Vakgroep:
leren hoe
emoties te
veranderen
actief in
T
Geen gebrek aan steun, maar
wat willen werknemers zelf?
Comité druk in de weer
voor werknemers Adler
1
Vijftig vrouwen gezocht
"Met pijl en boog
vechten tegen een
Duitse atoombom"
LEIDEN
DONDERDAG 26 MAAR'DER
LEIDEN Je staat in een
paskamer met spiegels
aan alle kanten.
Schrikt van wat je ziet.
Denkt bij je zelf: "Wat
vreselijk, als ik nou
eens niet zo'n grote neus
had, of niet van dal el
lendige piekhaar, of
niet van die dunne be
nen, of veel te dikke
heupen."
Je staat bij de kassa in
een supermarkt en je
zoontje van drie graait
een rol snoep uit de kar.
Maar je wilt dit niet
hebben. Gelijk denk je:
"Als hij nu maar niet zo
gaat krijsen als de vori
ge keer, ik schaam me
dood." Prompt zet hij
wél een verschrikkelij
ke keel op. Je voelt hoe
de mensen achter je in
de rij denken. Het zweet
breekt je uit en denkt
bij je zelf: "Hoe krijg ik
hem stil. "Pakt hem ste
vig vast en zegt: "Stop
daarmee." Het kereltje
brult gewoon door. Dan
voel je je machteloos.
De vakgroep klinische
psychologie van de
Leidse universiteit
zoekt ongeveer vijftig
vrouwen, tussen 25 en
50 jaar, uit de Sleutel
stad en aangrenzende
dorpen. Zij kunnen
meedoen aan een cur
sus die hun leert tegen
bepaalde situaties op
gewassen te zijn. Het
inkomen van de cur
sisten mag niet hoger
zijn dan f. 1900 per
maand (f. 435 per
week); de opleiding
maximaal mavo (mu
lo) of middelbaar be
roepsonderwijs.
bklI
Gemma Engels (met dochter) en Ruud Rieuwers: vervelende gedachten leren uit te bannen.
Individueel
Toneelgroep
Het Dienstencentrum Zu£
Oost heeft een toneelgr^k
voor ouderen opgezet. De y
doeling is om toneelstukkeim
gaan opvoeren in bejaard
tehuizen. Deelnemers hoei
geen ervaring te hebben. V
meer wil weten, spoede z
vanavond naar het dienstt
centrum (om half acht) in
Du Rieustraat. t
Wandtapijt
Mevrouw Portheine-Cauc
houdt vanavond om kwc
over acht in het K&O-geboi
aan de Oude Vest een lezi:
met dia's over het wandtap
door de eeuwen heen.
Gemma Engels en Ruud Rieuwers,
beiden werkzaam bij de vak
groep klinische psychologie:
"Wat wij willen is mensen leren
hoe ze zelf emoties, waarvan ze
last hebben, kunnen veranderen.
Emoties zoals spanning, angst,
drift, paniek. Mensen hebben
meestal niet in de gaten hoe ze
die nare emoties bij zichzelf op
wekken en in stad houden."
"We gaan ervan uit dat een verve
lend gevoel vaak wordt opgeroe
pen door een vervelende gedach
te. Denk maar aan het voorbeeld
van de paskamer. Die gedachte
zal er niet voor zorgen dat je een
stralend humeur krijgt. Integen
deel."
Vrouwen denken wellicht dót ze
ook een slecht figuur hebben. En
dat het dan logisch is dat je je
vervelend voelt
Ruud Rieuwers: "Volgens ons is
dat helemaal niet zo logisch. Er
zijn mensen bij wie alles meezit.
Toch voelen ze zich ontevreden.
Anderen daarentegen voelen
zich prettig, terwijl ze de omstan
digheden tegen hebben. De ma
nier waarop je tegen de situaties
aankijkt bepaalt grotendeels hoe
je je voelt en wat je doet."
