Smaak
voor
CabaUerofilfer.
Boeiende informatie
over „de Nederlander"
Schmidt belooft verlaging
van Westduitse EG-bijdrage
Nieuw conflict bij Labour
'Volksroman'als Boek van de Maand
VRIJDAG 3 APRIL 1981
PAGINA 19
Interview
DEN HAAG GPD-Overigens zijn ze best be
reid u van dienst te zijn. zolang het hun maar
geen geld kost: flegmatiek zijn ze. kond. en in we
zen tamelijk afkerig van alles wat geen geld op
brengt. Aangezien de mannen het karakter van
de vrouwen bepalen, is het nogal logisch dat die
niet erg beminnelijk zijn; ze zouden er zoveel aan
trekkelijker kunnen zijn. maar dat mag hun niet
worden kwalijk genomen.
Men ziet er weinig ran
ke tailles; ze zijn nogal blank, maar verstoken
van persoonlijkheid. Het onmatig gebruik van
kokendhete thee of koffie bederft hun gebit volko
men. zozeer zelfs, dat het vrijwel onmogelijk is om
in Holland vier vrouwen met mooie tanden te
vinden".
De indruk van Markies de Sade over Nederlanders.
Een ruim tweehonderd jaar oude impressie (na
een bezoek in 1769 aan ons land), die voorkomt in
het Sade-nummer van BZZLLET1N (no. S3). Het
landschap kan de erudiete edelman met specifie
ke interesses nog wel bekoren, maar de begaafd
heid van het volk reikt volgens de markies niet
verder dan de handel en met de Hollandse geest is
het even droevig gesteld als met het toneel. In het
algemeen zijn Hollanders „brave lieden", die
naar Sades oordeel volkomen in beslag genomen
zijn door het idee al maar nieuwe rijkdommen te
moeten vergaren en uitsluitend belangstelling
hebben voor de middelen waarmee dat ze kan
lukken. En: ,Als men u ergens te dineren noodt, is
het ook alleen maar om te eten".
Het zou wat al te bru
taal zijn prof. dr. Hans
Galjaard, de oerfat-
soenlijke Nederlandse
celbioloog, die het des
tijds bij het tv-kijkend
publiek zo goed deed
in de Groot Uur U-pro-
gramma's van Koos
Postema, plompverlo
ren te vergelijken met
de „uitvinder" van het
sadisme. Maar na le
zing van het door hem
geschreven Boek van
de Maand, dat „Het le
ven van de Nederlan
der" heet en van 9
april tot en met 9 mei
voor f22,50 in de win
kel ligt (daarna
f 39,50), valt toch op
dat er met „ons" in
tweehonderd jaar niet
eens zo veel veranderd
is. En dat een visie van
een buitenstaander
niet eens zo gek veel
verschilt van het oor
deel van een kritische
ingewijde.
Want ook Galjaard noteert dat
„we" nog altijd graag zaken
doen, hard werken (al zeggen
sommigen van niet), chauvi
nistisch zijn, met genoegen
zwemmen, schaatsen en hen
gelen, een goede pijp roken,
gezamenlijk de koffie gebrui
ken, een ander gauw „gek"
(maar niet in letterlijke zin)
vinden, het liefst gewoon
doen (want dan doe je al gek
genoeg), niet van te grote ver
anderingen in te korte tijd
houden en er in beginsel van
uitgaan dat de ander ongelijk
heeft.
Statistieken
Dat vinden „we" er zelf van.
Maar „het leven van de Ne
derlander" staat uiteraard
ook objectiever beschreven,
bijvoorbeeld in talloze ver
handelingen, rapporten, sta
tistieken en enquêtes, die in
de loop der jaren door even
zovele commissies en werk
groepen zijn geproduceerd.
Daaraan is zonder twijfel
door de media steeds al of
niet uitvoerig aandacht be
steed. Maar wat de initiatief
nemers tot dit Boek van de
Maand nu zo aardig vonden
was dat Galjaard deze hemel
bestormende berg gegevens
en feiten eens op een rij zou
zetten, zou willen ordenen en
er een begrijpelijk en voor
een ieder toegankelijk werk
stuk van zou maken.
