Het militaire
belang van
een ruimteveer
Brezjnjev roept op tot
vreedzaam gebruikruimte
RAF-leden zetten hun strijd voort
Van der Klaauw spreekt twee
uur met PLO-leider Arafat
Niet-gebonden landen buigen
zich opnieuw over Namibië
Hongerstakend IRA-lid
gaat hard achteruit
Na geslaagde reis ruimteveer
ZATERDAG 18 APRIL 1981
BONN - Wat de Westduitse justitie
in ieder geval wilde vermijden is
nu toch gebeurd: de tot de terro
ristische Rote Armee Fraktion
(RAF) gerekende gevangene Si
gurd Debus (38) is aan de gevol
gen van een hongerstaking ge
storven. De autoriteiten vrezen
dat de dood van Debus en de mo
gelijke dood van nog een paar
andere gevangenen, die in le
vensgevaar verkeren, een nieu
we golf van geweld en terreur in
de Bondsrepubliek zal veroorza
ken. Twee van de overige 25 hon
gerstakende RAF-leden hebben
aangekondigd hun actie te zullen
voortzetten.
De hongerstakers hadden al vóór
de dood van Debus'én doel be
reikt: de mobilisering van hun
sympathisanten in Berlijn en de
Bondsrepubliek. Demonstraties
en aanslagen hoopten zich de vo
rige week op en het is helaas te
verwachten dat dit proces door
het sterven van Debus versterkt
zal worden. Er is nu immers een
„martelaar".
Had de justitie dit moeten voorko
men door toe te geven aan de ei
sen van de hongerstakers? Die
vraag wordt uiteraard gesteld in
West-Duitsland, maar door vrij
wel iedereen met nee beant
woord. De hongerstaking van de
RAF-gevangenen is weliswaar
ook bedoeld om de autoriteiten
te dwingen de omstandigheden
waaronder zij gevangen zitten te
verbeteren, maar in feite gaat het
om twee „politieke" doeleinden
die een rechtsstaat zich niet kan
laten aanleunen.
De aanmatiging van de RAF-ge
vangenen om als „krijgsgevange
nen" te worden erkend en be
handeld te worden, moet catego
risch worden afgewezen. De
pseudo-stelling van een „burger
oorlog" kan een rechtsstaat zich
noch door zijn terroristische te
genstanders noch door zijn reac
tionaire „verdedigers" laten op
dringen - ook niet door moord
en zelfmoorddreigingen.
Niet inwilligen
De tweede eis, dat de staat ervoor
moet zorgen dat de RAF-gevan
genen bij elkaar in groepen wor
den opgesloten, is
willigen. Op die
justitie zich volgens de veilig-
heidsautoriteiten schuldig ma
ken aan de oprichting van een
soort „terroristenccntrale in de
gevangenis". Een dergelijke cen
trale zou ernstige gevaren voor
het openbare leven kunnen heb
ben, en dat is volledig in tegen
spraak met het doel van de straf
voltrekking: in dit geval een ein
de maken aan het terrorisme.
De omstandigheden waaronder de
RAF-gevangenen zijn opgeslo
ten, hebben zij in de eerste plaats
aan zichzelf te danken. Een
„Hocksicherheitstrakt" (afdeling
die extra zwaar beveiligd is) in
een gevangenis is inderdaad een
afstotende, onwaardige inrich
ting. Dat wordt zelfs door verant
woordelijke politici als bijvoor
beeld de Westduitse minister van
binnenlandse zaken. Baum, toe
gegeven. Maar, hoe moet men
anders met gevangenen omgaan
die verklaren: „De strijd houdt
niet op, ook niet i de gevange
nis". Geen enkele gevangene, die
min of meer geloofwaardig ver
zekert dat hij het terrorisme
heeft afgezworen, blijft in de
Hochsicherheitstrakt.