Spanningen
De cursus is ook geschikt voor hen
die met ernstige spanningen te
kampen hebben. Eens deed een
vrouw mee die door een hartaan
val was getroffen. Zij was doorlo
pend bang dit nog eens te moe
ten meemaken.
Ze volgde de cursus, werd ge
bracht en gehaald door haar
zoon. De angst voor een tweede
infarct overviel haar meestal in
de auto. Als zij over een afgele
gen, donkere weg reden. Ruud
en Gemma: "We leerden haar in
plaats van deze angstige gedach
ten aan dingen te denken die wat
reëler waren. Ze voelde zich hier
door meer ontspannen. Als hulp
middel gaven we haar een papier
mee in de auto waar ze zelf de
rustig makende gedachten op
had geschreven. Zodra ze zich
angstig voelde, knipte zij het
licht aan en las de nieuwe ge
dachte. Op die manier heeft ze
geleerd haar angst te overwin
nen. Maar ook vrouwen met
huis-, tuin- en keukenproblemen
kunnen we helpen."
In de cursus probeert men er sa
men achter te komen wat er pre
cies aan schort. Leert men de
cursisten de emoties te onder
drukken en een andere gedachte
daarvoor in de plaats te projecte
ren.
Waarom alleen maar vrouwen en
geen mannen in de cursus?
"Daar zijn allereerst praktische
overwegingen voor", aldus Gem
ma en Ruud. "In de ochtenduren
zul je weinig mannen vinden die
de cursus kunnen volgen. Toen
dachten we, als je nu toch met
vrouwen werkt, ontwerp dan iets
dat zich met specifieke vrouwen
problemen bezighoudt."
Het instituut nodigt alleen vrou
wen uit met een bescheiden in
komen. Waarom?
"Het blijkt steeds weer dat deze
groep niet voldoende meeprofi
teert van de mogelijkheden die
er zijn om iets te leren", legt
Gemma Engels uit. "Omdat dit
in ons vak zo'n bekend gegeven
is, hebben we dit initiatief geno
men."
Kamervragen
De deelneemsters krijgen niét met
artsen te maken, er wordt niét
met medicijnen gewenkt. Wél
worden er individuele gesprek
ken gehouden waaruit een beeld
kan worden gevormd met welke
problemen de vrouwen in het da
gelijks leven te kampen hebben.
Hier na beginnen de (tien)
groepsbijeenkomsten op 4 mei.
Een maand later, 4 juni, wordt de
cursus beëindigd. De kosten zijn
f. 25. Kandidaten kunnen zich zo
wel schriftelijk, mondeling als
telefonisch melden bij Gemma
Engels en Ruud Rieuwers, Hooi
gracht 15, Leiden, telefoon 071-
148333, toestelnrs. 4646, 4119,
4008. Vanavond en vrijdag tot
tien uur, maandag (uitgezonderd
toestel 4008) tussen 9 en 12 en 14
en 17 uur.
JAN WESTERLAKEN
,vi
over behoud
van Adler
LEIDEN - Van mevrouw G
Eindhoven uit de Leidse Me-
renwijk "mag Adler open
blijven". Maar bij de Adler-
demonstratie van zaterdag
zal zij niet voorop lopen, als
zij al meedoet.
Haar man werkt 23 V2 jaar bij de
Adler. Op het moment in de
werkvoorbereiding. Als ken
nissen vragen hoe het met
Adler gaat dan geeft zij ech
ter niet thuis: "Dat moet je
m'n man vragen. Die werkt
er". Toch wordt zij dagelijks
met de dreigende sluiting bij
Adler geconfronteerd. Hoe
kan het ook anders. "Het
heeft me zo gestoken dat ze
me vroegen: "Kun je nog wel
in je huis blijven wonen? Dat
wordt dan bijna met leedver
maak gezegd".
De twee thuiswonende kinde
ren vormen ook een pro
bleem; de school. Zij zitten in
de laatste klassen van het
Atheneum. "Dan is het moei
lijk te verkassen, mocht mijn
man ergens anders een baan
kunnen vinden".
