Wie niet kan horen,
moet zien en voelen
Adviesraad voor de
Binnenstad verdwijnt
Breestraat
nu in beide
richtingen
afgesloten
Leidse af deling dovenbond veertig jaar
99Voorlichtingstaak
voor Centrum voor
Geboorteregeling
Waal: "Afwijzing
Volksunie juist
Drie honden overleven gifballen
2Ü MAANDAG 27 APRIL 1981
LEIOEN
LEIDEN Konden auto's en bus
sen tot voor kort nog in één rich
ting door de Breestraat, sinds
vanmorgen is het gedeelte tus
sen Kort Rapenburg en Koorn-
brugsteeg geheel afgesloten.
Naar verwachting zal het leggen
van de riolering zo'n anderhalve
maand in beslag nemen zodat al
le werkzaamheden precies voor
de bouwvakvacantie zijn afge
rond.
Verkeer dat vanaf de Korevaar-
straat komt, wordt omgeleid via
de Marktenroute en het busver-
keer vanaf het station wordt om
geleid via Langegracht en Hooi
gracht.
Gevolg bezuinigingen gemeente
De Breestraat vanochtend. Anderhalve maand zal er geen verkeer mogelijk zijn op het gedeelte Kort Rapen
burg-Koombrug steeg.
LEIDEN De Adviesraad voor dc
Binnenstad wordt opgeheven,
het aantal gemeentelijke com
missies waarvan de leden pre
sentiegeld ontvangen wordt te
ruggebracht, de personeelskrant
van het stadhuis wordt alge-
schaft. reis- en verblijfkosten van
raadsleden kunnen niet meer
worden gedeclareerd en op het
druk- en bindwerk van de afde
ling economie, sociografie en sta
tistiek kan worden bezuinigd.
Op deze manier wordt een be
drag van 130.000 gulden be
spaard op de gemeentebegro
ting.
B en W willen dit geld gebruiken
om drie zaken te betalen die zij
van groter belang vinden: Het
centrum voor volwassenen-on
derwijs (100 000 gulden), subsi
diering Stichting Leidse Binnen
stad (15 000 gulden) en betaling
VOS-leidsters (15000 gulden).
Deze zaken zijn volgens B en W
dringend gewenst, maar niet
haalbaar zonder bezuinigingen
elders op dc begroting.
Tot de verlaging van de presentie
gelden van commissies besloot
de gemeenteraad al op 23 maart.
De reis- en verblijfkosten voor
raadsleden vinden B en W over
bodig. omdat gebleken zou zijn
dat de onkostenvergoeding toe
reikend is. De bezuinigingen op
druk- en bindwerk op de ge
noemde afdeling zijn volgens B
en W mogelijk op grond van de
ervaringen in voorgaande jaren.
Over het personeelsblad Stadserf
(met 79.000 gulden de belangrijk
ste besparing) zeggen B en W dat
het blad binnen de organisatie
nu t die rol is gaan spelen, die bij
de instelling ervan werd ver
wacht Wellicht zou een andere
opzet van het blad daann nog
verbetering kunnen brengen,
maar dan vinden B en W nog dat
het geld beter besteed kan wor
den
Het opheffen van de Adviesraad
voor de Binnenstad motiveren B
en W met de stelling dat de bete
kenis van de Adviesraad ten op
zichte van wijkcomités en de
Stichting Leidse Binnenstad is
afgenomen. PvdA wethouder
Bordewijk (financien) het al eens
eerder blijken de kwaliteit van
de adviezen niet hoog U- schat
ten.
leiden - direct na de oorlog, in een tijd dat de emancipatie
van gehandicapten nog niet eens aan haar kinderschoe
nen toe was, werd de Leidse afdeling van de Nederlandse
christelijke dovenbond 'Ons beginsel getrouw' opge
richt. Voor de doven uit de Leidse regio betekende de
oprichting van de bond dat er eindelijk, sinds de school
periode, weer kon worden gepraat.