Of de justitie bij de bouw van „vci-
ligheidsafdelingcn" en de techni
sche controlemogelijkheden
(ook bij het bezoekersverkeer)
soms de perfectie niet onnodig
overdreven heeft, moet steeds
weer onderzocht worden. Dat
geldt ook voor de vraag of de per
soonlijkheidsstructuur van ge
vangenen door zo'n uiterst kille
steriele wijze van opsluiting niet
ernstig wordt aangetast.
omgekomen
TRELLEBORG (Reuter) - Twee
jonge Libanezen zijn donderdag
omgekomen voor de Zweedse
kust.
Ze waren van boord van een Oost-
duitse veerboot gesprongen,
waarmee de Zweedse autoritei
ten hen terugstuurden nadat hen
een verblijfsvergunning in Zwe
den was geweigerd. De twee jon
ge mannen hadden een Libanees
paspoort met een Oostduits uit
reisstempel.
De Zweedse politie stuurde hen
met de Oostduitse veerboot te
rug naar de DDR, maar toen het
schip de haven van Trelleborg
uitvoer sprongen ze in het water
en probeerden naar de kust te
zwemmen.
DAMASCUS (DPA/AFP) - De lei
der van de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie (PLO) Jasser
Arafat heeft minister van buiten
landse zaken Van der Klaauw, in
zijn hoedanigheid van voorzitter
van de Europese ministerraad,
gisteren in de Syrische hoofd
stad Damascus duidelijk ge
maakt dat "de PLO duidelijke re
serves heeft tegen een Europees
het Midden-
Volgens Palestijnse bronnen staaf
de Arafat deze reserves met de
opmerking dat de Midden-Oos-
ten-politiek van de gemeenschap
"nog steeds gebaseerd is op de
verklaring van Venetië (juni
1980), hetgeen bewijst dat de Eu
ropese Gemeenschap nog geen
vooruitgang heelt geboekt met
het oog op een oplossing voor
het conflict".
Van der Klaauw heeft in Damascus
een gesprek van meer dan twee
uur gevoerd met Arafat en onder
meer Faroek Kaddhoemi, die
verantwoordelijk is voor het bui
tenlandse beleid van de PLO. De
Nederlandse minister maakt een
rondreis door het Midden-Oos
ten om de mogelijkheden van
een Europees vredesinitiatief te
testen.
Eerder op de dag had minister Van
der Klaauw in Beiroet een onder
houd gehad met premier Chafic
Al Wazzan van Libanon. Naar is
vernomen zijn tijdens het ge
sprek "Libanese en Palestijnse
kwesties" aan de orde gekomen.
MIJNWERKERS - Reddingsploe
gen hebben gisteren de lichamen
geborgen van negen mijnwer
kers die sinds woensdag op een
diepte van 2400 meter waren in
gesloten in een kolenmijn, in de
Amerikaanse staat Colorado. De
overige zes kompels zijn nog niet
gevonden, zo heeft een woord
voerder voor het mijnwezen
meegedeeld.
(ADVERTENTIE)
ALGIERS (UPI) - Het speciale
coördinatie-comité van de niet-
gebonden landen houdt op het
ogenblik in Algiers een conferen
tie op ministers-niveau over de
kwestie-Namibië.
De deelnemers willen op deze con
ferentie hun strategie bepalen
voor de komende zitting van de
veiligheidsraad over Namibië.
Volgens diplomaten viel het de
deelnemers op de conferentie,
die donderdagavond is begon
nen, moeilijk te bepalen of er
sancties geëist moeten worden
tegen Zuid-Afrika dat Namibië,
tegen de zin van de VN, bestuurt.
Verwacht wordt dat het comité
de vergadering vandaag afrondt.
De voorzitter van de conferentie,
de Algerijnse minister van bui
tenlandse zaken, Mohammed
Benyahia, zei dat de "Zuidafri-
kaanse militaire escalatie in Na
mibië en de dagelijks gevoelde
gevolgen van de (Zuidafrikaan-
se) agressie tegen Angola. Mo
zambique, Zambia en Botswana
aantonen welke vorm de trage
die in Afrika heeft aangenomen."
Hij beschuldigde de vrienden van
Pretoria er van te proberen Zuid-
Afrika voor te stellen als een
"traditionele bondgenoot en be
voorrechte partner'. Hij zei dat
de organisatie van niet-gebon
den landen de Swapo (Zuidwest-
afrikaanse volksorganisatie) die
strijdt voor de onafhankelijkheid
van Namibië, blijft steunen.