Welnu, dat is de professor won
derwel gelukt. Het is wat
overdreven te stellen dat
„Het leven van de Nederlan
der" leest als een thriller,
maar een zeer plezierige, ui
terst informatieve „volksro
man" is het absoluut gewor
den. En dat is op zichzelf al
een hele kunst, als men be
denkt dat de meer dan twee
honderd pagina's in feite ge
baseerd zijn op kaal en dood
cijfermateriaal. Zoals Gal
jaard dit materiaal heeft ge
hanteerd en gegroepeerd, er
conclusies uit heeft getrok
ken en er (zijn vaak eigen) ge
volgtrekkingen aan heeft ver
bonden, is er geen sprake van
een vervelend of louter cijfer
matig boek.
Ontnuchterend
Galjaard heeft een indeling ge
maakt in zes hoofdstukken:
1. De Nederlander, 2. Kinde
ren krijgen, 3. Kind zijn, vol
wassen worden, 4. De vol
wassene, 5. Ouder worden,
oud zijn, en 6. De toekomst.
In elk van de hoofdstukken
bespreekt hij deel-onderwer-
pen, zoals bijvoorbeeld vrij
willige kinderloosheid of
kunstmatige inseminatie,
jeugdcriminaliteit, trouwen
of niet, wat doen we met alles
wat we hebben, het huwelijk
in de overgang, het einde, de
toekomstige bevolkingsop
bouw.
Zoals gezegd: het materiaal
waarmee Galjaard heeft ge
werkt ligt in principe voor ie
dere Nederlander klaar. Maar
welke Nederlander gaat er op
af? En wie neemt de moeite
al die openbare gegevens in
één boek bij elkaar te bren
gen, en dan te voorzien van
vlot Nederlands, geestig-iro-
nische en ontnuchterende
tussenvoegsels en aanwijzin
gen, adviezen, waarschuwin
gen en andere op- e
"1
Doodse
cijfers
levendig
op rij
gezel
Galjaard
schreef "Het
leven uan de
Nederlander"
kingen. En dan zien we voor
het gemak nog even het vaak
zeer toepasselijke fotomate
riaal (ontroerende platen van
bejaarde landgenoten, jeugd-
prostitutie, de schaamte op
het uitkeringsbureau) over
het hoofd.
Verbazing
Wat de lezer van dit boek veel
vuldig zal overkomen is dat
hij zich verbaasd op het
hoofd zal krabben en tegen
zichzelf zal zeggen: wat?!, is
het zo verschrikkelijk gesteld
met onze ouderen, zijn er
werkelijk zo weinig mogelijk
heden voor de jongeren, eten
we zó veel met elkaar, schaf
fen we ons zó veel welvaarts
goederen aan en werken er
(ADVERTENTIE)
relatief zó weinig r
zó veel mensen in leven te
houden? Die verbazing
wordt in sommige gevallen
dan nog aangewakkerd door
dat Galjaard hier en daar
graag een mep of een „kat"
uitdeelt. Daarnaast zal er ver
wondering zijn over alle mo
gelijke misvattingen en fa
bels over bepaalde situaties:
zo loopt niet 1 op de 3 maar 1
op de 10 huwelijken mis en
wordt er nog wel degelijk
flink getrouwd (95 procent
van de mensen spreken er
gens in hun leven het ja
woord uit).
Vaak neemt hij standpunten in
die er niet om liegen. Over
vermogenbezitters zegt hij
bijvoorbeeld: „Van de perio
de daarna kon ik geen gege
vens meer vinden, zeker om
dat onze rijkeren hun - zwar
te - geld verstopt hebben in
brieven aan toonder, huisjes
in zon en-of sneeuw, boten of
antiek". Over het zinvol in
vullen van toenemende vrije
tijd: „Vindt u het gek. als je
eerst eeuwenlang van 's och
tends vroeg tot 's avonds laat
moest werken om in leven te
blijven, en ze nu binnen en
kele jaren tijds plotseling te
gen je zeggen dat werken
heus zo belangrijk niet is en
dat je toch maar 40.000 uur
werkt in een heel leven van
700.000 uur?". Over onze poli
tici: „Het lijkt alsof de politici
nog net als vroeger ver weg
staan van de individuele Ne
derlander, ook al hebben ze
nu een ribfluwelen pak, open
hemd of pullover aan, in
plaats van een hoge hoed en
een stijve witte boord".
Abnormaal
Soms neemt Galjaard ook
doodgewoon stelling voor of
tegen bepaalde toestanden.
