Groeiende kansen voor
import uit Oost-Europa
Pakhoed verliest
in woningmarkt
1.1
MWA
IR
nw**.'
Maatregelen tegen
gevaar röntgenstralen
VRIJDAG 3 APRIL 1981
In Joegoslavië zelf rijdt de
Yugo 45 al rond. Een klein
modern gestyleerd voor-
wielaandrijvertje met een
derde deur en een 900 cc
motortje. Maar het heer
sende regime heeft de
Zastava-fabrieken verbo
den het wagentje te ex
porteren.
•r In de Russische stad
Togliatti aan de Wolga
wordt allang gewerkt aan
de ontwikkeling van een
aan de eisen van de tijd
aangepaste middenklas
ser met een z.g. vijfde
deur. Maar de Russen
hebben geen haast. Het
kan nog jaren duren voor
we die auto hier te zien
krijgen.
De "wereldprimeur" die La-
da in de vorm van de 2105
op de RAI lanceerde was
uiterlijk nog steeds de
voormalige Fiat 124 waar
mee het merk al jaren aan
de weg timmert.
In de Europese autowereld
heeft men de mond vol over
het "Japanse gevaar". De
angst voor de groeiende im
porten uit het Verre Oosten
beheerst het denken.
Slechts hier en daar wordt ook
wel eens de import uit Oost-
Europa genoemd. Toch is het
niet denkbeeldig dat in deze
tijd van snel stijgende auto
kosten de goedkope produk-
ten van achter het ijzeren gor
dijn meer en meer aftrek zul
len gaan vinden.
Temeer omdat de prijzen van
de uit die richting komende
De Lada 2105 voor Gremi's pas geopende afleverings-insp<
goederen door een totaal an
der economisch klimaat min
der onder druk staan dan die
van produkten die in het
Westen worden gemaakt.
Fiat heeft op duizend kilometer
ten oosten van Moskou tegen
het einde van de jaren zestig
de Russen geholpen een au-
tofabriek uit de grond te
stampen. Daarom heen ver
rees een stad uit het niets.
Een stad met een Italiaanse
naam: Togliatti. Zoals de La-
da-produkten nog steeds van
Italiaanse snit zijn. Ze heb
ben nog steeds de vorm van
de oude Fiats 124 en 125.
De banden met Fiat zijn nu
echter volledig doorgesne
den. De Lada-fabrieken
draaien geheel en al op eigen
kracht. Meer nog: waar
schijnlijk is het complex in
Europa de grootste binnen de
autobranche. Want waar el
ders de automerken veel on
derdelen van toeleveringsbe
drijven betrekken maken de
Russen alles in eigen huis.
In totaal werken zo'n honderd
duizend mensen bij Lada,
van wie meer dan 20.000 in al
lerlei verzorgende diensten
zoals gezondheidszorg, wo
ningbouw, sport voorzienin
gen en dergelijke.
Togliattigrad telt een kwart
miljoen inwoners, kent tal
van culturele voorzieningen
en de gemiddelde leeftijd is
er adembenemend laag:
slechts 27 jaar. Merkwaardig
gevolg: crèches en peuter
speelplaatsen zijn er genoeg
in deze stad maar bejaarden
tehuizen zal men er vergeefs
zoeken...
Het
nog niet zo ver maar is
het nu zo moeilijk om zich
voor te stellen dat zo'n - ui
teraard op communistische
leest geschoeide - autogi
gant zou uitgroeien tot een
concurrent van groot belang?
Zeker wanneer de Russen
een wat moderner wagen op
de weg zouden brengen.
De import van de Lada's in Ne
derland wordt sinds 1967 ver
zorgd door Gremi in Gronin
gen. In dat jaar stond dat be
drijf met een gloednieuw ge
bouw en zestig man perso
neel maar zonder automerk.
Omdat Glas toen werd over
genomen door BMW.
