vraag blijft buiten schot"
"Het aanbod wordt vervolgd,
Prostitutie in bijna alle gemeenten boven 50.000 inwoners
Geboorte kind te voorspellen
Vrouwenrestaurant "Zus"
Riet Steehouwer contactvrouw werkgroep prostitutie
Taai gevecht tegen dubbele moraal en oneerlijk beleid
Door Ultra-geluid
DINSDAG 24 MAART 1381
EXTRA
PAGINA 13
„Prostitutie komt voor in bijna alle Neder
landse gemeenten boven de 50.000 inwo
ners. In de gemeenten van 20.000 tot
50.000 inwoners komt in bijna de helft
van de gevallen prostitutie voor, in de
gemeenten beneden de 20.000 inwoners
is prostitutie een uitzondering".
Dit zijn een paar conclusies in het verslag
van een enquête in ruim 150 Nederland
se gemeenten, die in 1977 gehouden ii
door de Mr. A. de Graafstichting in Am
sterdam, een landelijke stichting die
zich bezighoudt met onderzoek, i
lichting, documentatie en hulpverlening
in verband met prostitutie, en verschijn
selen die eraan ten grondslag liggen of er
verband mee houden. Doel van deze e
quête was het krijgen van meer inzicht
de stand van zaken betreffende de pros
titutie in Nederland, en het verschaffen
van feitelijke gegevens voor een beleid
dat bepaalde problemen rondom de
prostitutie wil oplossen.
Volgens het verslag is er weinig betrouw
bare informatie over prostituées, soute
neurs, buitenlandse prostituées en der
gelijke. „Call-girls" (vrouwen wier dien
sten per telefoon kunnen worden „be
steld") komen in het grootste aantal ge
meenten voor. In volgorde van belang
rijkheid komen daarnaast de volgende
vormen veel voor: café- en hotelprostitu-
tie, prostitutie in seksclubs, straatprosti-
tutie, en prostitutie in massage- en
sauna-inrichtingen. Daarnaast zijn er als
verschijningsvormen nog de bermpros
titutie. de raamprostitutie. het „thuis
werk" (huisvrouwen, call-girls, call-
boys) en de voor in grote steden steeds
vaker en openlijker geadverteerde „es
cort-service", vrij te vertalen als gezel
schap annex seksuele dienstverlening.
Prostitutie op zich wordt in Nederland niet
door de wet verboden. Maar het wetboek
van strafrecht bevat wel een aantal arti
kelen die betrekking hebben op prosti
tutie. Dat zijn artikel 250 (strafbaar is de
gene die ontucht uitlokt of bevordert
van zijn minderjarig kind of andere min
derjarigen die aan zijn leiding of toezicht
zijn toevertrouwd); artikel 250 bis (het
zogenaamde bordeelverbod dat gevan
genisstraf in het vooruitzicht stelt aan
van „opzettelijk teweeg
brengen of bevorderen" van ontucht
door anderen met derden hun beroef) of
gewoonte maken); artikel 250 ter (waarin
vrouwenhandel en handel in minderjari
gen van het mannelijk geslacht strafbaar
worden gesteld) en artikel 432 sub 3
(strafbaar is degene die als souteneur
voordeel trekt uit de ontucht van een
vrouw). Daarnaast kunnen per gemeen
te, via de zogenaamde algemene politie
verordeningen, bepalingen van kracht
zijn die door hun strekking ook betrek
king kunnen hebben op een aantal facet
ten van prostitutie als beroep.
Volgens het boekje „Prostitutie, gegevens
en ideeën" (eveneens een uitgave van de
Mr. A. de Graaf Stichting) is in West-
Europa het aantal prostituées niet geste
gen, ondanks de sterke bevolkingstoe
name. Als oorzaken hiervoor worden ge
zien dat voorechtelijk geslachtsverkeer
en seksuele omgang met meerdere part
ners meer zijn geaccepteerd, terwijl sek
suele voorlichting en opvoeding verbe
terden en seksuele problemen meer be
spreekbaar werden.