'S MORGENS BRENGEN
DEZELFDE DAG
BEKIJKEN!
Raadhuisstraat 182
Alphen a
BELFAST (UPI) - De IRA-gevan-
gene Bob Sands die 48 dagen in
hongerstaking is, gaat steeds ver
der achteruit en heeft nog maar
enkele dagen te leven.
Dit hebben familieleden van hem
gisteren gezegd. Ook een offi
cieel gczondheidsbulletin meld
de de verslechterende toestand
van Sands.
Volgens de verwanten van Sands,
die in het ziekenhuis van de Ma-
ze-gevangenis bij Belfast ligt,
kan hij geen vocht meer opne
men en gaat hij steeds slechter
zien De 27-jarige Sands en drie
andere IRA-gevangenen houden
een hongerstaking om de status
van politieke gevangene af te
dwingen.
Afghanistan
wil zijn
tank terug
ISLAMABAD (Reuter) - De rege
ring van Afghanistan heeft Pa
kistan gevraagd haar de tank te
rug te geven, waarmee een offi
cier van het Afghaanse leger
verleden week naar Pakistan is
gevlucht
Dit heeft de Pakistaanse minister
van buitenlandse zaken, Agha
Shahi, gisteren gezegd.
Volgens berichten in enkele Pakis
taanse kranten van donderdag
had de Pakistaanse regering be
sloten de tank van Russische ma
kelij terug te sturen, wanneer de
Afghaanse regering er om zou
vragen. Shahi noemde deze pers
berichten speculatie Hij zei dat
het verzoek zal worden overwo
gen en bestudeerd, voor er een
beslissing wordt genomen.
De Afghaanse officier kwam verle
den week zaterdag per tank in
Pakistan aan Hij heeft politiek
asiel gevraagd. Er is over dit^-er-
zoek nog geen besluit genomen,
zo is uit officiële bronnen verno-
De jubelstemming waar
in de Amerikanen deze
week verkeerden na af
loop van de geslaagde
vlucht met het ruimte
veer Columbia is om
meer dan één reden
verklaarbaar.
Afgezien van de blijd
schap over het feit dat
nu eindelijk na uitstel
van tweeëneenhalf jaar
de vlucht een feit was,
is met de space-shuttle
voor de Amerikanen de
weg vrij naar ongeken
de militaire mogelijk
heden. En daarmee zijn
zij de Sowjet-Unie een
stapje voor.
Tussen de regels door
stond in de verslagen
over de space-shuttle
één zinnetje dat op die
mogelijkheden wees:
het ministerie van de
fensie heeft al enkele
van de volgende vluch
ten 'gereserveerd'.
Dat het Pentagon tegenwoordig een dikke vinger in de pap van de
ruimtevaart heeft, is eigenlijk te danken aanJimmy Carter. Deze
schroefde de uitgaven voor de ruimtevaartprogramma's aan
zienlijk terug. Er ontstond een gat, dat het Pentagon maar al te
wilde aanvullen. Op het ogenblik besteedt defensie zelfs bijna
meer aan de ruimtevaart dan NASA zelf.
De Amenkaanse luchtmacht bereidt intussen een eigen shuttle-
lanceerplaats voor op de basis Vandenburg in California. In 1984
moet die operationeel zijn Dan is defensie gereed voor het pro
gramma van de space-shuttle, dat is gericht op een aantal van 21
vluchten voor 1986. Dan moet het ruimteveer 'spionage'-kunst-
manen voor verkenning, scheepvaart en weersverwachtingen in
een bqan brengen.
