaatsen van
Amerikaanse kernwapens in ons land voor zich heeft uitgeschoven
Ook wordt het resultaat bekend gemaakt van een enquetc ot>er dit
onderwerp. Voorts heeft Hier en nu een gesprek me dr Jelle Zijlstra
over het jaarverslag van de Nederlandsche Bank
(Nederland 2. 22.20 uur)
DINSDAG 28 APRII.
HILVERSUM I
18.11 Radiojournaal 18 25 Toppers
van toen 19 02 (S) Lichte orgclmuz.
19 30(S)Opercttemuz 20 03(S»Mon
vieux ma vieille 20 30 (S) Folk live
2i 02 Fbuche, hoovspttotvte 214.1
(S) Lichte grammofoonmuz 22 02
AVRO's Sportpanorama NOS 23 00
(S) Met het oog op morgen VARA
0 02 (S)Elpee tuin 1 02 (S) Groot
licht. 5 02 (S) Truck
HILVERSUM II
18 10 Verkenning HUM VER
BOND 18 20 Na vyven en zessen.
PP 18 50 Uitzending van hal Cl
KRO 1900 Kom maar in de kring
19 20 Kruispunt. 20 00 SO Juan de
Amaga 20 30 Spektakel 22.30 Over
weging 22 30 Nws. 22 40 tS) Zin in
muz 23 30 (S) Muziek op het spel.
Hedendaagse muz. 23 55 Nws.
HILVERSUM III
NOS 18 03 (S) De avondspits VARA
19 02 (S) popdonder 2102 «S.
Nashville Wim Bloemendaal 22 02
S) and all that lm. 2.S «'2 (S) HpM
WOENSDAG 29 APRIL
HILVERSUM I
(NOS leder heel uur nws VOO 7 03
(S) Ook goeie morgen 9 03 <S) Muz
terwyl u werkt 10 02 (S) Kletskop
VPRO 10 45.S> Villa VPROMagazi
ne 13 03 (S) Welingelichte kringen
13 30 (S) Een klap op je kop. EO
14 20 (S) Radio-kleuterkrant. 14 45
(Si Open Huis 16 02 (S) Lacht en uit
zicht 16 40 (S) EO Aktief 16 45 <S)
EO Metterdaad 17 02 (S) Tijdsein
NCRV 17.45 (S) Theaterorgelbespe
ling.
HILVERSUM II
VARA 7 00 Nws 7 lOOchtendgym
7 20 De wekkerradio (7 30 Nws 8 00
Nws 8 30 Nws 9 00 Gym voor de
vrouw 9 10 Waterstanden NOS
9 15 Werkbank VARA 9 25 De voor
uitgang 9 50 Hoor haar<*9 1105
SdIradio 1125 Idem 1135
Schoondyke Centraal OVER
HEIDSVOORL. 12 16 Weten
schapsbeleid. 12 26 MTdde voor
land entuinb 12.30 Nws 12 36 Din
gen van de daadag 13 00 Nws 13 11
Schoondyke Centraal, verv 13 30
Kinderen een kwartje1 14.10 De
schuurpapier, kinderprogr 14 40
Oude schoolliedjes. 15 00 Leef tijd-
genoeg 16 OU Bewoggen beeldden
Hollywood 1952. hoorap. 16.55 Opc-
xditie
hngen
HILVERSUM III
Bakemai 9 03 (S) Van negen 1
twaalf 12 03 (S) De noen ihou 1403
(S) De Theu Stokkink Show 17 03
(S) Stampij
HILVERSUM IV
NCRV: 7 00 Nws 7 02 Het levende
woord 7.10 (S) Preludium 8 30 (S)
Musica Sacra 9 00 Nws 9 02 (S) Di
vertimento 9 15 Onder de hoogte
10 00 (S) Orkest palet 12 00 (S)
het Promenade Orkest (13 30 PU-
tennws 13 55 (S) Zojuist versche
nen 14 00 Nws 14 02 (S) De liederen
van Moussorgskv 14 30 (S) Kerk-
concert voor orgel en blokfluit. 15 00
(S) In kleine bezetting Klassieke
muz. 15 30 <S> Kamermuz van Mo
zart 16 15 (Si Werken van Strawms-
ky 16 55 (S) Kunst- en vliegwerk.
'i LI II 1 Di Ai tMu nrid
Ie* 4 17 30 Nws 17 36 Wiskundig»
modellen, les 4