Een ontwikkeling die de laatste jaren lang
zaam maar zeker vorm krijgt, is het op
komen voor eigen rechten binnen de
meest voorkomende vorm van prostitu
tie: de vrouwelijke prostitutie, gericht
op mannen. Over dit nieuwe facet gaat
nevenstaand interview met een vrouw
die zich sinds 1974 inzet voor de verbete
ring van de maatschappelijke positie
van prostituées in Nederland.
Door
Leens Maoaré
„In 1974, uitgerekend aan de
vooravond van het Jaar
van de Vrouw, kwamen in
Rotterdam al plannen
voor een eroscentrum op
tafel. Plannen dus voor af
zondering van de prosti-
tuèe van de zogenaamde
nette wereld. Dat vond ik
wel een toppunt van dis
criminatie. In ons partij
blad heb ik toen in een zeer
cynisch artikel geschre
ven wat ik hier van dacht.
Het is toch verschrikkelijk
huichelachtig dat prostitu
tie aan de ene kant ooglui
kend wordt toegestaan,
terwijl aan de andere kant
de vrouwen die het als vak
uitoefenen, niet door de
maatschappij worden
geaccepteerd".
Riet Steehouwer, contactvrouw
van de Werkgroep Prostitutie af
deling Rijnmond, over haar (al ze
ven jaar durend) taai gevecht:
haar strijd „tegen de dubbele mo
raal, en voor verbetering van de
maatschappelijke positie van
prostituées in Nederland". Bin
nen haar politieke partij (de
PvdA) is ze actief in afdelingsbe
stuur, kieskring Rijnmond, en bij
de Rooie Vrouwen. Ook werkt zé
aan „vrouwenzaken" binnen de
FNV en zit ze in een werkgroep
gezondheidszorg. Wat wil haar
Werkgroep Prostitutie bereiken,
wat is er sinds het oprichtingsjaar
1977 bereikt?
De Werkgroep Prostitutie afdeling
Rijnmond is ontstaan als onder
deel van een landelijke werk
groep prostitutie die een jaar of
vijf geleden vanuit MVM (Man-
Vrouw-Maatschappij) is opge
richt. Hoewel de Werkgroep Rijn
mond uiteraard veel te maken
krijgt met de specifieke situatie
in de regio Rotterdam (zoals de
felomstreden plannen voor het
oprichten van zogenaamde eros-
centra in deze stad waarin de
prostitutie geconcentreerd zou
worden) zijn de doelstellingen
van de groep in de eerste plaats
„algemeen". Dat wil zeggen dat
de werkgroep pleit voor, onder
andere, een eerlijker beleid en
een open gesprek met de pros-
tuées, inplaats van wat zij noemt
„de hypocriete houding van over
heid en samenleving".
De werkgroep vindt dat prostitutie
niet thuis hoort onder justitie en
zedelijkheidswetgeving maar on
der sociale zaken. Ze wijst eros-
centra en andere centralisatievor-
men van prostitutie, af omdat
naar haar mening een dergelijke
ghetto-vorming alleen maar
agressie en criminaliteit bevor
dert, en een eindeloze verplaat
sing van prostitutie veroorzaakt.
Door een brede voorlichting (ook
in het onderwijs), zou meer be
grip voor functie en werk van de
prostituées moeten worden ge
kweekt, terwijl de prostituées
zelf „beroepsvoorlichting" moe
ten kunnen krijgen over, bijvoor
beeld, juridische en financiële za
ken en over de sociale wetgeving.
Daar kunnen vooral vrouwen die
op zeker ogenblik, uit de prostitu
tie willen, veel aan hebben.
