Moskou zet Polen onder druk
Coalitie Italië onder druk
"Uit hand lopen conflict
leidt tot kernoorlog"
Argentinië
verbiedt
demonstratie
dwaze moeders
Barbados levert Biggs niet uit
Zwarte landen verbitterd
Namibië-politiek van
Z-Afrika omstreden,
sancties blijven uit
Extreem rechts hoopt
op parlementszetel
VRIJDAG 24 APRIL 1981
GRONINGEN (ANP) - Een kern
oorlog zal waarschijnlijk niet uit
breken door een opzettelijke,
massale aanval, eerder zal er
sprake zijn van een aanval uit
wanhoop of escalatie van een
conflict, waarbij irrationele fac
toren een rol kunnen spelen. Tot
deze conclusie kwam gisteren op
de Groningse conferentie over
"nucleaire oorlog in Europa" een
panel dat discusieerde over de
vraag hoe een Europese kernoor
log kan ontstaan.
Prof. Hylke Tromp van het Gro
ningse polemologisch instituut,
was van oordeel dat niet te voor
spellen is of en wanneer een
kernoorlog op Europese bodem
zal losbarsten, omdat het uitbre
ken van een oorlog een irratio
neel proces is. Volgens hem zal
een Europese kernoorlog ont
staan als gevolg van misrekenin
gen en blunders die zich zullen
voordoen onder druk van een
crisissituatie. Een oorlog is nim
mer. ook niet in het verleden, een
rationeel gebeuren. Een oorlog
wordt gevoerd door mensen en
die kunnen onder druk hun be-
Conclusie discussie in Groningen:
heersing en overzicht verliezen,
aldus Tromp. Alle militaire sce
nario's die uitgaan van een bc
zonnen en weloverwogen be
sluitvorming. zijn niet reëel zo
luidde zijn conclusie.
De Amerikaan George Rathjens.
hoogleraar aan het Massachu
setts Institute of Technology, on
derstreepte het gevaar dat van
beide kanten een conflict zover
wordt opgevoerd dat er voor nie
mand meer een weg terug is zon
der gezichtsverlies te lilden, en
derhalve een conflict een eigen
leven gaat leiden en buiten ie
ders controle komt te vallen. Als
voorbeeld van een conflict waar
bij het maar net goed ging.
noemde de Amerikaan de Cuba-
crisis. al tekende hij daarbij aan
dat de Verenigde Staten toen op
nucleair gebied nog superieur
Naar Rathjens mening is escalatie,
het uit de hand lopen van de ge
beurtenissen, het grootste gevaar
voor de vrede. Een escalatie die
ook in de hand gewerkt kan wor
den door het delegeren van de
bevoegdheid om kernwapens in
te zetten van de Amerikaanse
president naar de commandan
ten te velde, zo merkte Daniel
Ellsbcrg. de schrijver van de
Pentagon Papers, vanuit het pu
bliek op.
De Britse minister Harbottle gaf
als zijn mening dat men zich niet
te veel op de mogelijkheid van
een nucleaire oorlog in Europa -
dat wil zeggen op het Europese
slagveld, in het militaire jargon
'theater' - moet richten De
Oost-West-confrontalie beperkt
zich met tot dit continent Gezien
de vele regionale conflicten in
andere delen van de wereld en de
kans dat de supermogendheden
daarbij betrokken raken, is het
zijns inziens zeer goed mogelijk
dat regionale brandhaarden es
caleren tot een nucleaire wereld
oorlog. Hij wees in het bijzonder
op de situatie in Zuidwest-Azië
en het Midden-Oosten conflict
Op de vraag hoe waarschijnlijk het
panel de kans op kernoorlog in
Europa acht, volgden antwoor
den die varieerden van zeer
waarschijnlijk tot onvoorstel
baar (Tromp). Allen waren wel
van mening dat de theorie van af
schrikking. waarbij oorlog als
middel om conflicten op te los
sen is uitgeschakeld vanwege de
grote vernietigingskracht van de
huidige kernmachten, niet meer
opgaat.
Vooral niet vanwege de ontwikke
ling van nieuwe, lichtere kern
wapens. die gebruikt kunnen
worden op het slagveld.
Russen tegen wijzigingen in partijleiding
(Van onze correspondent Anton Koene)
WENEN - De Russische regeringsadviseur Soeslow is gis
teren onverwacht naar Polen gereisd om de leiders van
de Poolse communistische partij over te halen de ver
anderingen in de partijleiding, die het centrale comité
voor het komende weekeinde op de agenda had staan,
niet te laten doorgaan.
