Onderhoudende actiefilm
'Ik maak van Hannie geen heldin'
A
FQEINDlfl
r jut ,mir' a
Programma
Idjkhuizen
Forsyth-verfilming Dogs of war
Regisseur van het meisje met het rode haar
'JfcM
VRIJDAG 17 APRIL 1981
Tweemaal Rainer Werner Fassbin-
der op het programma van twee
'filmhuizen':
Bij K&O "Satansbraten" over een
mislukte dichter, die zich hele
maal inleeft in de persoonlijk
heid van een collega, (dinsdag 21
april, 20.00 uur).
Ook "Wildwechsel" is van Fassbin-
der. Deze uit 1972 daterende film
;s te zien in het filmhuis van het
LVC. (vanavond en morgen
avond 23.00 uur).
Eveneens in het LVC "Hiroshima
mon amour" van Alain Resnais
naar het boek van Marguerite
Duras. (dinsdag en woensdag
20.00 uur, donderdag 20.00 en
22.15 uur).
Twee Japanse films van Shohei
Imamura deze week in Het Kijk-
huis. "Pigs and Battle Ships"
over gangsterbazen die hun gok
huizen sluiten, (maandag 20
april, 20.00 en 22.15 uur). Als
tweede film "Aan mij de wraak",
waarin keizerlijke soldaten een
man zijn boten afnemen. De
zoon van de man gaat zich na de
ze gebeurtenis misdragen. Ima
mura heeft met deze film zijn kri
tiek op de Japanse maatschappij
willen spuien (vrijdag 24 en za
terdag 25 april 20.00 uur).
li. ''iii,. 'iii,
The dogs of war; regie: I
John Irvin; hoofdrollen: I
Christopher Walken, I
Tom Berenger en Colin I
Blakely; theater: Lido 1,
Leiden; 16 jaar.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUI
Tom Berenger als Drew met het
uiterst vernietigende handvuur
wapen.
Cristopher Walken was drie jaar
geleden de grote ontdekking in
The deer hunter. In het verhaal
van drie jongens die zich over
moedig en vooral nietsvermoe
dend in de hel van Vietnam stort
ten, viel zijn spel zeer op. Net als
sterren als Nicholson, Pacino en
Hoffmann had Walken net dat
beetje extra. Zo'n figuur dat in
een gezelschap alle aandacht
trekt, zonder daar zichtbaar
moeite voor te hoeven doen.
Kortom: een persoonliikheid.
Dat laatste blijkt hij nog altijd te
zijn. In Dogs of war (zijn eerste
echte hoofdrol) zoekt Walken
echter net als een paar van zijn
illustere voorgangers te gauw
zijn toevlucht in acteertrucjes.
Zoals Jack Nicholson zijn grote
grijns te pas (The Shining) en te
onpas te voorschijn tovert, zo
pleegt Crishopher Walken iets te
vaak zijn ogen heen en weer te
laten schieten en iets te veel met
ziin mond te trekken om span
ning te suggereren.
Voor de voortzetting van zijn car
rière heeft Christopher Walken
in elk geval een geheid succes
gekozen. Verfilmingen van werk
van Frederick Forsyth bleken
immers in het verleden altijd fi
nanciële voltreffers. Een kort
maar luisterrijk lijstje: The Odes-
sa File en The day of the jackal.
The Dogs of war is (en zal het ook
hier) niet anders vergaan. De
thrillers van Forsyth zijn kenne
lijk op maat gesneden voor film.
Los van de financiële kant levert
het ook altijd heel behoorlijke
films op. In zijn genre moet je er
dan direct bij zeggen, want het
zijn niet bepaald produkten met
eeuwigheidswaarde. Als actie
film is The dogs of war echter
zonder meer geslaagd. Het ver
haal zit doeltreffend en gedegen
in elkaar en kent geen overbodi
ge tierelantijnen.
bers verlekkerd zal doen opve
ren en rechtgeaarde pacifisten
verschrikt naar hun 'ban-de-
bom-medaillon zal doen grijpen
(het bedoelde effect mag ik aan
nemen): het XM 18-wapen, dat
hiernaast is afgebeeld. Volgens
de Engelse kolonel James Wea-
land "het dodelijkste wapen ooit
bedacht". Veel zal dat met uitma
ken, dodelijk of dodelijkst, maar
het is in elk geval heel indruk- en
afschuwwekkend.