„Vak vereniging"
Een van de (tien) doelstellingen van
de Werkgroep Prostitutie afde
ling Rijnmond is „stimulering
van de bewustwording van de
prostituées zodat ze voor hun ei
gen rechten gaan opkomen". Dat
zou, volgens Riet Steehouwer,
kunnen gebeuren via de oprich
ting van een vereniging die op de
bres gaat staan voor de rechtspo
sitie van prostituées. Met dat doel
voor ogen heeft zij onlangs in
Rotterdam een bijeenkomst be
legd waar prostituées zelf aan het
woord kwamen over hun woede
en ongerustheid betreffende de
(momenteel in de ijskast liggen
de) Rotterdamse plannen voor
concentratie van de prostitutie in
zogenaamde eroscentra. Uit die
bijeenkomst zijn, onder meer,
plannen voorgekomen voor een
onderzoek door prostituées on
der hun vakgenoten, om de me
ningen voor het oprichten van
een dergelijke „vakvereniging"
te peilen. Zo'n vereniging zou
kunnen voorkomen dat ook in de
toekomst door gemeentebestu
ren en andere beleidsbepalende
instanties „over hen, maar zonder
hen" wordt beslist.
%Een aanloop tot een ontwikkeling
die hier en daar in het buitenland
al veel verder op gang lijkt. Wie
regelmatig buitenlandse „vrou
wenkranten" leest, heeft daarin
vooral de laatste anderhalf jaar
veel nieuws over dit onderwerp
kunnen aantreffen. Al een aantal
jaren geleden hebben prostiuées
in enkele grote Amerikaanse ste
den hun eigen werkgroepen en
vakverenigingen opgericht. In
Frankrijk (waar de vrouwen-van-
het-vak de laatste jaren meer dan
eens met grootscheepse demon
straties, met protesten tegen er
oscentra en met een „monster
proces" tegen de beestachtige
terreur van sommige souteneurs
aandacht hebben gevraagd voor
hun achtergebleven positie) is
een jaar geleden een „vereniging
tot verdediging van zich prosti
tuerende vrouwen" gesticht.
Deze vereniging heeft inmiddels bij
de Franse overheid eisen gedepo
neerd voor een draaglijker belas
tingregeling voor prostituées. en
wil haar leden ook bewust maken
van hun politieke rechten (vol
gens de vereniging zouden de
meeste Franse prostituées niet
stemmen, en zou driekwart van
hen niet weten dat ze kiesrecht
hebben). Vorig najaar heeft een
delegatie van Parijse prostituées
in het UNO-gebouw in Genève
een gesprek gehad met vertegen
5 uit te spreken dat die vrouwen een ander beroep moeten kiezen.
woordigers van de commissie
mensenrechten over de achterge
stelde positie van prostituées
over de hele wereld. De vereni
ging wil (onder het motto „Ook
wij hebben recht op onze waar
digheid en vrijheid, in overeen
stemming met de universele
mensenrechten") contacten leg
gen met collega's in andere Euro
pese landen, om te komen tot
overleg en uitwisseling van erva
ringen tussen prostuées over heel
Europa.
In West-Duitsland laten prostuées
eveneens hun stem horen, en
sinds kort kent ook de Bondsre
publiek het eerste monsterproces
tegen souteneurs die terecht
staan op beschuldiging van inti
midatie en zware mishandeling
van jonge prostituées.
Heel andere berichten komen uit
Scandinavië: in een der grote
Zweedse steden zouden in de
laatste jaren enkele honderden
prostituées uit hun beroep zijn
gestapt, dankzij een met brede
overheidssteun opgezet emanci
patieproject dat hen steunt bij het
vinden van ander werk, huisves
ting en studiemogelijkheden.
Uitgangspunt: prostitutie kan
verdwijnen wanneer prostituées
maar duidelijke andere mogelijk
heden aangeboden krijgen. Ook
in Noorwegen wordt deze aanpak
uitgeprobeerd.
Anonimiteit
Hoe staat het in Nederland met het
opkomen voor de eigen rechtspo
sitie door prostituees, en hoe rea
geren de prostituées op emanci
patiebedoelingen en solidari
teitsbetuigingen van buitenaf?
Vrouwen die vanuit de vrouwen
beweging en vanuit femenisti-
sche theorieën hebben gepro
beerd zich in te leven in de maat
schappelijke positie van de pros-
tituée, blijven vaak zitten met het
gevoel dat de wereld van de pros-
tituée een hermetisch-gesloten
wereld blijft die bewijzen van so
lidariteit met het grootste wan
trouwen bekijkt en liever met
rust wilfworden gelaten.