Het Poolse Politburo heeft de ver
gadering van het voltallige cen
trale comit, die oorspronkelijk
aanstaande zaterdag en zondag
zou worden gehouden, naar vol
gende week woensdag verscho-
Ogenschijnlijk was het de bedoe
ling op deze spoedzitting de da
tum vast te stellen voor het par
tijcongres van de Poolse commu
nistische partij, die volgens de
plannen de laatste week van juli
zou moeten plaatsvinden en
waarop de toekomst van Polen
zou moeten worden bepaald.
Maar op de agenda was onder het
onschuldige kopje 'andere aan
N de orde komende zaken' een
aardverschuiving in de hoogste
leiding van de partij voorzien.
Berichten uil Rusland suggereer
den vanmorgen dat Soeslow in
Polen geen overeenstemming
met de Poolse leiding zou heb
ben bereikt.
Dat zou kunnen betekenen dat de
vroegere minister van buiten
landse zaken Stefan Olzowski,
Thomas Grabski, de vroegere
minister-president Josef Pin-
kowski en mogelijk Roman Ney,
die allen lid zijn van het Politbu
ro van hun machtige functies
binnen dit orgaan zouden wor
den ontheven.
Stefan Olzowski is vrijwel de enige
man in Polen in wie Moskou nog
vertrouwen heeft. Veertien da
gen geleden stond hij aan het
hoofd van de Poolse delegatie,
die naar het partijcongres in
Praag werd gestuurd, waar hij
gesprekken voerde met de ere
gast op dit partijcongres, Leonid
Brezjnjev.
Wat Soeslow aan de Polen pro
beert duidelijk te maken is, dat
zij niet van de ene op de andere
dag de man die gisteren nog han-
BUENOS AIRES (DPA) - Onder
verwijzing naar het bestaande
verbod op samenscholingen
heeft de politie in de Argentijnse
hoofdstad Buenos Aires een stil
le mars verboden die de "moe
ders van het Plaza de Mayo" op
30 april hadden willen houden
voor het regeringsgebouw.
Deze groepering bestaat uit fami
lieleden van personen die tijdens
het terrorisme en de onderdruk
king zijn vedwenen. De zoge
noemde "dwaze moeders" ma
ken elke donderdag een stille
rondgang voor het presidentiele
paleis, de Casa Rosada. Deze bij
eenkomsten verlopen meestal
zonder incidenten en worden
door de politie getolereerd, voor
zover het een betrekkelijk kleine
groep blijft.
Op 30 april wilden de moeders ech
ter "door middel van een massie
ve. stille en vreedzame mars onze
eisen in grotere kring laten ho
ren, die het lot van de verdwenen
personen en gevangenen betref
fen".
BAN kroop' - In de Verenigde
Staten is een bankroof gepleegd
die de daders - vier gemaskerde
mannen - de grootste buit uit de
geschiedenis van dit soort mis
daad in de VS heeft opgeleverd:
3.300 000 dollar
De getroffen bank is de First Natio
nal Bank of Arizona in Tucson.
De daders haalden de kluis leeg
nadat zij de houder van het bij
kantoor en een portier hadden
geboeid.
De hele buit - aanvankelijk ge
schat op tussen de twee en een
half en drie miljoen dollar be
staat uit baar geld
den schuddend met Brezjnjev
gesprekken voerde, aan de kant
kunnen zetten.
Hervormingen
Stanislav Kania heeft gisteren nog
eens benadrukt dat de Poolse
communisten van plan zijn door
te gaan met het beleid van poli
tieke hervormingen. Hij sprak op
een vergadering van de socialis
tische jeugdbond, de communis
tische jongerenorganisatie, die
de komende dagen waarschijn
lijk nieuwe statuten zullen aan
nemen, die het lidmaatschap
voor niet-partijleden mogelijk
moeten maken.
De eerste tekenen dat er moeilijk
heden waren, begonnen zich
donderdagmorgen vroeg af te te
kenen toen zich het nieuws ver
spreidde dat de spoedzitting van
het Poolse centrale comité was
uitgesteld tot volgende week
woensdag. De Sowjet-Unie wil
bereiken dat het partijcongres
van de Poolse communistische
partij zo lang mogelijk wordt uit
gesteld.