Afgelopen zaterdag vierde 'Ons beginsel getrouw' het
veertigjarig bestaan. Twee bestuursleden, voorzitter
Koos Vreeswijk (60) en Nanda Kraay (32), probeerden
ons, door het vertellen van een aantal persoonlijke erva
ringen, duidelijk te maken hoe het is om van de geboorte
af doof te zijn.
Totale communicatie tijdens de receptie van "Ons Beginsel Getrouw" afgelopen zaterdag tn de Maranatha-
kerk. Praten met handen en lippen. Links Nanda Kraay en rechts Koos Vreeswijk In het midden Abram
Verbiest die tot erelid is benoemd. Verbiest is al lid van de dovenvereniging vanaf de oprichting af en vervult al
34 jaar een bestuursfunctie.
Vóór het bestaan van de Leidse do
venbond vielen de doven na het
doorlopen van de dovenschool in
een diep gat. Wie tijdens zijn of
haar schooltijd onvoldoende
vrienden had gemaakt was voor
taan op zichzelf aangewezen
Toen de bond er kwam werd dat
anders. Met de bond, kregen de
doven een uitlaatklep. Dat voor
deze uitlaatklep de toevoeging
christelijk werd geplakt lag voor
de hand. De school in Voorbu-g
was immers christelijk en de
bond moest een soort voortzet
ting van het schoolleven worden.
Inmiddels zijn de scherpe kant
jes van het christelijke imago af-
gesleten. Wat bleef was de naam.
Koos Vreeswijk: "Het is eigen
lijk net zo als met het Elisabeth
ziekenhuis en het Diaconessen-
huis. Daar kun je ook in komen
te liggen als je niet christelijk
bent".
Nanda Kraay is dertien jaar gele
den op toevallige wijze lid ge
worden van de dovenbond. "Ik
liep een keer in de stad en zag
twee mensen met elkaar praten
van wie ik het vermoeden had
dat ze doof waren. Ik ben op ze
afgestapt en het bleken inder
daad doven te zijn. Ik raakte met
hen in gesprek en ze vroegen me
waarom ik geen lid van de ver
eniging was. Van het bestaan van
de vereniging wist ik helemaal
niets af. Ik ben dan ook onmid
dellijk lid geworden want voor
doven is onderling contact van
levensbelang. Is dat contact er
niet dan vereenzamen ze in de
meeste gevallen. Op het moment
dat ik lid werd was ik zo'n beetje
de enige jongere. Nu is dat geluk
kig anders".
Voor een dove is het contact met
horenden uiteraard een moeiza
me zaak. Nanda Kraay die een
baan als beeldscherm-typiste
heeft het naar eigen zeggen op
haar werk bijzonder naar 't zin,
maar haat de koffiepauze's.
"Mijn collega's zijn erg aardig
voor me maar toch heb ik het wel
eens moeilijk. Vooral wanneer ze
met elkaar zitten te praten. Wan
neer ik dan vraag waar ze het
over hebben krijg ik een verhaal
van een half uur in twee minuten
te horen. Tijdens de koffie voel
ik me dan ook niet zo thuis tus
sen mijn collega's. Ze praten na
melijk te vlug om ze te kunnen
volgen. Ze hebben kennelijk
geen geduld om langzaam te pra
ten zodat ik ze bij kan houden".
Geintje
Hebben doven het erg moeilijk om
horenden die met elkaar commu
niceren te kunnen volgen, de iro
nie wil dat het omgekeerde ook
wel eens het geval is. Nanda
Kraay: "Een collega van mij is
ook doof. Laatst stonden we met
elkaar te praten. Gebarentaal.
Komt m'n chef naar me toe en
vraagt: "Waarom praten jullie
niet gewoon met elkaar?" Toen
heb ik hem gevraagd: "Waarom
praten jullie niet in gebaren?"
Hij was meteen uitgepraat".