James Shannon (Christopher Wal
ken) en de zijnen gooien dat
moordtuig in de strijd tegen de
Afrikaanse dictator Jean Kimba.
In opdracht van een Engelse
maatschappij moeten de huur
lingen Kimba verdrijven. Zijn
plaats moet worden ingenomen
door een in ballingschap levende
kolonel, die net zo slecht is, maar
de firma in elk geval ruim baan
zal geven om de bodemschatten
van Zangaro te ontginnen. De
ctriiH »c «»pstreden. maar als
de de wisseling van de wacht
plaats moet hebben, blijkt de ei
genzinnige Shannon al een ander
op de troon te hebben gezet. Het
is dr. Okyrc. een rechgeaard de
mocraat. die door Shannon uit
de kerkers van Kimba is gevist.
Een wat al te braaf einde (huurling
met het hart op de juiste plaats)
van een verhaal, dat verder geen
hoogdravende bedoelingen
heeft, maar wel een pikante ach
tergrond. Het zou gebaseerd zijn
op een poging tot staatsgreep ten
behoeve van het Biafraanse volk
in Equatoriaal Guinee. Brein
achter die plannen: Frederick
Forsyth. Dat hij daar verder niets
over wil zeggen (zoals bleek in
vraaggesprek met Forsyth in
krant van 28 maart), maakt hem
des te verdachter en de film des
te interessanter. Of is het hele
verhaal misschien een verkoop-
truc?
BART JUNGMAN
Verzetsstrijdster Hannie Schaft
werd in april 1945 in de dui
nen bij Óverveen geëxecu
teerd. Schrijver Theun de
Vries scheefin de jaren vijftig
een boek over haar leven:
„Het meisje met het rode
haar". Deze roman is uit
gangspunt voor een grote
speelfilm die momenteel
wordt opgenomen. Hein Dik
ging kijken bij de opnamen
en sprak met regisseur Ben
Verbong.
AMSTERDAM (GPD) - „Hannie was een moeilijk mens. Ze
ging niet makkelijk met anderen om. Ze trok een schut
ting op. Achter dat masker verborg ze haar gevoeligheid.
Naar buiten was ze gereserveerd. Ze voelde zich snel ge
kwetst".
Filmregisseur Ben Verbong over
Hannie Schaft, de Haarlemse ver
zetsstrijdster die kort voor de be
vrijding door de Duitsers werd
vermoord. Een lang gesprek met
de filmer in een Amsterdamse
kroeg. Hij heeft een vrije dag, tus
sen de opnamen door van ,,Het
meisje met het rode haar", de film
over Hannie Schaft die hij maakt
naar de gelijknamige roman van
Theun de Vries.
Verbong: „Natuurlijk zullen roman
en film van elkaar verschillen.
Theun de Vries heeft met zijn
boek een standbeeld gemaakt
voor een communistische ver
zetsstrijdster. Mijn film gaat veel
meer over de psychologische ont
wikkeling van Hannie Schaft. Ik
ga niet voorbij aan de betekenis
van het rode-haarsymbool voor
het communistisch verzet - maar
in de film komt dat op de tweede
plaats. Ik wil in eerste instantie
de menselijke kant laten zie-
Voor hij aan de film begon, heeft
Verbong zich intens verdiept in
karakter en levensloop van Han
nie Schaft. Hij voerde lange ge
sprekken met Theun de Vries en
met de journalist Ton Kors die
vijfjaar geleden een documentai
re schreef over de verzetsstrijd
ster.
Verlegen
.Hannie was een heel verlegen, be
deesd meisje", aldus Verbong.
„Ze kwam uit een burgerlijk mi
lieu; groeide op in een bescherm
de sfeer, 's Zomers toch een das
om... dat soort dingen. Ik denk
dat haar verzet veel had te maken
met haar jeugd. Ze kwam in op
stand tegen de onderdrukking
van haar gevoelsleven. Haar poli
tieke gevecht tegen het fascisme
vloeide voort uit haar behoefte
aan vrijheid. Je moet goed begrij
pen: ik wil Hannies verzet niet te
rugbrengen tot een particuliere
psychologische zaak. Maatschap
pelijk was het van enorm belang.