Mevrouw Eindhoven zweeft
tussen hoop en wanhoop.
"Prima dat de vakbonden
praten met de directie. Je
maakt mij ook niet wijs dat
niemand meer een goede
schrijfmachine wil hebben.
Die Japanse dingen mogen
dan goedkoper zijn. maar het
zijn toch ook maar wegwerp-
dingen". Maar toch: "Je leeft
nu op drijfzand. De toekomst
ziet er nogal zwart uit. We zit
ten al een half jaar in de onze
kerheid". Ongeduldig: "Wat
zijn we eigenlijk de laatste
tijd opgeschoten. Wat koopje
voor de troostende woorden
van de wethouder, zo van: ik
leef met jullie mee... Waar
blijven de concrete voorstel
len? En dan hoor ik Wiegel
zeggen: we moeten allemaal
weer aan het werk. Heeft-ie
een baan voor m'n man dan?
De uitkeringen zakken intus
sen maar door. Ik zou dol
graag van de zomer even op
vakantie willen. Dat wordt
moeilijk".
Over de acties: "Zevenhonderd
mensen met pijl en boog te
gen een Duitse atoombom.
De Duitse directie is ons al
tijd een stap voor. Dat is het
nadeel van bazen. Als ze je
niet meer nodig hebben dan
gooien ze je eruit. Die Duitse
directeuren zijn floepers na
tuurlijk. Ze onderhandelen in
de Holiday Inn in plaats van
in de Adler-kantine waar de
werknemers zijn".
"Demonstraties of bezettingen
hebben misschien resultaat
bij Nederlandse bedrijven.
Maar hier... Het werk wordt
steeds verder afgebouwd.
Toen vorige week de laatste
Gabrielle van de band liep
Mevrouw Eindhoven: "Die Japanse dingen mogen dan goedkoper
zijn, maar het zijn toch ook maar wegwerpdingen".
zeiden we nog: "Zouden we
gebak krijgen". We kunnen
er nog om lachen, maar intus
sen is er nu al nauwelijks
werk meer op de fabriek".
"Gelukkig zijn er nog mensen
met idealen. De een loopt te
weer tegen kernreactoren. De
ander vecht voor werkgele
genheid. Maar ik ben altijd
wat afwachtend... Ach mis
schien loop ik zaterdag toch
wel mee, als ik in de buurt
ben".
Onzekerheid over aantal
deelnemers Adler-protest
LEIDEN - Het blijft een complete verrassing hoeveel Adlerwerknemers
zaterdag aan de demonstratie meedoen voor het "behoud van de Leidse
werkgelegenheid, te beginnen bij Adler". In elk geval vijftien. In het
actiecomité van werknemers zitten vijftien mensen.
Ook Ton Faas, de voorzitter van het actiecomité, kan de deelname moei
lijk inschatten. De buitenlanders (vooral Marokkanen en Turken) bij
voorbeeld zijn (nog) niet in het comité vertegenwoordigd. Toch maken
zij ongeveer zestig procent van het produktiepersoneel uit. "In elk ge
val begrijpen zij ondanks alle communicatieproblemen drommels goed
waar het om gaat", meent Faas.
Over de "wisselende stemming" op de fabriek zegt hij: "De mensen heb
ben al zoveel reorganisaties bij Adler meegemaakt. Zij beseffen de
werkelijkheid niet altijd. De werkelijkheid is dat de mensen met een
afvloeiingsregeling misschien een paar jaar uit de brand zijn. Maar dan
begint voor velen de bijstand. Een handtekeningenactie op het bedrijf
aan de Rooseveltstraat loopt in elk geval "goed".