Een ander teken van de opnieuw
groeiende spanning is dat Tsje-
choslowakije en de Sowjet-Unie
hun deelname aan de jaarlijkse
Wiener Festwoche hebben afge
zegd. De beide landen hebben
Stanislav Kania, eerste partijsecretaris van de Poolse communistische partij, kreeg gisteren geheel i
wacht een bezoek van de Russische partij-ideoloog Michail Suslov (links en rechts op de voorgrondt.
bezwaar dat in het programma
van de Wiener Festwoche de pre
mière is opgenomen van het to
neelstuk 'Het Berghotel' van de
Tsjechoslowaakse dissident Va
clav Havel, en tegen het toneel
stuk getiteld 'Every good boy de-
serves favour' van Tom Stoppard
en André Previn, waarin de be
handeling van Russische dissi
denten aan de kaak wordt ge
steld.
Dén van de zeven Poolse dissiden
ten die in Polen sinds november
vorig jaar gevangen zitten, is gis
teren wegens familie-omstandig-
heden vrijgelaten, zo heeft de in
formatiedienst van het afdelings
bestuur van dc vrije vakbond So
lidariteit in Warschau laten we
ten.
Communisten dringen aan op breuk
PALERMO (DPA) - De secretaris
generaal van de Italiaanse com
munistische partij. Enrico Ber-
linguer, heeft er gisteren bij zijn
"kameraden van de socialisti
sche partij" op aangedrongen dat
zij hun coalitie met de christen
democraten verbreken. Hij her
haalde het voorstel van de com
munistische partij, na 36 jaar van
door christen-democraten gelei
de coalities een 'regering van het
democratische alternatief te vor-
Berlinguer sprak op de partijdag
van de socialisten in het Sici-
liaanse Palermo. Hem staat een
samengaan van zijn partij voor
ogen met de socialisten en enke
le kleine partijen uit het centrum
en van links. Op het congres dat
woensdag begon, spraken de lei
ders van alle Italiaanse partijen,
met inbegrip van de christen-de
mocraten. maar zonder de neo
fascisten die niet waren uitgeno
digd.
Flaminio Piccoli betoonde namens
de christen-democraten zijn in
stemming met de hoofdrede van
de algemeen secretaris van de so
cialisten, Beltino Craxi. Volgens
Piccoli kan de samenwerking
tussen de grootste twee rege
ringspartijen nog nauwer wor
den
De leider van de sociaal-democra
ten. Pietro Longo, reageerde po
sitief op een pleidooi van Craxi
voor de vorming van een soort
federatie van de twee partijen
De meeste waarnemers waren het
er over eens dat Craxi erin ge
slaagd is. zijn partij die slechts
tien procent van de kiezers ach
ter zich heeft, een sleutelpositie
te geven in de Italiaanse politiek.
Men acht het mogelijk dat hij op
middellange termijn zowel pre
mier zou kunnen worden van
een coalitie met dc vier maal zo
sterke christen-democratische
partij als minister-president van
een kabinet met dc communis
ten die drie maal zo sterk zijn als
de socialisten.
Oppositie El Salvador wil overleg
SAN SALVADOR (IPS) - De guerrillabeweging in El Salvador is het
eens met de junta van burgers en militairen dat vredesonderhandelin
gen moeten beginnen met internationale figuren als bemiddelaar, maar
zonder deelname van een derde land. Dat heeft een woordvoerder van
de guerrillastrijders in San Salvador gezegd
Voorwaarden zijn dat de slachting van het volk onmiddellijk ophoudt en
dat de grondprincipes van de democratie worden geëerbiedigd. Verder
moeten politieke gevangenen worden vrijgelaten en de staat van beleg
en avondklok opgeheven. Ook zal de universiteit moeten worden hero
pend en zullen de media open moeten staan voor de oppositie.
BRIDGETOWN (Reuter) - Het hooggerechts
hof van Barbados heeft gisteren een uitwij
zingsbevel tegen de Britse treinrover Ronald
Biggs vernietigd en hem op vrije voeten ge
steld.
Twee weken tevoren had een lagere gerechtelij
ke instantie bepaald dat aan een Brits uitleve
ringsverzoek moest worden voldaan. Biggs
werd vorige maand uit Brazilië ontvoerd en
met een jacht naar Barbados gebracht waar
hij wegens illegale binnenkomst in hechtenis
werd genomen.
Hij verbleef reeds lange tijd in Brazilië Hij
vluchtte in 1965 uit Engeland na te zijn ont
snapt uit dc gevangenis van Wandsworth in
Londen, waar hij een straf van 30 jaar uitzat
wegens zijn aandeel in wat genoemd wordt dc
'grote treinroof in 1963.