Maar je politieke opstelling heeft
altijd te maken met het milieu
waaruit je komt".
Onder de oorlogsomstandigheden
werd Hannie Schaft een volsla
gen ander mens: een partizane
die fanatiek vijanden liquideer
de. Schrijver Theun de Vries
noemt die verandering een raad
sel. „Het mysterie van Hannie
Schaft ligt hierin dat zij na een
tamelijk kleurloze, uiterlijk geor
dende en beschutte jeugd in be
trekkelijk korte tijd, onder druk
van de dramatische en gruwelij
ke gebeurtenissen, een totale ge
daanteverwisseling heeft onder
gaan", schreef hij in 1976.
De Vries ziet het fascisme als oor
zaak van Hannies verandering.
Filmer Verbong zoekt vooral aan
knopingspunten in haar jeugd.
„Ik maak geen oorlogsfilm", zegt
de regisseur. „Geen verzetsfilm.
„Het meisje met het rode haar"
gaat over een vrouw in het verze-
t".
De film komt 10 september uit in
zo'n 30 bioscopen. Het is de eerste
grote speelfilm van The Movies
Filmproductions. Opmerkelijk is
het hoge budget. „Het meisje met
het rode haar" gaat ongeveer 2
miljoen gulden kosten. Een fors
bedrag voor een Nederlandse
speelfilm. Ter vergelijking: „Een
vlucht regenwulpen" kostte ne
gen ton.
De rol van Hannie Schaft wordt ge
speeld door Renee Soutendijk,
een actrice die eerder meedeed in
„Spetters" en in verscheidene tv-
series („Dagboek van een her
dershond", „Zeg 'ns A"). Kritiek
dat Renee Soutendijk vooral om
commerciële redenen is gekozen,
wijst Verbong fel van de han-
d.
„Ze is in de eerste plaats een hele
goede actrice. Bovendien hebben
we haar al voor „Spetters" geko
zen. Ze is perfect geschikt voor
deze rol. Ik herken in haar karak
tertrekken die met het karakter
van Hannie Schaft te maken heb
ben. Tot nu toe hebben.In het
verleden is ze steeds gebruikt als
een extravert type. Maar dat bete
kent beslist niet dat ze de rol van
iemand die naar binnen is ge
keerd, niet kan spelen. Het was
wel een bijkomend probleem hoe
we van die typering af konden ko
men. Daar hebben we lang over
gepraat".
Isolement
Om zich in te leven in de rol van
Hannie Schaft trok Renee Sou
tendijk zich een poosje terug. „In
Nederland wordt altijd vreemd
gedaan over zo'n isolement", zegt
Verbong, „maar het is echt niet
abnormaal. In Amerika gaan ac
teurs een half jaar in een taxi rij
den als ze een taxichauffeur moe
ten spelen. Dat vinden ze niet
meer dan vanzelfsprekend. Hier
wordt het uitzonderlijk gevon
den als Renee de afzondering
kiest om zich voor te bereiden.
Maar het werkt wel. Het heeft wel
resultaat. Haar reacties gingen
veranderen. Ze kwam veel dich
ter bij Hannie Schaft".
- Renee Soutendijk als Hannie Schaft met Peter Tuinman, die de rol van Hugo vertolkt.
Naast Renee Soutendijk worden
andere rollen in de film onder an
dere gespeeld door Henk Rigters,
Loes Luca, Peter Tuinman en
Lou Landré. Tuinman speelt de
rol van Hugo, minnaar van Han
nie Schaft en verzetsman. Als hij
omkomt, stort Hannie zich fana
tieker dan ooit op het illegale
werk.
Verbong: „Ik maak van Hannie
Schaft geen heldin die alleen
maar goede, moedige dingen
doet. Ik laat de angst en twijfels
zien bij liquidaties. Na de dood
van Hugo slaan de stoppen bij
Hannie door. Ze vecht harder dan
ooit. Je ziet ook hoe ze verruwt
door het werk. Hoe ze terecht
komt in een fuik waaruit ze niet
meer kan ontsnappen".
„Ik zou het jammer vinden als de
film alleen maar de heldhaftige
kant van Hannie Schaft zou laten
zien. Je doet haar meer recht door
haar te tonen als mens, met alle
angsten en twijfels. De film blijft
toch een eerbetoon, natuurlijk.