Een bedrijf derhalve dat bij uit
stek geschikt was om zich op
een nieuw project te werpen:
de import van Russische en
Joegoslavische auto's. De
eerste jaren ging dat maar
mondjesmaat, maar sinds de
komst van de Lada in 1971
ging dat met groeiende suc-
Vorig jaar reden vanuit Gronin
gen zo'n 6500 Lada's het land
in. Nog geen aantal om de
concurrentie ongerust te ma
ken.
Dit mede omdat die r
da 2105 (met een 1300 cc mo
tor van 65 pk) in feite nog al
tijd een zeer conventionele
wagen is. Gremi mag dan
zeggen dat het een "compleet
nieuw model" is, maar de lij
nen zijn nog altijd die van de
oude Fiat. En de besturing is
nog zwaar en het onderstel
"in grote lijnen overgenomen
van de andere Lada's".
Maar welke bezwaren men ook
aanvoert, het blijft een feit
dat men zo'n royaal, brok au
to kan kopen voor nog geen
twaalf mille.
De gladheid die vele Japanners
van nu kenmerkt en de
verfijnde techniek van tal
van Europese auto's zal men
nog vergeefs in een Lada zoe
ken.
Maar er zijn ook mensen die al
leen maar goedkoop van a
naar b willen.
En tenslotte: waarom zouden
alleen Japanners snel kun
nen leren?
Schoonmaak
Hebt na de winter de auto al schoongemaakt7 Zo niet dan wordt
het de hoogste tijd. De auto heeft hoe zacht de winter ook was
toch van de winterse ellende te lijden gehad.
Vooral de onderkant moet een stevige beurt hebben. En na het
schoonmaken: controleren, repareren en conserveren. Nu we
met z'n allen hebben besloten wat langer met onze auto's te
doen is zo'n beurt geen overdadige luxe. Aan het werk derhalve.
Computerstem
De fabrikanten hebben zich met man en macht op het zuiniger
maken van auto's geworpen. Maar dat betekent nog niet dat er
geen plaats is voor andere nieuwtjes.
Zo heeft Toyota nu een model dat is voorzien van een computer
stem die de bestuurder vertelt op tijd benzine te tanken, de lich
ten uit te doen en de contactsleutels niet te vergeten.
Er is slechts één probleem, de computer spreekt alleen Japans en
men heeft nog geen zin hem andere talen te leren....
Bezuiniging
De Belgische RAI heeft onlangs een aantal energie-besparende
tips gegeven in de vorm van een aantal vragen Vraag u voordat
u in de auto stapt af: moet ik wel met de auto7 Moet ik me nü
verplaatsen? Moet ik die route nemen?
Kan het niet per fiets of te voet? Kan ik niet met iemand meerij
den? Kan ik niet op een minder druk tijdstip op weg?
Zou ik de rit met iets anders kunnen combineren, bv boodschap
pen doen en kinderen van school halen?
En tenslotte: heb ik de langere route tevoren voorbereid en kan ik
bekende knelpunten vermijden.
Citroen heeft (na de
de klanten te hebben ge
peild) de Visa flink onder
handen genomen. Andere
grille, andere bumpers, ach
terlichten en wielen en be-
schermstrippen op de flanken
vormen daar de uiterlijke
weerslag van.
Onder de motorkap is natuur
lijk aangestuurd op nog meer
zuinigheid. Als we de fabriek
mogen geloven zijn de techni
ci erin geslaagd de Visa II
Super E ten opzichte van zijn
voorganger maar liefst ne
gentien procent zuiniger te
maken.
De serie omvat nu vier model
len Twee versies (Spécial en
Club) met een motor van 652
cc inhoud, de Super E met een
1124 cc motor en de Visa II
Super X. die is uitgerust met
motor ran 1219 cc inhoud (64
pk). Met deze snelste Visa kan
een topsnelheid van 155 kilo
meter per uur worden be
reikt Volgens de gegevens
van de fabriek blijft ook bij
deze vers ie het verbruik ruim
boven deéen op tien.