Door de bouw van die basis Vandenburg èn de space-shuttle zijn
de spionagemogelijkheden vanuit de ruimte ook op een andere
manier uit te breiden. Tot nu toe konden spionagesatellieten
slechts in oost-west-richting en stationair in een vaste baan om
de aarde worden gebracht. De hoogte van die baan ligt op onge
veer 36.000 kilometer. Hierdoor is als het ware een hele krans
van satellieten in die baan nodig om de aarde 'af te tasten' Dat
hoeven overigens niet alleen spionagesatellieten te zyn. Ook
voor telecommunicatie, weersvoorspellingen e.d. zijn en wor
den ze naar die bewuste baan gestuurd. Nadeel hiervan is echter
dat door de draaiing van de aarde deze satellieten slechts in
beperkte mate opnamen kunnen maken, omdat de aarde als het
ware als een film voor die satellieten wordt afgedraaid
Door de nieuwe ontwikkelingen is het binnenkort echter mogelijk
om satellieten ook in noord-zuid-richting rond de aarde te laten
draaien. Hierdoor kan de aarde als het ware in schijfjes worden
geobserveerd. Hetgeen samen met de al bestaande mogelijkhe
den een completer overzicht geeft van (strategisch) belangrijke
punten.
Zonder de Amerikanen ervan te beschuldigen dat zij louter mili
taire doeleinden op het oog hebben, is zo langzamerhand wél
duidelijk dat deze de overhand krijgen boven de wetenschappe
lijke doelstellingen van de ruimtevaart.
Dit gevaar wordt groter, naarmate de ruimteprogramma's begrote-
lijker worden. In de tijd waarin mdl MD 'f it ipn e hllttlc pro
ject begon en het moment van de lancering, is het drie maal zo
duur geworden. En met de voortschrijdende inflatie en malaise
ziet het er niet naar uit dat hierin verandering komt. Gevolg zal
zijn dat het Pentagon nog meer zeggenschap krijgt, omdat het
de grootste geldschieter wordt. Zeker nu president Reagan het
land regeert en de defensie-uitgaven als nooit tevoren worden
opgeschroefd. Gevaar is dat naarmate de macht van militairen
en technocraten wordt vergroot, de doorzichtigheid van de pro
gramma's wordt verminderd.
Parallel hieraan loopt de ontwikkeling van de lasersystemen,
waaraan de Amerikanen eveneens grote sommen geld uitgeven.
Laser wordt wel gezien als hét vernietigingswapen voor de
ruimte. Al kan deze sterk gebundelde energiestraal ook voor
vredelievende doeleinden worden gebruikt.
Laser heeft de eigenschap dat het van grote afstand een zeer ge
richte. vernietigende werking kan hebben. Het kan worden op
gewekt door middel van elektriciteit, chemische en nucleaire
reacties.
Het twijfelachtige voordeel van het gebruik van laser in de ruimte
is dat satellieten en raketsystemen van de vijand kunnen wor
den onderschept en zeer doelgericht vernietigd Men kan zich
voorstellen dat wanneer de ruimte is 'bedwongen' met een groot
aantal ruimteplatforms, vanwaar men kan opereren, oorlogen
tussen de grootmachten in de ruimte tot de mogelijkheden be
horen.
De space-shuttle is in combinatie met het lasersysteem een goede
schakel in die keten. Want laten we niet vergeten dat die space-
shuttle steeds opnieuw kan worden gebruikt en als een vracht
vliegtuig op en neer kan pendelen tussen aarde en ruimte. Het
veer kan materiaal de ruimte in brengen, laboratoria, en ruimte-
platforms, vanwaar weer raketsystemen kunnen worden afge
schoten. Kortom, de ruimte kan door de space-shuttle operatio
neel worden voor een oorlog.
Daarbij is het niet uitgesloten dat lasersystemen op de lange duur
ook uit de ruimte als vernietigingswapen voor de aarde kunnen
worden gebruikt. Maar dat ligt in een verdere toekomst Het
stuit namelijk op grotere problemen om uit de ruimte met laser
een gericht doel op aarde te bestoken Het bundelen van de
energiestraal is veel ingewikkelder vanwege de enorme afstand.