Riet Steehouwer over haar eigen er
varingen in dit opzicht: „Toen de
landelijke werkgroepen destijds
in het begin van haar bestaan een
oproep om medewerking plaat
ste, hebben er al prostituées ge
reageerd, maar dat ging wel langs
een omweg. Ze stonden wel ach
ter de gedachte, maar wilden niet
in de publiciteit komen. Ook nu.
anno 1981, lijkt er nog een duide
lijke terughouding te zijn van de
zyde van de vrouwen zelf. Er zijn
veel positieve reacties van prosti
tuees die zich duidelijk gediscri
mineerd voelen, maar in gesprek
ken en discussiebijeenkomsten
willen de meeste prostituées nog
steeds liever anoniem blijven. De
echte contacten dateren eigenlijk
pas van het laatste jaar. Er is wel
iets gegroeid, maar het weder
zijds contact gaat nog vrij be
hoedzaam. Een afzonderlijk pro
bleem is de grote toename van
het aantal buitenlandse prosti
tuées die vaak nauwelijks Neder
lands spreken waardoor contact
vrijwel onmogelijk is"
In het denken over prostitutie en
prostituées vanuit emancipatie-
theorieën, staan twee opvattin
gen tegenover elkaar. Volgens
het ene uitgangspunt moet het
verschijnsel volledig uit de maat
schappij worden verbannen, en
moet prostitutie dus radicaal
worden afgewezen. Volgens het
tweede kan de vrouwenbewe
ging helpen aan het op gang ko
men van het bewustwordings- en
emancipatieproces van de prosti
tuées zelf, zodat prostitutie in de
toekomst erkenning krijgt als be
roep met rechten en verplichtin
gen. sociale zekerheid, arbeids
voorwaarden en bescherming-
Het lijkt Riet Steehouwer vrij zin
loos om te gaan werken vanuit
een toekomstig ideaal van een
prostitutievrije maatschappij. Zij
stelt daar tegenover een denkwij
ze die uitgaat van de solidariteits-
gedachte met vrouwen die proSti-
tuée zijn. „Het is niet aan ons om
uit te spreken dat die vrouwen
een ander beroep moeten kiezen.
We kunnen wel hun bewustwor
ding stimuleren, zodat ze voor ei
gen rechten gaan opkomen. Maar
hun emancipatie-ontwikkeling
zullen de prostituées uiteindelijk
zelf moeten realiseren".
Uit haar papieren haalt ze wat uit
slagen van een kleine enquête die
op initiatief van de werkgroep on
der prostituées is gehouden. Van
de 62 uitgezette formulieren wer
den er 37 ingevuld terug ontvan
gen. Ze leest een paar reacties
voor: sommige prostituées verge
lijken hun beroep met dat van ge
zelschapsdame. verpleegster, of
(vooral) maatschappelijk werk
ster. Het merendeel van de vrou
wen vindt haar vak „een beroep
als ieder ander beroep", slechts
enkelen vinden het „emotione
ler" dan andere beroepen. De
meeste vrouwen beschouwen het
werk ook als tijdelijk en hebben
plannen om („na huwelijk of bij
het ouder worden") uit de prosti
tutie te stappen. Op de vraag of ze
het gevoel hebben, evenveel
rechtsbescherming te hebben als
andere vrouwen» zegt het meren
deel van wel.
„En dat", zegt Riet Steehouwer,
..bewijst wel dat ze zich toch nog
te weinig bewust zijn van hun po
sitie in een maatschappij die het
aanbod van prostitutie niet tole
reert, maar de vraag wel. Die
vraag komt van de mannen. Sta
tistieken wijzen erop dat in Ne
derland 1 op elke 5 mannen ge
bruik maakt van prostitutie.