Koos Vreeswijk, werkzaam in
Haarlem als lithograaf, vertelt er
op het werk "gewoon helemaal
bij te horen". Zo sterk, zelfs dat
zijn collega's af en toe yergeten
dat Koos met een handicap door
het leven gaat. "Soms vragen
m'n collega's wel eens: "Joh
Koos, heb je gisteravond die
schitterende muziek op de tv ge
hoord". Als ik dan begin te la
chen schiet het ze te binnen en
krijgen ze een rooie kop. Maar
zoiets vind ik helemaal niet erg
Zelf maak ik wel eens een geintje
over m'n eigen doofheid. Laatst
had een collega een nieuwe plaat
gekocht. Toen ik dat ding zag lig
gen zei ik tegen hem: "Man, die
plaat is al een hele tijd uit. Die
heb ik allang gehoord". Had je
'm moeten zien kijken..."
Opvoeding
Zowel Koos Vreeswijk als Nanda
Kraay hebben twee horende kin
deren. Voor doven is het opvoe
den van kinderen een dubbel
zware aangelegenheid. Nanda
"Opvoeding is natuurlijk voor ie
dereen moeilijk maar voor ons
extra zwaar. Vooral in de eerste
jaren heb je veel minder contact
met je kind dan horende ouders.
Maar als ze wat ouder worden
gaat het meestal vanzelf beter.
Mijn man, die ook doof is, en ik
praten met elkaar in gebarentaal.
Door altijd heel goed naar ons te
kijken hebben onze kinderen
zichzelf gebarentaal geleerd. Ze
kunnen ons nu moeiteloos vol
gen".
Toch hebben dove ouders volgens
Nanda Kraay één voordeel ten
opzichte van horende ouders.
"Onze kinderen zijn veel minder
verwend. Immers, wanneer ba
by's van horende ouders ligt te
huilen dan krijgen ze onmiddel
lijk aandacht. Daardoor raken ze
verwend. Wij horen die krijsende
baby's niet dus laten we ze
meestal gewoon hun gang gaan".
Zoals bij blinden in de meeste ge
vallen het gehoororgaan enorm
sterk ontwikkeld is schijnen do
ven bijzonder gevoelig te zijn.
Nanda Kraay: "Mijn stelregel is
altijd: Wie niet kan horen moet
zien en voelen. Een goed voor
beeld van die enorme gevoelig
heid is wat ik laatst op dne okto
ber meemaakte. De hele dag had
ik met twee kinderen in een
drukke stad gelopen en de hele
dag natuurlijk niets gehoord. Op
een zeker moment, midden op de
Haarlemmerstraat, sta ik opeens
stokstijf. Ik was me doodge
schrokken. M'n kinderen vroe
gen wat er aan de hand was. Ik
vertelde ze dat ik ergens vrese
lijk van was geschrokken. Bleek
er vlak achter m'n rug een ballon
te zijn geknald...".
Wat opvalt tijdens het gesprek met
het dove drietal Koos Vreeswijk.
Nanda Kraay en haar man Joop
("Laat mij er maar buiten want ik
ben geen lid van de vereniging
Ik voel me er namelijk niet zo
thuis. Ik zit samen met een dove
vriend op een duikersvereniging.
Slim he9 Onder water werk je
immers alleen maar met geba
ren") is dat de vroUjkheid dc bo
ventoon voert.
Koos Vreeswijk Dat komt omdat
jij als enige horende tegenover
drie doven zit. Als er nog eén ho
rende bij zou zitten zou jij min
der aandacht voor ons hebben
Nu kunnen we helemaal onszelf
zijn. Daardoor kunnen wc ons
beter uiten en dus vrolijk zijn
Nanda Kraay merkt onmiddellijk
op dat doven eigenlijk helemaal
niet zulke vrolijke mensen zijn.