De Sowjet-Unie ziet intussen tandenknarsend de resultaten van
de Amerikanen aan Maar zit ongetwijfeld niet stil om in deze
sciencefictionachtige wedloop een belangrijke rol te gaan spe
len. Zijn de Verenigde Staten echter al terughoudend met mede
delingen over hun militaire escapades in de ruimte, de Sowjet-
Unie is dat nog eens te meer
In elk geval is het duidelijk dut er een wedloop aan de gang is. die
mintens zo onrustbarend is als de wapenwedloop op aarde
Want terwijl de bevolking sk h r t> j
de kernbewapening, zyn de grote mogendheden bezig hun ter
rein naar de ruimte te verleggen Dat is des te gevaarlijker, om
dat het voor de gewone burger een nog ondoorzichtiger gegeven
is dan de (kern)bcwapeningswedloop hier op aarde
ANNEM1EK RUYGROK
MOSKOU (AP) - De Russische president Leonid Brezjn
jev heeft gisteren opgeroepen te voorkomen dat de ruim
te wordt "gemilitariseerd". Brezjnjev verklaarde dat de
ruimte vrij moet blijven van "wapens van welke soort
ook".
Deze uitlatingen van de Russische
president volgden drie dagen na
de geslaagde vuurdoop van de
Amerikaanse space shuttle Co
lumbia. De Russische nieuws
media hebben hierover voorna
melijk gemeld dat het om een
ruimteschip gaat dat voor over
wegend militaire doeleinden is
ontworpen. De Verenigde Staten
hebben evenwel verklaard dat de
missies van het ruimteveer voor
al civiele doeleinden dienen,
hoewel ook opdrachten van het
Pentagon zullen worden uitge
voerd.
De 74-jarige Russische leider die
onderscheidingen uitreikte aan
Russische en Mongoolse kosmo
nauten voor een recente geza
menlijke ruimtevlucht liet weten
dat "de Sowjet-Unie nog steeds
een overtuigd voorstander is van
het tot stand brengen van een za
kelijke internationale samenwer
king op ruimtevaartgebied".
"Ik hoop dat de grenzeloze kosmi
sche oceaan zuiver en vrij zal
blijven van wapens van iedere
soort, wij zijn voorstander van
gezamenlijke pogingen een groot
een humanitair doel te bereiken:
militarisering van de ruimte te
voorkomen" aldus Brezjnjev.
De Verenigde Staten en de Sowjet-
Unie hebben al een aantal spio-
nage-satellieten in de ruimte ge
lanceerd. Beide landen zouden
ook bezig zijn aan de ontwikke
ling van installaties die in staat
zijn om de satellieten van de an
dere partij in de ruimte te vernie-
T eruggewezen
Libanezen
tigen. Westerse ruimtevaartdes
kundigen hebben verklaard dat
de Amerikaanse space shuttle in
staat moet worden geacht Russi
sche sallieten uit te schakelen.
Westerse diplomaten speculeerden
er over dat de opmerkingen van
Brezjnjev deels bedoeld kunnen
zijn te voorkomen dat lasers en
andere geavanceerde ruimtewa
pens met de Amerikaanse shutt
le worden getest.
De Verenigde Staten, de Sowjet-
Unie en ongeveer 70 andere lan
den hebben in 1967 een verdrag
ondertekend -waarin men zich
uitspreekt tegen het in een baan
om de aarde brengen van "objec
ten die kernwapens vervoeren of
andere massale vernietigingswa
pens". Het verdrag verbiedt ook
de installering van dergelijke wa
pens op "hemellichamen".
Het Salt 2 verdrag uit 1979 over de
beperking van de strategische
bewapening - nog steeds niet
door de Verenigde Staten gerati
ficeerd - voegt aan de overeen
komst uit 1967 nog een aantal an
dere bepalingen over kernwa
pens in de ruimte toe.
Washington en Moskou hebben in
1978 en 1979 drie ronden van be
sprekingen gevoerd over beper
king van de zogeheten "satelliet
vernietigende wapens"? hier
over kon echter geen akkoord
worden bereikt.
*ROME (UPI) - De Italiaanse politie heeft in het centrum van Rome een schuilplaats ontdekt van rechtse
extremisten. Er werd een grote hoeveelheid wapens, materiaal om paspoorten te vervalsen en documenten
aangetroffen.
De politie nam tevens goud en juwelen ter waarde van honderdduizenden guldens in beslag. Een niet nader
genoemd aantal personen, verdacht van het opzetten van de schuilplaats, is gearresteerd.