rul
hr
ml
-ac
DEN HAAG - LEIDEN - Dc^
nister van economische zé
moet er bij de eigenaar vas+<
schrijfmachinefabriek Triur
Adler in Leiden en Cuyk opam
dringen het bedrijf te laten veen
bestaan. ari<
Dat vragen de Tweede-Karmesi
den Poppe en Van dér Hek (e c
den PvdA) schriftelijk aan deiar
windsman van economischer
ken. Het socialistische duo>aa
dat de minister daarbij zijn Laai
se collega inschakelt. evi
Die moet bij de eigenaresse vanchi
concern. Volkswagen AGsrs
Wolfsburg aandringen op heten
houd van de werkgelegenhit
bij beide vestigingen. .'er
De twee kamerleden willen, rer
Volkswagen geen garanties nel
geven voor het voortbestaan,noi
de minister zijn invloed aeli
wendt om Volkswagen te be»ro
gen tijd en middelen ter besclin
king te stellen "om alle mogie
ke alternatieven voor de ••eve
gingen in Leiden en Cu; >ij
rieus te onderzoeken". itn
Tenslotte willen de twee PvdA b
den van de minister weten oPer
eventueel samen met Volksee
gen AG en mogelijk met dero—
geld en mankracht ter besef
king wil stellen om een one®
zoek naar alternatieve werkg^i
genheidsvormen mogelijk te li
ken".
LEIDEN - De mensen van comité
"Behoud Werkgelegenheid Lei
den" rennen zich uit de naad om
de Adlerwerknemers te steunen
"in hun strijd voor hun werk".
Op bedrijven en onder het winke
lend publiek verzamelt het comi
té handtekeningen tegen de slui
ting van Adler. Het comité lokte
de unanieme beslissing van de
gemeenteraad uit om zich achter
de Adlerwerknemers op te stel
len. Bij het gesprek van de Duit
se directie en de vakbonden in
de Holiday Inn stonden mensen
van het comité met spandoeken
voor het hotel. Kennis wordt ver
zameld uit heel het land om mo
gelijke alternatieven voor de pro-
duktie bij Adler te vinden en om
het rapport van de Duitse direc
tie op haar waarde te toetsen ("in
de prullenbak, ermee). Pamflet
ten worden aan de fabriekspoort
uitgedeeld om de werknemers te
verzekeren "dat zij niet alleen
staan in hun strijd". De verdeel-
en heerspolitiek van de directie
wordt in de pamfletten uit de
doeken gedaan, in nauwe samen
werking met het actiecomité op
het bedrijf.
Duizenden pamfletten heeft het
comité inmiddels onder de Leid
se bevolking verspreid met de
oproep mee te doen aan de de
monstratie van aanstaande zaj
dag: "Steun de arbeiders en
beidsters van Adler. Tijdens
vorige bezoek van de Duitse|
rectie lieten zij al via een ki
werkonderbreking zien dat
niet berusten. WIJ kunnen 1
laten zien dat Leiden achter I
staat. Omdat het om HUN
staanszekerheid gaat, én omf
het om LEIDSE werkgelegt
heid gaat. De werkgelegen!*
in Leiden heeft al té veel klapp
gehad. De pamfletten word
-ook aangeboden in vreemde I
len. In het Arabisch voor de W
rokkanen en in het Turks. Ech
niet in het Duits.
LEIDEN - Stad. Land en Europa
worden gemobiliseerd om de
Adlerfabricken in Cuyk bij Nij
megen en in Leiden open te hou
den. De werkgelegenheid van
bijna 700 mensen staat op het
spel, waarvan bijna 400 in Lei
den.
Niemand, behalve dan de Duitse
directie in Frankfurt en hun on
dergeschikten in Leiden zoals di
recteur Beltman en bedrijlslei
der Korth, vindt dat de Neder
landse Adler dicht moet.
De industriebonden trekken er
vanaf november hard aan; onder
het motto "beter laat dan nooit".
(De Duitse directie is de Neder
landse Adlerfabricken immers al
jaren aan het afbouwen). Zelfs de
Unie van beambten, leidingge
vend en hoger personeel kwam
deze week op de proppen met
een brief aan de Europese top
"De pijn moet eerlijk verdeeld
worden tussen Adler Duitsland
en Adler Nederland".
