Is lokaal
verdoven
altijd wel
zo veilig?
Reportage
Italië pakt belastingfraude aan
Iedere maand veel te "beleven in Leef.
Slepende zaak na promotie in openbaarheid
Aantal gemeenten in
Friesland verminderd
VRIJDAG 17 APRIL 1981
GQBÖB
PAGINA 19
Door
Miep de Graaff
LEIDEN - Op 10 januari
1980 werd mevrouw
J.E. Pardon-van 't
Zand in het Acade
misch Ziekenhuis Lei
den gesteriliseerd. De
ze routine-ingreep
werd onder lokale ver
doving toegepast.
Daarvan draagt haar li
chaam nu, bijna ander
half jaar later, nog de
sporen: zij mist, grof
weg gesteld, het ge
voel in haar onderli
chaam tussen de navel
en de knieën. Haar on
derbenen zijn daar
door juist weer over
gevoelig geworden.
Haar zenuwstelsel is
stuk, en zenuwweefsel
kan zich niet meer her
stellen. Ook de blaas is
uitgeschakeld.
De storing in het ruggemerg is
veroorzaakt door dc verdo
vende vloeistof, die bij de lo
kale verdoving is gebruikt.
Deze is per ongeluk in het
ruggemerg terechtgekomen
in plaats van tussen het bot
van de wervels en het vlies
waarin het ruggemerg is 'ge
pakt'.
'n Plechtige omschrijving van
een aantal klachten die door
mevrouw Pardon zelf wor
den omschreven als "een ge
voel alsof je op stokken ijs
loopt. Als ik de kamer heb ge
stofzuigd heb ik m'n werk
voor die dag wel weer gehad.
Naar de stad gaan? Ik klap al
in elkaar als ik alleen naar de
Hema ben geweest. Zelf kan
ik dan niet meer opstaan."
Uiterlijke kenmerken ontbre
ken evenmin: kleine plekjes
op haar voeten als gevolg van
de verdoving verspreiden
zich langzaam, maar heel ze
ker over haar benen.
Haar zaak wordt nu aange
zwengeld voor de arrondisse
mentsrechtbank in Den
Haag, om de verzekerings
maatschappij van het AZL te
pressen de schade in elk
geval financieel - te vergoe
den. Een claim is nadrukke
lijk afgewezen omdat de
maatschappij vindt dat er
geen sprake is van een 'fout'
maar van een 'ongeluk'.
Bovendien heeft mevrouw Par
don met behulp van haar ad
vocaat, mr. R.Th. van Leeu
wen, de Ombudsman deze
week van de gebeurtenissen
op de hoogte gesteld.
Aanleiding voor mevrouw Par
don om de zaak pas nü open
baar te maken is de promotie
van J.W. van Kleef tot doctor
in de geneeskunde, vorige
week. Een promotie, geba
seerd op een onderzoek en
het daarbij behorende proef
schrift over epidurale anes
thesie, een vorm van lokale
verdoving. Tijdens de promo
tie-bijeenkomst werd door
promotor dr. J". Spierdijk op
gemerkt 'dat de veiligheid en
toepasbaarheid van de epidu
rale anesthesie in het onder
zoek dat de afgelopen jaren
Anesthesisten AZL
jubelen, maar...
in het AZL heeft plaatsge
vonden duidelijk is aange
toond.'
Weliswaar maakte het 'geval'
Pardon geen deel uit van dit
onderzoek - er is bij haar ook
een ander verdovingsmiddel
gebruikt - maar ze voelt zich
verontwaardigd over die op
merkingen. Want: het lokaal
(plaatselijk) verdoven wordt
in het AZL bejubeld, maar er
kunnen wel degelijk óók fou
ten bij worden gemaakt, zelfs
bij een routine-ingreep als
sterilisatie. Dat blijkt tenmin
ste in haar geval. Van Kleef
was volgens haar ook bij de
operatie betrokken. En: "Als
ze mij als proefkonijn wiiden
gebruiken hadden ze me dat
eerst wel kunnen vragen.