Natuurlijk u er ook wat aan dé
prijzen veranderd de goed
koopste Visa kost nu rijklaar
12.625 gulden, de duurste
staat voor 15.485 gulden met
een volle tank voor de deur.
Fiat, de Europese kampioen
van de kleine karretjes, lonkt
met de Panda naar de jonge
ren en de andere berijders
van auto's zoals de lelijke
eend van Citroën. "Die zullen
na al die jaren wel eens wat
anders willen. Wat moder-
ners", zeggen ze hardop bij
Fiat.
Het Italiaanse merk hoopt hen
te verleiden met het 3.38 me
ter lange brikje van meester-
ontwerper Giugiaro waarin
enkele grappige vondsten
zijn gegroepeerd rondom de
oude en vertrouwde motor
van de Fiat 127.
Giugiaro ontwierp een vierkant
blokkendoosje met een brede
"stootrand" van kunststof
rondom. Uiterlijk niet mooi
maar wel karakteristiek.
En dat karakteristieke vindt
men in versterkte mate in het
interieur terug. Met als opval
lendste vondsten de afneem
bare en wasbare bekleding
en een soort veredelde hang
mat tussen twee stokken die
als achterbank moet dienst
doen.
Doordat die stokken op ver
schillende hoogten kunnen
worden bevestigd kan men
met enkele simpele handgre
pen van die achterbank een
uiterst geïmproviseerd reis-
wiegje, een royale bood
schappenmand of zelfs een
slaapbank maken. Door alles
weg te klappen kan men ook
een fikse bagageruimte creë-
op die achterbank te zitten
komen van een harde kermis
thuis. De zitting van die
"hangmat" raakt in welke
stand ook de wielbak. Zo
dat men op het metaal komt
te zitten. En daardoor komt
de bekleding slap te hangen
zodat men het ook zonder
steun in de rug moet stellen.
De koper van de Panda zal er
mee moeten leren leven dat
hij in feite een tweezitter
heeft aangeschaft. Trouwens,
het feit dat de voorstoelen
door de hoge hoofdsteunen
die tegen het plafond stoten
niet volledig naar voren kun
nen worden geklapt zodat
er maar een beperkte ïnstap-
mogelijkheid overblijft -
wijst ook in die richting.
Bovendien, het wagentje is uit
gerust met een starre achter
as en twee bladveren in de
lengterichting. Dat noodt ook
al niet tot achterin zitten. Alle
oneffenheden van de weg ko
men naar boven en die voelt
men achterin onaangenaam
precies.
De Panda wordt in ons land in
twee versies uitgebracht. De
meest eenvoudige uitvoering
kost op een haar na elfdui
zend gulden. Voor een beetje
meer luxe moet men vijfhon
derd gulden meer betalen.
Het belangrijkste verschil
tussen de twee versies: wel of
geen achterruitverwarming.
Daar een model als de Panda
zeer gevoelig is voor opspat
tend vuil op de achterruit is
dat in feite een onmisbaar ac
cessoire.
Nu ik het toch o
heb: jammer dat ze op het kit
tige dashboardje vergeten
hebben een lichtje in te bou
wen. Het is in het donker nu
zoeken naar het juiste knopje
of het rubber dopje onder de
stuurkolom waarmee men de
ruitensproeier in werking
kan zetten.
Voor het overige is het wagen
tje compleet uitgerust. Met
interval-schakelaar. Met veel
ruimte voor kleine pakjes.
Met tochtraampjes in de
voorportieren. En ook met
vele veiligheidsvoorzienin
gen, zoals gescheiden remcir-
cuit en kreukelzónes voor en
achter.
De ruimte binnenin valt niet te
gen. Wat dat betreft heeft
Giugiaro "wonderen" ver
richt. De stoelen zitten rede
lijk al voelen ze wat hard aan
en geven ze niet teveel steun
in de rug. Wel is het verve
lend dat men twee handen
nodig heeft om die stoelen
naar voren te kunnen klap
pen. Dat is wel eens lastig als
men iets in de hand heeft.