Drie advocaten die namens Biggs optraden, be
streden het uitwijzingsbevel Zij wezen erop
dat hun cliënt op onwettige wijze uit Brazilië
was gebracht en tegen zijn zin naar Barbados
was gereisd. Ook betwistten zij de wettigheid
van de ministeriele beslissing die ten doel had
Biggs naar Engeland uit te wijzen
Na zijn vrijlating begaf de 52-jarige Biggs zich
direct naar de ambassade van Brazilië. Dit
land dat geen uitleveringsverdrag met Enge
land heeft, had geprotesteerd tegen de voorge
nomen uitlevering van Biggs
Bij de toelichting op de beslissing van het hoog
gerechtshof zei opperrechter Sir William
Douglas, dat de minister van buitenlandse za
ken de verordening waarbij Engeland wordt
aangewezen als een land waaraan een vluchte
ling kan worden uitgeleverd, aan het parle
ment had moeten voorleggen
In Londen vatten de autoriteiten de beslissing
in Bridgetown sportief op. Het openbaar mi
nistenc in Londen liet weten dat de zaak afge
daan is als Biggs is vrijgelaten wegens een on
zorgvuldigheid in dc parlementaire gang van
zaken op Barbados.
ADVERTENTIE
NU NOG
OP TIJD VOOR
MOEDERDAG
K«n vergroting van uw mooisi
foto op 23 x 35 cm. nu voor
en ook de ii>v.s»:nde wisso.:
7 95-..etfcUtonlitf,
'NEW YORK (UPI,
Reuter. DPA, AP) -- De
westerse landen zullen in
de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties, te
gen de wil van zo'n vijf
tig zwarte landen in,
strafmaatregelen tegen
Zuid-Afrika vanwege de
Namibië (zuid-u est-Afri-
ka)-politiek van dit land
blokkeren.
Dit was de verwachting
nadat de Veiligheidsraad
gisteren \<><>r de derde
achtereenvolgende dag
over Namibië sprak.
Zuid-Afrika beheert Namibië, een voormalige Duitse kolonie, al
sinds 1920. eerst in opdracht van de toenmalige Volkerenbond,
later met een mandaat van de Verenigde Naties In 1946 vroeg
Zuid-Afrika of het Namibië mocht inlijven De Verenigde Naties
wezen dit af.
Toen in 1966 het VN-mandaat werd ingetrokken, trok Zuid-Afrika
zich daar niets van aan. In de Veiligheidsraad (die dwingende
voorschriften en strafmaatregelen kan opleggen) werd in 1978
een onafhankclijkheidsplan voor Namibië opgesteld. De Veilig
heidsraad accepteerde dit plan, dat een bestand en vrije verkie
zingen in Namibië inhield. Ook de Namibische bevrijdingsbe
weging SWAPO en de Zuid-Afrikaanse regering gingen ak
koord. maar Zuid-Afrika heeft de uitvoering van het plan tot nu
toe kunnen tegenhouden.
Namibië is voor Zuid-Afrika op verschillende manieren belang
rijk. In de eerste plaats heeft het land veel grondstoffen. In de
tweede plaats kan Zuid-Afrika, via haar luchthases in Nami
bië. controle uitoefenen op het Afrika.MM luchtruim
In zeer bittere toespraken tot de Veiligheidsraad beschuldigden
Afrikaanse diplomaten het westen er gisteren van dat het met
Zuid-Afrika onder één hoedje speelt. Het westen, aldus zwarte
woordvoerders, oefent slechts flauwe druk op Zuid-Afrika uit
om haar onwettige contróle over Namibië op te geven.
Paul Lusaka, vertegenwoordiger van Zambia bij de Verenigde Na
ties, beschuldigde de westerse landen er van Zuid-Afnka aan te
moedigen zich onverzoenlijk op te stellen. "De westerse landen
doen slechts flauwe pogingen Zuid-Afrika onder druk te zot
ten", aldus Lusuka.
Ook Nigeria waarschuwde de Veiligheidsraad voor de gevolgen,
als westerse landen acties van de Veiligheidsraad tegen Z Afri
ka zullen blokkeren. De Nigenaan Baba hekelde het feit dat
dezelfde landen die in 1978 aan de wieg van het onafhankclijk
heidsplan voor Namibië stonden, nu wijzigingen voorstellen
De Afrikaanse landen legden gisteren de liatl te Rend MD i
lende ontwerpresoluties voor de Veiligheidsraad over bindende
strafmaatregelen tegen Zuid-Afrika. maar hadden gisteren geen
ontwerpen ingediend.
De vertegenwoordiger van Zuid-Afrika bij de Verenigde Naties
had de raad woensdag al gezegd, dat Zuid Afrika bij maatrege
len van de Veiligheidsraad niet "werkeloos zou toezien", maar
haar eigen tegenmaatregelen zou nemen
Engeland en de Verenigde Staten bezworen dc Veiligheidsraad
gisteren, af te zien van sancties tegen Zuid Afrika, en vast te
houden aan onderhandelingen als middel om de kwe ti< Nan
bië "i» te lossen.