Toen ik in het AZL kwam
voor die sterilisatie is me
niets gevraagd, hooguit mee
gedeeld. De dag vóór de ope
ratie werd er gezegd: dames,
u wordt morgen onder lokale
verdoving geholpen. Dat
doen ze in Amerika al twintig
jaar, en wij zijn er nu ook mee
begonnen. We zouden een
'prikje' in de rug krijgen
waardoor alleen het onderli
chaam werd uitgeschakeld.
En dan konden we diezelfde
dag nog naar huis."
Al direct na het 'prikje' voelde
mevrouw Pardon dat er iets
mis ging. "Ik zou toch bijblij
ven?" was het laatste dat ze
dacht voordat ze in coma viel
Toen ze uren later weer bij
kwam voelde ze de zuurstof
tube in haar keel steken: ze
was kunstmatig beademd.
Bleek intussen klinisch dood
te zijn geweest.
Langzaam kwam ze weer bij
kennis, hoewel mevrouw
Pardon de daarop volgende
weken niet zou weten wat er
precies om haar heen gebeur
de. Wat ze wel wist was dat ze
naar huis wilde. Bang als ze
was geworden voor nog meer
fouten. Maar wie haar naar
huis bracht, welke vrienden
er op bezoek kwamen in die
tijd - die periode blijft een
vage vlek in het geheugen.
"En ik blééf sukkelen. De
dokter die elke dag kwam kij
ken kreeg óók de zenuwen
toen ik na drie, vier, vijf da
gen nog niet liep."
De 'restverschijnselcn' bleven
en blijven bestaan, sterker: ze
lijken erger te worden. Het is
onduidelijk in hoeverre die
verschijnselen van blijvende
aard zijn. Mevrouw Pardon
koestert geen enkele ver
wachting meer over een alge
heel herstel. Temeer daar ze
tijdens een onderzoek in het
Amsterdamse Academisch
Ziekenhuis op last van de
verzekeringsmaatschappij
is verteld dat de klachten nog
niet voor zestig procent zui
len verdwijnen. "Met rusten
kan het een heel eind goed-
komen, is me gezegd. Maar
hoe kan ik rusten als ik een
gezin met nog drie kleine kin
deren moet verzorgen9 Je
raakt juist steeds verder over
vermoeid. Geld voor hulp is
er niet. Mijn man heeft des
tijds in dc ziektewet gelopen
omdat ik verzorgd moest
worden. Mijn oudste dochter
heeft een hoop snipperdagen
moeten opnemen. Ik heb al
lerlei aangepaste huishoude
lijke apparaten moeten ko
pen. Allemaal extra kosten
die ik niet vergoed krijg."
Ze geeft de strijd niet op. ("Niet
eens voor het geld hoor. want
geld kan me tenslotte mijn
gezondheid niet terugge
ven.") Voelt zich daarbij ge
steund door de uitlag van
het Amsterdamse onderzoek,
dat werd verricht door een
professor in de anesthesie,
Pearee, en een neuroloog.
Van der Drift. Een onderzoek
overigens waarvan de uitslag
Beide onderzoekende artsen
meenden van elkaar dat de
ander wel zou rapporteren.
Pas na een dreigbrief van de
advocaat dat bij zou gaan
procederen kwam het ver
slag. begin april van dit jaar.
Zowel in het rapport van Pear
ee als van Van dor Drift wor
den de door mevrouw Par
don opgesomde verschijnse
len geconstateerd. Pearce
noemt het gebeuren 'geen
grove fout. maar een zeldza
me complicatie van deze
anesthesie-techniek. Een
combinatie die zelfs ondanks
alle normale voorzorgsmaat
regelen de meest ervaren
anesthesist weieens verrast."
Volgens Pearce wordt het mid
del dat bij de verdoving van
mevrouw Pardon werd ge
bruikt lovend beschreven in
Amerikaanse handboeken.
In de praktijk is pas gebleken
dat deze vloeistof zeer ernsti
ge gevolgen heeft indien deze
in het ruggemerg terecht
komt. Op het moment van de
operatie van mevrouw Par
don was dat nog niet bekend
Na haar zijn twee vrijwel
identieke vborvallen in Ame
rika gepasseerd.