"Ze hebben het vaak «Tg DMMÉ
lijk omdat ze van alles tekort ko
men. Bovendien kost het een he
leboel geld wanneer je doof bent
Zo kost een televisie met tele
tekst-ondertiteling drieduizend
gulden En wat denk je van de
reiskosten die een dove heeft Ie
mand bellen is er natuurlijk niet
bij. Dus wil je iemand spreken
dan zal je er naar toe moeten.
Door al die tekortkomingen is
een dove vaak eerder chagrijnig
en soms zelfs aggrcssief dan vro
lijk".
JAAP VISSER
PatiëntenraacL
De Patiëntenraad Merenwijk
houdt morgenavond een ver
gadering in het kerkelijk cen
trum De Regenboog. De uit
slag van de enquête over de
patiëntenraad staal op de
agenda van deze vergade
ring, die om acht uur begint.
Tuinstadwijk
Woningbouwvereniging De
Tuinstadwijk houdt morgen
avond om acht uur een alge
mene ledenvergadering in de
Stadsgehoorzaal. Op de agen
da staat o.m. de verkiezing
van twee nieuwe bestuursle
den, waarvoor T.I. Bey en P.
Braggaar kandidaat staan.
Vrouwengevangenis
In het Volkshuis aan de Apothe
ker sdijk wordt woensdag een
thema-ochtend gehouden over
vrouwen en de gevangenis.
Alle vrouwen die ooit zelf met
de gevangenis te maken heb
ben gehad of zelf in deze pro
blematiek zijn geïnteresseerd
zijn welkom; de thema-och
tend begint om half tien.
Postduiven (1)
Postduivenvereniging De
Vriendenclub hield een wed
vlucht uit Strombeek met 756
duiven. Uitslag: 1 P C. Han
sen; 2, 8 S. Koster3 Jac. Sie-
ra; 4 P.J. de Jong; 5 T. Hou-
weling; 6, 7 S. Pracht sr.; 9
J.J. Wansink; 10 W. Siera sr.
Postduiven (2)
Postduivenvereniging De Reis
duif vloog met 190 oude dui
ven uit Strombeek. Uitslaq: I.
4,5. 7 N. v.d. Dop en zn; 2,9 W.
Kop. 3 G. Pardon; 6, 10 W.
van Oosten; 8 S. v.d. Hoven.
Postduiven (3)
P.V. Leiderdorp vloog met 268
oude duiven uit Strombeek.
Uitslag: 1.4 J. van Laar; 2. 8
F. Hoogervorst; 3 P. Sloos; 5. 7
J van Alphen; 9 H. Flippo; 10
M. Reijerse.
Postduiven (4)
P.V. Columba hield een wed
vlucht uit Strombeek. Uit
slag: 1 T. Platteel; 2, 3. 4, 7, 8
C. v.d. Nieuwendijk; 5 I. de
Jonge6 H. Kettenis; 9 H.
Adah; 10 R. de Graaf.
Professor Muntendam:
Voor 16.000
gulden
gestolen
LEIDEN - Voor zestienduizend
gulden aan goederen is er zater
dag na slutingsstijd uit de ECN-
winkel aan de Nieuwe Rijn ge
stolen. De daders zijn het pand
binnengekomen via een ruit die
ze er voor deze gelegenheid uit
hadden gehaald. Video-recor
ders, radio-casetterecorders,
scheerapparaten en banden zijn
er verdwenen.
Bij inbraak
betrapt
LEIDEN Twee broers uit Lei
den, twintig en zeventien jaar,
zijn zaterdagnacht om half vul
op heterdaad betrapt bij een po
ging allerlei spullen uit de Digros
aan de Langegracht mee te ne
men. De politie werd op de hoog
te gebracht dat er iets niet in or
de was bij de Digros. Toen agen
ten een kijkje gingen nemen trof
fen ze de twee broers, die via een
goot waren binnengekomen, te
midden van een grote hoeveel
heid platen en sigaretten. Zij wa
ren net van plan om met de ge
stolen goederen het pand te ver
laten
LEIDEN - Professor dr. P. Mun
tendam meent dat het Leidse
Centrum voor Geboorteregeling
zich niet zou moeten beperken
tot individuele advisering en
hulpverlening op het gebied van
(on-)vruchtbaarheid. Het Cen
trum zou zijn takenpakket de ko
mende jaren veeleer moeten uit
breiden tot gezondheidsvoor
lichting op het terrein van de
menselijke voortplanting in de
regio Leiden.