De Amerikaanse vertegenwoordigster Kirkpatnck zei Resolu
ties lossen geen problemen op, en sancties ook niet" Zij zei dat
de VS hun pogingen zullen voortzetten om een 'internationaal
aanvaardbaar, werkelijk onafhankelijk en stabiel Namibië te
ktngen
In Londen vergaderde gisteren de westelyke contactgroep Nami
bie. Het bleek dat ook de Verenigde Staten zich nu weer vol
mondig achter de (destijds mede door haar opgestelde) Veilig
heidsraad-resolutie van 1978 schaarden Eerder hadden de VS
gesteld, dat voordat er verkiezingen in Namibië gehouden wor
den, er een grondwet in dat land moet 11n
De Veiligheidsraad debatteert de komende dagen verder over Na
mibië. maar de kans op werkelijk harde maatregelen tegen
Zuid-Afrika blijft gering.
Zuidafrikaanse verkiezingen:
DEN HAAG (UPI/AFP'Reuter) - Grote verschuivingen vallen er
niet te verwachten in de "algemene" - dat wil zeggen blanke -
verkiezingen die op 29 april in Zuid-Afrika worden gehoaden
De Nationale Partij van premier Pieter Botha, die al-sinds 1948
alle verkiezingen met grote cijfers heeft gewonnen en nu over
134 van dc 165 zetels beschikt, zal ook dc 29ste het overgrote
deel van de zetels in dc wacht slepen
Maar het zijn de eventuele kleine verschuivingen die deze verkie
zingen interessant maken. De extreem rechtse "Hcrstigte Nasio-
nale Partij" die Botha ervan beschuldigt de blanken te verraden,
voert actief campagne om voor het eerst sinds 1948 een zetel
te halen. En ook de pas opgerichte "Nationale Conservatieve
Partij" van Connie Mulder, die wegens zijn betrokkenheid bij
het informatie-schandaal uit de Nationale Partij werd gezet,
voert strijd om de gunst van de conservatieve blanken Beide
partijen trekken door het land met de waarschuwing dat Botha
de blanken rampspoed brengt door teveel aan de zwarte meer
derheid te geven. Sommige waarnemers menen dat een kleine
erschuiving naar rechts dc positie van Botha binnen zijn eigen
partij kan verzwakken en zijn hervormingsplannen op zijn
minst kan vertragen.
De verkiezingen zijn een zuiver blanke aangelegenheid Alleen de
blanke minderheid mag stemmen en allien blanken kunnen ge
kozen worden. De zwarten, de kleurlingen en de Aziaten, samen
ongeveer 80 procent van dc bevolking, zijn van elk vorm van
deelneming uitgesloten.
Premier Botha besloot enige tijd geleden tot het uitschrijven van
vervroegde verkiezingen. Naar hy zei omdat er anders 18 doel
verkiezingen gehouden hadden moeten wordqn voor de opvul
ling van cvenzovele vacatures in het parlement, ontstaan door
het overlijden of door benoemingen elders van afgevaardigden
Maar in de ogen van velen zijn de verkiezingen in feite een -
door Botha gewenst - referendum over de hervormingen die dc
premier wil aanbrengen Botha die in 1978 premier werd. heeft
van meet af aan gezegd enkele aspecten van de apartheid te
willen versoepelen. Zonder echter het principe van de apartheid
aan te tasten Dit beleid is - ook binnen zijn eigen Nationale
Partij op veel verzet gestuit. Vooral de hervormingen in dc
arbeidsverhoudingen baren de conservatieve blanken veel zor
gen
De regering begon zich te realiseren dat er een tekort ontstond aan
geschoolde arbeiders door de discriminatie op de arbeidsmarkt.
Twee jaar geleden verscheen het Wiehahn rapport waarin aan
bevelingen werden gedaan die discriminatie terug te dringen.
Sindsdien mogen ook zwarten zich organiseren in vakbonden
en mogen ze in alle industrieën, behalve de mijnbouw, banen
vervullen die tot dan alleen aan blanken waren voorbehouden
De Herstigte Nasionale Partij beschuldigt Botha ervan dat hij de
blanke arbeider verraadt "De regering verkoopt ons" "Ze
maakt zich alleen zorgen om de zwarten en doet niets voor de
blanken", nldus HNP-leider Marais op verkiezingsbijeenkom
sten I)c HNP. die zich in I960 VMI NP af
laatste twee jar haar aanhang zien verdubbelen, zo is uit opinie
peilingen gebleken