Van der Drift is wat minder
vrijblijvend in zijn rapport
Hij stelt zelf in de periode van
1949 tot 1977 in de Wasse
naarse Ursula-kliniek deze
lokale anesthesie-techniek
geregeld te hebben toege
past. Echter met gebruikma
king van een ander middel.
Omdat verlammingsver
schijnselen vrijwel direct
merkbaar zijn, aldus Van der
Drift, ging men in de Ursula
kliniek uiterst voorzicntig te
werk met het inspuiten De
hele spuit werd niet in één
keer geleegd maar in kleine
hoeveelheden. Bovendien is
het mogelijk de vloeistof té
verdunnen. Deze voorzorgs
maatregelen zijn bij me
vrouw Pardon niet genomen.
Van der Drift stelt het "min
der gelukkig" te vinden dat
het middel en de methode
werd toegepast bij een pre
ventieve ingreep als een steri
lisatie waarbij het geen zaak
van 'leven of dood' is. Boven
dien vindt hij het onjuist dat
mevrouw Pardon niet vooraf
is gewaarschuwd voor de
eventuele risico's. En tenslot
te heeft de neuroloog de in
druk dat "de psychische na
zorg van het AZL onvoldoen
de is geweest." En: "In de Ur
sula zou men toch voorzichti
ger 2ijn geweest."
\dvocaat Van Leeuwen over
het rapport Er zijn voldoen
de aanknopingspunten om
van een verwijtbaar handelen
van de anesthesist te spre
ken. dus van een fout en niet
van een ongeluk zoals de ver
zekeringsmaatschappij vol
houdt
\fgezien daarvan vindt me
vrouw Pardon dc manier
waarop zij in het AZL is be
handeld kwalijk Vier maan
den na haar ontslag uit het
ziekenhuis kreeg zy een
briefje van de betreffende
anesthesist waarin hij schreef
"blij te zun" dat zij "weer bij
na helemaal gezond" was.
"Uiteraard kunt u mij altijd
te speken krijgen als u daar
behoefte aan heeft. U belt ge
woon het ziekenhuis en u
vraagt naar mij. dan komt dat
1 ■MÉll V*KM Wklll 'Groot
moedig hé9" zegt mevrouw
Pardon spottend. Als ant
woord kreeg de anesthesist
een felle brief dat ze hele-
méél niet zo goed als hersteld
Misnoegd is mevrouw Pardon
ook over de beu. rnu: VU
kaftl van het AZL dat tijdens
haar operatie een heleboel
klinkende namen om haar
bed hadden gestaan profes
sor Van Hall (gynaecologie),
de anesthesist, dr. Brandsma
en Vu Kleef "25e weren eUe
maal druk bezig alteu ntet
met mij. En Van Kleef liep op
de uitslaapzaal
Achteraf zouden Spierdijk en-
Van Hall nog om haar heb
ben geruzied Wie z'n patient
mevrouw Pardon nu eigen
lijk was.
Mevrouw Pardon "Ze lopen op
te scheppen dat deze tech
niek van lokaal verdoven zo
veilig is. En dat het AZL zijn
fouten openbaar maakt. Bei
de beweringen vind ik een la
chertje. Ze zeggen toch niet
wét er gebeurt. Ze geven al
leen maar toe dat er soms
fouten worden gemaakt. Ja.
dat begrijpt iedereen."
"De anesthesist die mij heeft
behandeld is destijds voor de
FONA-commissie (klachten
commissie AZL. red ge
daagd. Ik geloof dat hij is be
rispt. Maar wat schiet ik daar
mee op? Ze roepen me niet
logisch onderzoek, terwijl
mijn klachten erger worden.
Maar ik bu uMlM tnjnhik u-
lastig, stel kritische vragen.