Ze was een hele grote persoon
lijkheid, met al haar kleine men
selijke trekken".
„Het meisje met het rode haar"
wordt „gedraaid" op zo'n 50 ver
schillende locaties in en rond
Haarlem, Amsterdam en de
Zaanstreek. Veel studio
opnamen zouden de film nog
duurder maken dan hij nu al is.
De rolprent wordt geen histori
sche documentaire. Verbong
„We gebruiken de bekende histo
rische feiten om de ontwikkeling
van Hannie Schaft te laten zien".
Ook het boek van Theun de Vries
wordt niet letterlijk gevolgd in
het
De film wordt opgenomen in kleur,
maar via een speciaal procédé in
het laboratorium wordt het resul
taat teruggebracht tot iets tussen
kleur en zwart wit in.
Verbong: „Ik heb zelf de oorlog niet
meegemaakt. Voor mij bestaat de
oorlog uit foto's; uit beelden. De
oorlog is voor mij zwart wit. Met
die ontkleuring wil ik mijn gevoel
over het verleden uitdrukken. Al
leen de fellere kleuren blijven
overeind. Het lijkt een beetje op
het effect in de film „Una giorna
particulare".
Vanwege deze werkwijze is het
haar van Renee Soutendijk
angstaanjagend fel rood geschil
derd. „Vreselijk lelijk om te
zien", geeft Verbong toe. ..Maar
na de ontkleuring ziet het er heel
natuurlijk uit. Dat rood wordt
heel licht en komt er net bovenui-
t".
Velser affaire
Niet te verwachten is dat de film
over Hannie Schaft vragen zal op
lossen van historische aard. Wel
wordt getoond hoe de verzets
strijdster werd gebruikt in de
„Velser affaire", een nooit opge
loste samenzwering waarbij ver
raders infiltreerden in het verzet.
Hannie denkt dat ze een koffertje
met illegaal materiaal wegbrengt,
maar in werkelijkheid bevat het
diamanten.
Volgens journalist Ton Kors zijn er
aanwijzingen dat de arrestatie en
moord op Hannie Schaft het ge
volg waren van verraad Rechtse
krachten zouden niet willen dat
linkse verzetsmensen een be
langrijke rol konden spelen na de
oorlog. Kors in een telefoonge
sprek: „De aanwyzmgen zijn er
wel, maar ik kan ze niet hard ma
ken. Vermoedelijk komt er op
heldering als in 1990 de archieven
opengaan"
Verbong blijkt wel iets te zien in
deze theorie: „Mensen als Hannie
Schaft wilden voorkomen dat er
na de oorlog een rechtse restaura
tie zou komen. Je kunt je afvra
gen of ze daarom uit de weg is
geruimd". Het is een raadsel
waarop de film overigens geen
^antwoord zal geven
Hannie Schaft werd 17 april 1945 in
de duinen bij Overveen geexecu-
teerd. Het eerste schot schampte.
Hannie draait zich om en zegt:
„Stommeling, ik schiet veel beter
dan jij". Vervolgens wordt ze met
een nekschot omgebracht.
Volgens getuigen gilde de studente
rechten hard toen ze die ochtend
van haar executie uit haar cel
werd gehaald. Filmregisseur Ver
bong „Nee, dat gillen was geen
angst Het was woede. Ze reali
seerde zich de mislukking. Ze
kon niets meer terugdoen".
Feestdagen plegen in de regel
ruim bedeeld te worden met
films. Zo ook dit keer met Pa
sen. Zondag bij de VPRO de
Italiaanse film Brutti, Spor-
chi e Captivi van Ettore Sco-
la, aezelfde regisseur die ook
Una giornata particolare
maakte. De film draaide ove
rigens nog niet zo lang gele
den in de bioscoop. Het is een
vooral komische film over
een Italiaanse familie die in
de sloppenwijken aan de
rand van Rome woont. Nino
Manfredi speelt de hoofdrol.
Klassiek is de film From here
to eternity van Fred Zinne-
mann. Montgomery Clift
spelt daarin een soldaat die
na tal van problemen bij zijn
vriendin onderduikt. Als de
Japanners hun aanval op
Pearl Harbour hebben uitge
voerd, wil hij echter toch zijn
militaire steentje bijdragen.