Maar het aanbod wordt vervolgd,
de vraag blijft buiten schot"
Contact- en informaticadres Werk
groep Prostitutie afdeling Rijn
mond: Riet Steehouwer. Merel-
laan 82, Vlaardingen, telefoon
010-710458
Omdat röntgenstraling bij lichame
lijk onderzoek, met name bij aan
staande moeders uit den boze is,
wordt al jaren in de verloskunde
de zogenaamde ultra-geluid
diagnostiek gebruikt. Ook gynae
cologen en internisten gebruiken
deze techniek. De laatsten voor-
nameljk voor onderzoek van bui
korganen; lever, galblaas, pan
creas en nieren. Die apparatuur is
derhalve in veel ziekenhuizen
aanwezig.
Nieuw is een veel goedkoper en
draagbaar apparaat dat in kleine
praktijken te gebruiken is door
arts en vroedvrouw. Het ultra
geluidsapparaat weegt nog geen
9 kg. Het kan - net als de zieken
huistoestellen - zonder stralings
gevaar bewegende beelden ge
ven van het kind in wording, zelfs
van het hartje van de foetus.
Daarbij kan op het scherm een
meetcirkel worden geprojecteerd
om de lengte van het kind in de
moederbuik te bepalen.
Ook de diameter van de schedel
laat zich via het vernuftige meet
systeem aflezen. Waarmee het
tijdstip van de geboorte vrij
nauwkeurig kan worden vastge
steld. Verder is het tegen de tijd
dat de geboorte wordt verwacht,
mogelijk vast te stellen waar zich
de navelstreng bevindt en of deze
om het kind gewikkeld is.
Het apparaat - van Philips - heet
Sono Diagnost en werkt met zeer
hoge geluidsgolven. Aan de hand
van de echo's tekenen zich de
contouren van het kind af. Het
beeld kan elektronisch links-
rechts of wel rechts-links worden
omgeklapt. Van het scherm zijn
ook makkelijk foto's te maken
met een opsteekbare direcht-
klaar camera.
AMSTERDAM - Gelijk met het
feestgedruis rond de Internatio
nale Vrouwendag werd in Am
sterdam het eerste restaurant
voor, door en van vrouwen. Zus,
geopend. Vrouwenrestaurant
Zus wil, zoals de groep zelf zegt:
„een aangename bijdrage leveren
aan de emancipatiebewegin-
g"-
Per avond zullen er zeven vrouwen
in het café-restaurant bedienen
en koken. Het restaurant biedt
ruimte aan 50 mensen. Het is be
doeld voor vrouwen die alleen,
met zijn tweeën of met een groep
willen komen eten Voor vrou
wen die contact willen met ande
re vrouwen is er een grote aan-
schuiftafel.
Bijzonder in het restaurant is een
speciale kinderhoek, ontworpen
en gemaakt door de Franse kun
stenaar Urual en de Deense kun
stenares Arnica. Na het eten hoe
ven kinderen niet meer aan tafel
te blijven zitten, maar kunnen ze
in deze kinderhoek spelen. Er is
een huis, compleet met zolder,
een maan en zon die ze zelf aan en
uit kunnen doen en een tuin.
Voorts zijn de vrouwen van plan re
gelmatig culturele activiteiten in
het restaurant te organiseren. Het
vrouwenrestaurant is gefinan
cierd met een obligatielening
waar vrouwen zich op in konden
schrijven Daarmee kregen ze
47.000 gulden binnen, daarnaast
ruim 5500 gulden aan giften Met
dit kapitaal en een aanvullende
lening van de bank konden zij het
pand opknappen.
Ongeveer 60 vrouwen zyn maan
den bezig geweest met het op
knappen van het pand. een voor
malige Spaanse nachtclub. De
dag nadat de vrouwen het pand
hadden gehuurd, bleek het dak
volledig lek te zijn. De eigenares
se kon dat niet meteen laten ma
ken omdat ze geen geld had. Hier
door moest de opening van het
restaurant drie weken worden
uitgesteld, wat de vrouwen 17.000
gulden aan inkomstenderving en
kosten opleverden.
Het vrouwenrestauran! is gesloten,
op zondag en maandag en is open
van 17.00 tot 22 30 uur. de keuken
sluit om 2100 Het adres is Goud
sbloemstraat 52-54 te Amsterdam.