Een flesje parfum kreeg ik
van Spierdijk. Maar verder
moest ik niet zeuren Het le
ven is een gok' heeft hy tegen
me gMCga
Dr Spierdijk laat weten dat alle
betrokkenen op het AZL hun
uiterste best voor mevrouw
Pardon hebben gedaan. Dat
niettemin de kwestie velen
zwaar op de maag ligt De
FONA-commissie mag over
de zaak-Pardon geen mede
delingen doen omdat zij ge
bonden is aan een contract
met de verzekeringsmaat
schappij. Daann staat dat de
uitslag van het onderzoek
van de commissie alléén aan
mevrouw Pardon mag wor
den meegedeeld.
Staat komt miljarden te kort
(Van onze correspondent
Hein ten Kortenaar)
ROME (GPD) - Dat Sophia Loren
overhoop lag met de Italiaanse
fiscus, wist iedereen: daarvoor Reviglio, tot
was ze tenslotte in Frankrijk hoogleraar
gaan wonen. Dat ze het zelfs be
staan heeft, van haar in Italië ge
maakte inkomsten in het geheel
geen aangifte te doen, terwijl die
in 1974-'75 toch 920 miljoen lire
(een slordige 2,25 miljoen gul
den) beliepen, is een nog sterker
staaltje dan men toch al van haar
verwachtte. Ze neemt dan ook
een verdiende ereplaats in op de
lijst van ruim 200.000 belastin-
Opnieuw twee
slachtoffers
voor hetzelfde delict: hij verdien
de volgens eigen aangifte nog
geen 2500 gulden per maand,
maar volgens de fiscus het dui
zendvoudige per jaar.
Advocaten, die naar eigen zeggen
rond moeten komen van een
paar duizend gulden per maand,
beschikten volgens de belasting
inspecteurs over het honderd
voudige. Daarbij steekt de vaste
dirigent van de Scala in Milaan.
Claudio Abbado, met een aangif
te van 32 miljoen lire en een ge
constateerd inkomen van 200
miljoen, nog bijzonder gunstig
af. Het is duidelijk, dat men alge
meen in blind vertrouwen is af
gegaan op de voortdurend ver
kondigde onmogelijkheid de
aangiften te controleren
gifh
eroine
AMSTERDAM - Opnieuw zijn er
twee mensen overleden overle
den aan giftige heroine. Het zijn
twee mannen van 26 en 29 jaar,
afkomstig uit Suriname. Volgens
de politie verblijven er nu nog
twintig mensen in het zieken
huis: één in Heerlen, twee in Til
burg en zeventien in Amster
dam. Hun toestand wordt ernstig
genoemd. De politie in Amster
dam is er nog steeds van over
tuigd dat de giftige heroine af
komstig is van de Zeedijk, maar
heeft nog niet kunnen achterha
len uit welke bron. Ook de artsen
staan nog voor een raadsel.
gontduikers die minister van fi
nanciën Franco Reviglio deze
week in drie dikke delen publi
ceerde.
>r kort een rustige
de financiële we
tenschappen aan de universiteit
van Turijn, is geslaagd in iets wat
al zijn voorgangers in de afgelo
pen 35 jaar niet wisten te vol
brengen en waarvan zelfs de mo
gelijkheid werd ontkend: een ri
goureuze controle van aangiften
en-of boekhoudingen, uitgaven
en bezittingen van de belasting
plichtigen - weliswaar nog niet
van alle. maar toch van een aan
zienlijk deel.
Dit leidde tot de wettelijk voorge
schreven publikatie van de na
men van degenen, die een lager
inkomen hadden opgegeven dan Wat dit betekent wordt duidelijk
ze in werkelijkheid volgens de
fiscus hadden genoten. Daarbij
bevinden zich velen, die zich een
duizendje of wat vergist hebben,
maar ook (het is de absolute
kampioene) ene mevrouw Giulia
Maria Crespi, die ongeveer een
vijftienhonderste deel van haar
inkomen heeft opgegeven:
20.000 gulden inplaats van 33
miljoen. Haar naam is onbekend
bij het grote publiek, maar zij
was de laatste van de eigenaren-
familie van de grootste Italiaanse
kwaliteitskrant Corriere Delia
Sera. die juist in het fatale jaar
'74-'75 haar aandelen overdeed
aan de uitgeversmaatschappij
Rizzoli.