Een dag later (tweede paasdag)
op Duitsland 2 een beroemde
western: El Dorado van Ho
ward Hawks. Twee oude
vrienden (gespeeld door
John Wayne en Robert Mit-
chum) komen tegen elkaar in
het geweer als misdadiger en
sheriff. Hawks zet met deze
film de nodige vraagtekens
bij het genre western.
Robert Mitchum (maar dan
flink wat jaartjes ouder) is
ook te zien in The Yakuza
van Sidney Pollack. Hij is
hierin een Amerikaanse de
tective die het op moet ne
men met Japanse gangsters
die zich hebben georgani
seerd onder de naam Yakuza.
n
De tamelijk onbekende Stuart
Burge regisseerde in 1965 be
kende sterren als Laurence
Olivier in een verfilming van
Shakespeare's Othello. In het
oeuvre van Shakespeare
neemt Othello een bijzondere
plaats in en wordt als één van
zijn grootste tragedies be
schouwd.
Het programma:
ZATERDAG Nous Irons a Pa
ris; 16 00 uur. Bel 1 (reUie
Jean Boyer. Franse film uit
1949). From here to eternity;
22.15 uur; Dtsl. 1.
ZONDAG The elusive Pim
pernel; 16.15 uur; Dtsl. 2 (re
gie Michael Powell met Da
vid Niven. Engelse film uit
1950) Hot Millions; 20 15
uur; Dtsl. 1 (met Peter Usti
nov Amerikaanse film uit
1968 Brutti Sporchi e Capti-
vi; 21 40 uur, Ned 2 Suspi
cion; 22 05 uur, Dtsl |(|fpa
Alfred Hitchcock met Joan
Fontaine. Amerikaanse film
uit 1941).
MAANDAG El Dorado. 19 30
uur; Dtsl 2 Barrabas; 22.20
uur; Dtsl 1 (met Anthony
Quinn. Italiaanse film uit
1961). Die linkshandige
Frau; 21 45 uur, Dtsl. 3 <mct
Bruno Ganz. Duitse film uit
1980).
DONDERDAG Germania an
no zero; 20 15 uur, Dtsl 3 (re
gie: Roberto Rosselini. Ita
liaanse film uit 1947).
VRIJDAG Easy living; 20 la
uur; Dtsl. 1 (met Jean Arthur.
Amenkaanse film uit 1937).
The Omega m.m J" 11 uur.
Bel 1 (regie Boris Segal met
Charlton Heston. Amenkaan
se film uit 1971).
BLIJVERS
"The Blue Lagoon" - Mierzoet
ongeloofwaardig verhaal. Camera.
Leiden
"De sheriff maakt zich kwaad" -
Het bekende verhaal om Bud Spe-
cer heen. Luxor. Leiden. Euro 4. Al-
"Een vlucht regenwulpen" - Jeroen
Krabbe in goede dubbelrol in verfil
ming roman Maarten 't Hart. Lido 1,
Leiden. Euro 3 Alphen.
"Superman 2- Onbenullige stri
pheld prima verfilmd door Richard
Lester. Tnanon, Leiden. Euro 3. Ai-
"Nine to five" - Komisch feminisme
in kantoortijd. Lido 2. Leiden
"Raging Bull" - Robert de Niro
overtreft zichzelf in wat tegenval
lende film van Scorsese. Studio,
Leiden.
"Strawdogs" Gewelddadige, maar
spannende film van Sam Pec kin pah
met in de hoofdrol Dustin Hofmann
"Dressed to kill" - Spannende thril
ler met Angie Dickinson, Euro 1. Al-
NACHTFILMS
"Lr magnifique" - Camera. Leiden.
,,'t Gloeiende hart" - Rex, loeiden.
"Fighting Mark" - Euro 1. Alphen.
"Flying high" - Euro 2. Alphen.
"Roller coaster" Euro 3, Alphen.
"Het dubbelleven van een raaitres-
se" - Euro 4. Alphen.
REX
"Hogeschool voor minaressen".
DEN HAAG
"Bermuda-dnehoek" Apollo 1
(460340). 16 jr
"City of the living dead - Apollo 2,
16 jr
"De shenfT maakt zich kwaad" - As-
te (463500), al.