"Welke instantie zou beter dan u
deze voorlichting kunnen ge
ven?" vroeg Muntendam zich za
terdag af op een receptie ter gele
genheid van het vijfjarig bestaan
van het Centrum aan het Kort
Rapenburg. De gezondheids
voorlichting in Nederland wordt
veel te veel van achter de schrijf
tafel gegeven in plaats vanuit de
werkplaats waar men weet waar
over men praat en het met we
tenschappelijke bewijzen kan
toelichten".
De huidige activiteiten van het ju
bilerende Medisch Centrum be
staan voornamelijk uit abortus
bij zwangerschap tot en met
achttien weken, uit sterilisatie,
sperma-opslag en kunstmatige
inseminatie. Muntendam - oud-
hoogleraar in Leiden - is vanaf
het begin af aan als adviseur be
trokken geweest bij het opzetten
van het Centrum voor Geboorte
regeling. Hij roemde zaterdag
het Centrum als een hoogwaar
dig. vertrouwenwekkend en niet
meer weg te denken instituut
voor de gezondheidszorg. "De
groeiende samenwerking van
het Centrum met het Acade
misch Ziekenhuis is er een waar
borg voor dat het Centrum aan
de hoogste normen van volwaar
digheid voldoet en ook gezien
moet worden als een plaats van
wetenschappelijk onderzoek en -
naar ik hoop - ook van onder
wijs", aldus Muntendam.
Wetsontwerp
Over het reeds door de Tweede Ka
mer goedgekeurde abortuswets
ontwerp zei de tachtigjarige prof-
fessor: "De wijze van werken in
het Leidse Centrum maar even
zeer in andere erkende klinieken
heeft er in niet geringe mate toe
meegewerkt dat de abortuskli
nieken een plaats in het abortus-
wetsontwerp hebben gekregen".
Een wetsontwerp waarmee Mun
tendam overigens de grootste
moeite heeft. Hij schaart zich
achter de eisen van de actiegroep
"Wij Vrouwen Eisen" die de vijf
dagen bedenktijd uit het wets
ontwerp wil hebben, abortus in
het ziekenfondspakket wil en uit
het wetboek van strafrecht.
Vrouwen demonstreren morgen
ochtend op het Haagse Binnen
hof tegen de aanvaarding van het
abortuswetsontwerp door de
Eerste Kamer.
De gedachten van Muntendam
over de toelaatbaarheid van
abortus zijn veranderd, zo vertel
de hij. toen hij als jonge arts een
meisje uit zijn praktijk de hulp
bij abortus weigerde waarna het
meisje zelfmoord pleegde "De
opdracht van de arts, zo had ik
geleerd, was om onder alle om
standigheden het ongeboren le
ven te behouden en de wetten te
eerbiedigen. Abortus provocatus
kwam niet in mun medisch den
ken voor tenzij bü direct drei
gend levensgevaar voor de moe
der". De zelfmoord van het meis-
Professor Muntendam Gezonds-
heidsvoorlichting te veel van ach
ter de schrijftafel".
je zette hem aan het denken en
sindsdien "was hulpverlening
ter voorkoming van lichamclij-'
ke, geestelijke of maatschappe
lijke ongezondheid voor mij aan
vaardbaar waar anticonceptie
had gefaald", aldus Muntendam.