Het 670 kilo wegende karretje
wordt voortgestuwd door de
903 cc metende motor (45 pk)
die men ook in de Fiat 127
kan vinden. Hij is in de Pan
da goed voor een topsnelheid
van om en nabij de 135 kilo
meter per uur. Maar dat is
geen snelheid die men graag
zal rijden. Dan is die kracht
bron veel te rumoerig.
Natuurlijk levert het sturen van
zo'n klein karretje weinig
problemen op. Ook het par
keren gaat lekker gemakke
lijk. En de allergrootste ver
dienste van de Panda merkt
men aan de benzinepomp.
Men behoeft echt niet zo bij
ster goed op te letten om een
verbruik van één op veertien
te halen.
Bij een vorige gelegenheid heb
ik al gezegd: alle autofabne-
ken doen hun best de be
staande modellen wat zuini
ger te laten rijden. Dat heb ik
toen "melken in de marge"
genoemd. Wil men echt zui
nig rijden dan zal men het in
zo'n licht, klein karretje moe
ten zoeken.
Dat betekent het inslikken van
een aantal eisen ten aanzien
van het comfort Die veder
lichte brikjes kunnen wat dat
betreft nu eenmaal niet con
curreren met hun grotere,
maar ook veel duurdere
broers
Maar velen zullen dat offer wil
len of moeten brengen. Daar
om verwacht ik gezien de
fors stijgende autokosten -
een snel groeiende omzet van
de kleine karretjes. En dus
kan men verwachten dat dit
"duveltje" van Fiat zijn par
tijtje wel zal meeblazen.
ROTTERDAM (GPD) - Hoewel de
netto-winst van Pakhoek Hol
ding (tankopslag, transport en
distributie, projectontwikkeling)
over 1980 met 30,7 miljoen 10
procent hoger was dan in het
voorafgaande jaar, heeft het con
cern in de vastgoedsector een
forse veer moeten laten.
In totaal werd een bedrag van 90
miljoen gulden (voor belasting)
ten laste van het resultaat ge
bracht wegens afboekingen op
projecten en deelnemingen en
een voor bijzondere risico's ge
troffen voorziening.
Tijdens een toelichting op de jaar
cijfers vertelde de voorzitter van
de directie, ir. H. B H. Crijns, dat
dat bedrag voor 15 miljoen be
staat uit de afboeking van het 50-
procentbelang in de Stokgroep
Nederland. De Stokgroep, werk
zaam in de makelaardij en de
projectontwikkeling, werd vorig
jaar geliquideerd.
De vraag naar woningen is vorig
jaar versterkt teruggelopen.
Vooral in de nieuwbouw, het
werkgebied van Polyzathe. een
van Pakhoeds werkmaatschap
pijen, is een ongekend diepte
punt bereikt. De voorraad onver
kochte woningen is vorig jaar
sterk opgelopen. Daarnaast wer
den huizen beneden de kostprijs
verkocht. Voor renteverliezen uit
leegstand en de verliezen op de
verkoop werd 45 miljoen gulden
ten laste van het resultaat ge
bracht. Voor mogelijke toekom
stige negatieve ontwikkelingen
is nog eens een voorziening van
30 miljoen getroffen.
Volgens Crijns is de verkoop van
huizen in het eerste kwartaal van
dit jaar met zo'n 30 procent ge
stegen. Dat was dan wel het ge
volg van gerichte acties, aantrek
kelijke prijzen en andere facili
teiten die de kopers werden ge
boden. Toch meent hij dat hgt
voorraadprobleem, wanneer de
vraag naar woningen zo blijft,
voor een belangrijk deel kan
worden opgelost.
Het is wel nodig een grondige reor
ganisatie van Polyzathe door te
voeren. Dat betekent een verlies
van 50 tot 60 arbeidsplaatsen.