Er zitten de grote bedriegers on
der, als Michele Sindona, in
Amerika veroordeeld wegens be-
driegelijke bankbreuk en door
de Italiaanse justitie opgewacht
ve uitspraak kunnen ze zelfs offi
cieel nog niet als belastingont
duikers worden aangemerkt (mi
nister Reviglio vermeed dit
woord dan ook angstvallig), al
kan dit op zijn minst veilig wor
den aangenomen voor het verba
zingwekkend hoge aantal lieden,
die zelfs nooit de moeite hebben
genomen een belastingbiljet in te
vullen.
DEN HAAG (GPD) - Het aantal
Friese gemeenten moet worden
teruggebracht van 44 naar 31. De
ministerraad heeft gisteren inge
stemd met voorstellen hiervoor
van minister Wiegel (binnen
landse zaken). De plannen, die
nu ter advisering naar de Raad
van State worden gezonden,
voorzien in de opheffing van 21
gemeenten, de vorming van acht
nieuwe, terwijl een groot aantal
andere nieuwe grenzen zullen
krijgen.
Minister Wiegel, die gisteren de mi
nisterraad voorzat, noemde de
gemeentelijke herindeling de
grootste in de geschiedenis van
Nederland Onlangs heeft de
Tweede Kamer ingestemd met
de herindeling van Zuid-Lim-
burg. maar dit betrof een gerin
ger aantal gemeenten.
De voorstellen zijn opgesteld in
overleg met het provinciaal be
stuur van Friesland. Uitgangs
punt is de noodzaak om de be
stuurskracht van de gemeenten
te vergroten. Dat is ook in over
eenstemming met het beleid
als dat tot uiting komt in he
wetsontwerp Reorganisatie bin
nenlands bestuur en de nota Be
stuurlyke organisatie.
De op te heffen gemeenten zyn
Baarderadeel. Barradeel, Dok
kum. Doniawcrstal. Franeker
Ki.in«'krradeel. OM
liaskerland, Hemelumer Olde
ferd, Hennaarderadeel. Hm
dcloopen, Idaardcradeel. Oost
dOOpndtdi K.tuwrnh
Sloten. Stavoren. Utingeradeel
W< tdongersdeel Workum
Wymbritseradeel en IJlst.
(ADVERTENTIE)
hoort dat de fiscus
in dat ene nog maar gedeeltelijk
gecontroleerde jaar minstens
1600 miljard lire (4 miljard gul
den) te kort is gekomen. Dat is
even veel als er dat jaar van de
vaste inkomens aan belasting
werd afgetokken, en (als men de
intussen opgetreden inflatie
meerekent) ongeveer evenveel
als de regering dit jaar meent te
moeten bezuinigen, om de lands-
begroting althans enigszins in
evenwicht te houden.
Of dat bedrag nu ook inderdaad in
de staatskas zal binnenstromen,
staat trouwens nog te bezien, in
de komende maanden moeten de
boosdoeners voor een fiscale
commissie verschijnen om ver
antwoording af te leggen en het
moet al vreemd lopen, als ze er
bij die gelegenheid niet wat op af
kunnen dingen. Tot die definitie-
Leef biedt u iedere maand niéuwe ideeen over
onderwerpen die ons dagelijks bezighouden
zoals sport, natuur, relatie, voeding, gezond
heid, seks.
In het Meinummer o.a.:
Hoe kom je in topvorm voor de zomer.
Met eettips, oefeningen, aandacht voor je
lichaam.
Alles over roller-skating.
Zelf lekker verse grdente kweken.
Wat is manuele therapie en helpt het echt?
12 Merken sportschoenen nader bekeken.
Dromen: belangrijke brieven aan jezelf.
Mfjn man is bi-seksueel.
Lees Leef
aküef- ontspannen -bewust gezond
Plus een 'Slank met soep' dieet en de vaste
rubrieken.
Leef is overal te koop voor f 5.25.
Introduktiekorting.
Een abonnement op Leef (mei '81 t/m april '82)
kost u nu slechts f 45,-. Vraag uw bladenman
of stuur een briefkaartje aan Leef,
Antwoordnummer 354,
2000 VE Haarlem.
rfvoo*