DEN HAAG. LEIDEN - Het stembureau in Leiden heeft formeel juist
gehandeld b(j het afwijzen van de Nederlandse Volksunie, de lust van
de omstreden Joop Glimmerveen. Dit zei vanmorgen loco burgemees
ter Waal voor het college van Gedeputeerde Staten in Den Haai:
Hu deed dit naar aanleiding van een beroep dat Glimmerveen bu de
provincie had aangespannen omdat zun lust in Leiden door het stem
bureau was geweigerd. Waal trad vanmorgen onder hét toeziend oog
van een vijftigtal belangstellenden op als vertegenwoordiger van het
hoofdstembureau in Leiden.
Hij zei onder meer dat Leiden had gekozen voor een formele opstelling
„Wij hebben alleen gekeken of de lijsten van Glimmerveen wel volde
den aan de eisen die de wet stelt Het komt hoofdzakelijk door het eigen
gedrag van de Volksunie dat deze partij nu in dc problemen zit", zei
Waal
„De mensen hebben van de Volksunie misleidende informatie gekregen
De Volksunie kan dus met ter goeder trouw een beroep doen op Je
handtekeningen" Waal zei dat een lijst, om te worden toegelaten ge
loofwaardig moet zijn. „Dat is hier niet het geval'
Glimmerveen zei vanmorgen voor het college van Gedeputeerde Staten
dat hij het slachtoffer is van een hetze van de CPN Hij is van mening
dat de beslissing van het Leidse stembureau een politieke is
CPN'er Brands uit Leiden kreeg daarop een kans van het college van GS
om deze aanval van Glimmerveen n
„Samen met het CDA en de PvdA hebben wij steekproeven genomen
onder dc mensen die handtekeningen op de lijst van Glimmerveen
hadden gezet. Onze conclusie over de manier waarop de handtekenin
gen zijn binnengehaald: misleidend en aanzettend tot rassenhaat'
LEIDEN Drie honden uit dc
Leidse Merenwijk die na eten
van vergiftigde vleesballetjes
met strychnine onder behande
ling van de dierenarts zijn ge
steld hebben het overleefd. Gis
termiddag konden ze door hun
bazen worden opgehaald. Een
vierde hond heeft de vgUU
gingspoging met de dood moe
ten bekopen.
Vnjdagavond werden de bewoners
in de omgeving van de Haviks
horst opnieuw opgeschrikt. Al
dne jaar leven zu met de angst
dat er honden kunnen worden
vergiftigd Veel hondeneigma-
ren in de Merenwijk hebben al
zo'n ervaring gehad en willen
niet dat dit hen nog een keer
overkomt
Ook de dierenbescherming, afde
ling Leiden vindt het een afschu-
weluke zaak. Zu heeft nu vijfdui
zend gulden uitgeloofd voor de
tip die leidt naar de daderts).
Tweeduizend gulden is afkom
stig van een inzamelingactie on
der buurtbewoners. L.C Schou
ten van dc dierenbescherming:
"De situatie is haast onhoudbaar.
De mensen durven de hond nog
nauweluks uit te laten. Ze wor-
den kort aangelund en rond het
huis uitgelaten Dat is natuurlijk
niet de bedoeling Ook voor klei
ne kinderen is het levensgevaar
lijk Wij hopen dat de politie nu
iets op het spoor komt''
De politie is tot gistermiddag bezig
geweest met het zoeken naar de
vergiftigde balletjes. Tientallen
zijn er in de omgeving van de
Stinksloot gevonden 'Wij heb
ben de hele buurt doorgekamd,
maar een garantie dat er niets
meer ligt kunnen
Ook zijn we
spoor", aldus
van de politie
niet geven.
nog niets op het
woordvoerder
Flapoor'
opgerold
LEIDEN Een radiozender luiste
rend naar de naam "Flapoor" is
gisteravond door de politie orpgc
rold. De 32-jangc eigenaar was
net bezig met zenden vanuit zgn
woning in de Frederik van Ee-
dcnlaan, toen de politie hem op
het spoor kwam Dc waarde van
de in beslag genomen jppara
tuur is ruim vierhonderd gulden