"La banquière" - Bijou (461177), 16
jr
"Ordinary people" Calypso
(463502), al
"Close encounters of the third
kind Babylon 1 (471656). al
"Ordinary people" - Babylon 2, al.
"The blue lagoon" - Babylon 3. al
"Sunburn" - Camera ((467200). 16 jr
"Recht voor z'n raap" - Cineac 1
(630637), 12 jr.
"Vrydag de dertiende" - Cineac 2.16
"Jesus Christ Superstar" - Euro Ci
nema (667066).
"Sphinx" - Metropole 1 (456756), 16
jr
"Superman deel 2" - Metropole 2. al.
"Een vlucht regenwulpen" - Metro-
pole 3. 12 jr
"Raging Bull" Metropole 4. 16 j
"Soldaat Benjamin" - Metropole 5.
al.
"The dogs of war" Odeon 1
(4624(H)). 16 jr.
"Recht voor z'n raap" - Odeon 2. al.
"Van 9 tot 5" - Odeon 3. 16 jr
"Dressed to kill - Odeon 4, 16 jr.
"Soldaat Benjamin" - Odeon 5. al.
"Verführung auf der Schulbank" -
Le Pans 2. 18 jr
"Superman 2" Passage (460977), al.
"Flat vol sexpret" - Royal 3 (601192),
18 jr
"Mokervuisten van de duivel"
"Film International - Studio 2000
(542288)), 16 jr
"Flying high" - De Uitkijk (542288),
al
AMSTERDAM
"La banquière" - Alfa 1 (278806). 16
"De sheriff maakt zich kwaad"
Bellevue Cinerama (234876266227),
16 jr
"Ordinary people" - Calypso 1
(266227 234876), al
"The blue lagoon" Calypso 2. al
"Flying high" - Calypso 3. al
"Vcrfuhnjng auf der Schulbank" -
Centraal (248933). 18 jr
"Recht voor z'n raap" - Cineac Dam-
rak(255648). 12 jr
"The exterminator" - Cineac Dam
rak 2. 16 jr
"McVicar" Cineac (243639). 16 jr
"Kortgeknipt" Cinecenter
(236615) 16jr
"La cage aux folies 2" - Cinecenter.
16 jr
"La Provinciale" - Cinecenter. 16 jr.
"Jaws 1" Cinema 1 (151243). 12 jr.
"Jesus Christ Superstar" - Cinema
2. al
"The dogs of war" - City 1, (234579).
16 jr
"Van 9 tot 5" - City 2, al
"Raging Bull" - City 3. 16 jr.
"Een vlucht regenwulpen" - City 4,
12 jr
"Sphinx" - City 5. 16 jr
"Soldaat Benjamin" - City 6. al
"Recht voor z'n raap" - City 7. 12 jr
"One flew over the cuckoo's nest" -
Cine "D" (2265517). 16 jr
"The rose" Dcsmet (226551), 12 jr
"Star wars" - Du Midi (723653). al
"Close encounters of the third
kind" - Leidseplein theater (235909),
al.
"Vrydag de dertiende" - Noggerath
(230655), 16 jr
"Zachte plekjes" - Pansien (248933),
18 jr
"Jagd auf blutheisser Pussy»" - Pa
nsien (248933), 16 jr
"Sphinx" - Rembrandtplein theater
1 (223542), 16 jr
"Supersmeris - Rembrandtplein
theater 2. al
"Karate knock-out" - Rex (246132).
16 jr
"De shenfT maakt zich kwaad"
Rial to (723488). al
"Taxi dnver" Rivoli (723488). 16 jr.
"Dne Tirolers in St TVopez - Roxy
(232809), 16 jr
"Le demier metro" Studio K
(231708), If H
"La provmcale" - The Movies 1
(245790), 16 jr
"Animal crackers" - The Movie
16 jr
"La viuda de Monti el" - The Mo*
3. 16 jr
"Superman deel 2" - Tuschinski 1
(262633). 16 jr
"Soldaat Benjamin" Tuschinski 2,
al.
"t' Zal je nicht maar wezen" Tu
schinski 3. 16 jr.
"Caligula" Tuschinski 4. 18 jr
"Een vlucht regenwulpen" - Tu
schinski 5. 12 jr
"Mon oncle d Amenque" De Uit-
kyk (237460). 16 jr