Over vrijwillige kinderloos
heid: „Men vindt het iets ab
normaals, tegennatuurlijks,
en men verwijt het echtpaar
meestal achter hun rug
liefdeloosheid, kilheid, egois
me of te veel persoonlijke
ambitie. Het is voor mij onbe
grijpelijk dat mensen, ook
juist vanuit een geloofsover
tuiging. anderen zo veroorde
len". Zo nu en dan komt ook
zijn eigen vak om de hoek kij
ken, bijvoorbeeld waar hij
een alinea over abortus be
gint met: „Als celbioloog heb
Door
Peter Huisman
ik er geen probleem
Mededogen
In het algemeen komt Galjaard
zelf te voorschijn als een ge
dreven, gevoelige figuur met
mededogen voor de - zoals
dat in welzijnstaal heet - on
derliggende mens. Af en toe
komt ook „de Nederlander"
Galjaard om de hoek kijken
als hij het niet kan laten de
bevalling van zijn vrouw te
memoreren of andere per
soonlijke gebeurtenissen
nogal uitvoerig te belichten
(„En nu maar hopen dat mijn
eigen kinderen dit hoofdstuk
niet lezen".) Trouwens, de
ruimte die gewijd is aan het
krijgen van kinderen had
minder aanzienlijk gekund.
Op die momenten lijkt het
boek vooral een uitvoerige
voorlichtingsfolder.
Een enkel oubollig foto-onder
schrift kan voorts worden ge
signaleerd. Bij een grote
kleurenfoto van het met men
senvlees bezaaide strand:
„Wie durft te zeggen dat we
niet overbevolkt zijn?". Lich-
teliik kneuterig zijn ook de
vele „verdikkeme's" die het
boek sieren: „Dat is verdik
keme toch het minste wat je
als ouders kunt doen als je
hebt besloten kinderen ter
wereld te brengen!". Daar
staan gelukkig weer hele dui
delijke. nuchtere uitspraken -
over de hobby's van onze on
derwijsministers, over femi
nisme. over werkloosheid,
etc - tegenover. Te veel cita
ten zyn ontleend aan Groot
Uur U-uitzendingen en dat is
jammer want daardoor ont
staat het gevoel dat de uitno
diging aan Galjaard om dit
boek te schrijven toch voor
namelijk is ingegeven door
het feit dat juist hij het zo
leuk op de buis deed.
Zaligmakend
De harde kern van het boek
wordt overigens zonder meer
gevormd door de pagina's
over werkloosheid en de pro
blematiek d:e daarmee sa
menhangt. Hier landt Gal
jaard ook aan bij de vraag of
er wel werkelijk een ant
woord is te krygen op de
vraag: hoe leven wij? Komen
wij Nederlanders wel echt
voor de draad als het.gaat om
onze diepere gevoelens"* Ge
ven wij ons echt bloot als we
het over onzekerheid, teleur
stelling. spanningen en blijd
schap hebben? Cyfers zyn
dan niet meer alleen-zaligma
kend
Dat is ook het punt waarop Gal
jaard toekomt aan de vraag of
de politiek eigenlijk wel weet
wat (voor) een volk werkelijk
belangrijk (is) vindt. Afgelo
pen zaterdag sprak Galjaard
in de Alles is anders-show
van Aad van den Heuvel de
opvatting uit dat de politici
niet werkelijk op de hoogte
zijn van de dingen die zich
onder de mensen afspelen en
die hen wezenlijk beroeren.
Een mateneel-geneflijk le
ven komt na gezondheid, ge
lukkig zijn, vrede en liefde
pas op de vijfde plaats, zo
heeft een landelijk onderzoek
eens uitgewezen. De politici
houden daar te weinig reke
ning mee, als zij bijna voort
durend alleen over de inhoud
van onze portemonnee spre
ken.
Tevredenheid
Galjaard zegt op pagina 155:
„Als je alleen al de alleen
staanden die met eenzaam
heid of overbelasting kam
pen. de werklozen, arbeids
ongeschikten en de mensen
die op grond van een licha
melijke handicap of psychi
sche stoornissen niet opti
maal kunnen functioneren
optelt, kom je op 2 miljoen
volwassenen jonger dan 65
jaar. Zijn dat dan de 20 pro
cent volwassen Nederlanders
die niet zo tevreden met hun
leefsituatie zijn? Niemand
gelooft toch dat de mensen
die wel gezond zijn, wel werk
hebben en samen met ande-'
ren leven, allemaal tevreden
zijn?". Oplossingen aandra
gen voor deze problemen, dat
behoort de eerste uitdaging
voor deskundigen en politici
te zyn. vindt Galjaard
Dat zal ook de reden zyn waar
om de eerste 150 exemplaren
van het boek „Het leven van
de Nederlander" zullen wor
den aangeboden aan de leden
van de Tweede Kamer.