Tweede-Kamerleden stellen
verontrust vragen over Adler.
Kamerleden van PvdA en CDA
spreken zaterdag op een demon
stratie in Cuyk. Ook de burge
meester van dit Maasdorp richt
zich tot de demonstranten.
De Leidse gemeenteraad vindt
unaniem dat de Duitse directie al
het mogelijke moet doen om Ad
ler open te houden. Het comité
"Behoud Werkgelegenheid Lei
den" waarin politieke partijen,
vakbonden en actiegroepen ver-
tegenwoordigd zijn. roept Adler
werknemers en Leidenaren die
solidair zijn, op mee te doen aan
een demonstratie "Houdt Adler
Open", aanstaande zaterdag om
een uur vanaf Molen de Valk
naar het plein voor de Hoogland
se kerk.
Dc Adlerwerknemers kunnen dus
niet zeggen dat zij steun van bui
ten missen. Maar het blijft de
vraag hoe hard zij zelf (on hun
eventuele achterban thuis) voor
het behoud van hun werk willen
knokken. De Leidse Adlerwerk
nemers applaudiseren driftig als
vakbondsman Nol de Jong
vraagt om "schouder aan schou
der te knokken om Adler open te
houden. Knokken we niet, dan
gaat Adler dicht".
Maar met enige aarzeling wordt ge
reageerd op de vraag of zij bij
voorbeeld zaterdag de straat op
willen gaan, als teken van verzet
aan de Duitse directie die maan
dag weer met de vakbonden
komt praten.
Enkelen vinden dat zij lang genoeg
gewerkt hebben en hopen op een
goed sociaal plan Anderen me
nen moedeloos dat "de Duitsers
kunnen uitvoeren wat ze willen"
Of: "we hadden veel eerder met
een actie moeten beginnen. Nu is
het te laat" De bedrijfsleider
heeft dan ook nog eens werkne
mers lekker gemaakt met een af
vloeiingsregeling waarop ieder
een wel zou willen afvloeien.
Ook al is zo'n regeling nog niet
eens aan de orde.
Vakbonden en de meeste politieke
partijen rekenen erop of hopen
tenminste dat de Adlerwerkne
mers als één blok voor hun werk
opkomen. Maar de al lang duren
de onzekerheid, psychologische
druk vanuit de bedrijfsleiding en
het idee dat aan de beslissingen
uit Duitsland weinig of niet te
tornen valt. maakt in elk geval
een deel van de werknemers (en
hun gezin) murw.
De vakbonden en het actiecomité
van werknemers hopen tijd te
winnen bij de Duitse directie om
alternatieven te kunnen ontwik
kelen. Deze strategie staat of valt
bij de inzet van de werknemers
voor het behoud van hun eigen
werk.
RENE VAN DER VELDEN
LEIDEN - Jan Volkers (rechts) gaf gistermiddag namens het comité "Behoud Werkgelegenheid Leiden" onge
veer 120 steunbetuigingen aan het actiecomité van werknemers op de Leidse Adlerfabriek.
Werknemers van de aannemersbedrijven IBB-Kondor en Du Prie, gemeente-ambtenaren van het Stadsbouwhuii
en werknemers van het Energiebedrijf Rijnland en de Stedelijke Lichtfabrieken verklaren met hun handteke
rung "de acties te zullen steunen die zullen moeten verhinderen dat opnieuw een stuk Leidse werkgelegenheic
kapot wordt gemaakt. Adler dicht, dat nooit!".
Volkers (een ex-werknemer van IBBnoemde het "een schande en een grote onrechtvaardigheid dat de directu
van Triumph-Adler de produktie wil stoppen en een slecht beleid wil verhalen op 400 arbeiders. De menser
hebben getekend om jullie strijd te ondersteunen. Die arbeiders voelen zich ook bedreigd in hun werkgelegen
heid".