Hoewel niet verwacht wordt dat
Polyzathe dit jaar weer een posi
tief resultaat zal behalen, zullen
afboekingen en voorzieningen in
1981 niet of nauwelijks nodig
zijn.
De andere activiteiten van Pak
hoed hebben zich prima ontwik
keld. Het resultaat van de tank
opslag is in vergelijking met 1979
verdubbeld ten gevolge van de
sterk toegenomen vraag naar op
slagruimte. De strategische voor-
raadvorming van olieprodukten
speelt daarbij een belangrijke
rol, evenals de overschakeling
van een aantal elektriciteitscen
trales van gas op stookolie. De
transport- en distributiedivisie
wist na de scherpe terugval in
1979 een bedrijfsresultaat te be
reiken dat weer op het niveau
van 1878 lag
De resultaten van de activiteiten in
de Verenigde Staten vertoonde
een stijging van 37 procent. In
Amerika houdt Pakhoed zich on
der meer bezig met de opslag van
chemisch afval in diepe aardla
gen. Daartoe wordt het afval
eerst geneutraliseerd en dan via
een put tot in ondoordringbare
lagen op zo n 2 kilometer diepte
geperst. Pakhoed verwacht veel
van'die nieuwe activiteit en ziet
daarvoor in de toekomst ook mo
gelijkheden in Europa.
gP ÏmE
DEN HAAG (GPD) - Risico's voor
het oplopen van kanker als ge
volg van röntgenstraling moeten
door allerlei maatregelen worden
beperkt. Het onderzoek naar de
werking van de zogenaamde
Moerman-therapie zal waai
schijnlijk spoedig beginnen Vol
gend jaar wordt gestart met de
opbouw van de landelijke kan
kerregistratie.
Aldus enkele punten uit een over
zicht van de vorderingen in het
beleid op het stuk van de kanker
bestrijding, dat staatssecretaris
mevrouw Veder-Smit (volksge
zondheid) de Tweede Kamer
heeft gestuurd. Dit onderwerp
zal de vaste commissie voor
volksgezondheid donderdag 9
april met de bewindsvrouw be
spreken.
Blootstelling aan röntgenstralen
moet zo gering mogelijk zijn Be
perking kan worden gevonden in
verbt tei Ing i an A aj p int iui
en streng toezicht op de afstel
ling daarvan en op de activiteiten
van verantwoordelijke medici
Uitvoerig dient in kaart t«- wor
den gebracht of de totale dosis
aan straling die een gemiddelde
Nederlander krtjgt. eventueel te-
hoog is.
Franse tanks naar Chili
Koningin Beatrix en prins Claus hébben gistermiddag hun drierfoOM
staatsbezoek aan Belgie afgeslotei Zij vertrokken aan boord run het
Nederlandse fregat "Callenburgh" uit de haven van Antwerpen
BORDEAUX. FRANKRIJK (UP!)
- Vorige week zijn per Libe
naans vrachtschip 50 Franse
tanks van het type AMX30 naar
Chili verscheept, berichtten gis
teren koopvaardijkringen in Bor
deaux.
Het transport bevestigt de franse
politie van het leveren van wa
pens aan het buitenland zonder
dal men daarbij politieke over
wegingen een rol laat spelen
Van linkse kant in Frankrijk is
scherp geprotesteerd tegen wa
penleveranties aan Chili. Argen
tinië en andere landen (buiten
het Oostblok) die de wapens zou
den kunnen gebruiken om bin
nenlandse oppositie te onder
drukken
Het Sowjetrussische persbureau
Nowosli heeft gisteren de
Bondsrepubliek gewaarschuwd
voor levering van wapens aan
Chili en Saoedi-Arabic. Het ge
vaar van levering van bijvoor
beeld twee moderne onderzeeërs
aan Chili, schuilt hierin, aldus
Nowosti. dat de daar heersende
militaire krachtsverhouding tus
sen de buurstaten wordt ver
stoord en de lew a penings wed
loop aangewakkerd.