BONN (Reuter) - Bondskanselier
Helmut Schmidt heeft beloofd
dat hij zal proberen de Westduit
se bijdrage aan de Europese Ge
meenschap omlaag te krijgen. In
zijn verslag van de EG-topconfe-
rentie van vorige week aan de
Bondsdag zei hij gisteren dat de
Bondsrepubliek heeft ingestemd
met een plan om samen met
Frankrijk te proberen om de net
to bijdragen van de twee landen
aan de EG te verminderen.
"We kunnen niet nog veel langer
de grootste netto geldverschaf-
fers van de EG blijven en ons te
gelijk oneerlijk laten behandelen
in kwesties als het staal, de visse
rij en andere zaken", aldus de
bondskanselier. Zoals eerder ge
meld ergert de Westduitse rege
ring zich hevig aan de subsidies
die andere EG-landen hun staal
industrie geven en aan de Britse
weigering om het visserij-ak
koord met Canada goed te keu-
Volgens Schmidt zijn West-Duits-
land en Frankrijk de enige EG-
leden die meer aan de gemeen
schap betalen dan ze er van ont
vangen. Frankrijk heeft ermee
ingestemd om te proberen de
Westduitse en de Franse bijdrage
omlaag te krijgen als in het na
jaar weer over de financiële posi
tie van de gemeenschap wordt
onderhandeld, zei Schmidt.
Hij noemde het redelijk dat Ierland
en Italië meer van de EG krijgen
dan ze bijdragen maar vond dat
voor andere EG-leden niet nodig.
Hij noemde geen namen van lan
den maar zei het te hebben over
landen die jarenlang meer uit
Brussel krijgen dan ze betalen en
een even hoge levensstandaard
hebben als West-Duitsland.
West-Duitsland is veruit de groot
ste geldverschaffer van de tien
Dit jaar zal het vermoedelijk vijf
miljard mark meer bijdragen dan
ontvangen. In juni vorig jaar
werd overeenstemming bereikt
over een vermindering van de
Britse bijdrage Bij die gelegen
hcid heelt Scnmklt naar hjj sei .'i
te verstaan gegeven dat er een
maximum moet worden gesteld
aan de bijdragen van de afzon-
derlyke landen.
Nu vindt de Bondsrepubliek nog
sterker dan destijds dat zy te veel
bel.I.lit mud.it inmiddels de -t.,.,1
en visserykwesties zyn ontstaan.
SchiYudt zei de bittere gevoelens
van de Westduitse vissers over
het uitblyven van de goedkeu
ring voor het akkoord met Ca-
nanda te delen omdat het ak
koord ze toegang zou hebben
verschaft tot de visryke Canade
se kunstwateren.
LONDEN (Reuter) - In de toch al
verdeelde Britse Labourparty is
gisteren een nieuw conflict uit
gebroken doordat de linkse radi
caal Tony Benn bekendmaakte
dat hij plaatsvervangend fractie
leider wil worden. Hy zei dat hy
op het partijcongres komende
herfst zal pogen de plaats in te
nemen van de oud-minister van
financiën Denis Healey die een
vooraanstaande figuur is binnen
de rechtervleugel van de party.
Benn verklaarde dat hy zich kandi
daat stelt volgens het omstreden
nieuwe verkiezingssysteem
waarbij de fractievoorzitter en
zijn plaatsvervanger worden ge
kozen door een kiescollege waar
in de vakbonden 40 procent van
de stemmen mogen uitbrengen
De rest van de stemmen wordt
gehjkelyk uitgebracht door de
Lagerhuisfractie en de plaatsely
ke afdelingen.
Michael Foot die afgelopen herfst
met 139 stemmen t< g| n 128 I>-
nis Healey versloeg bij de verkie
zing van fractieleider, vindt
evenals de meerderheid van de
fractie dat de Labourafgevaar-
digden in het Lagerhuis de
grootste zeggenschap over de
keuze van hun leider moet heb
ber Volgens hem moet de frac
tie 50 procent van het kiescollege
vormen en de vakbonden en de
partyafdelingen elk 25 procent
Op het vonge partycongres deelde
Benn mee dat hy. als hy zou wor
den gekozen. Engeland binnen
een maand uit de Europese Ge
meenschap zou laten treden, de
industrie en de banken zou na
tionaliseren en het Hogerhuis
zou afschaffen.
De duidelijke verlinksing van La
bour leidde tot de vorming van
de nieuwe sociaal-democratische
party (SDP) onder leiding van
vier voormalige Labourminis-
